Surayt-Aramaic > English |
abro ܐܰܒܪܐ (m.), pl. abne ܐܰܒܢܶܐ (L.4) son
abre d cammo (L.4) ܐܰܒܪܶܗ ܕܥܰܡܡܐ cousin, uncle's son (from father's side)
abre d ḥolo (L.4) ܐܰܒܪܶܗ ܕܚܳܠܐ cousin, uncle's son (from mother's side)
→ barṯo
Abuna ܐܰܒܘܢܰܐ (Q.3,26) Father (when addressing a priest)
Ädäne ܐܱܕܱܢܶܐ (Q.6,10) Adana, city in the South of Turkey
adcaṣriye ܐܰܕܥܰܨܪܝܝܶܐ (adv.) (L.8) this evening → caṣriye
adfalge d yawmo ܐܰܕܦܰܠܓܶܗ ܕܝܰܘܡܐ (adv.) (L.8) this afternoon → falgo, yawmo
adlalyo ܐܰܕܠܰܠܝܐ (adv.) (L.8) tonight → lalyo
admo ܐܰܕܡܐ (m.) (L.7) blood
adṣafro ܐܰܕܨܰܦܪܐ (adv.) (L.8) this morning → ṣafro
adšato ܐܰܕܫܰܬܐ (adv.) (G.18) this year → šato
adyawma ܐܰܕܝܰܘܡܰܐ (adv.) (L.8) today → yawmo
aḏno ܐܰܕ݂ܢܐ (f.), pl. aḏnoṯe ܐܰܕ݂ܢܳܬ݂ܶܐ, aḏne ܐܰܕ݂ܢܶܐ (L.7) ear | aš šurone këtte aḏne ܐܰܫ ܫܘܪܳܢܶܐ ܟܷܬܬܶܗ ܐܰܕ݂ܢܶܐ the walls have ears (G.9)
Afriqa ܐܰܦܪܝܩܰܐ (G.19) Africa
afṯo ܐܰܦܬ݂ܐ (f.), pl. afṯoṯe ܐܰܦܬ݂ܳܬ݂ܶܐ (L.3) break, pause
aġa ܐܰܓ݂ܰܐ (m.), pl. aġawat ܐܰܓ݂ܰܘܰܬ (Q.3,69) aga, clan leader, chieftain
aġläba ܐܰܓ݂ܠܱܒܰܐ (adv.) (Q.7,44) mostly → aġlab d
aġlab d ܐܰܓ݂ܠܰܒ ܕ the majority of | aġlab dan noše ܐܰܓ݂ܠܰܒ ܕܰܢ ܢܳܫܶܐ the majority of people (Q.4,40) → aġläbiye
aġläbiye ܐܰܓ݂ܠܱܒܝܝܶܐ (f.) (L.19) majority → aġläba, aġlab d
aḥna ܐܰܚܢܰܐ (pron.) (G.3b) we
aḥuno ܐܰܚܘܢܐ (m.), pl. aḥunone ܐܰܚܘܢܳܢܶܐ (L.4) brother → ḥoṯo
alkohol ܐܰܠܟܳܗܳܠ alcohol
Almanoyo ܐܰܠܡܰܢܳܝܐ, f. Almanayto ܐܰܠܡܰܢܰܝܬܐ, pl. Almanoye ܐܰܠܡܰܢܳܝܶܐ (L.20) ⑴ German ⑵ (sg. m.) German (language)
Almanya ܐܰܠܡܰܐܢܝܰܐ (L.20) Germany → Almanoyo
Almelo ܐܰܠܡܶܠܐ (Q.10,3) Almelo, city in the Netherlands
Alo ܐܰܠܐ (interj.) by God, really, indeed | Alo koxal acle! !ܐܰܠܐ ܟܳܐܟ݂ܰܠ ܐܰܥܠܶܗ not bad! (L.24) → Aloho
Aloho ܐܰܠܳܗܐ (m.) ⑴ God | Aloho mastar u camayḏan ܐܰܠܳܗܐ ܡܰܣܬܰܪ ܐܘ ܥܰܡܰܝܕ݂ܰܢ may God protect his people; šubḥo l Aloho ܫܘܒܚܐ ܠܰܐܠܳܗܐ Praise to God! (Q.3,7); Aloho mbarëx aclux ܐܰܠܳܗܐ ܡܒܰܪܷܟ݂ ܐܰܥܠܘܟ݂ may God bless you (sg. m.) (Q.3,42); Aloho mbarëx aclayye ܐܰܠܳܗܐ ܡܒܰܪܷܟ݂ ܐܰܥܠܰܝـܝܶܗ may God bless you (pl.) (Q.3,49)
Alyas Šakër ܐܰܠܝܰܐܣ ܫܰܟܷܪ (Q.9,63) Elias Shaker, patriarch of the Syriac Orthodox Church (1917-1932)
Amerika ܐܰܡܶܪܝܟܰܐ (Q.6) America | meqëm mu Sayfo babi azzewa l Amerika ܡܶܩܷܡ ܡܘ ܣܰܝܦܐ ܒܰܒܝ ܐܰܙܙܶܘܰܐ ܠܐܰܡܶܪܝܟܰܐ before the Genocide my father had gone to America (Q.6) = Amrika
amnoro ܐܰܡܢܳܪܐ, f. amnarto ܐܰܡܢܰܪܬܐ, pl. amnore ܐܰܡܢܳܪܶܐ (G.19) artist
Amrika ܐܰܡܪܝܟܰܐ (G. 19) America
Amrika Garbyayto ܐܰܡܪܝܟܰܐ ܓܰܪܒܝܰܝܬܐ North America
Amrika Taymnayto ܐܰܡܪܝܟܰܐ ܬܰܝܡܢܰܝܬܐ South America
An Aṯrawoṯe Mḥayḏe d Amrika ܐܰܢ ܐܰܬ݂ܪܰܘܳܬ݂ܶܐ ܡܚܰܝܕ݂ܶܐ ܕܰܐܡܪܝܟܰܐ United States of America
= Amerika
Anḥël ܐܰܢܚܷܠ (Q.6,61) Anḥël, village in Turabdin → Nëḥloyo
annaqla ܐܰܢܢܰܩܠܰܐ (L.21) this time, well, now, actually → naqla
Anṭarqṭiqus ܐܰܢܛܰܪܩܛܝܩܘܣ (G.19) Antarctica
apoteke ܐܰܦ݁ܳܬܶܟܶܐ (L.14) pharmacy = beṯ darmone
App ܐܰܦ݁, pl. Apps ܐܰܦ݁ܣ (L.24) app, application
apraxe ܐܰܦ݁ܪܰܟ݂ܶܐ (pl.) (L.10) stuffed vine leaves
arbci ܐܰܪܒܥܝ (num.) (L.4) forty
arbco ܐܰܪܒܥܐ (num.), f. arbac ܐܰܪܒܰܥ (L.4) four | arbac w cësri sacat ܐܰܪܒܰܥ ܘܥܷܣܪܝ ܣܰܥܰܬ twenty-four hours (L.9)
arco ܐܰܪܥܐ (f.), pl. arcoṯe ܐܰܪܥܳܬ݂ܶܐ (L.6, L.12) ⑴ earth ⑵ parcel of land, field, lot ⑶ ground, bottom
ardixlo ܐܰܪܕܝܟ݂ܠܐ, f. ardixalto ܐܰܪܕܝܟ݂ܰܠܬܐ, pl. ardixle ܐܰܪܕܝܟ݂ܠܶܐ (G.19) ⑴ engineer ⑵ architect
