Düzenleme ekranı, en az 450 piksel yatay alan gerektirir. Lütfen cihazınızı döndürün veya daha geniş ekranlı bir cihaz kullanın.

Dilbilgisi 22
a) Şimdiki zamanda nesne işaretleme

1. Şimdiki zaman çekimlerinde L sonekleri

G.21a’da açıklandığı gibi, nesne çoğu durumda kelime sırasıyla ifade edilir. Bununla birlikte nesne, geçmiş zamanda olduğu gibi şimdiki zamanda da, şimdiki zaman çekimlerine eklenmiş olan L soneklerinin (G.21.a.3) yardımıyla işaretlenir. (G.16e’ye de bk.):

komoyad u ḥawlo w kogorašle İpi aldı (eril) ve onu çekti. ܟܳܡܳܝܰܕ ܐܘ ܚܰܘܠܐ ܘܟܳܓܳܪܰܫܠܶܗ
aḥuni yo korëḥmalle O benim erkek kardeşim, onu (eril) seviyorum. ܐܰܚܘܢܝ ܝܐ ܟܳܪܷܚܡܰܠܠܶܗ
kobeli u kṯowo Bana kitabı verdi (eril). ܟܳܐܒܶܠܝ ܐܘ ܟܬ݂ܳܘܐ
aṭ ṭayre komaḥtënne baq qlubye Kuşlar, (onları) kafeslerde tutuyorlar. ܐܰܛ ܛܰܝܪܶܐ ܟܳܡܰܚܬܷܢܢܶܗ ܒܰܩ ܩܠܘܒܝܶܐ
komarle u xabrano O (eril)  ona (eril) bu sözü söyledi. ܟܳܐܡܰܪܠܶܗ ܐܘ ܟ݂ܰܒܪܰܢܐ

Şimdiki zamanda L sonekleri hem doğrudan (A) hem de dolaylı (D) nesneyi temsil ederler. Aşağıdaki örneklerde olduğu gibi:

komoyadli (A) cam ruḥe Beni yanına aldı ܟܳܡܳܝܰܕܠܝ ܥܰܡ ܪܘܚܶܗ
komoyadli (D) kṯowo cam ruḥe Bana bir kitap alıyor (yanına) ܟܳܡܳܝܰܕܠܝ ܟܬ݂ܳܘܐ ܥܰܡ ܪܘܚܶܗ
komasalmënne (A) lu polis Onları polise teslim ettiler. ܟܳܡܰܣܰܠܡܷܢܢܶܗ ܠܘ ܦ݁ܳܠܝܣ
komasalmënne (D) i egarṯo du Faṭëryarxo Onlara Patriğin mektubunu veriyorlar. ܟܳܡܰܣܰܠܡܷܢܢܶܗ ܐܝ ܐܶܓܰܪܬ݂ܐ ܕܘ ܦܰܛܷܪܝܰܪܟ݂ܐ
aṭ ṭayre komaḥtënne (A) baq qlubye Kuşlar, (onları) kafeslerde tutuyorlar ܐܰܛ ܛܰܝܪܶܐ ܟܳܡܰܚܬܷܢܢܶܗ ܒܰܩ ܩܠܘܒܝܶܐ
komaḥtënne (D) u calofo baq qlubye Onlara yemleri kafeslere koyuyorlar ܟܳܡܰܚܬܷܢܢܶܗ ܐܘ ܥܰܠܳܦܐ ܒܰܩ ܩܠܘܒܝܶܐ

2. L- soneklerinin gelmesiyle Şimdiki zaman çekimleri

Şimdiki zaman çekim kalıplarına L soneklerinin gelmesiyle, çekim sonekleri ve L sonekleri kaynaşırlar. Şimdiki zamanın nesne sonekleriyle dizimi aşağıdaki gibidir:

  Şimdiki zaman L sonekinin önünde L sonekinin önünde Şimdiki zaman
3.Tekil eril goraš goraš- ܓܳܪܰܫ‍ـ ܓܳܪܰܫ
3.Tekil dişil guršo guršo-/a- ܓܘܪܫܳ‍ـ/ܓܘܪܫܰ‍ـ ܓܘܪܫܐ
2.Tekil guršat guršat- ܓܘܪܫܰܬ ܓܘܪܫܰܬ
1.Tekil eril gorašno gorašn-/a- ܓܳܪܰܫܢ‍ـ/ܓܳܪܰܫܢܰ‍ـ ܓܳܪܰܫܢܐ
1.Tekil dişil guršono guršan-/al- ܓܘܪܫܰܢ‍ـ/ܓܘܪܫܰܠ‍ـ ܓܘܪܫܳܢܐ
3.Çoğul gurši gurši-/ë- ܓܘܪܫܝ‍ـ/ܓܘܪܫܷ‍ـ ܓܘܪܫܝ
2.Çoğul guršitu guršitu- ܓܘܪܫܝܬܘ ܓܘܪܫܝܬܘ
1.Çoğul guršina guršina- ܓܘܪܫܝܢܰ‍ـ ܓܘܪܫܝܢܰܐ

2. ve 3. Çoğul şahıs nesne son ekleri Şimdiki zaman çekimlerinde son sesine göre aşağıdaki dağılımda olduğu gibi üç şekil alır: (2.Çoğul: -xu ـܟ݂ܘ, -lxuـܠܟ݂ܘ, -nxuـܢܟ݂ܘ veya 3.Çoğul: -Ke ـܶـ, -lle ـܠܠܶܗ, -nneـܢܢܶܗ) Şimdiki zamandaki değişikliğe dikkat etmek gerekir:

  Şimdiki zaman 3.Çoğul 2.Çoğul 2.Çoğul 3.Çoğul Şimdiki zaman
3.Tekil eril goraš -še -xu ‍‍ـܟ݂ܘ ‍‍ـܫܶܗ ܓܳܪܰܫ‍ـ
3.Tekil dişil gurša -lle -lxu ‍ـܠܟ݂ܘ ‍‍ـܠܠܶܗ ܓܘܪܫܰ‍ـ
2.Tekil guršat -te / / ـܬܶܗ ܓܘܪܫܰܬ
1.Tekil eril gorašna -nne -nxu ‍ـܢܟ݂ܘ ـܢܢܶܗ ܓܳܪܰܫܢܰ‍ـ
1.Tekil dişil guršan -ne -xu ‍ـܟ݂ܘ ‍ـܢܶܗ ܓܘܪܫܰܢ‍ـ
3.Çoğul guršë -nne -nxu ‍ـܢܟ݂ܘ ‍ـܢܢܶܗ ܓܘܪܫܷ‍ـ
2.Çoğul guršitu -nne / / ‍ـܢܢܶܗ ܓܘܪܫܝܬܘ
1.Çoğul guršina -nne -nxu ‍ـܢܟ݂ܘ ‍ـܢܢܶܗ ܓܘܪܫܝܢܰ‍ـ

3. L sonekinin gelmesiyle Şimdiki zamanda 1. şahıslar

Şimdiki zaman kalıplarında 1. Tekil şahıslara nesne soneklerinin (burada 2.eril./dişil.Tekil ve 3.eril./dişil.Tekil.) aşağıdaki özelliklere dikkat edilmelidir:

  Şimdiki zaman 3.Tekil eril 3.Tekil dişil 3.Tekil dişil 3.Tekil eril Şimdiki zaman
1.Tekil eril gorašn -e -a ـܰܗ ـܶܗ ܓܳܪܰܫܢ‍
1.Tekil dişil guršal -le -la ‍ـܠܰܗ ‍ـܠܶܗ ܓܘܪܫܰܠ‍ـ
  Şimdiki zaman 2.Tekil eril 2.Tekil dişil 2.Tekil dişil 2.Tekil eril Şimdiki zaman
1.Tekil eril gorašn -ux -ax ـܰܟ݂ ‍ـܘܟ݂ ܓܳܪܰܫܢ‍
1.Tekil dişil guršal -lux -lax ‍‍ـܠܰܟ݂ ‍‍ـܠܘܟ݂ ܓܘܪܫܰܠ‍ـ

Yukarıda gösterilen formların yanı sıra, 1. Tekil şahıs bu tür değişiklikler olmadan da şimdiki zamanda ifade edilebilir. Bu durumda daha uzun formlar söz konusudur - nesne soneklerinin tam teşekküllü L-sonekleri olması gibi:

  Şimdiki zaman 3.Tekil eril 3.Tekil dişil 3.Tekil dişil 3.Tekil eril Şimdiki zaman
1.Tekil eril gorašno -le -la ‍ـܠܰܗ ‍‍ـܠܶܗ ܓܳܪܰܫܢܳ‍ـ
1.Tekil dişil guršono -le -la ‍ـܠܰܗ ‍‍ـܠܶܗ ܓܘܪܫܳܢܳ‍ـ
  Şimdiki zaman 2.Tekil eril 2.Tekil dişil 2.Tekil dişil 2.Tekil eril Şimdiki zaman
1.Tekil eril gorašno -lux -lax ‍ـܠܰܟ݂ ‍ـܠܘܟ݂ ܓܳܪܰܫܢܳ‍ـ
1.Tekil dişil guršono -lux -lax ‍ـܠܰܟ݂ ‍ـܠܘܟ݂ ܓܘܪܫܳܢܳ‍ـ
  Şimdiki zaman 3.Tekil 1.Çoğul 1.Çoğul 1.Tekil Şimdiki zaman
1.Tekil eril gorašno -li -lan ‍ـܠܰܢ ‍ـܠܝ ܓܳܪܰܫܢܳ‍ـ
1.Tekil dişil guršono -li -lan ‍ـܠܰܢ ‍ـܠܝ ܓܘܪܫܳܢܳ‍ـ

Uzun ve kısa formlar aynı anlamı taşır, ancak daha kısaltılmış formlar daha yaygın şekilde kullanılır:

           kogorašnolux ܟܳܓܳܪܰܫܢܳܠܘܟ݂ = kogorašnux ܟܳܓܳܪܰܫܢܘܟ݂ „ben (eril) seni/sana çekiyorum“

           kogorašnolxu ܟܳܓܳܪܰܫܢܳܠܟ݂ܘ = kogorašnanxu ܟܳܓܳܪܰܫܢܰܢܟ݂ܘ „ben (eril) sizi/sizin için çekiyorum“

           koguršonole ܟܳܓܘܪܫܳܢܳܠܶܗ = koguršalle ܟܳܓܘܪܫܰܠܠܶܗ „ben (dişil) onu/ona (eril) çekiyorum“

           koguršonolxu ܟܳܓܘܪܫܳܢܳܠܟ݂ܘ = koguršanxu ܟܳܓܘܪܫܰܢܟ݂ܘ „ben (dişil) sizi/sizin için çekiyorum“

4. L sonekli ʾmr ܐܡܪ I „söylemek“ fiilinin özellikleri

Çok sık görülen ʾmr ܐܡܪ I „söylemek“ fiili nesne soneklerinin gelmesiyle, /mr ܡܪ/ und /rl ܪܠ‍/ kombinasyonlarının uyumuna geri giden pek çok değişiklik yaşar. Bir genel bakış:

Şimdiki zaman → 3.Tekil eril 3.Tekil dişil 2.Tekil 1.Tekil eril
L soneki ↓
3.Tekil eril omarle ëmmole ëmmatle omarne
ܐܳܡܰܪܠܶܗ ܐܷܡܡܳܠܶܗ ܐܷܡܡܰܬܠܶܗ ܐܳܡܰܪܢܶܗ
3.Tekil dişil omarla ëmmola ëmmatla omarna
ܐܳܡܰܪܠܰܗ ܐܷܡܡܳܠܰܗ ܐܷܡܡܰܬܠܰܗ ܐܳܡܰܪܢܰܗ
2.Tekil eril omarlux ëmmolux / omarnux
ܐܳܡܰܪܠܘܟ݂ ܐܷܡܡܳܠܘܟ݂ ܐܳܡܰܪܢܘܟ݂
2.Tekil dişil omarlax ëmmolax / omarnax
ܐܳܡܰܪܠܰܟ݂ ܐܷܡܡܳܠܰܟ݂ ܐܳܡܰܪܢܰܟ݂
1.Tekil omarli ëmmoli ëmmatli /
ܐܳܡܰܪܠܝ ܐܷܡܡܳܠܝ ܐܷܡܡܰܬܠܝ
3.Çoğul omarre ëmmalle ëmmatte omarnanne
ܐܳܡܰܪܪܶܗ ܐܷܡܡܰܠܠܶܗ ܐܷܡܡܰܬܬܶܗ ܐܳܡܰܪܢܰܢܢܶܗ
2.Çoğul omarxu ëmmalxu / omarnanxu
ܐܳܡܰܪܟ݂ܘ ܐܷܡܡܰܠܟ݂ܘ ܐܳܡܰܪܢܰܢܟ݂ܘ
1.Çoğul   ëmmolan ëmmatlan /
ܐܳܡܰܪܠܰܢ ܐܷܡܡܳܠܰܢ ܐܷܡܡܰܬܠܰܢ
Şimdiki zaman → 1.Tekil dişil 3.Çoğul 2.Çoğul 1.Çoğul
L soneki ↓
3.Tekil eril ëmmalle ëmmile ëmmitule ëmminale
ܐܷܡܡܰܠܠܶܗ ܐܷܡܡܝܠܶܗ ܐܷܡܡܝܬܘܠܶܗ ܐܷܡܡܝܢܰܠܶܗ
3.Tekil dişil ëmmalla ëmmila ëmmitula ëmminala
ܐܷܡܡܰܠܠܰܗ ܐܷܡܡܝܠܰܗ ܐܷܡܡܝܬܘܠܰܗ ܐܷܡܡܝܢܰܠܰܗ
2.Tekil eril ëmmallux ëmmilux / ëmminalux
ܐܷܡܡܰܠܠܘܟ݂ ܐܷܡܡܝܠܘܟ݂ ܐܷܡܡܝܢܰܠܘܟ݂
2.Tekil dişil ëmmallax ëmmilax / ëmminalax
ܐܷܡܡܰܠܠܰܟ݂ ܐܷܡܡܝܠܰܟ݂ ܐܷܡܡܝܢܰܠܰܟ݂
1.Tekil / ëmmili ëmmituli /
ܐܷܡܡܝܠܝ ܐܷܡܡܝܬܘܠܝ
3.Çoğul ëmmanne ëmmënne ëmmitunne ëmminanne
ܐܷܡܡܰܢܢܶܗ ܐܷܡܡܷܢܢܶܗ ܐܷܡܡܝܬܘܢܢܶܗ ܐܷܡܡܝܢܰܢܢܶܗ
2.Çoğul ëmmanxu ëmmënxu / ëmminanxu
ܐܷܡܡܰܢܟ݂ܘ ܐܷܡܡܷܢܟ݂ܘ ܐܷܡܡܝܢܰܢܟ݂ܘ
1.Çoğul / ëmmilan ëmmitulan /
ܐܷܡܡܝܠܰܢ ܐܷܡܡܝܬܘܠܰܢ

1.Tekil şahıs, eril için uzun formlar:

         omarne ܐܳܡܰܪܢܶܗ = omarnole ܐܳܡܰܪܢܳܠܶܗ „ben ona (eril) söylüyorum“

         omarna ܐܳܡܰܪܢܰܗ = omarnola ܐܳܡܰܪܢܳܠܰܗ „Ben ona (dişil) söylüyorum“

         omarnux ܐܳܡܰܪܢܘܟ݂ = omarnolux ܐܳܡܰܪܢܳܠܘܟ݂ „Ben sana (eril) söylüyorum“

         omarnax ܐܳܡܰܪܢܰܟ݂ = omarnolax ܐܳܡܰܪܢܳܠܰܟ݂ „Ben sana (dişil) söylüyorum“

1.Tekil şahıs, dişil için uzun formlar:

         ëmmalle ܐܷܡܡܰܠܠܶܗ = ëmmonole ܐܷܡܡܳܢܳܠܶܗ „Ben ona (eril) söylüyorum“

         ëmmalla ܐܷܡܡܰܠܠܰܗ = ëmmonola ܐܷܡܡܳܢܳܠܰܗ „Ben ona (dişil) söylüyorum“

         ëmmallux ܐܷܡܡܰܠܠܘܟ݂ = ëmmonolux ܐܷܡܡܳܢܳܠܘܟ݂ „Ben sana (eril) söylüyorum“

         ëmmallax ܐܷܡܡܰܠܠܰܟ݂ = ëmmonolax ܐܷܡܡܳܢܳܠܰܟ݂ „Ben sana (dişil) söylüyorum“

5. Dolaylı nesnenin,  l- ܠ‍ـ „için“ edatıyla işaretlenmesi:

Sonuç itibariyle dolaylı nesne aynen Geçmiş zamanda olduğu gibi (G.21a.3) zamir sonekleri alan l- ܠ‍ـ (G.11b) edatının bağımsız formları vasıtasıyla dolaylı olarak anlatılır:

Kokoṯaw ele egarṯo. O (eril) ona (eril) bir mektup yazıyorç. ܟܳܟܳܬ݂ܰܘ ܐܶܠܶܗ ܐܶܓܰܪܬ݂ܐ.
Kolozam mšadritu alle zuze. Siz onlara para göndermelisiniz. ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܫܰܕܪܝܬܘ ܐܰܠܠܶܗ ܙܘܙܶܐ.
Gëd kurxina alxu cal raḏayto ḥreto. Size başka bir araba arayalım. ܓܷܕ ܟܘܪܟ݂ܝܢܰܐ ܐܰܠܟ݂ܘ ܥܰܠ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܚܪܶܬܐ.

 

b) Şart cümlesi

Şart cümleleri d ܕ, häka ܗܱܟܰܐ, iḏa ܐܝܕ݂ܰܐ, iḏa d ܐܝܕ݂ܰܐ ܕ, inaqla d ܐܝܢܰܩܠܰܐ ܕ, gud ܓܘܕ, ënkan (d) ܐܷܢܟܰܐܢ (ܕ), ve en d ܐܶܢ ܕ bağlaçlarıyla oluşan yan cümlelerdir. Çoğu durumda bunun parçası olan ana cümle şart cümlesini takip eder.  Cümle yapısına bağlı olarak Süryanicede somut ve soyut şart cümleleri vardır.

1. Bildiren / İndikativ Şart cümleleri:

Somut şart cümlelerinde ana cümlenin fiili her zaman gelecek zamandadır, buna karşı bağımlı cümlecik dilek kipindedir (yani fiil düzenleyicileri olmadan şimdiki zamanda) veya geçmiş zamandadır.

Örnekler:

Iḏa ucdo ṭacina mede, bëṯër gëd oṯe l bolan. Eğer şimdi bir şey unuttuysak, sonra aklımıza gelir. ܐܝܕ݂ܰܐ ܐܘܥܕܐ ܛܰܥܝܢܰܐ ܡܶܕܶܐ، ܒܷܬ݂ܷܪ ܓܷܕ ܐܳܬ݂ܶܐ ܠܒܳܠܰܢ.
Häka mucdo l šabṯo lo nayëḥlux, gëd mitawblat lu taxtor. Eğer bir hafta içinde iyileşmezsen, doktora götürüleceksin. ܗܱܟܰܐ ܡܐܘܥܕܐ ܠܫܰܒܬ݂ܐ ܠܐ ܢܰܝܷܚܠܘܟ݂، ܓܷܕ ܡܝܬܰܘܒܠܰܬ ܠܘ ܬܰܟܬܳܪ.
D lo howalxu šwole ḥrene, gëd cëbrina šotina qaḥwa. Başka sorunuz yoksa içeri girelim ve kahve içelim. ܕܠܐ ܗܳܘܰܠܟ݂ܘ ܫܘܳܠܶܐ ܚܪܶܢܶܐ، ܓܷܕ ܥܷܒܪܝܢܰܐ ܫܳܬܝܢܰܐ ܩܰܚܘܰܐ.
D howeli zabno, gëd koṯawno kṯowo. Zamanım olunca bir kitap yazacağım. ܕܗܳܘܶܠܝ ܙܰܒܢܐ، ܓܷܕ ܟܳܬ݂ܰܘܢܐ ܟܬ݂ܳܘܐ.
Iḏa u Afrem latle wacde aw mede lë syomo, gëd oṯina. Eğer Afrem’in randevusu ya da yapacak başka bir işi yoksa, o zaman geliriz. ܐܝܕ݂ܰܐ ܐܘ ܐܰܦܪܶܡ ܠܰܬܠܶܗ ܘܰܥܕܶܐ ܐܰܘ ܡܶܕܶܐ ܠܷܣܝܳܡܐ، ܓܷܕ ܐܳܬ݂ܝܢܰܐ.

