Süryani yazılarındaki Süryanice |
1. Süryani harfleri / Süryanice harfler
Süryanice alfabe 22 harften oluşmaktadır ve bu harfler sessizdir. Sesli harfler özel işaretlerle anlatılır ve bu 2.derste gösterilecektir. Alfabedeki her harfin bir adı vardır, ilk sessiz harfin sesi harfle aynı sesi verir.
Süryanice sağdan sola doğru yazılır. Büyük harfler ve küçük harfler arasında bölünme yoktur, hepsi aynıdır.
İsim | Ses(değer) | Harf |
Olaf | - | ܐ |
Beṯ | b | ܒ |
Gomal | g | ܓ |
Dolaḏ | d | ܕ |
He | h | ܗ |
Waw | w | ܘ |
Zay | z | ܙ |
Ḥeṯ | ḥ | ܚ |
Ṭeṯ | ṭ | ܛ |
Yuḏ | y | ܝ |
Kof | k | ܟ |
Lomaḏ | l | ܠ |
Mim | m | ܡ |
Nun | n | ܢܢ |
Semkaṯ | s | ܣ |
Ce | c | ܥ |
Fe | f | ܦ |
Ṣode | ṣ | ܨ |
Qof | q | ܩ |
Riš | r | ܪ |
Šin | š | ܫ |
Taw | t | ܬ |
2. İki sesten oluşan harflerin telaffuzu b ܒ / g ܓ / d ܕ / k ܟ / f ܦ / t ܬ
b ܒ / g ܓ / d ܕ / k ܟ / f ܦ / t ܬ harflerinin her birinin iki değişik telaffuzu vardır ve kelime içindeki pozisyonuna göre telaffuzları değişir. Bu şekilde yumuşak bir telaffuz için harfin altına bir nokta konur; sert ses vermek için ise nokta harfin üstüne konur.
ܒ | ܒ̇=b | bayto | ev | ܒ݁ܰܝܬܐ |
ܒ݂=ḇ | qaḇro (=qavro) | mezar | ܩܰܒ̣ܪܐ | |
ܓ | ܓ̇= g | gubo | kuyu | ܓ̇ܘܒܐ |
ܓ̣=ḡ | reḡlo (=reġlo) | ayak | ܪܶܓܼܠܐ | |
ܕ | ܕ̇= d | dayro | manastır | ܕܰ݁ܝܪܐ |
ܕ݂=ḏ | iḏo | el | ܐܝܕ݂ܐ | |
ܟ | ܟ̇= k | burko | dizkapağı | ܒܘܪܟ̇ܐ |
ܟܼ= ḵ | saḵlo (=saxlo) | aptal | ܣܰܟܼܠܐ | |
ܦ | ܦ̇= p | pardayso | cennet | ܦܰ݁ܪܕܰܝܣܐ |
ܦܼ= p̄ | rap̄šo (=rafšo) | kürek | ܪܰܦܫܐ | |
ܬ | ܬ݁= t | talgo | kar | ܬ݁ܰܠܓܐ |
ܬܼ= ṯ | melṯo | kelime | ܡܶܠܬܼܐ |
ܒ= b | bayto | ev | ܒܰܝܬܐ |
qabro | mezar | ܩܰܒܪܐ | |
ܦ= f | fardayso | cennet | ܦܰܪܕܰܝܣܐ |
rafšo | kürek | ܪܰܦܫܐ |
plan | plan | ܦ݁ܠܰܢ |
femo | ağız | ܦܶܡܐ |
Aynı şekilde Beṯ ܒ /b/ olarak işaretlenmez, ama eğer ki /v/ olarak ifade edilmesi gerektiğinde o zaman Beṯ harfinin altına nokta konur ܒܼ.
bayto | house | ܒܰܝܬܐ |
villa | villa | ܒ݂ܝܠܠܰܐ |
Süryanice’de Ḇeṯ (ܒܼ) ile ifade edilip Waw (ܘ) ile birleşen ses sonuçta Waw (ܘ) ile yazılır:
Syriac | Surayt | |||
Altın | dahḇo | ܕܰܗܒܼܐ | dahwo | ܕܰܗܘܐ |
mezar | qaḇro | ܩܰܒܼܪܐ | qawro | ܩܰܘܪܐ |
kitap | kṯoḇo | ܟܬܳܒܼܐ | kṯowo | ܟܬܼܳܘܐ |
Süryanice’de her ses ayrı bir sesle, ayrı bir harfle ifade edilir. Bu yüzden türlü BGDKPT harf grubu içindeki bütün sesler sessiz harf olarak tanımlanır. Süryanice bir yazıdaki çift işaretlemeyi önlemek için (Pܦ hariç); sadece BGDKPT grubu içinde yumuşak telaffuz gerektiren sesler harfin altına nokta konularak yazılır. Bundan başka klasik Süryanice’de olan bazı sesler Süryanice’de yoktur.
Bu sesleri ifade edebilmek için birkaç harfi değiştirmek ve yenilerini eklemek gerekir. Mesela:
Čč | čanṭa | çanta | ܫ̰ܰܢܛܰܐ | ܫ̰ |
Jj | jazwe | cezve | ܔܰܙܘܶܐ | ܔ |
Žž | žäbaše | karpuz | ܙ̰ܱܒܰܫܶܐ | ܙ̰ |
Bu yüzden Süryanice alfabenin klasik Süryanice alfabesinden 9 harf fazlası bulunur.