arġalto ܐܰܪܓ݂ܰܠܬܐ (f.), pl. arġalyoṯe ܐܰܪܓ݂ܰܠܝܳܬ݂ܶܐ (L.18) flood
Arkaḥ ܐܰܪܟܰܚ Arkaḥ/Xärabale, village in Turabdin = Xärabale
Arkaḥoyo ܐܰܪܟܰܚܳܝܐ, f. Arkaḥayto ܐܰܪܟܰܚܰܝܬܐ, pl. Arkaḥoye ܐܰܪܟܰܚܳܝܶܐ person from the village Arkaḥ/Xärabale
aršitakt ܐܰܪܫܝܬܰܟܬ (m.), pl. aršitaktat ܐܰܪܫܝܬܰܟܬܰܬ, aršitakte ܐܰܪܫܝܬܰܟܬܶܐ (L.6) architect
aryo ܐܰܪܝܐ (m.), pl. arye ܐܰܪܝܶܐ (L.22) lion
asiruṯo ܐܰܣܝܪܘܬ݂ܐ (f.) (L.4) connection, relationship, contact
Asya ܐܰܣܝܰܐ (G.19) Asia
ašër ܐܰܫܷܪ (interj.) (L.3) now, honestly, actually, believe me
aṯmël ܐܰܬ݂ܡܷܠ (adv.) (L.8) yesterday
aṯoyo ܐܰܬ݂ܳܝܐ, f. aṯayto ܐܰܬ݂ܰܝܬܐ, pl. aṯoye ܐܰܬ݂ܳܝܶܐ (L.24) coming
aṯro ܐܰܬ݂ܪܐ (m.), pl. aṯrawoṯe ܐܰܬ݂ܪܰܘܳܬ݂ܶܐ (L.4) ⑴ country, land ⑵ homeland
aṯto ܐܰܬ݂ܬܐ (f.), pl. niše ܢܝܫܶܐ woman, wife | i aṯtayḏi ܐܝ ܐܰܬ݂ܬܰܝܕ݂ܝ my wife (L.4); i aṯto d aḥuni ܐܝ ܐܰܬ݂ܬܐ ܕܐܰܚܘܢܝ my brother's wife (L.14) → pire
aw ܐܰܘ (conj.) (L.7) or
awkiṯ (Q.9,32) that is, namely
Awrupa ܐܰܘܪܘܦ݁ܰܐ (G.19) Europe = Urifi
Awstralya ܐܰܘܣܬܪܰܐܠܝܰܐ (G.19) Australia
Awsturya ܐܰܘܣܬܘܪܝܰܐ (G.19) Austria = Namsa
aydarbo ܐܰܝܕܰܪܒܐ (L.3) how | aydarbo hatu? ܐܰܝܕܰܪܒܐ ܗܰܬܘ؟ how are you (pl.)? (L.3); aydarbo wa? ܐܰܝܕܰܪܒܐ ܘܰܐ؟ how was it? (L.10)
ayko ܐܰܝܟܐ (L.3) where
aylo ܐܰܝܠܐ (m.), pl. ayle ܐܰܝܠܶܐ (L.22) deer
ayna ܐܰܝܢܰܐ (L.3) which | ayna mënne? ܐܰܝܢܰܐ ܡܷܢܢܶܗ؟ which one of them? (L.12); ayna ne? ܐܰܝܢܰܐ ܢܶܐ؟ which are they? (L.7); b ayna? ܒܐܰܝܢܰܐ؟ in/with which? (L.24); l ayna? ܠܐܰܝܢܰܐ؟ for which? (L.24)
azolo ܐܰܙܳܠܐ, f. azalto ܐܰܙܰܠܬܐ, pl. azole ܐܰܙܳܠܶܐ (L.24) going
b ܒ (prep.) in, with, with the help of | b ayna…? ܒܐܰܝܢܰܐ…؟ in which? (L.12); b mën? ܒܡܷܢ؟ with what? (L. 10)
b + Suf. (G.11b) | ebe ܐܶܒܶܗ in him; appe ܐܰܦ݁ܦ݁ܶܗ in them
b šayno (L.3) ܒܫܰܝܢܐ hello (answer for šlomo!) | b šayno aṯitu ܒܫܰܝܢܐ ܐܰܬ݂ܝܬܘ welcome! (L.12); b šayno w bë šlomo ܒܫܰܝܢܐ ܘܒܷܫܠܳܡܐ welcome! (L.23)
ba! ܒܰܐ! (Q.6,39) dad! → babo
babġo ܒܰܒܓ݂ܐ (m.), pl. babġe ܒܰܒܓ݂ܶܐ (L.22) parrot
babo ܒܰܒܐ (m.), pl. babe ܒܰܒܶܐ, babone ܒܰܒܳܢܶܐ (L.4) father, dad | babo! ܒܰܒܐ! dad! (Q.6,18) ⑵ (pl.) ancestors | babonayna ܒܰܒܳܢܰܝܢܰܐ our ancestors (our fathers) (Q.4,4)
ab be babe d ܐܰܒ ܒܶܐ ܒܰܒܶܐ ܕ parents' house of, parents' family of
bädaye ܒܱܕܰܝܶܐ (f.) (L.19) beginning, start → šuroyo
Badëbbe ܒܰܕܷܒܒܶܐ (Q.8,54) Badëbbe, village in Turabdin → Badëbboyo
Badëbboyo ܒܰܕܷܒܒܳܝܐ, f. Badëbbayto ܒܰܕܷܒܒܰܝܬܐ, pl. Badëbboye ܒܰܕܷܒܒܳܝܶܐ (Q.8,49) person from the village Badëbbe → Badëbbe
badle ܒܰܕܠܶܐ (f.), pl. badlat ܒܰܕܠܰܬ (L.11) suit
Bagoke ܒܰܓܳܟܶܐ mountain range in the South of Turabdin
bahërtër ܒܰܗܷܪܬܷܪ (adj.) (Q.3,35) brighter → bahuro
bahro ܒܰܗܪܐ (m.), pl. bahre ܒܰܗܪܶܐ light | bahro dat tre ܒܰܗܪܐ ܕܰܬ ܬܪܶܐ second light (L.3)
bahuro ܒܰܗܘܪܐ (adj.), f. bahërto ܒܰܗܷܪܬܐ, pl. bahure ܒܰܗܘܪܶܐ (L.15) bright, clear, shiny
bälädiye ܒܱܠܱܕܝܝܐ (f.), pl. bälädiyat ܒܱܠܱܕܝܝܰܬ (L.19) city administration, building authority → karxuṯo
bälaš ܒܱܠܰܐܫ (L.15) free of charge, gratis → magon
Balčiqa ܒܰܠܫ̰ܝܩܰܐ (G.19) Belgium
balki ܒܰܠܟܝ maybe, perhaps | balki ḥozina ḥḏoḏe naqla ḥreto ܒܰܠܟܝ ܚܳܙܝܢܰܐ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ ܢܰܩܠܰܐ ܚܪܶܬܐ maybe we will see each other again (G.23); balki … balki ܒܰܠܟܝ ... ܒܰܠܟܝ maybe … maybe (Q.6,52)
baluṭo ܒܰܠܘܛܐ (m.) oak tree, acorn