Aşağıdaki cümlede şart cümlesi ana cümleden sonra gelmektedir:

Gëd howe ṭawwo, d mitawmar ëšmo mi ṣluṯo bu Holandoyo. Duanın bir bölümü Hollandaca söylenirse iyi olur. ܓܷܕ ܗܳܘܶܐ ܛܰܘܘܐ ܕܡܝܬܰܘܡܰܪ ܐܷܫܡܐ ܡܝ ܨܠܘܬ݂ܐ ܒܘ ܗܳܠܰܢܕܳܝܐ.

2. İndikativ olmayan Şart cümleleri:

Soyut şart cümlelerinde fiil di’li geçmiş zamanda (G12.b) ya da miş’li geçmiş zamandadır (G12.c) ve ana cümlenin fiili de şart kipindedir ve bu di’li geçmiş zamana gelecek zaman öneki gëd ܓܷܕ getirilerek oluşturulur. Oluşum şeklinde şart kipi di’li geçmiş zamana, Gelecek zaman da Şimdiki zamana bağlıdır:

Şimdiki zaman goraš ܓܳܪܰܫ Çekiyor
Gelecek zaman gëd goraš ܓܷܕ ܓܳܪܰܫ Çekecek
Di’li geçmiş zaman gorašwa ܓܳܪܰܫܘܰܐ Çekerdi
Şart kipi gëd gorašwa ܓܷܕ ܓܳܪܰܫܘܰܐ Çekerdi

Soyut şart cümlelerine örnekler:

D howewayli zabno, gëd koṯawwayno kṯowo. Zamanım olsaydı bir kitap yazardım. ܕܗܳܘܶܘܰܝܠܝ ܙܰܒܢܐ، ܓܷܕ ܟܳܬ݂ܰܘܘܰܝܢܐ ܟܬ݂ܳܘܐ.
Iḏa d ëṯyatwa lu šuġlo, gëd hoziwayna hḏoḏe. Eğer işe gelseydin (dişil), birbirimizi görürdük. ܐܝܕ݂ܰܐ ܕܐܷܬ݂ܝܰܬܘܰܐ ܠܘ ܫܘܓ݂ܠܐ، ܓܷܕ ܚܳܙܝܘܰܝܢܰܐ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ.
D oṯewa ḥa mënxu lu knušyo, gëd mšadriwayna alxu kṯowo acme. Eğer sizden biri oturuma gelseydi, size (onunla) bir kitap gönderirdik. ܕܐܳܬ݂ܶܘܰܐ ܚܰܐ ܡܷܢܟ݂ܘ ܠܘ ܟܢܘܫܝܐ، ܓܷܕ ܡܫܰܕܪܝܘܰܝܢܰܐ ܐܰܠܟ݂ܘ ܟܬ݂ܳܘܐ ܐܰܥܡܶܗ.
D ṭorënwa mëštace u Afrem, annaqla ste gëd sëlqowa i gudayḏan darġo. Afrem’in oynamasına izin verselerdi, takımımız bu sefer de küme yükselirdi. ܕܛܳܪܷܢܘܰܐ ܡܷܫܬܰܥܶܐ ܐܘ ܐܰܦܪܶܡ، ܐܰܢܢܰܩܠܰܐ ܣܬܶܐ ܓܷܕ ܣܷܠܩܳܘܰܐ ܐܝ ܓܘܕܰܝܕ݂ܰܢ ܕܰܪܓ݂ܐ.
En d zërwalxu Ṭurcabdin, gëd ëḏcituwa d layto tamo yamo lu sḥoyo. Eğer Turabdin’i ziyaret etseydiniz, yüzmek için deniz olmadığını bilirdiniz. ܐܶܢ ܕܙܷܪܘܰܠܟ݂ܘ ܛܘܪܥܰܒܕܝܢ، ܓܷܕ ܐܷܕ݂ܥܝܬܘܘܰܐ ܕܠܰܝܬܐ ܬܰܡܐ ܝܰܡܐ ܠܘ ܣܚܳܝܐ.

