| Grammatica 15 |
|
a) De werkwoordvervoeging in de tweede passieve stam 1. De verbuiging in de tegenwoordige tijd De tegenwoordige tijd in de tweede passieve stam luidt mizaban- ܡܝܙܰܒܰܢـ voor medeklinkerklank en mizabn- ܡܝܙܰܒܢـ voor klinkerklank verbuigingsachtervoegsels. De tegenwoordige tijd van de actieve tweede stam onderscheidt zich slechts door een voorvoegsel mi- ܡܝـ. Hier wordt de tegenwoordige tijdsverbuiging aangegeven met behulp van het voorbeeld van mizaban ܡܺܝܙܰܒܰܢ „worden verkocht“:
Voorbeelden van de tweede passieve stam in de tegenwoordige tijd en de toekomende tijd:
2. De verbuiging van de verleden tijd De basis van de verleden tijd in de tweede passieve stam luidt mzaban- ܡܙܰܒܰܢـ voor medeklinkerklank en mzabn- ܡܙܰܒܢـ voor klinkerklank verbuigingsachtervoegsels. Hier wordt de verleden tijdsverbuiging aangegeven aan de hand van het voorbeeld van mzaban- ܡܙܰܒܰܢـ „worden verkocht“:
Voorbeelden van de verleden tijd in de tweede passieve stam:
b) De werkwoordvervoeging in de derde passieve stam Het passieve werkwoord in de derde stam wordt gekenmerkt door een ingevoegde -t- ـܬـ. Zoals in de tweede passieve werkwoordstam worden ook hier de werkwoorden met een voorvoegsel gevormd, die in de tegenwoordige tijd mita- ܡܝܬܰ ـ en in de verleden tijd mta- ܡܬܰـ luidt: Voorbeelden: ltm ܠܬܡ IIIp mitaltam – mtaltam ܡܝܬܰܠܬܰܡ - ܡܬܰܠܬܰܡ „worden verzameld“; dcr ܕܥܪ IIIp mitadcar – mtadcar ܡܝܬܰܕܥܰܪ – ܡܬܰܕܥܰܪ „worden teruggebracht, worden teruggestuurd“; cmr ܥܡܪ IIIp mitacmar – mtacmar ܡܝܬܰܥܡܰܪ - ܡܬܰܥܡܰܪ „worden gebouwd“; fhm ܦܗܡ IIIp mitafham - mtafham ܡܝܬܰܦܗܰܡ - ܡܬܰܦܗܰܡ „worden uitgelegd, worden begrijpelijk gemaakt“. 1. De verbuiging van de tegenwoordige tijd Zoals ook in de andere stammen, heeft de tegenwoordige tijd twee vormen. Bij de verbuigingsachtervoegsels van de medeklinkerklank is de basis mitaltam- ܡܝܬܰܠܬܰܡـ en bij die van de klinkerklank mitaltm- ܡܝܬܰܠܬܡـ. Hier de verbuiging van de tegenwoordige tijd aan de hand van het voorbeeld van ltm ܠܬܡ IIIp mitaltam ܡܺܝܬܰܠܬܰܡ „worden verzameld“:
Opmerking: Voor verbuigingsachtervoegsels met een klinkerklank (3e p. v.ev., 2e p. ev., 1e p. v.ev., 1e /2e /3e p. mv.) kan de medeklinkergroep aan het einde van de basis -ltm- ـܠܬܡـ afhankelijk van de samenstelling hiervan -latm- ـܠܰܬܡـ resp. -lёtm- ـܠܷܬܡـ worden afgesplitst.Voorbeelden van de derde passieve stam in de tegenwoordige tijd:
2. De verbuiging van de verleden tijd In de verleden tijd zijn de basis mtaltam- ܡܬܰܠܬܰܡـ en mtaltm- ܡܬܰܠܬܡـ:
Opmerking: Ook hier geldt: Voor verbuigingsachtervoegsels met een klinkerklank (3e p. v.ev., 2e p. ev., 1e p. v.ev., 1e /2e /3e p. mv.) kan de medeklinkergroep aan het einde van de basis -ltm- ـܠܬܡـ afhankelijk van de samenstelling hiervan -latm- ـܠܰܬܡـ resp. -lёtm- ـܠܷܬܡـ worden afgesplitst.Voorbeelden van de verleden tijd in de derde passieve stam:
c) De infinitief 1. De infinitiefvormen Regelmatige vormen van de infinitief luiden afhankelijk van de stam als volgt: 1) Eerste stam
Sommige infinitieven van de eerste stam worden onregelmatig gevormd. De meest voorkomende zijn:
Afwijkend:
2) Tweede stam
3) Derde stam
Geringe afwijkingen in vormen met zwakke medeklinkers in de eerste resp. tweede plek van de stam:
2. Gebruik van het infinitief De infinitief wordt in het Surayt bijna uitsluitend zelfstandig gebruikt. In deze les komen de volgende vormen voor:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||