dawmo du baluṭo ܕܰܘܡܐ ܕܘ ܒܰܠܘܛܐ oak, oak tree
banyo ܒܰܐܢܝܐ (m.), pl. banyowat ܒܰܐܢܝܳܘܰܬ (L.6) bathroom
baqlawa ܒܰܩܠܰܘܰܐ (f.) (L.23) baklava
barёḥme ܒܰܪܷܚܡܶܐ (m.), pl. barëḥme ܒܰܪܷܚܡܶܐ (L.13) brother-in-law (husband's brother, wife's brother)
barko ܒܰܪܟܐ (f.), pl. barkoṯe ܒܰܪܟܳܬ݂ܶܐ (L.7) knee
barmil ܒܰܪܡܝܠ (m.), pl. barmile ܒܰܪܡܝܠܶܐ (Q.4,57) barrel
barmile du qayso ܒܰܪܡܝܠܶܐ ܕܘ ܩܰܝܣܐ wooden barrel
baroyo ܒܰܪܳܝܐ (adj.), f. barayto ܒܰܪܰܝܬܐ, pl. baroye ܒܰܪܳܝܶܐ (L.7) outer, external
barqo ܒܰܪܩܐ (m.), pl. barqe ܒܰܪܩܶܐ (L.18) lightning
barṯo ܒܰܪܬ݂ܐ (f.), pl. bnoṯe ܒܢܳܬ݂ܶܐ (L.4) daughter | barṯi ܒܰܪܬ݂ܝ my daughter (L.11) → abro
bas ܒܰܣ (L.11) only, enough | bas ne ܒܰܣ ܢܶܐ they are enough
w bas ܘܒܰܣ only, alone, exclusively
→ basyo
basimo ܒܰܣܝܡܐ (adj.), f. basëmto ܒܰܣܷܡܬܐ, pl. basime ܒܰܣܝܡܶܐ (L.10) ⑴ delicious ⑵ good, nice ⑶ pleasant
basketbol ܒܰܣܟܶܬܒܳܠ (m.) (L.15) basketball → esfiro
basro ܒܰܣܪܐ (m.), pl. basrone ܒܰܣܪܳܢܶܐ (L.7) meat
basro dab broze ܒܰܣܪܐ ܕܰܒ ܒܪܳܙܶܐ pork
basro dac cwone ܒܰܣܪܐ ܕܰܥ ܥܘܳܢܶܐ mutton
basro dag gyoṯe ܒܰܣܪܐ ܕܰܓ ܓܝܳܬ݂ܶܐ chicken meat
basro daq qanyone ܒܰܣܪܐ ܕܰܩ ܩܰܢܝܳܢܶܐ beef
basro mqalyo ܒܰܣܪܐ ܡܩܰܠܝܐ fried meat
bastiq ܒܰܣܬܝܩ (m.) (Q.3,103) bastiq (candy made of grape syrup)
basyo ܒܰܣܝܐ (L.21) enough! → bas
baṣlo ܒܰܨܠܐ (m.), pl. baṣle ܒܰܨܠܶܐ (Q.3,95) onion
baṣo ܒܰܨܐ (m.), pl. baṣe ܒܰܨܶܐ (L.21) bus
baṭilo ܒܰܛܝܠܐ (adj.), f. baṭëlto ܒܰܛܷܠܬܐ, pl. baṭile ܒܰܛܝܠܶܐ ⑴ free, without work, unemployed | baṭile ne ܒܰܛܝܠܶܐ ܢܶܐ they are off (work) (L.8) ⑵ tired, exhausted ⑶ pointless, vacuous
baṭiluṯo ܒܰܛܝܠܘܬ݂ܐ (f.) (L.19) unemployment
baṭlono ܒܰܛܠܳܢܐ (m.), pl. baṭlone ܒܰܛܠܳܢܶܐ (L.12) ⑴ holiday ⑵ vacation
baṯëḥme ܒܰܬ݂ܷܚܡܶܐ (f.) (husband's sister, wife's sister) sister-in-law
baṯqyomo ܒܰܬ݂ܩܝܳܡܐ (f.), pl. baṯqyome ܒܰܬ݂ܩܝܳܡܶܐ (Q.3,15) priest's wife
baybuno ܒܰܝܒܘܢܐ (m.), pl. baybune ܒܰܝܒܘܢܶܐ (L.19) flower
bayn ܒܰܝܢ (L.19, mit Präp. l-) ⑴ between ⑵ among
baynoṯ- + Suf. | baynoṯayye ܒܰܝܢܳܬ݂ܰܝܝܶܗ among them, by them
bayto ܒܰܝܬܐ (m.), pl. bote ܒܳܬܶܐ (L.3) house, family
bayṭar ܒܰܝܛܰܪ, f. bayṭare ܒܰܝܛܰܪܶܐ, pl. bayṭare ܒܰܝܛܰܪܶܐ (L.12) veterinary
be1 ܒܶܐ (G.24b) whether (particle introducing indirect questions)
be2 ܒܶܐ family of … | ab be babe di Maryam ܐܰܒ ܒܶܐ ܒܰܒܶܐ ܕܝ ܡܰܪܝܰܡ Maryam's parents, Maryam's family (L.16) → bayto
Bequsyone ܒܶܩܘܣܝܳܢܶܐ (Q.8,42) Bequsyone, village in Turabdin
Berlinoyo ܒܶܪܠܝܢܳܝܐ, f. Berlinayto ܒܶܪܠܝܢܰܝܬܐ, pl. Berlinoye ܒܶܪܠܝܢܳܝܶܐ (L.20) Berliner
beroxo ܒܶܪܳܟ݂ܐ, pl. beroxe ܒܶܪܳܟ݂ܶܐ [Inf. brx II ܒܪܟ] (L.16) ⑴ church wedding ⑵ blessing
betfaq ܒܶܬܦܰܐܩ (Q.3,44) if nothing comes in between, God willing, if all goes well
beṯarke ܒܶܝܬ݂ܐܰܪܟܶܐ (m.) (Q.9,27) library
beṯ darmone ܒܶܝܬ݂ ܕܰܪܡܳܢܶܐ (m.) (L.14) pharmacy = apoteke
beṯdino ܒܶܝܬ݂ܕܝܢܐ (m.) (Q.10,2) court → maḥkäma
beṯgawso ܒܶܝܬ݂ܓܰܘܣܐ (m.) (Q.9,39) safe haven, place of refuge
beṯ krihe ܒܶܝܬ݂ ܟܪܝܗܶܐ (m.) (L.14) hospital
beṯmqomo ܒܶܝܬ݂ܡܩܳܡܐ (m.) (Q.8,14) residence, seat
Beṯnahrin ܒܶܝܬ݂ܢܰܗܪܝܢ (G.19) Mesopotamia
beṯqadiše ܒܶܝܬ݂ܩܰܕܝܫܶܐ (pl.) (Q.8,19) ⑴ room with saints' graves (in a church or monastery) ⑵ shrine
beṯṣawbo ܒܶܝܬ݂ܨܰܘܒܐ (m.) university
Beṯṣawbo Ḥiro d Berlin (L.20) ܒܶܝܬ݂ܨܰܘܒܐ ܚܝܪܐ ܕܒܶܪܠܝܢ Free University of Berlin
bëcto ܒܷܥܬܐ (f.), pl. bece ܒܶܥܶܐ (L.23) egg
