Düzenleme ekranı, en az 450 piksel yatay alan gerektirir. Lütfen cihazınızı döndürün veya daha geniş ekranlı bir cihaz kullanın.

Dilbilgisi 21
a) Doğrudan nesnenin ifade edilmesi

Doğrudan nesne çoğu durumda özne – fiil – nesne kelime sıralamasıyla ifade edilir. (G.17d).

1. Geçmiş zamanda doğrudan nesne  (3.Tekil, eril, 3.Tekil, dişil ve 3.Çoğul)

Geçişli fiillerin geçmiş zaman halinde (grëšle ܓܪܷܫܠܶܗ, grëšla ܓܪܷܫܠܰܗ, vs, bk. G8.a) 3.Tekil eril, 3.Tekil dişil ve 3.Çoğul şahıslardaki doğrudan nesne çekim halleriyle birleşir. Bunun sonucu olarak, doğrudan nesne ile birleşmiş olan çekim halleri için, –leـܠܶܗ, -luxـܠܘܟ݂, vs gibi çekim soneklerinin eklendiği üç temel (kök) vardır: Bu kökler:

         3.Tekil,   eril grëš- ܓܪܷܫـ: grëš-le ܓܪܷܫܠܶܗ „o onu çekti“

         3.Tekil,   dişil   grišo- ܓܪܝܫܳـ: grišo-le ܓܪܝܫܳܠܶܗ „o onu çekti“

         3.Çoğul  griši- ܓܪܝܫܝـ: griši-le ܓܪܝܫܝܠܶܗ „o onları çekti“

3. Tekil eril şahısta çekim soneki eklenmiş olan kök aynı zamanda Geçmiş zamanın nesnesiz basit halini tanımlar (gösterir). Böylece grëšle ܓܪܷܫܠܶܗ sözün gelişine göre „(o) çekti“ veya „(o) onu çekti“ olur.

grišo- ܓܪܝܫܳـ ve griši- ܓܪܝܫܝـ deki 2. ve 3.Çoğul şahıs çekim sonekleri grëš- ܓܪܷܫـ (-xuـܟ݂ܘ ve –Ke ـܶ, bk. G8.a) farklıdır ve grišo- ܓܪܝܫܳـ ‘da –lxu ـܠܟ݂ܘ, -lleـܠܠܶܗ olur griši- ܓܪܝܫܝـ ‘de de –nxuـܢܟ݂ܘ, -nne ـܢܢܶܗ olur. Bu soneklerin gelmesiyle köklerin son ünlüsü–o ܳ  –a ܰ  olur ve –i ‍ـܝـ  de -ë ܷ  harfine dönüşür:

         grišo-lxu= grišalxu ܓܪܝܫܳـ + ‍ܠܟ݂ܘ = ܓܪܝܫܰܠܟ݂ܘ „siz onu (Tekil) çektiniz“

         grišo + -lle= grišalle ܓܪܝܫܳـ + ‍ܠܠܶܗ = ܓܪܝܫܰܠܠܶܗ „onlar onu (Tekil) çektiler“

         griši + -nxu ܓܪܝܫܝ‍ـ + ـܢܟ݂ܘ zu grišënxu ܓܪܝܫܷܢܟ݂ܘ „siz onları (Çoğul)“

         griši + -nne ܓܪܝܫܝ‍ـ + ـܢܢܶܗ zu grišënne ܓܪܝܫܷܢܢܶܗ „onlar onları (Çoğul) çektiler“

Birleşmiş nesneli kalıplar nesneden öncesinde bahsediliyorsa kullanılır.