 

c) Olumsuzlama

1. İsim cümlesi

İsim cümlelerine, bildirme eki yardımıyla ve fiil olmayan bir yüklemle oluşturulur. Bunlar bildirme ekinin olumsuz haliyle olumsuzlanırlar:

I raḏayto ḥaṯto yo. Araba yenidir. ܐܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܚܰܬ݂ܬܐ ܝܐ.
I raḏayto latyo ḥaṯto. Araba yeni değildir. ܐܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܠܰܬܝܐ ܚܰܬ݂ܬܐ.
U Abrohëm kayiwo yo. Abrohëm hastadır. ܐܘ ܐܰܒܪܳܗܷܡ ܟܰܝـܝܘܐ ܝܐ.
U Abrohëm latyo kayiwo. Abrohëm hasta değildir. ܐܘ ܐܰܒܪܳܗܷܡ ܠܰܬܝܐ ܟܰܝـܝܘܐ.
Aš šuqone rwiḥe ne. Caddeler geniştir. ܐܰܫ ܫܘܩܳܢܶܐ ܪܘܝܚܶܐ ܢܶܐ.
Aš šuqone latne rwiḥe. Caddeler geniş değildir. ܐܰܫ ܫܘܩܳܢܶܐ ܠܰܬܢܶܐ ܪܘܝܚܶܐ.

2. Fiil cümlesi

Fiil cümleleri lo ܠܐ olumsuzluk parçasının fiilin önüne gelmesiyle olumsuzlanır.

Lašan di asiruṯo lo mëqṭoco, me zabno l zabno komtalfëni lë ḥḏoḏe. İlişkileri bitmesin diye zaman zaman birbirlerini ararlar. ܠܰܫܰܢ ܕܐܝ ܐܰܣܝܪܘܬ݂ܐ ܠܐ ܡܷܩܛܳܥܐ، ܡܶܐ ܙܰܒܢܐ ܠܙܰܒܢܐ ܟܳܡܬܰܠܦܷܢܝ ܠܷܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ.
Šërke lu tëcmiro lo mqafalle. İnşaat yaptıracak firma bulamadılar. ܫܷܪܟܶܐ ܠܘ ܬܷܥܡܝܪܐ ܠܐ ܡܩܰܦܰܠܠܶܗ.
I Saro w u Aday lo raḏën cal u plan du bayto. Saro ve Aday inşaat planını kabul etmediler. ܐܝ ܣܰܪܐ ܘܐܘ ܐܰܕܰܝ ܠܐ ܪܰܕ݂ܷܢ ܥܰܠ ‌ܐܘ ܦ݁ܠܰܐܢ ܕܘ ܒܰܝܬܐ.
B ceḏo zcuro u Aday lo zёrle u aḥunayḏe bu Swed. Aday Noel’de İsveç’teki erkek kardeşini ziyaret ziyaret etmedi.

ܒܥܶܕ݂ܐ ܙܥܘܪܐ ܐܘ ܐܰܕܰܝ ܠܐ ܙܷܪܠܶܗ ܐܘ ܐܰܚܘܢܰܝܕ݂ܶܗ ܒܘ ܣܘܶܕ.

Qašti lo kuxlo basro bu ṣawmo. Büyükannem oruç zamanı et yemiyor. ܩܰܫܬܝ ܠܐ ܟܐܘܟ݂ܠܐ ܒܰܣܪܐ ܒܘ ܨܰܘܡܐ.