bëlḥuḏe ܒܷܠܚܘܕ݂ܶܗ (adv.) (L.16) alone, only
bëlḥuḏe mazlo ܒܷܠܚܘܕ݂ܶܗ ܡܰܙܠܐ only one direction (here: one-way street)
→ täne
bënyono ܒܷܢܝܳܢܳܐ (m.), pl. bënyone ܒܷܢܝܳܢܶܐ (L.13) building
bërbozo ܒܷܪܒܳܙܐ, pl. bërboze ܒܷܪܒܳܙܶܐ [Inf. brbz ܒܪܒܙ] (L.24) dispersal, spreading, dissemination, distribution → mbarbaz
bërġël ܒܷܪܓ݂ܷܠ (m.) (L.10) bulgur
bësëklet ܒܷܣܷܟܠܶܬ (m.), pl. bësëkletat ܒܷܣܷܟܠܶܬܰܬ (L.21) bicycle
bëskwit ܒܷܣܟܘܝܬ (m.), pl. bëskwitat ܒܷܣܟܘܝܬܰܬ (L.23) biscuit
bëṯër ܒܷܬ݂ܷܪ (L.6) ⑴ (prep.) after | bëṯër mi cito ܒܷܬ݂ܷܪ ܡܝ ܥܝܬܐ after the church (service) (Q.1,17); bëṯër b zabno ܒܷܬ݂ܷܪ ܒܙܰܒܢܐ after some time (Q.9,28) ⑵ (adv.) after that ⑶ (conj.) after
bëṯërke ܒܷܬ݂ܷܪܟܶܐ (adv.) (Q.7,91) after that
bëṯr ܒܷܬ݂ܪ (prep.) (G.11b,1-2) after, behind
bëṯr + Suf. (G.11b,1-2) | bëṯri ܒܷܬ݂ܪܝ behind me; bëṯrayye ܒܷܬ݂ܪܰܝܝܶܗ behind them
bira ܒܝܪܰܐ (f.), pl. birat ܒܝܪܰܬ (L.10) beer
biṭon ܒܝܛܳܢ (m.) (L.6) concrete
bluze ܒܠܘܙܶܐ (f.), pl. bluzat ܒܠܘܙܰܬ (L.11) blouse
bnoṯe ܒܢܳܬ݂ܶܐ → barṯo
bnoyo [Inf. bny I ܒܢܝ] (L.8) counting
bocu ܒܳܥܘ (interj.) (L.10) please
bocuṯo ܒܳܥܘܬ݂ܐ (f.), pl. bëcwoṯe ܒܷܥܘܳܬ݂ܶܐ (Q.10,7) request, application
bode, bëdyo ܒܳܕܶܐ، ܒܷܕܝܐ - bdele, bdela ܒܕܶܠܶܗ، ܒܕܶܠܰܗ [bdy I ܒܕܝ] to begin, to start | bdewayle dë mšayal šwole ܒܕܶܘܰܝܠܶܗ ܕܷܡܫܰܝܰܠ ܫܘܳܠܶܐ he began asking questions (L.17); bdela dë mḥaḏro ruḥa ܒܕܶܠܰܗ ܕܷܡܚܰܕ݂ܪܐ ܪܘܚܰܗ she began to prepare herself (L.20); bdele d marcël ܒܕܶܠܶܗ ܕܡܰܪܥܷܠ he started to tremble (Q.7,51) → mšare
bohar, bëhro ܒܳܗܰܪ، ܒܷܗܪܐ - bahër, bahiro ܒܰܗܷܪ، ܒܰܗܝܪܐ [bhr I ܒܗܪ] (Q.3,30) to become bright, to get light
bolo ܒܳܠܐ (m.) mind | komaḥto bolo cal ܟܳܡܰܚܬܐ ܒܳܠܐ ܥܰܠ she pays attention to (L.11); këtle bolo rwiḥo ܟܷܬܠܶܗ ܒܳܠܐ ܪܘܝܚܐ he is patient; latli mede cal boli ܠܰܬܠܝ ܡܶܕܶܐ ܥܰܠ ܒܳܠܝ I do not have anything planned (L.18); gëd oṯe l bolan ܓܷܕ ܐܳܬ݂ܶܐ ܠܒܳܠܰܢ we will remember, it will come to us (to mind) (L.22); koṯen l bola ܟܳܐܬ݂ܷܢ ܠܒܳܠܰܗ she remembers them (L.23)
boram, bërmo ܒܳܪܰܡ، ܒܷܪܡܐ - barëm, barimo ܒܰܪܷܡ، ܒܰܪܝܡܐ [brm I ܒܪܡ] to turn around (intr.), to rotate (intr.) | heš lo barimi cal ruḥayye ܗܶܫ ܠܐ ܒܰܪܝܡܝ ܥܰܠ ܪܘܚܰܝܝܶܗ they were still fully enjoying (lit. they haven't yet turned around themselves) (L.22)
bosam, bësmo ܒܳܣܰܡ، ܒܷܣܡܐ - basëm, basimo ܒܰܣܷܡ، ܒܰܣܝܡܐ [bsm I ܒܣܡ] to become pleasant
bosamle, bosamla ܒܳܣܰܡܠܶܗ، ܒܳܣܰܡܠܰܗ - basëmle, basëmla ܒܰܣܷܡܠܶܗ، ܒܰܣܷܡܠܰܗ [bsm I ܒܣܡ] (+ L-Suf.) to like | ayna hërgo kobosamlax? ܐܰܝܢܰܐ ܗܷܪܓܐ ܟܳܒܳܣܰܡܠܰܟ݂؟ which subject do you like? (L.3.5)
bošal, bëšlo ܒܳܫܰܠ، ܒܷܫܠܐ - bašël, bašilo ܒܰܫܷܠ، ܒܰܫܝܠܐ [bšl I ܒܫܠ] (L.13) to become cooked, to cook (intr.), to become overripe
bote ܒܳܬܶܐ → bayto
boṭal, bëṭlo ܒܳܛܰܠ، ܒܷܛܠܐ - baṭël, baṭilo ܒܰܛܷܠ، ܒܰܛܝܠܐ [bṭl I ܒܛܠ] to become tired | hul d baṭël ܗܘܠ ܕܒܰܛܷܠ until he got tired (Q.7,68)
boxe, buxyo ܒܳܟ݂ܶܐ، ܒܘܟ݂ܝܐ - baxi, baxyo ܒܰܟ݂ܝ، ܒܰܟ݂ܝܐ [bxy I ܒܟ݂ܝ] (L.15) to cry | boxeno cal i ḥila d sëmle abre d cammi acli? ܒܳܟ݂ܶܢܐ ܥܰܠ ܐܝ ܚܝܠܰܐ ܕܣܷܡܠܶܗ ܐܰܒܪܶܗ ܕܥܰܡܡܝ ܐܰܥܠܝ؟ should I cry because my cousin betrayed me? (Q.7,58)
boya ܒܳܝܰܐ (f.), pl. boyat ܒܳܝܰܬ (L.6) paint, dye
boyaṭ, bayṭo ܒܳܝܰܛ، ܒܰܝܛܐ - bëṭle, bëṭla ܒܷܛܠܶܗ، ܒܷܛܠܰܗ [byṭ I ܒܝܛ] (L.13) to blow up, to explode (tr.), to fire (fireworks)
