Düzenleme ekranı, en az 450 piksel yatay alan gerektirir. Lütfen cihazınızı döndürün veya daha geniş ekranlı bir cihaz kullanın.

Dilbilgisi 4

a) cinsiyet tanımlamaları

Süryanice dilbilgisinde iki tip cinsiyet tanımlaması vardır: Erkek (kısaltılmış hali e) ve dişi (kısaltılmışı d). Bununla beraber her iki cinsteki isim ve sıfatlar tekil (kısaltılmışı tk.) ve çoğul (kısaltılmışı çğ.) görülebilir.
Dişi tekil formdaki kelimeler genellikle -to ـܬܐ/-ṯo ـܬ̣ܐ ile biter:

camṯo hala (babanın kızkardeşi) ܥܰܡܬ݂ܐ
ṭawto iyi (dişi) ܛܰܘܬܐ
Erkek tekil formdaki isimler -o ـܐ ile biter:
cammo amca (babanın erkek kardeşi) ܥܰܡܡܐ
ṭawwo iyi (erkek) ܛܰܘܘܐ
İstisnai bazı durumlarda dişil isimler -o ـܐ ve eril isimler -to ـܬܐ ile biter: Dişil: -o ـܐ
i emo anne ܐܝ ܐܶܡܐ
i dado amcanın karısı (babanın kardeşi) ܐܝ ܕܰܕܐ
i dukano dükkan ܐܝ ܕܘܟܰܢܐ
-o ـܐ ile biten dişil formda vücut kısımları, vücudun çift olan bölümleri veya başka dilden geçen kelimeleri görebiliriz. Eril: -to ـܬܐ
u bayto ev ܐܘ ܒܰܝܬܐ
u mawto Ölüm ܐܘ ܡܰܘܬܐ

Eril olduğu için /t ܬ/ le biten yukarıdaki kelimeler kelime kökünün bir parçasıdır ve bundan dolayı tesadufen bu şekilde dişil olarak bitmektedirler. Tüm isimlerdeki cinsiyetler artikel sayesinde net olarak ifade edilir.

 

b) Birleştirici yapı (bildirme eki)

Süryanice’de birleştirici yapı eki (bildirme eki; İngilizce’deki “olmak” yardımcı fiili gibi) cümlede eklenir. Bunu yapmak için kişisel zamir, ilgili kelime yada cümleden sonra bu kırpılmış şekliyle kullanılır:

  Tekil Çoğul
1st Person no (ben)-im ܢܐ na (biz)-iz ܢܰܐ
2nd Person hat (sen)-sin ܗܰܬ hatu (siz) –siniz ܗܰܬܘ
3rd Person yo (o , o)-dur ܝܐ ne (onlar)-dırlar ܢܶܐ
Örnekler:
arbci ëšne yo o (erkek)/o kırk yaşındadır ܐܰܪܒܥܝ ܐܷܫܢܶܐ ܝܐ
b Ṭurcabdin ne onlar Turabdin’dedirler ܒܛܘܪܥܰܒܕܝܢ ܢܶܐ
gawire na biz evliyiz(dir) ܓܰܘܝܪܶܐ ܢܰܐ
qašto hat o (eril/dişil) kırk yaşındadır ܩܰܫܬܐ ܗܰܬ