Fiil cümlesinin yüklemi bir yardımcı ve bir tam fiilden oluşuyorsa, olumsuzlama parçası yardımcı fiilin önünde durur:

I Saro w u Aday lo këbci zawni bayto. Saro ve Aday ev almak istemiyorlar. ܐܝ ܣܰܪܐ ܘܐܘ ܐܰܕܰܝ ܠܐ ܟܷܐܒܥܝ ܙܰܘܢܝ ܒܰܝܬܐ.
Ag gamle lo kolozam mitaḥti baq qlubye. Develer kafeslerde tutulmak zorunda değiller. ܐܰܓ ܓܰܡܠܶܐ ܠܐ ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܝܬܰܚܬܝ ܒܰܩ ܩܠܘܒܝܶܐ.
I barṯaṯe lo komajro uxlo mede. Bu kız bir şey yemeğe cesaret edemiyor. ܐܝ ܒܰܪܬ݂ܰܬ݂ܶܐ ܠܐ ܟܳܡܰܔܪܐ ܐܘܟ݂ܠܐ ܡܶܕܶܐ.

 

d) Olumsuzlanmış Gelecek zaman

Olumsuzlamada Gelecek zaman ve Şimdiki zaman arasında fark yoktur, ikisi de lo ܠܐ + güncel Şimdiki zaman üzerinden olumsuzlanırlar. lo kosoyam ܠܐ ܟܳܣܳܝܰܡ bu durumda kosoyam ܟܳܣܳܝܰܡ yapıyor’un olumsuzlaması „yapmıyor“ olarak veya gëd soyam ܓܷܕ ܣܳܝܰܡ „yapacak“‘ın olumsuzlaması da „yapmayacak“ olarak tercüme edilir. Tek başına olduğunda anlam bağlamdan kaynaklanır.

 

e) Son harfi ünlü olan fiillerde lo ܠܐ olumsuzlama parçası:

Önsesi ünlü olan fiillerde olumsuzluk parşası lo ܠܐ olumsuzlanan fiilin önses ünlüsü ile birleşip l- ܠ‍ـ olur. Süryanice’de bu fiiller Olaf /ܐ/ ile yazılırlar, ilk kök birleşen şekilde de kalır. howe - hawi ܗܳܘܶܐ - ܗܰܘܝ „olmak, mevcut olmak“ ve obe - hule ܐܳܒܶܐ - ܗܘܠܶܗ „vermek“  de h-önsesiyle bu şemayı izler:

        lo abëc  ܠܐ ܐܰܒܷܥ> labëc ܠܰܐܒܷܥ „istemedi (eril)“

        lo aḏëc ܠܐ ܐܰܕ݂ܷܥ > laḏëc ܠܰܐܕ݂ܷܥ „bilmiyordu (eril)“

        lo ai ܠܐ ܐܰܬ݂ܝ > lai ܠܰܐܬ݂ܝ „gelmedi (eril)“

        lo hawi ܠܐ ܗܰܘܝ lawi ܠܰܘܝ „o (eril) olmadı“

        lo hule ܠܐ ܗܘܠܶܗ lule ܠܘܠܶܗ „vermedi (eril)“

 

        lo omar ܠܐ ܐܳܡܰܪ > lomar ܠܳܐܡܰܪ „söylememeli (eril)“

        lo oe ܠܐ ܐܳܬ݂ܶܐ loṯe ܠܳܐܬ݂ܶܐ „gelmemeli (eril)“

        lo oxal ܠܐ ܐܳܟ݂ܰܠ loxal ܠܳܐܟ݂ܰܠ „yememeli (eril)“

        lo obac ܠܐ ܐܳܒܰܥ lobac ܠܳܐܒܰܥ „istememeli (eril)“

        lo oḏac ܠܐ ܐܳܕ݂ܰܥ loḏac ܠܳܐܕ݂ܰܥ „bilmemeli (eril)“

        lo howe ܠܐ ܗܳܘܶܐ lowe ܠܳܘܶܐ „olmamalı (eril)“

Örnekler:

Iḏa d lobac d oṯe, ṭro loṯe! Gelmek istemiyorsa gelmesin. ܐܝܕ݂ܰܐ ܕܠܳܐܒܰܥ ܕܐܳܬ݂ܶܐ، ܛܪܐ ܠܳܐܬ݂ܶܐ.
I bälädiye lula fsoso lu tëcmiro. Şehir inşaat izni vermedi. ܐܝ ܒܱܠܱܕܝـܝܶܐ ܠܘܠܰܗ ܦܣܳܣܐ ܠܘ ܬܷܥܡܝܪܐ.