boyaz, bayzo ܒܳܝܰܙ، ܒܰܝܙܐ - bëzle, bëzla ܒܷܙܠܶܗ، ܒܷܙܠܰܗ [byz I ܒܝܙ] to empty, to pour out | bëz! !ܒܷܙ pour out! (G.23)
bramšël ܒܪܰܡܫܷܠ (adv.) (L.14) yesterday evening → ramšo
Briṭanoyo ܒܪܝܛܰܢܳܝܐ Brit → Briṭanya i Rabṯo
Briṭanya i Rabṯo ܒܪܝܛܰܐܢܝܰܐ ܐܝ ܪܰܒܬ݂ܐ (G.19) Great Britain
briṯo ܒܪܝܬ݂ܐ (f.), pl. bëryawoṯe ܒܷܪܝܰܘܳܬ݂ܶܐ (L.18) world
brozo ܒܪܳܙܐ (m.), pl. broze ܒܪܳܙܶܐ (L.23) pig
basro dab broze ܒܰܣܪܐ ܕܰܒ ܒܪܳܙܶܐ pork
→ ḥziro
Bšeriye ܒܫܶܪܝܝܶܐ (Q.9,22) Beşiri, city in the province Batman (South-East Turkey)
buḥono ܒܘܚܳܢܐ (m.), pl. buḥone ܒܘܚܳܢܶܐ ⑴ study ⑵ (pl.) research | ab buḥonayḏe ܐܰܒ ܒܘܚܳܢܰܝܕ݂ܶܗ his research (Q.9,47)
buḥrono ܒܘܚܪܳܢܐ (m.), pl. buḥrone ܒܘܚܪܳܢܶܐ (L.21) exam
bumo ܒܘܡܐ (m.), pl. bume ܒܘܡܶܐ (L.22) owl
buqto ܒܘܩܬܐ (f.), pl. boqoṯe ܒܳܩܳܬ݂ܶܐ (Q.1,70) bundle, bouquet
buṣoyo ܒܘܨܳܝܐ (m.), pl. buṣoye ܒܘܨܳܝܶܐ (Q.9,26) research
byoṭo [Inf. byṭ I ܒܝܛ] (L.13) exploding (tr.), firing (of fireworks) → boyaṭ
bziro ܒܙܝܪܐ, f. bzërto ܒܙܷܪܬܐ, pl. bzire ܒܙܝܪܶܐ (L.19) sown
cade ܥܰܕܶܐ (f.), pl. cadat ܥܰܕܰܬ (L.16) tradition, custom, practice | ac cadani ܐܰܥ ܥܰܕܰܢܝ these customs, these traditions (Q.3,115)
cadi ܥܰܕܝ (adj.) (L.4) usual, normal
cafro ܥܰܦܪܐ (m.), pl. cafrone ܥܰܦܪܳܢܶܐ (L.7) soil, sand
Cäjam ܥܱܔܰܡ (m.) (Q.8,30) Persia
cajizo (adj.), f. cajëzto ܥܰܔܷܙܬܐ, pl. cajize ܥܰܔܝܙܶܐ (Q.5,40) ⑴ bored ⑵ uncomfortable, not feeling well
caksuno ܥܰܟܣܘܢܐ (m.), pl. caksune ܥܰܟܣܘܢܶܐ (L.7) elbow
cal ܥܰܠ (prep.) on | cal mën? ܥܰܠ ܡܷܢ؟ for which reason? why? (L.24)
cal d ܥܰܠ ܕ since, because
cal (+ Suf., G.11b,1-2) | acli ܐܰܥܠܝ on me; acla ܐܰܥܠܰܗ on her; aclayye ܐܰܥܠܰܝܝܶܗ on them
cal u xer ܥܰܠ ܐܘ ܟ݂ܶܝܪ congratulations!
calcolo ܥܰܠܥܳܠܐ (m.), pl. calcole ܥܰܠܥܳܠܐ (L.18) storm, tornado, whirlwind
calofo ܥܰܠܳܦܐ (m.) (G.22) feed
cam (prep.) with, together with |
cam (+ Suf., G.11b,1-2) | acme ܐܰܥܡܶܗ with him; acmayxu ܐܰܥܡܰܝܟ݂ܘ with you (pl.)
cam gabe d (L.20) ܥܰܡ ܓܰܒܶܗ ܕ besides, in addition to, apart from
cam gab + Suf. (L.16) ܥܰܡ ܓܰܒ in addition, besides
cam hani kulle (Q.5,73) ܥܰܡ ܗܰܢܝ ܟܘܠܠܶܗ furthermore, in addition to this
cam ḥbol (Q.5,49) ܥܰܡ ܚܒܳܠ unfortunately
cam ḥḏoḏe (G.18) ܥܰܡ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ with each other, together
cam sabro d (L.23) ܥܰܡ ܣܰܒܪܐ ܕ in the hope that
cam u zabno (L.20) ܥܰܡ ܐܘ ܙܰܒܢܐ over time
cämäliye ܥܱܡܱܠܝܝܶܐ (f.), pl. cämäliyat ܥܱܡܱܠܝܝܰܬ (L.14) operation, surgery
camiro ܥܰܡܝܪܐ (adj.), f. camërto ܥܰܡܷܪܬܐ, pl. camire ܥܰܡܝܪܶܐ ⑴ inhabitated | kule mas Suryoye camiro wa ܟܘܠܶܗ ܡܰܣ ܣܘܪܝܳܝܶܐ ܥܰܡܝܪܐ ܘܰܐ it was wholly inhabitated by Arameans/Assyrians (L.19) ⑵ built → comar
cammo ܥܰܡܡܐ (m.), pl. cammone ܥܰܡܡܳܢܶܐ (L.4) uncle (from father's side)
camo ܥܰܡܐ (m.), pl. came ܥܰܡܶܐ (L.19) people | u camayḏe ܐܘ ܥܰܡܰܝܕ݂ܶܗ his people (L.17)
Campari ܟܰܡܦ݁ܰܪܝ (= Kampari, L.24) Campari
camšira ܥܰܡܫܝܪܰܐ, pl. camširat ܥܰܡܫܝܪܰܬ (L.14) (f.) nurse
camṯo (f.), pl. camṯoṯe ܥܰܡܬ݂ܳܬ݂ܶܐ (L.4) aunt (from father's side)
camuqo ܥܰܡܘܩܐ (adj.), f. camëqto ܥܰܡܷܩܬܐ, pl. camuqe ܥܰܡܘܩܶܐ ⑴ deep ⑵ fundamental, in-depth
Cäräbi ܥܱܪܱܒܝ (Q.6,37) Arabic (language) → Caraboyo
Caraboyo ܥܰܪܰܒܳܝܐ (L.19) Arabic (language) → Cäräbi
carquwo ܥܰܪܩܘܘܐ (m.), pl. carquwe ܥܰܪܩܘܘܶܐ (L.7) heel
caskar ܥܰܣܟܰܪ (m., f.), pl. caskar ܥܰܣܟܰܪ, casekër ܥܰܣܶܟܷܪ (Q.7,11) ⑴ (f.) military, army ⑵ (m.) soldier
