The editing screen requires at least 450 pixels of horizontal space. Please rotate your device or use one with a bigger screen.

Surayt in het Syrisch-Aramese schrift

1. De Syrisch-Aramese letters

Het Syrisch-Aramese schrift kent 22 letters die enkel medeklinkers weergeven. Klinkers worden aangeduid met (extra) tekens die ter ondersteuning van de uitspraak worden toegevoegd. Ook deze worden in Les 2 behandeld. Elke letter heeft tevens een eigen naam waarbij de eerste letter veelal de klank van de letter zelf bevat.

Het Syrisch-Aramese schrift wordt van rechts naar links geschreven en kent geen hoofdletters in zijn schrijfvorm.

Naam
Klank (waarde)
Letter
-
ܐ
b
ܒ
g
ܓ
d
ܕ
h
ܗ
w
ܘ
z
ܙ
ܚ
ܛ
y
ܝ
k
ܟ
l
ܠ
m
ܡ
n
ܢܢ
s
ܣ
c
ܥ
f
ܦ
ܨ
q
ܩ
r
ܪ
š
ܫ
t
ܬ

2. Dubbele uitspraak van de letters b ܒ / g ܓ / d ܕ / k ܟ / f ܦ / t ܬ

De letters - b ܒ / g ܓ / d ܕ / k ܟ / f ܦ / t ܬ - kunnen elk op twee manieren worden uitgesproken. De uitspraak hangt af van de positie van de letter in het woord. Het onderscheid in uitspraak wordt gemarkeerd met een punt onder de letter voor een “zachte” uitspraak óf met een punt boven de letter voor een “harde” uitspraak.

ܒ   ܒ̇=b bayto huis ܒ݁ܰܝܬܐ
 ܒ݂=ḇ qaro (=qavro) graf ܩܰܒ̣ܪܐ
         
ܓ   ܓ̇= g gubo put ܓ̇ܘܒܐ
 ܓ̣= ḡ relo (=reġlo) voet ܪܶܓܼܠܐ
         
ܕ  ܕ̇= d dayro klooster ܕܰ݁ܝܪܐ
 ܕ݂= ḏ io hand ܐܝܕ݂ܐ
         
ܟ  ܟ̇= k burko knie ܒܘܪܟ̇ܐ
 ܟܼ= ḵ salo (=saxlo) dwaas ܣܰܟܼܠܐ
         
ܦ  ܦ̇= p pardayso paradijs ܦܰ݁ܪܕܰܝܣܐ
 ܦܼ= p̄ rašo (=rafšo) schop ܪܰܦܫܐ
         
ܬ  ܬ݁= t talgo sneeuw ܬ݁ܰܠܓܐ
 ܬܼ= ṯ melo woord ܡܶܠܬܼܐ

In het West-Syrisch (kṯobonoyo), wat de basis vormt voor onze schrijfwijze, bestaat deze regel normaal gesproken niet voor Beṯ ܒ en Pe ܦ. Beṯ ܒ wordt altijd uitgesproken als /b/ en Pe ܦ wordt altijd uitgesproken als /f/:

 ܒ= b bayto huis ܒܰܝܬܐ
qabro graf ܩܰܒܪܐ
       
 ܦ= f fardayso paradijs ܦܰܪܕܰܝܣܐ
rafšo schop ܪܰܦܫܐ

Daarom is er in het Surayt geen markering onder de ܦ, wanneer er een/f/ bedoeld wordt. Indien er een /p/ bedoeld wordt, dan wordt ...weergegeven de ܦ met een punt erboven (ܦ݁).

plan plan ܦ݁ܠܰܢ
femo mond ܦܶܡܐ

Op dezelfde manier zal de Beṯ ܒ niet gemarkeerd worden met een punt indien de /b/ wordt bedoeld. Maar ook hier zal er in het Surayt voor een Beṯ een punt onder de letter komen ܒܼ als er sprake is van een /v/.

bayto huis ܒܰܝܬܐ
villa villa ܒ݂ܝܠܠܰܐ

In sommige situaties in het west syrisch was de Ḇeṯ (ܒܼ) toch zacht geworden. Binnen het Surayt heeft die zachte Beṯ (ܒܼ) zich ontwikkeld tot een klank die verwant is aan de Waw (ܘ). Daarom wordt deze klank in het Surayt met een Waw (ܘ) weergegeven:

  Syrisch Surayt
gould daho ܕܰܗܒܼܐ dahwo ܕܰܗܘܐ
graf qaro ܩܰܒܼܪܐ qawro ܩܰܘܪܐ
boek kṯoo ܟܬܳܒܼܐ kṯowo ܟܬܼܳܘܐ

In de Surayt alfabetten wordt elke klank met een aparte letter uitgedrukt waardoor iedere klank in het BGDKPT-letter groep een eigen medeklinker krijgt binnen deze alfabetten. Om dubbele markeringen te vermijden in het Syrisch-Aramese schrift, met uitzondering van de P ܦ, zullen enkel "zachte" klanken met een stip (eronder) worden gemarkeerd.

Verder heeft het Surayt ook klanken die niet in het Syrisch-Aramees" bestaan. Om ook deze klanken uit te kunnen drukken was het noodzakelijk om een aantal nieuwe aangepaste letters te introduceren. Dat zijn de volgende letters:

Čč čanṭa tas ܫ̰ܰܢܛܰܐ ܫ̰
Jj jazwe koffiepot ܔܰܙܘܶܐ ܔ
Žž žäbaše watermeloen ܙ̰ܱܒܰܫܶܐ ܙ̰

Om deze redenen heeft het Surayt uiteindelijk 9 letters meer dan de oorspronkelijke Syrisch-Aramese voorganger.