Örnekler:

Këtwa cal i ṭëbliṯo egarṯo, midole w qëryole. Masada bir mektup vardı, o onu (dişil) aldı ve onu (dişil) okudu. ܟܷܬܘܰܐ ܥܰܠ ‌ܐܝ ܛܷܒܠܝܬ݂ܐ ܐܶܓܰܪܬ݂ܐ، ܡܝܕܳܠܶܗ ܘܩܷܪܝܳܠܶܗ.
I barṯo d ḥëzyolux bi šuqo, këtla sohduṯo du qloco. Şehirde gördüğün (eril) kızın ehliyeti var. ܐܝ ܒܰܪܬ݂ܐ ܕܚܷܙܝܳܠܘܟ݂ ܒܝ ܫܘܩܐ ܟܷܬܠܰܗ ܣܳܗܕܘܬ݂ܐ ܕܘ ܩܠܳܥܐ.
An nošani aṯën sidayna, elo ono lo ḥzalli. Bu insanlar bize gelmişlerdi ama ben onları görmedim. ܐܰܢ ܢܳܫܰܢܝ ܐܰܬ݂ܷܢ ܣܝܕܰܝܢܰܐ، ܐܶܠܐ ܐܳܢܐ ܠܐ ܚܙܰܠܠܝ.
Aj julani qay harke mḥalqe ne, hatu mḥalqënxu w ṭranxu? Bu elbiseler neden etrafa dağılmış, siz mi attınız ve yerde bıraktınız? ܐܰܔ ܔܘܠܰܢܝ ܩܰܝ ܗܰܪܟܶܐ ܡܚܰܠܩܶܐ ܢܶܐ، ܗܰܬܘ ܡܚܰܠܩܷܢܟ݂ܘ ܘܛܪܰܢܟ݂ܘ؟
Rḥëmme raḏayto mëstacmalto w zwinalle. Kullanılmış bir arabayı beğendiler ve onu satın aldılar. ܪܚܷܡܡܶܗ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܡܷܣܬܰܥܡܰܠܬܐ ܘܙܘܝܢܰܠܠܶܗ.
Azze u Barṣawmo w mqaydile cal ëšme d ruḥe. Barṣawmo gitti ve onları kendi adına kaydettirdi. ܐܰܙܙܶܗ ܐܘ ܒܰܪܨܰܘܡܳܐ ܘܡܩܰܝܕܝܠܶܗ ܥܰܠ ‌ܐܷܫܡܶܗ ܕܪܘܚܶܗ.

2. Doğrudan nesne ile birleşmiş Geçmiş zaamn çekimlerine bir bakış

(a) Kurallı fiiller

grš ܓܪܫ I: gorašgrëšle ܓܳܪܰܫ - ܓܪܷܫܠܶܗ „çekmek“

Özne → 3.Tekil eril 3.Tekil dişil 2.Tekil eril 2.Tekil dişil
Nesne ↓
3.Tekil eril grëšle grëšla grëšlux grëšlax
ܓܪܷܫܠܶܗ ܓܪܷܫܠܰܗ ܓܪܷܫܠܘܟ݂ ܓܪܷܫܠܰܟ݂
3.Tekil dişil grišole grišola grišolux grišolax
ܓܪܝܫܳܠܶܗ ܓܪܝܫܳܠܰܗ ܓܪܝܫܳܠܘܟ݂ ܓܪܝܫܳܠܰܟ݂
3.Çoğul grišile grišila grišilux grišilax
ܓܪܝܫܝܠܶܗ ܓܪܝܫܝܠܰܗ ܓܪܝܫܝܠܘܟ݂ ܓܪܝܫܝܠܰܟ݂
Özne → 1.Tekil 3.Çoğul 2.Çoğul 1.Çoğul
Nesne ↓
3.Tekil eril grëšli grëšše grëšxu grëšlan
ܓܪܷܫܠܝ ܓܪܷܫܫܶܗ ܓܪܷܫܟ݂ܘ ܓܪܷܫܠܰܢ
3.Tekil dişil grišoli grišalle grišalxu grišolan
ܓܪܝܫܳܠܝ ܓܪܝܫܰܠܠܶܗ ܓܪܝܫܰܠܟ݂ܘ ܓܪܝܫܳܠܰܢ
3.Çoğul grišili grišënne grišënxu grišilan
ܓܪܝܫܝܠܝ ܓܪܝܫܷܢܢܶܗ ܓܪܝܫܷܢܟ݂ܘ ܓܪܝܫܝܠܰܢ