caskäriye ܥܰܣܟܱܪܝܝܶܐ (f.) military service
casqo ܥܰܣܩܐ (adj.), f. casqo ܥܰܣܩܐ, pl. casqe ܥܰܣܩܶܐ (L.20) difficult
casquṯo ܥܰܣܩܘܬ݂ܐ (f.) (Q.9,23) difficulty, effort → ṣacbuṯo
casro ܥܰܣܪܐ (num.), f. csar ܥܣܰܪ (L.4) ten
caṣriyawoṯe ܥܰܨܪܝܝܰܘܳܬ݂ܶܐ (adv.) (G.18) in the evening → caṣriye
caṣriye ܥܰܨܪܝܝܶܐ (f.) (L.8) ⑴ evening ⑵ in the evening → adcaṣriye, caṣriyawoṯe
catiqo ܥܰܬܝܩܐ (adj.), f. catëqto ܥܰܬܷܩܬܐ, pl. catiqe ܥܰܬܝܩܶܐ (Q.9,69) old, ancient
caṭmo ܥܰܛܡܐ (f.), pl. caṭmoṯe ܥܰܛܡܳܬ݂ܶܐ (L.7) thigh
cawje ܥܰܘܔܶܐ (f.), pl. cawjat ܥܰܘܔܰܬ (L.21) curve
cawodo ܥܰܘܳܕܐ, f. cawadto ܥܰܘܰܕܬܐ, pl. cawode ܥܰܘܳܕܶܐ (G.19) worker, working | cawode ne ܥܰܘܳܕܶܐ ܢܶܐ they are working (L.6) → šaġolo
cäyaša ܥܱܝܰܫܰܐ (f.) (L.20) life, cost of living
cayla ܥܰܝܠܰܐ (f.), pl. caylat ܥܰܝܠܰܬ family | ac caylayḏan ܐܰܥ ܥܰܝܠܰܝܕ݂ܰܢ our families (Q.6,50) → iqarṯo
cayni ܥܰܝܢܝ ⑴ exactly (like) ⑵ same
b cayni zabno (Q.2,33) ܒܥܰܝܢܝ ܙܰܒܢܐ simultaneously, at the same time
cayno ܥܰܝܢܐ (f.), pl. caynoṯe ܥܰܝܢܳܬ݂ܶܐ, cayne ܥܰܝܢܶܐ (L.7) ⑴ eye | gëd ḥozitu b caynayxu ܓܷܕ ܚܳܙܝܬܘ ܒܥܰܝܢܰܝܟ݂ܘ you (pl.) will see with your own eyes (L.22) ⑵ spring
cal ac cayne ܥܰܠ ܐܰܥ ܥܰܝܢܶܐ welcome, with pleasure, alright!
cal cayni ܥܰܠ ܥܰܝܢܝ with pleasure, alright!
caywo ܥܰܝܘܐ (m.), pl. caywe ܥܰܝܘܶܐ (L.18) cloud
cbarto ܥܒܰܪܬܐ (f.), pl. cbaryoṯe ܥܒܰܪܝܳܬ݂ܶܐ (Q.8,35) ⑴ entrance ⑵ entry, access
cboro ܥܒܳܪܐ [Inf. cbr I ܥܒܪ] ⑴ entering, coming in ⑵ entrance | cboro l darbo rišoyo ܥܒܳܪܐ ܠܕܰܪܒܐ ܪܝܫܳܝܐ entering the the main road; (give way!) (L.21) → cobar
cebugro ܥܶܒܘܓܪܐ (m.), pl. cebugre ܥܶܒܘܓܪܶܐ mouse
ceḏo ܥܶܕ݂ܐ (m.), pl. ceḏe ܥܶܕ݂ܶܐ (L.9) festival, holidays | ceḏo brixo! ܥܶܕ݂ܐ ܒܪܝܟ݂ܐ Happy Holiday! (L.13)
Ceḏo Rabo ܥܶܕ݂ܐ ܪܰܒܐ Easter
Ceḏo Zcuro ܥܶܕ݂ܐ ܙܥܘܪܐ Christmas
celoyo ܥܶܠܳܝܐ (adj.), f. celayto ܥܶܠܰܝܬܐ, pl. celoye ܥܶܠܳܝܶܐ high | celayto yo ܥܶܠܰܝܬܐ ܝܐ it (f.) is high (L.6)
cewono ܥܶܘܳܢܐ [Inf. cwn II ܥܘܢ] help, support | u cewonayḏe ܐܘ ܥܶܘܳܢܰܝܕ݂ܶܗ his help (Q.2,17) → mcawan
cezo ܥܶܙܐ (f.), pl. ceze ܥܶܙܶܐ (L.12) goat | hën mac ceze ܗܷܢ ܡܰܥ ܥܶܙܶܐ some goats (Q.7,30)
Cëbroyo ܥܷܒܪܳܝܐ (L.19) ⑴ Hebrew (language) ⑵ Hebrew
cël ܥܷܠ (prep.) (+ m-) above, over → cal, lalcal
cëlmo ܥܷܠܡܐ (m.), pl. cëlme ܥܷܠܡܶܐ ⑴ world ⑵ (sg.) people
Cëlmo Tliṯoyo (L.18) ܥܷܠܡܐ ܬܠܝܬ݂ܳܝܐ Third World
cëlṯo ܥܷܠܬ݂ܐ (f.), pl. celoṯe ܥܶܠܳܬ݂ܶܐ (Q.9,98) reason, cause | i cëlṯo di goluṯaṯṯe ܐܝ ܥܷܠܬ݂ܐ ܕܝ ܓܳܠܘܬ݂ܰܬ݂ܬ݂ܶܗ the reason for their emigration (Q.10,30)
cëmro ܥܷܡܪܐ (m.) (L.4) age = cumro
cënwe ܥܷܢܘܶܐ (pl.), sg. cënwo ܥܷܢܘܐ (L.10) ⑴ grapes ⑵ (sg.) berry
cënwe kome ܥܷܢܘܶܐ ܟܳܡܶܐ black grapes
→ suġlo
Cërnës ܥܷܪܢܷܣ (Q.8,64) Cërnës, village in Turabdin → Cërnësoyo
Cërnësoyo ܥܷܪܢܷܣܳܝܐ, f. Cërnësayto ܥܷܪܢܷܣܰܝܬܐ, pl. Cërnësoye ܥܷܪܢܷܣܳܝܶܐ (Q.8,64) person from the village Cërnës → Cërnës
cëtqo ܥܷܬܩܐ (m.) age (things) → catiqo, cotaq
ciqo ܥܝܩܐ (adj.), f. cëqto ܥܷܩܬܐ, pl. ciqe ܥܝܩܶܐ (L.11) narrow
Ciraq ܥܝܪܰܐܩ (m.) (G.19) Iraq
Ciraqoyo ܥܝܪܰܩܳܝܐ, f. Ciraqayto ܥܝܪܰܩܰܝܬܐ, pl. Ciraqoye ܥܝܪܰܩܳܝܶܐ (G.19) Iraqi
Ciruṯo ܥܝܪܘܬ݂ܐ (f.) (Q.9,88) ⑴ awakening ⑵ name of the first Aramaic/Assyrian national movement → Intibah
cisaqṯo ܥܝܣܰܩܬ݂ܐ (f.), pl. cisaqyoṯe ܥܝܣܰܩܝܳܬ݂ܶܐ (L.16) ring, wedding ring
cito ܥܝܬܐ (f.), pl. citoṯe ܥܝܬܳܬ݂ܶܐ, citawoṯe ܥܝܬܰܘܳܬ݂ܶܐ (L.16) ⑴ church ⑵ church visit ⑶ church service
