|
a) Fiil: Basit Geniş Zaman
Süryanicede geniş zaman temelli filler Geniş Zaman ve Gelecek Zaman formlarında kullanılır. Buna domax-/dëmx- ܕܳܡܰܟ݂ـ ܆ ܕܷܡܟ݂ـ „uyumak“ ve goraš-/gurš- ܓܳܪܰܫـ ܆ ܓܘܪܫـ „çekmek“ fillerini örnek verebiliriz. Sona gelen ekler geniş zaman şeklinde eklenmiştir ve farklı kişileri gösterir:
Burada önemli olan 3. ve 1. tekil olan eril ve dişi kişi formlarının birbirlerinden farklı olduklarıdır. Çoğul olarak ise her iki cins için genellikle bir form bulunur. Mesela domax ܕܳܡܰܟ݂ „uyumak“ fiiline bakalım. Göreceğiniz gibi geniş zaman formu kişilere göre şöyle olmaktadır:
/ë –ܷ –/ sesli in harfi geniş zamanda kullanım sırasında dëmx- ܕܷܡܟ݂ـ݂ /u ܘ/ şeklinde görülür goraš ܓܳܪܰܫ „itmek“, gurš- ܓܘܪܫ fiiline bakalım:
Tüm düzenli fiiller geniş zaman formunda kullanıldığı zaman bu şekilde olurlar. Bu formlar ise yan cümlecik haline gelirler bir istek, bir olasılık gibi cümlelerde kullanılırlar:
Unutmayın:
Süryanicede geniş zaman temel formları (goraš ܓܳܪܰܫ / guršo ܓܘܪܫܐ, domax ܕܳܡܰܟܼ /dëmxo ܕܷܡܟ݂ܐ örneklerinde olduğu gibi) alıntı şeklinde anlatım formlarını içerir ki bu konu daha sonraki ünitelerde de anlatılacak ve filler listelenecektir.
b) Geniş Zamanlı ve Gelecek Zamanlı Fiiller
goraš ܓܳܪܰܫ fiilindeki geniş zaman formunu ko- ܟܳـ ve gëd ܓܷܕ ekleriyle kullandığımız zaman geniş zaman ve gelecek zaman formlarına dönüştürmüş oluyoruz. Dikkat edilmesi gereken ko- ܟܳـ ön ekinin geniş zaman; gëd ܓܷܕ ön ekinin gelecek zaman formunu oluşturmasıdır. Örnekleri inceleyelim:
Geniş zaman için örnekler:
Gelecek zaman için örnekler:
|