(b) İlk ek ünsüzü ʾ ܐ olan fiiller:

ʾmr ܐܡܪ I: omarmërle ܐܳܡܰܪ - ܡܷܪܠܶܗ „söylemek“

Özne → 3.Tekil eril 3.Tekil dişil 2.Tekil eril 2.Tekil dişil
Nesne ↓
3.Tekil eril mërle mërla mërlux mërlax
ܡܷܪܠܶܗ ܡܷܪܠܰܗ ܡܷܪܠܘܟ݂ ܡܷܪܠܰܟ݂
3.Tekil dişil mirole mirola mirolux mirolax
ܡܝܪܳܠܶܗ ܡܝܪܳܠܰܗ ܡܝܪܳܠܘܟ݂ ܡܝܪܳܠܰܟ݂
3.Çoğul mirile mirila mirilux mirilax
ܡܝܪܝܠܶܗ ܡܝܪܝܠܰܗ ܡܝܪܝܠܘܟ݂ ܡܝܪܝܠܰܟ݂
Özne → 1.Tekil 3.Çoğul 2.Çoğul 1.Çoğul
Nesne ↓
3.Tekil eril mërli mërre mërxu mërlan
ܡܷܪܠܝ ܡܷܪܪܶܗ ܡܷܪܟ݂ܘ ܡܷܪܠܰܢ
3.Tekil dişil miroli miralle miralxu mirolan
ܡܝܪܳܠܝ ܡܝܪܰܠܠܶܗ ܡܝܪܰܠܟ݂ܘ ܡܝܪܳܠܰܢ
3.Çoğul mirili mirënne mirënxu mirilan
ܡܝܪܝܠܝ ܡܝܪܷܢܢܶܗ ܡܝܪܷܢܟ݂ܘ ܡܝܪܝܠܰܢ

(c) İkinci kök ünsüzü y ܝ olan fiiller:

sym ܣܝܡ I: soyamsëmle ܣܳܝܰܡ - ܣܷܡܠܶܗ „yapmak“

Özne → 3.Tekil eril 3.Tekil dişil 2.Tekil eril 2.Tekil dişil
Nesne ↓
3.Tekil eril sëmle sëmla sëmlux sëmlax
ܣܷܡܠܶܗ ܣܷܡܠܰܗ ܣܷܡܠܘܟ݂ ܣܷܡܠܰܟ݂
3.Tekil dişil simole simola simolux simolax
ܣܝܡܳܠܶܗ ܣܝܡܳܠܰܗ ܣܝܡܳܠܘܟ݂ ܣܝܡܳܠܰܟ݂
3.Çoğul simile simila similux similax
ܣܝܡܝܠܶܗ ܣܝܡܝܠܰܗ ܣܝܡܝܠܘܟ݂ ܣܝܡܝܠܰܟ݂
Özne → 1.Tekil 3.Çoğul 2.Çoğul 1.Çoğul
Nesne ↓
3.Tekil eril sëmli sëmme sëmxu sëmlan
ܣܷܡܠܝ ܣܷܡܡܶܗ ܣܷܡܟ݂ܘ ܣܷܡܠܰܢ
3.Tekil dişil simoli simalle simalxu simolan
ܣܝܡܳܠܝ ܣܝܡܰܠܠܶܗ ܣܝܡܰܠܟ݂ܘ ܣܝܡܳܠܰܢ
3.Çoğul simili simënne simënxu similan
ܣܝܡܝܠܝ ܣܝܡܷܢܢܶܗ ܣܝܡܷܢܟ݂ܘ ܣܝܡܝܠܰܢ

