ܓܘܫܡܐ |
Gušmo | |
U gušmo du nošo rakiwo yo me hadome baroye w gawoye. | Het menselijk lichaam bestaat uit de binnenste en de buitenste lichaamsdelen. |
Kul hadomo këtle woliṯo frëšto. | Elk lichaamsdeel heeft een eigen functie. |
Ah hadome baroye w gawoye komkamli ḥḏoḏe w koṭorën u gušmo cowad. | De binnenste en de buitenste lichaamsdelen vullen elkaar aan en laten het lichaam werken. |
Ḥa mah hadomani d howe kayiwo, u gušmo lo koyoraw xud kolozam. | Als een van deze lichaamsdelen een aandoening heeft, functioneert het lichaam niet zoals het zou moeten. |
Harke laltaḥ koḥozitu gušmo dë zcuro. | Hieronder ziet u het lichaam van een kind. |
Ucdo gëd ḥozina ayna ne ah hadome baroye du gušmo. | Nu gaan we de externe organen van het lichaam zien. |
1. rišo | ܪܝܫܐ |
2. sacro | ܣܰܥܪܐ |
3. foṯo | ܦܳܬ݂ܐ |
4. cayno / cayne, caynoṯe | ܥܰܝܢܐ؛ ܥܰܝܢܶܐ، ܥܰܝܢܳܬ݂ܶܐ |
5. aḏno / aḏne, aḏnoṯe | ܐܰܕ݂ܢܐ؛ ܐܰܕ݂ܢܶܐ، ܐܰܕ݂ܢܳܬ݂ܶܐ |
4. nḥiro | ܢܚܝܪܐ |
7. femo | ܦܶܡܐ |
8. qḏolo | ܩܕ݂ܳܠܐ |
9. katfo / katfoṯe | ܟܰܬܦܐ؛ ܟܰܬܦܳܬ݂ܶܐ |
10. ṣadro | ܨܰܕܪܐ |
11. druco / drucono | ܕܪܘܥܐ؛ ܕܪܘܥܳܢܶܐ |
12. caksuno | ܥܰܟܣܘܢܐ |
13. iḏo / iḏe, iḏoṯe | ܐܝܕ݂ܐ؛ ܐܝܕ݂ܶܐ، ܐܝܕ݂ܳܬ݂ܶܐ |
14. gawo | ܓܰܘܐ |
15. ṣawco / ṣawcoṯe | ܨܰܘܥܐ؛ ܨܰܘܥܳܬ݂ܶܐ |
16. caṭmo / caṭmoṯe | ܥܰܛܡܐ؛ ܥܰܛܡܳܬ݂ܶܐ |
17. barko / barkoṯe | ܒܰܪܟܐ؛ ܒܰܪܟܳܬ݂ܶܐ |
18. saqo / saqe | ܣܰܩܐ؛ ܣܰܩܶܐ |
19. raġlo / raġle, raġloṯe | ܪܰܓ݂ܠܐ؛ ܪܰܓ݂ܠܶܐ، ܪܰܓ݂ܠܳܬ݂ܶܐ |
20. carquwo | ܥܰܪܩܘܘܐ |
ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܡܶܐ ܠܰܪܘܰܠ |
U gušmo me larwal | Het lichaam van buiten |
U gušmo du nošo rakiwo yo me basro, garme, galdo, wariḏe w admo. | Het menselijk lichaam bestaat uit vlees, botten, huid, spieren en bloed. |
U gušmo komifalaġ l arbco falqe rišoye: rišo, gawo, drucone w raġle. | Het lichaam kan onderverdeeld worden in vier hoofddelen: hoofd, buik, armen en benen. |
Hani cam ḥḏoḏe komkamli i skale du gušmo. | Deze samen vormen het geraamte van het lichaam. |
I skale du nošo mag garme rakuto yo. Dlo mena layt ḥaye, miḏe d hiya kobo ḥaylo law wariḏe. | Het menselijk skelet bestaat uit botten. Zonder dat is er geen leven, want het skelet verstevigd de spieren. |
Ag garme konëṭri ah hadome gawoye (organe) du gušmo dlo mitakiwi inaqla d ḥa qoyaṯ b dukṯo. | De botten beschermen de binnenste organen van het lichaam, zodat ze niet gewond raken bij een botsing. |
U galdo šëkël d čaket yo cal u gušmo. Konoṭar u gušmo mak kewe. | De huid is een soort jas voor het lichaam. Deze beschermt het lichaam tegen ziekten. |
Lawġël du rišo kit muḥo. | In het hoofd zitten de hersenen. |
U muḥo komdabar u gušmo kule. Bu rišo me larwal koḥozina tarte cayne, tarte aḏne, nḥiro w femo. | De hersenen sturen het hele lichaam aan. In het hoofd, van buiten, zien we twee ogen, twee oren, neus en mond. |
Bëṯër koṯën an iḏe w ar raġle. | Dan komen de handen en de voeten. |
U nošo këtle ḥamšo rëġše: ḥzoyo bac cayne, šmoco ban aḏne, nqoḥo bu nḥiro, gyošo ban iḏe w ṭcomo bu lišono. | De mens heeft vijf zintuigen: zien met de ogen, luisteren met de oren, ruiken met de neus, voelen met de handen en proeven met de tong. |
Lašan du gušmo cowad ṭawwo kolozam d howina le ġalabe moro, bu muklo, w bu štoyo, w bu lwošo. | Om het lichaam goed te laten functioneren, moeten wij het verzorgen door middel van gezond eten, drinken en kleding. |