claymo ܥܠܰܝܡܐ (m.), pl. clayme ܥܠܰܝܡܶܐ (L.11) teenager, young man
claymṯo ܥܠܰܝܡܬ݂ܳܐ (f.), pl. claymoṯe ܥܠܰܝܡܳܬ݂ܶܐ (L.16) teenager, young woman
cmoro ܥܡܳܪܐ [Inf. cmr I ܥܡܪ] (Q.8,39) building | u cmorayḏa ܐܘ ܥܡܳܪܰܝܕ݂ܰܗ its construction, architecture (Q.8,39) → comar
cobar, cëbro ܥܳܒܰܪ، ܥܷܒܪܐ - cabër, cabiro ܥܰܒܷܪ، ܥܰܒܝܪܐ [cbr I ܥܒܪ] to enter, to come in | gëd cëbrina šotina qaḥwa ܓܷܕ ܥܷܒܪܝܢܰܐ ܫܳܬܝܢܰܐ ܩܰܚܘܰܐ we will go inside and have coffee (L.12); me d cabirina li ganṯo gëd ḥozitu kul mede ܡܶܐ ܕܥܰܒܝܪܝܢܰܐ ܠܝ ܓܰܢܬ݂ܐ ܓܷܕ ܚܳܙܝܬܘ ܟܘܠ ܡܶܕܶܐ when we enter the park, you (pl.) will see everything (L.22); d cëbri laḥ ḥuḏre ܕܥܷܒܪܝ ܠܰܚ ܚܘܕ݂ܪܶܐ that they enter associations (Q.9,117)
codilo ܥܳܕܝܠܐ, pl. codile ܥܳܕܝܠܶܐ brother-in-law, husband of wife's sister → damṯo
cojaz, cëjzo ܥܳܔܰܙ، ܥܷܔܙܐ - cajëz, cajizo ܥܰܔܷܙ، ܥܰܔܝܙܐ [cjz I ܥܔܙ] ⑴ to get annoyed, to get angry | ḥëngi cajëzwayno mene ܚܷܢܓܝ ܥܰܔܷܙܘܰܝܢܐ ܡܶܢܶܗ because I had gotten so annoyed with him (Q.7,83) ⑵ to become bored ⑶ to feel uncomfortable, to feel unwell
cole, cëlyo ܥܳܠܶܐ، ܥܷܠܝܐ - cali, calyo ܥܰܠܝ، ܥܰܠܝܐ [cly I ܥܠܝ] to go up, to rise | kocolën am maye day yame ܟܳܥܳܠܷܢ ܐܰܡ ܡܰܝܶܐ ܕܰܝ ܝܰܡܶܐ the sea level rises (L.18)
coliqo ܥܳܠܝܩܐ (m.), pl. coliqe ܥܳܠܝܩܶܐ (L.23) candy made of grape syrup in form of a sausage
comar, cëmro ܥܳܡܰܪ، ܥܷܡܪܐ - camër, camiro ܥܰܡܷܪ، ܥܰܡܝܪܐ [cmr I ܥܡܪ] (L.6) ⑴ to live, to inhabit ⑵ to be built
comër baytux ܥܳܡܷܪ ܒܰܝܬܘܟ݂ thank you
→ camiro
coraq, cërqo ܥܳܪܰܩ، ܥܷܪܩܐ - carëq, cariqo ܥܰܪܷܩ، ܥܰܪܝܩܐ [crq I ܥܪܩ] to run away, to escape → mahzam
coraw, cërwo ܥܳܪܰܘ، ܥܷܪܘܐ - crule, crula ܥܪܘܠܶܗ، ܥܪܘܠܰܗ [crw I ܥܪܘ] (G.20) to sieve coarsely | crawu ܥܪܰܘܘ sieve (pl.)! (G.23)
coṣar, cuṣro ܥܳܨܰܪ، ܥܘܨܪܐ - cṣërle, cṣërla ܥܨܷܪܠܶܗ، ܥܨܷܪܠܰܗ [cṣr I ܥܨܪ] to squeeze, to press, to pressure | cuṣriwaynanne ܥܘܨܪܝܘܰܝܢܰܢܢܶܗ we used to press them (Q.4,16)
cotaq, cëtqo ܥܳܬܰܩ، ܥܷܬܩܐ - catëq, catiqo ܥܰܬܷܩ، ܥܰܬܝܩܐ [ctq I ܥܬܩ] to become old, to become ancient
cowad, cawdo ܥܳܘܰܕ، ܥܰܘܕܐ - cwëdle, cwëdla ܥܘܷܕܠܶܗ، ܥܘܷܕܠܰܗ [cwd I ܥܘܕ] to work | mën kocawdat? ܡܷܢ ܟܳܥܰܘܕܰܬ؟ what kind of work do you do? (L.3); u babo w i emo di iqarṯo kocawdi ܐܘ ܒܰܒܐ ܘܐܝ ܐܶܡܐ ܕܝ ܐܝܩܰܪܬ݂ܐ ܟܳܥܰܘܕ the father and the mother in the family work (L.4) → šoġal
coyaš, cayšo ܥܳܝܰܫ، ܥܰܝܫܐ - cayëš, cayišo ܥܰܝܷܫ، ܥܰܝܝܫܐ [cyš I ܥܝܫ] to live | an abne d ḥoli kocayši bu Swed ܐܰܢ ܐܰܒܢܶܐ ܕܚܳܠܝ ܟܳܥܰܝܫܝ ܒܘ ܣܘܶܕ my cousins (from mother's side) live in Sweden (L.4); b Kafro cayšiwa tmoni iqaryoṯe ܒܟܰܦܪܐ ܥܰܝܫܝܘܰܐ ܬܡܳܢܝ ܐܝܩܰܪܝܳܬ݂ܶܐ eighty families lived in Kafro (Q.2,1)
crayto ܥܪܰܝܬܐ (f.) (Q.3,86) lunch
croḏo (m.), pl. croḏe ܥܪܳܕ݂ܶܐ (L.22) zebra, wild donkey
cruto ܥܪܘܬܐ (f.) Friday
i cruto li ctiḏuṯo ܐܝ ܥܪܘܬܐ ܠܝ ܥܬܝܕ݂ܘܬ݂ܐ Fridays for Future
→ yawmo
csar ܥܣܰܪ (num., f.) ten → casro
cṣoro ܥܨܳܪܐ [Inf. cṣr I ܥܨܪ] (Q.4,30) squeezing, pressing
cudrono ܥܘܕܪܳܢܐ (m.) help, support → cewono
cufoyo ܥܘܦܳܝܐ (m.), pl. cufoye ܥܘܦܳܝܶܐ funeral, burial ceremony | sim u cufoyayḏe ܣܝܡ ܐܘ ܥܘܦܳܝܰܝܕ݂ܶܗ he was buried (in church) (Q.9,123)
culyo ܥܘܠܝܐ (m.), pl. culye ܥܘܠܝܶܐ (L.19) height
cumro ܥܘܡܪܐ age | cumre ܥܘܡܪܶܗ in the age of … (Q.9,4); b cumro nacimo ܒܥܘܡܪܐ ܢܰܥܝܡܐ at a young age (Q.9,13) = cëmro
cuqobo ܥܘܩܳܒܐ (m.), pl. cuqobe ܥܘܩܳܒܶܐ (Q.9,26) studies, research