(d) Üçüncü kök ünsüzü y ܝ olan fiiller:

ḥzy ܚܙܝ I: ḥozeḥzele ܚܳܙܶܐ - ܚܙܶܠܶܗ „görmek“

Özne → 3.Tekil eril 3.Tekil dişil 2.Tekil eril 2.Tekil dişil
Nesne ↓
3.Tekil eril ḥzele ḥzela ḥzelux ḥzelax
ܚܙܶܠܶܗ ܚܙܶܠܰܗ ܚܙܶܠܘܟ݂ ܚܙܶܠܰܟ݂
3.Tekil dişil ḥëzyole ḥëzyola ḥëzyolux ḥëzyolax
ܚܷܙܝܳܠܶܗ ܚܷܙܝܳܠܰܗ ܚܷܙܝܳܠܘܟ݂ ܚܷܙܝܳܠܰܟ݂
3.Çoğul ḥzalle ḥzalla ḥzallux ḥzallax
ܚܙܰܠܠܶܗ ܚܙܰܠܠܰܗ ܚܙܰܠܠܘܟ݂ ܚܙܰܠܠܰܟ݂
Özne → 1.Tekil 3.Çoğul 2.Çoğul 1.Çoğul
Nesne ↓
3.Tekil eril ḥzeli ḥzalle ḥzalxu ḥzelan
ܚܙܶܠܝ ܚܙܰܠܠܶܗ ܚܙܰܠܟ݂ܘ ܚܙܶܠܰܢ
3.Tekil dişil ḥëzyoli ḥëzyalle ḥëzyalxu ḥëzyolan
ܚܷܙܝܳܠܝ ܚܷܙܝܰܠܠܶܗ ܚܷܙܝܰܠܟ݂ܘ ܚܷܙܝܳܠܰܢ
3.Çoğul ḥzalli ḥzanne ḥzanxu ḥzallan
ܚܙܰܠܠܝ ܚܙܰܢܢܶܗ ܚܙܰܢܟ݂ܘ ܚܙܰܠܠܰܢ

(e) Üçüncü kök ünsüzü l ܠ‍ـ olan fiiller:

Bu sınıfa giren fiiller yalnızca yalın Geçmiş zaman çekimlerinde düzensiz,  doğrudan nesne ile birleşmiş 3. Tekil dişil ve 3. Çoğul şahıslarda ise düzenli çekilirler.

šql ܫܩܠ I: šoqalšqile ܫܳܩܰܠ – ܫܩܝܠܶܗ „satın almak“

Özne → 3.Tekil eril 3.Tekil dişil 2.Tekil eril 2.Tekil dişil
Nesne ↓
3.Tekil eril šqile šqila šqilux šqilax
ܫܩܝܠܶܗ ܫܩܝܠܰܗ ܫܩܝܠܘܟ݂ ܫܩܝܠܰܟ݂
3.Tekil dişil šqilole šqilola šqilolux šqilolax
ܫܩܝܠܳܠܶܗ ܫܩܝܠܳܠܰܗ ܫܩܝܠܳܠܘܟ݂ ܫܩܝܠܳܠܰܟ݂
3.Çoğul šqilile šqilila šqililux šqililax
ܫܩܝܠܝܠܶܗ ܫܩܝܠܝܠܰܗ ܫܩܝܠܝܠܘܟ݂ ܫܩܝܠܝܠܰܟ݂
Özne → 1.Tekil 3.Çoğul 2.Çoğul 1.Çoğul
Nesne ↓
3.Tekil eril šqili šqëlle šqëlxu šqilan
ܫܩܝܠܝ ܫܩܷܠܠܶܗ ܫܩܷܠܟ݂ܘ ܫܩܝܠܰܢ
3.Tekil dişil šqiloli šqilalle šqilalxu šqilolan
ܫܩܝܠܳܠܝ ܫܩܝܠܰܠܠܶܗ ܫܩܝܠܰܠܟ݂ܘ ܫܩܝܠܳܠܰܢ
3.Çoğul šqilili šqilënne šqilënxu šqililan
ܫܩܝܠܝܠܝ ܫܩܝܠܷܢܢܶܗ ܫܩܝܠܷܢܟ݂ܘ ܫܩܝܠܝܠܰܢ

