The editing screen requires at least 450 pixels of horizontal space. Please rotate your device or use one with a bigger screen.

ܓܘܫܡܐ
ܓܘܫܡܐ
ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܕܘ ܢܳܫܐ ܪܰܟܝܘܐ ܝܐ ܡܶܐ ܗܰܕܳܡܶܐ ܒܰܪܳܝܶܐ ܘܓܰܘܳܝܶܐ.
ܟܘܠ ܗܰܕܳܡܐ ܟܷܬܠܶܗ ܘܳܠܝܬ݂ܐ ܦܪܷܫܬܐ.
ܐܰܗ ܗܰܕܳܡܶܐ ܒܰܪܳܝܶܐ ܘܓܰܘܳܝܶܐ ܟܳܡܟܰܡܠܝ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ ܘܟܳܛܳܪܷܢ ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܥܳܘܰܕ.
ܚܰܐ ܡܰܗ ܗܰܕܳܡܰܢܝ ܕܗܳܘܶܐ ܟܰܝـܝܘܐ، ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܠܐ ܟܳܝܳܪܰܘ ܟ݂ܘܕ ܟܳܠܳܙܰܡ.
ܗܰܪܟܶܐ ܠܰܠܬܰܚ ܟܳܚܳܙܝܬܘ ܓܘܫܡܐ ܕܷܙܥܘܪܐ.
ܐܘܥܕܐ ܓܷܕ ܚܳܙܝܢܰܐ ܐܰܝܢܰܐ ܢܶܐ ܐܰܗ ܗܰܕܳܡܶܐ ܒܰܪܳܝܶܐ ܕܘ ܓܘܫܡܐ.
Gušmo  
U gušmo du nošo rakiwo yo me hadome baroye w gawoye. Het menselijk lichaam bestaat uit de binnenste en de buitenste lichaamsdelen.
Kul hadomo këtle woliṯo frëšto. Elk lichaamsdeel heeft een eigen functie.
Ah hadome baroye w gawoye komkamli ḥḏoḏe w koṭorën u gušmo cowad. De binnenste en de buitenste lichaamsdelen vullen elkaar aan en laten het lichaam werken.
Ḥa mah hadomani d howe kayiwo, u gušmo lo koyoraw xud kolozam. Als een van deze lichaamsdelen een aandoening heeft, functioneert het lichaam niet zoals het zou moeten.
Harke laltaḥ koḥozitu gušmo dë zcuro. Hieronder ziet u het lichaam van een kind.
Ucdo gëd ḥozina ayna ne ah hadome baroye du gušmo. Nu gaan we de externe organen van het lichaam zien.

1. rišo ܪܝܫܐ
2. sacro ܣܰܥܪܐ
3. foṯo ܦܳܬ݂ܐ
4. cayno / cayne, caynoṯe ܥܰܝܢܐ؛ ܥܰܝܢܶܐ، ܥܰܝܢܳܬ݂ܶܐ
5. aḏno / aḏne, aḏnoṯe ܐܰܕ݂ܢܐ؛ ܐܰܕ݂ܢܶܐ، ܐܰܕ݂ܢܳܬ݂ܶܐ
4. nḥiro ܢܚܝܪܐ
7. femo ܦܶܡܐ
8. qḏolo ܩܕ݂ܳܠܐ
9. katfo / katfoṯe ܟܰܬܦܐ؛ ܟܰܬܦܳܬ݂ܶܐ
10. ṣadro ܨܰܕܪܐ
11. druco / drucono ܕܪܘܥܐ؛ ܕܪܘܥܳܢܶܐ
12. caksuno ܥܰܟܣܘܢܐ
13. iḏo / iḏe, iḏoṯe ܐܝܕ݂ܐ؛ ܐܝܕ݂ܶܐ، ܐܝܕ݂ܳܬ݂ܶܐ
14. gawo ܓܰܘܐ
15. ṣawco / ṣawcoṯe ܨܰܘܥܐ؛ ܨܰܘܥܳܬ݂ܶܐ
16. caṭmo / caṭmoṯe ܥܰܛܡܐ؛ ܥܰܛܡܳܬ݂ܶܐ
17. barko / barkoṯe ܒܰܪܟܐ؛ ܒܰܪܟܳܬ݂ܶܐ
18. saqo / saqe ܣܰܩܐ؛ ܣܰܩܶܐ
19. raġlo / raġle, raġloṯe ܪܰܓ݂ܠܐ؛ ܪܰܓ݂ܠܶܐ، ܪܰܓ݂ܠܳܬ݂ܶܐ
20. carquwo ܥܰܪܩܘܘܐ

 

ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܡܶܐ ܠܰܪܘܰܠ
ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܕܘ ܢܳܫܐ ܪܰܟܝܘܐ ܝܐ ܡܶܐ ܒܰܣܪܐ، ܓܰܪܡܶܐ، ܓܰܠܕܐ، ܘܰܪܝܕ݂ܶܐ ܘܐܰܕܡܐ.
ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܟܳܡܝܦܰܠܰܓ݂ ܠܐܰܪܒܥܐ ܦܰܠܩܶܐ ܪܝܫܳܝܶܐ: ܪܝܫܐ، ܓܰܘܐ، ܕܪܘܥܳܢܶܐ ܘܪܰܓ݂ܠܶܐ.
ܗܰܢܝ ܥܰܡ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ ܟܳܡܟܰܡܠܝ ܐܝ ܣܟܰܠܶܐ ܕܘ ܓܘܫܡܐ.
ܐܝ ܣܟܰܠܶܐ ܕܘ ܢܳܫܐ ܡܰܓ ܓܰܪܡܶܐ ܪܰܟܘܬܐ ܝܐ. ܕܠܐ ܡܶܢܰܗ ܠܰܝܬ ܚܰܝܶܐ، ܡܝܕ݂ܶܐ ܕܗܝـܝܰܐ ܟܐܒܐ ܚܰܝܠܐ ܠܰܘ ܘܰܪܝܕ݂ܶܐ.
ܐܰܓ ܓܰܪܡܶܐ ܟܳܢܷܛܪܝ ܐܰܗ ܗܰܕܳܡܶܐ ܓܰܘܳܝܶܐ (ܐܳܪܓܰܢܶܐ) ܕܘ ܓܘܫܡܐ ܕܠܐ ܡܝܬܰܟܝܘܝ ܐܝܢܰܩܠܰܐ ܕܚܰܐ ܩܳܝܰܬ݂ ܒܕܘܟܬ݂ܐ.
ܐܘ ܓܰܠܕܐ ܫܷܟܷܠ ܕܫ̰ܰܟܶܬ ܝܐ ܥܰܠ ܐܘ ܓܘܫܡܐ. ܟܳܢܳܛܰܪ ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܡܰܟ ܟܶܘܶܐ.
ܠܰܘܓ݂ܷܠ ܕܘ ܪܝܫܐ ܟܝܬ ܡܘܚܐ.
ܐܘ ܡܘܚܐ ܟܳܡܕܰܒܰܪ ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܟܘܠܶܗ. ܒܘ ܪܝܫܐ ܡܶܐ ܠܰܪܘܰܠ ܟܳܚܳܙܝܢܰܐ ܬܰܪܬܶܐ ܥܰܝܢܶܐ، ܬܰܪܬܶܐ ܐܰܕ݂ܢܶܐ، ܢܚܝܪܐ ܘܦܶܡܐ.
ܒܷܬ݂ܷܪ ܟܐܬ݂ܷܢ ܐܰܢ ܐܝܕ݂ܶܐ ܘܐܰܪ ܪܰܓ݂ܠܶܐ.
ܐܘ ܢܳܫܐ ܟܷܬܠܶܗ ܚܰܡܫܐ ܪܷܓ݂ܫܶܐ: ܚܙܳܝܐ ܒܰܥ ܥܰܝܢܶܐ، ܫܡܳܥܐ ܒܰܢ ܐܰܕ݂ܢܶܐ، ܢܩܳܚܐ ܒܘ ܢܚܝܪܐ، ܓܝܳܫܐ ܒܰܢ ܐܝܕ݂ܶܐ ܘܛܥܳܡܐ ܒܘ ܠܝܫܳܢܐ.
ܠܰܫܰܢ ܕܘ ܓܘܫܡܐ ܥܳܘܰܕ ܛܰܘܘܐ ܟܳܠܳܙܰܡ ܕܗܳܘܝܢܰܐ ܠܶܗ ܓ݂ܰܠܰܒܶܐ ܡܳܪܐ، ܒܘ ܡܘܟܠܐ، ܘܒܘ ܫܬܳܝܐ، ܘܒܘ ܠܘܳܫܐ.
U gušmo me larwal Het lichaam van buiten
U gušmo du nošo rakiwo yo me basro, garme, galdo, wariḏe w admo. Het menselijk lichaam bestaat uit vlees, botten, huid, spieren en bloed.
U gušmo komifalaġ l arbco falqe rišoye: rišo, gawo, drucone w raġle. Het lichaam kan onderverdeeld worden in vier hoofddelen: hoofd, buik, armen en benen.
Hani cam ḥḏoḏe komkamli i skale du gušmo. Deze samen vormen het geraamte van het lichaam.
I skale du nošo mag garme rakuto yo. Dlo mena layt ḥaye, miḏe d hiya kobo ḥaylo law wariḏe. Het menselijk skelet bestaat uit botten. Zonder dat is er geen leven, want het skelet verstevigd de spieren.
Ag garme konëṭri ah hadome gawoye (organe) du gušmo dlo mitakiwi inaqla d ḥa qoyaṯ b dukṯo. De botten beschermen de binnenste organen van het lichaam, zodat ze niet gewond raken bij een botsing.
U galdo šëkël d čaket yo cal u gušmo. Konoṭar u gušmo mak kewe. De huid is een soort jas voor het lichaam. Deze beschermt het lichaam tegen ziekten.
Lawġël du rišo kit muḥo. In het hoofd zitten de hersenen.
U muḥo komdabar u gušmo kule. Bu rišo me larwal koḥozina tarte cayne, tarte aḏne, nḥiro w femo. De hersenen sturen het hele lichaam aan. In het hoofd, van buiten, zien we twee ogen, twee oren, neus en mond.
Bëṯër koṯën an iḏe w ar raġle. Dan komen de handen en de voeten.
U nošo këtle ḥamšo rëġše: ḥzoyo bac cayne, šmoco ban aḏne, nqoḥo bu nḥiro, gyošo ban iḏe w ṭcomo bu lišono. De mens heeft vijf zintuigen: zien met de ogen, luisteren met de oren, ruiken met de neus, voelen met de handen en proeven met de tong.
Lašan du gušmo cowad ṭawwo kolozam d howina le ġalabe moro, bu muklo, w bu štoyo, w bu lwošo. Om het lichaam goed te laten functioneren, moeten wij het verzorgen door middel van gezond eten, drinken en kleding.