3. Doğrudan nesnenin Geçmiş zamanda diğer şahıslar için ifadesi

Tüm diğer şahıs formları için doğrudan nesne, Geçmiş zaman çekim formlarına L soneklerinin eklenmesiyle ifade edilir. Bu sonek sırası yalnızca 3. ve 2. Çoğul şahıslarda Geçmiş zaman çekim soneklerinden (bk. G8.a):

  Geçmiş zaman çekim sonekleri Nesne sonekleri (L-sonekleri)
3.Tekil eril -le ـܠܶܗ -le ـܠܶܗ
3.Tekil dişil -la ـܠܰܗ -la ـܠܰܗ
2.Tekil, eril -lux ـܠܘܟ݂ -lux ـܠܘܟ݂
2.Tekil, dişil -lax ـܠܰܟ݂ -lax ـܠܰܟ݂
1.Tekil -li ـܠܝ -li ـܠܝ
3.Çoğul -Ke ـܶܗ -Ke, -lle, -nne ـܶܗ، ‍ـܠܠܶܗ، ‍ـܢܢܶܗ
2.Çoğul -xu ـܟ݂ܘ -xu, -lxu, -nxu ـܟ݂ܘ، ‍ـܠܟ݂ܘ، ‍ـܢܟ݂ܘ
1.Çoğul -lan ـܠܰܢ -lan ـܠܰܢ

2. ve 3. Çoğul şahıs nesne soneklerinin üç şekli vardır. Sonekin gelmesiyle çekilen fiil kalıbının son ünlü harfi değişir:

  Geçmiş zaman 3.Çoğul 2.Çoğul 3.Çoğul 2.Çoğul Geçmiş zaman.
3.Tekil eril grëšla- -lle -lxu ‍ـܠܟ݂ܘ ـܠܠܶܗ ܓܪܷܫܠܑܰـ
3.Tekil dişil grëšla- -lle -lxu ‍ـܠܟ݂ܘ ـܠܠܶܗ ܓܪܷܫܠܑܰـ
2.Tekil eril grëšlux- -xe / / ‍ـܟ݂ܶܗ ܓܪܷܫܠܘܟ݂ـ
2.Tekil dişil grëšlax- -xe / / ‍ـܟ݂ܶܗ ܓܪܷܫܠܰܟ݂ـ
1.Tekil grëšlë- -lle -lxu ‍ـܠܟ݂ܘ ‍ـܠܠܶܗ ܓܪܷܫܠܷـ
3.Çoğul grëšša- -nne -nxu ‍ـܢܟ݂ܘ ‍ـܢܢܶܗ ܓܪܷܫܫܰـ
2.Çoğul grëšxu- -nne -nxu ‍ـܢܟ݂ܘ ‍ـܢܢܶܗ ܓܪܷܫܟ݂ܘ
1.Çoğul grëšlan- -ne -xu ‍ـܟ݂ܘ ‍ـܢܶܗ ܓܪܷܫܠܰܢ‍ـ

Tümleşik nesneye sahip formlar yalnızca doğrudan nesneyi (ismin i hali) belirtirken, bu soneklere sahip kalıplar hem doğrudan hem de dolaylı nesneyi ifade edebilir:

         grëšli ܓܪܷܫܠܝ „ben (onu) çektim“

                  vs. grëšli-lux ܓܪܷܫܠܝܠܘܟ݂ „seni (eril) çektim /senin için (eril)“

         grëšlax ܓܪܷܫܠܰܟ݂ „sen (dişil) (onu - eril) çektin“

                  vs. grëšlax-li ܓܪܷܫܠܰܟ݂ܠܝ „sen (dişil) beni çektin/benim için“

         grëšxu ܓܪܷܫܟ݂ܘ „siz (onu – eril) çektiniz“

                  vs. grëšxu-lan ܓܪܷܫܟ݂ܘܠܰܢ „siz bizi çektiniz/bizim için“

3. Tekil eril, 3. Tekil dişil ve 3. Çoğul şahıs formlarının hepsi kendine ait olan –le ـܠܶܗ, -la ـܠܰܗ, -nneـܢܢܶܗ nesne sonekini alabilir, ama bunlar yalnızca düzensiz nesne (ismin den hali) için geçerlidir. Örneğin: grëšle-le ܓܪܷܫܠܶܠܶܗ „o (eril) onun için (eril) çekti“ vaya „o (eril) kendisi için çekti“.

Örnekler:

grëšlele zuze mu otomat Bankamatikten para çekti (eril) ܓܪܷܫܠܶܠܶܗ ܙܘܙܶܐ ܡܘ ܐܳܬܳܡܰܐܬ
zwënlala fësṭan li mëštuṯo di ḥwarṯayḏa Arkadaşının (dişil) düğünü için kendine bi elbise aldı (dişil) ܙܘܷܢܠܰܠܰܗ ܦܷܣܛܰܐܢ ܠܝ ܡܷܫܬܘܬ݂ܐ ܕܝ ܚܘܰܪܬ݂ܰܝܕ݂ܰܗ
macmarranne bayto bi qriṯo Köyde kendilerine bir ev inşa ettiler. ܡܰܥܡܰܪܪܰܢܢܶܗ ܒܰܝܬܐ ܒܝ ܩܪܝܬ݂ܐ

l- ܠ‍ „için, -e, -de“ edatı üzerinden, zamir sonekleri (G 11.b) ve çekimli fiillerle birlikte dolaysız nesne (ismin den hali) dolaylı anlatılmış ve böylece açıkça işaretlenmiş olur:

         grëšluxli ܓܪܷܫܠܘܟ݂ܠܝ = grëšlux eli ܓܪܷܫܠܘܟ݂ ܐܶܠܝ „benim için çektin“

         maḥwelalle u plan ܡܰܚܘܶܠܰܠܠܶܗ ܐܘ ܦ݁ܠܰܐܢ = maḥwele u plan alle ܡܰܚܘܶܠܶܗ ܐܘ ܦ݁ܠܰܐܢ ܐܰܠܠܶܗ „onlara planı gösterdi“

         hiye mërleli ܗܝـܝܶܐ ܡܷܪܠܶܠܝ = hiye mërle eli ܗܝـܝܶܐ ܡܷܪܠܶܗ ܐܶܠܝ „bana dedi (eril)“

 

b) Vurgulamaya not

Nesne sonekleri ile genişletilen bu kalıpların hepsinde, vurgu kökün ötesine geçmez, yani her zaman en fazla kökün son hecesi vurgulanır, sondan bir önceki hecenin vurgulanması genel kuralı (D 2.4.4) burada geçerli değildir.

Örnekler:

grë́šlux ama grë́šluxli
maḥwéle ama maḥwélalle
më́rle ama më́rleli

c) mё- ܡ‍ܷ‍ـ ile düzensiz fiiller:

mё- ـܡ‍ ile başlayan ve içinde bir -t- barındıran dört ve daha fazla köklü fiiller kendilerine has bir sınıf oluştururlar. Bunlar m- ܡ‍ـ ile başlayan genişletilmiş kök II ve III fiillerinden farklıdırlar. Bu sınıfa çoğunlukla yeni oluşturulmuş veya Arapça’dan aktarılmış fiiller dahildir. Dazu zählen:

        mëftakar – mëftakarle - ܡܷܦܬܰܟܰܪܠܶܗ ܡܷܦܬܰܟܰܪ „düşünmek“

        mëftaxar – mëftaxarle  ܡܷܦܬܰܟ݂ܰܪ - ܡܷܦܬܰܟ݂ܰܪܠܶܗ„gurur duymak“

        mëḥtaram – mëḥtaramle  ܡܷܚܬܰܪܰܡ - ܡܷܚܬܰܪܰܡܠܶܗ„saygı göstermek, takdir etmek“

        mëstafad – mëstafadle  ܡܷܣܬܰܦܰܕ - ܡܷܣܬܰܦܰܕܠܶܗ„kâr etmek, fayda sağlamak“

        mëtawar – mëtawarle  ܡܷܬܨܰܘܰܪ - ܡܷܬܨܰܘܰܪܠܶܗ„kendini tanıtmak“

        mëttafaq – mëttafaqle  ܡܷܬܬܰܦܰܩ - ܡܷܬܬܰܦܰܩܠܶܗ„uzlaşmak“

        mëtyaqan – mëtyaqanle  ܡܷܬܝܰܩܰܢ - ܡܷܬܝܰܩܰܢܠܶܗ„inanmak“

        mëtwaqac mëtwaqacle  ܡܷܬܘܰܩܰܥ - ܡܷܬܘܰܩܰܥܠܶܗ„beklemek“

        mëzdahar – mëzdaharle  ܡܷܙܕܰܗܰܪ - ܡܷܙܕܰܗܰܪܠܶܗ„sakınmak, dikkat etmek“

        mёštabhar mёštabharle ܡܷܫܬܰܒܗܰܪ - ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܶܗ „gurur duymak“

        mёštacmarmёštacmarle ܡܷܫܬܰܥܡܰܪ - ܡܷܫܬܰܥܡܰܪܠܶܗ „kolonileştirmek, sömürgeleştirmek“

        mёštawar – mёštawarle ܡܷܫܬܰܘܚܰܪ - ܡܷܫܬܰܘܚܰܪܠܶܗ „gecikmek“

        mёštawtafmёštawtafle ܡܷܫܬܰܘܬܰܦ - ܡܷܫܬܰܘܬܰܦܠܶܗ „yer almak, katılmak“

Tüm bu fiiller aşağıdaki örneğe göre çekilirler:

         štbhr ܫܬܒܗܪ „gurur duymak“

  Şimdiki zaman Geçmiş zaman
3.Tekil eril mёštabhar ܡܷܫܬܰܒܗܰܪ mёštabharle ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܶܗ
3.Tekil dişil mёštabhro ܡܷܫܬܰܒܗܪܐ mёštabharla ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܰܗ
2.Tekil eril mёštabhrat ܡܷܫܬܰܒܗܪܰܬ mёštabharlux ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܘܟ݂
2.Tekil dişil mёštabhrat ܡܷܫܬܰܒܗܪܰܬ mёštabharlax ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܰܟ݂
1.Tekil eril mёštabharno ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܢܐ mёštabharli ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܝ
1.Tekil dişil mёštabhrono ܡܷܫܬܰܒܗܪܳܢܐ mёštabharli ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܝ
3.Çoğul mёštabhri ܡܷܫܬܰܒܗܪܝ mёštabharre ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܪܶܗ
2.Çoğul mёštabhritu ܡܷܫܬܰܒܗܪܝܬܘ mёštabharxu ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܟ݂ܘ
1.Çoğul mёštabhrina ܡܷܫܬܰܒܗܪܝܢܰܐ mёštabharlan ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܰܢ

Kökte son ünsüz harfi (stcml ܣܬܥܡܠ (mёstacmal – mёstacmele ܡܷܣܬܰܥܡܰܠ – ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܶܗ „kullanmak“ ve ntql ܢܬܩܠ (mëntaqal – mëntaqele ܡܷܢܬܰܩܰܠ - ܡܷܢܬܰܩܶܠܶܗ „taşınmak“) örneklerindeki gibi l ܠ‍ olan bu gruptaki fiillerin Geçmiş zaman çekimleri, üçüncü kök ünsüzü /l/ ܠ‍ olan fiillerin kuralları gibidir. (G.20b).

stcml ܣܬܥܡܠ „kullanmak“

  Şimdiki zaman Geçmiş zaman
3.Tekil eril mёstacmal ܡܷܣܬܰܥܡܰܠ mёstacmele ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܶܗ
3.Tekil dişil mёstacmlo ܡܷܣܬܰܥܡܠܐ mёstacmela ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܰܗ
2.Tekil eril mёstacmlat ܡܷܣܬܰܥܡܠܰܬ mёstacmelux ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܘܟ݂
2.Tekil dişil mёstacmlat ܡܷܣܬܰܥܡܠܰܬ mёstacmelax ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܰܟ݂
1.Tekil eril mёstacmalno ܡܷܣܬܰܥܡܰܠܢܐ mёstacmeli ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܝ
1.Tekil dişil mёstacmlono ܡܷܣܬܰܥܡܠܳܢܐ mёstacmeli ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܝ
3.Çoğul mёstacmli ܡܷܣܬܰܥܡܠܝ mёstacmalle ܡܷܣܬܰܥܡܰܠܠܶܗ
2.Çoğul mёstacmlitu ܡܷܣܬܰܥܡܠܝܬܘ mёstacmalxu ܡܷܣܬܰܥܡܰܠܟ݂ܘ
1.Çoğul mёstacmlina ܡܷܣܬܰܥܡܠܝܢܰܐ mёstacmelan ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܰܢ

štcy ܫܬܥܝ (mёštace – mёštacele ܡܷܫܬܰܥܶܐ – ܡܷܫܬܰܥܶܠܶܗ „oynamak“) ve tnby ܬܢܒܝ (mëtnabe – mëtnabele ܡܷܬܢܰܒܶܐ - ܡܷܬܢܰܒܶܠܶܗkehanette bulunmak, önceden haber vermek, tahmin etmek“) gibi son ünsüzü zayıf fiiller de, ḥzy ܚܙܝ (ḥozeḥzele ܚܳܙܶܐ – ܚܙܶܠܶܗ „sgörmek“) gibi üçüncü ünsüzü zayıf fiillerin çekim kurallarına uyarlar. (bk. G.20a).

štcy ܫܬܥܝ (< šcy ܫܥܝ) „oynamak“

  Şimdiki zaman Geçmiş zaman
Tekil 3. eril mёštace ܡܷܫܬܰܥܶܐ mёštacele ܡܷܫܬܰܥܶܠܶܗ
3. dişil mёštacyo ܡܷܫܬܰܥܝܐ mёštacela ܡܷܫܬܰܥܶܠܰܗ
2. eril mёštacat ܡܷܫܬܰܥܰܬ mёštacelux ܡܷܫܬܰܥܶܠܘܟ݂
2. dişil mёštacyat ܡܷܫܬܰܥܝܰܬ mёštacelax ܡܷܫܬܰܥܶܠܰܟ݂
1. eril mёštaceno ܡܷܫܬܰܥܶܢܐ mёštaceli ܡܷܫܬܰܥܶܠܝ
1. dişil mёštacyono ܡܷܫܬܰܥܝܳܢܐ mёštaceli ܡܷܫܬܰܥܶܠܝ
Çoğul 3. mёštacёn ܡܷܫܬܰܥܷܢ mёštacalle ܡܷܫܬܰܥܰܠܠܶܗ
2. mёštacitu ܡܷܫܬܰܥܝܬܘ mёštacalxu ܡܷܫܬܰܥܰܠܟ݂ܘ
1. mёštacina ܡܷܫܬܰܥܝܢܰܐ mёštacelan ܡܷܫܬܰܥܶܠܰܢ