Cuṯmanoyo ܥܘܬ݂ܡܰܢܳܝܐ, f. Cuṯmanayto ܥܘܬ݂ܡܰܢܰܝܬܐ, pl. Cuṯmanoye ܥܘܬ݂ܡܰܢܳܝܶܐ (Q.9,26) ⑴ Ottoman ⑵ Ottoman (language)
cwodo [Inf. cwd I ܥܘܕ] (L.3) ⑴ work | kul ḥa azze lu cwodayḏe ܟܘܠ ܚܰܐ ܐܰܙܙܶܗ ܠܘ ܥܘܳܕܰܝܕ݂ܶܗ everyone went to their work (L.3) ⑵ working
cwodo mšawtfo (L.24) ܥܘܳܕܐ ܡܫܰܘܬܦܐ collective work
→ cowad, šuġlo
cwono ܥܘܳܢܐ (f.), pl. cwone ܥܘܳܢܶܐ (L.12) ⑴ (f.) female sheep ⑵ (pl.) sheep
čaket ܫ̰ܰܟܶܬ (m.), pl. čaketat ܫ̰ܰܟܶܬܰܬ, čakete ܫ̰ܰܟܶܬܶܐ (L.7) jacket
čanṭa (f.), pl. čanṭat ܫ̰ܰܢܛܰܬ (L.3) bag
čaye ܫ̰ܰܝܶܐ (f.), pl. čayat ܫ̰ܰܝܰܬ (L.23) tea
čike ܫ̰ܝܟܶܐ (adv.) a little bit | qumṯux kiba xud čike ܩܘܡܬ݂ܘܟ݂ ܟܝܒܰܗ ܟ݂ܘܕ ܫ̰ܝܟܶܐ you are so tiny (Q.7,61) → ëšmo2
čimanto ܫ̰ܝܡܰܢܬܐ (f.) (L.6) concrete, cement
Čin ܫ̰ܝܢ (m.) (G.19) China = Ṣin
d ܕ ⑴ (G.10a) genitive particle | šušaye d ḥamro ܫܘܫܰܝܶܐ ܕܚܰܡܪܐ bottle of wine; u bayto d babi ܐܘ ܒܰܝܬܐ ܕܒܰܒܝ my father's house ⑵ relative pronoun | u baytawo d ḥërlan acle ܐܘ ܒܰܝܬܰܘܐ ܕܚܷܪܠܰܢ ܐܰܥܠܶܗ the house that we visited ⑶ (in conditional clauses: G.22b) if | d howewayli zabno ܕܗܳܘܶܘܰܝܠܝ ܙܰܒܢܐ if I had time (L.22); d ṭorënwa mëštace u Afrem ܕܛܳܪܷܢܘܰܐ ܡܷܫܬܰܥܶܐ ܐܘ ܐܰܦܪܶܡ if they had let Afrem play (L.22) ⑷ (G.7a) conjunction | kobac d yolaf u lišono ܟܳܐܒܰܥ ܕܝܳܠܰܦ ܐܘ ܠܝܫܳܢܐ he wants to learn the language; azza li šuqo d zawno cënwe ܐܰܙܙܰܗ ܠܝ ܫܘܩܐ ܕܙܰܘܢܐ ܥܷܢܘܶܐ she went to the market to buy grapes; merle d kobac ḥozelan bu ḥuḏro ܡܷܪܠܶܗ ܕܟܳܐܒܰܥ ܚܳܙܶܠܰܢ ܒܘ ܚܘܕ݂ܪܐ he said that he wanted to meet us in the clubhouse
dado ܕܰܕܐ (f.), pl. dadoṯe ܕܰܕܳܬ݂ܶܐ (L.4) aunt, uncle's wife (from father's side) → cammo
dafo du nawlo ܕܰܦܐ ܕܘ ܢܰܘܠܐ, pl. dafe du nawlo ܕܰܦܶܐ ܕܘ ܢܰܘܠܐ (f.) webpage
daftar ܕܰܦܬܰܪ, pl. däfetër ܕܱܦܶܬܷܪ, daftarat ܕܰܦܬܰܪܰܬ, daftare ܕܰܦܬܰܪܶܐ (L.3) notebook
dahole ܕܰܗܳܠܶܐ (f.), pl. daholat ܕܰܗܳܠܰܬ (L.16) drum | dahole w zërnaye ܕܰܗܳܠܶܐ ܘܙܷܪܢܰܝܶܐ drum and zurna (L.16)
damṯo ܕܰܡܬ݂ܐ (f.), pl. damoṯe ܕܰܡܳܬ݂ܶܐ (L.13) sister-in-law, wife of husband's brother → codilo
danwo ܕܰܢܘܐ (m.), pl. danwe ܕܰܢܘܶܐ (Q.1,46) tail
daqqa ܕܰܩܩܰܐ, pl. daqqat ܕܰܩܩܰܬ (L.8) minute → qaṭënto
darbo ܕܰܪܒܐ (m.), pl. darbe ܕܰܪܒܶܐ, darbone ܕܰܪܒܳܢܶܐ ⑴ road, way, route | bu darbo du yamo ܒܘ ܕܰܪܒܐ ܕܘ ܝܰܡܐ by sea (Q.9,48) ⑵ method
cal u darbo d (Q.5,21) ܥܰܠ ܐܘ ܕܰܪܒܐ ܕ with the help of, through, by
darbo dab bësëkletat (L.21) ܕܰܪܒܐ ܕܰܒ ܒܷܣܷܟܠܶܬܰܬ bicycle path
darbo dam mhalxone (L.21) ܕܰܪܒܐ ܕܰܡ ܡܗܰܠܟ݂ܳܢܶܐ pavement
darbo dar raḏoyoṯe (L.21) ܕܰܪܒܐ ܕܰܪ ܪܰܕ݂ܰܝܳܬ݂ܶܐ road, motorway
darbo du tren (L.21) ܕܰܪܒܐ ܕܘ ܬܪܶܢ railroad track, railway line
darbo ḥiṣo (L.21) ܕܰܪܒܐ ܚܝܨܐ highway, main road
darbo rišoyo (L.21) ܕܰܪܒܐ ܪܝܫܳܝܐ main road
darga ܕܰܪܓܰܐ (f.), pl. dargat ܕܰܪܓܰܬ (Q.3,113) gate
darġo ܕܰܪܓ݂ܐ (m.), pl. darġe ܕܰܪܓ݂ܶܐ (L.8) ⑴ stairs ⑵ degree, level ⑶ position
darḥal ܕܰܪܚܰܠ (adv.) (Q.1,35) immediately → mëḥḏo
darmala ܕܰܪܡܰܠܰܐ (sg./pl., Q.4,42) fatstock
darmono ܕܰܪܡܳܢܐ (m.), pl. darmone ܕܰܪܡܳܢܶܐ (L.14) ⑴ drug, medicine, medication ⑵ cure → beṯ darmone
dastër ܕܰܣܬܷܪ (m.) (Q.6,27) permission
dašëšto ܕܰܫܷܫܬܐ (f.) (L.10) rice pudding
dawġe ܕܰܘܓ݂ܶܐ (pl.) (L.23) ayran, diluted yoghurt
dawmo (f.), pl. dawme ܕܰܘܡܶܐ tree
dawmo du baluṭo (Q.7,4) ܕܰܘܡܐ ܕܘ ܒܰܠܘܛܐ oak, oak tree → baluṭo
dawmo du ceḏo (L.13) ܕܰܘܡܐ ܕܘ ܥܶܕ݂ܐ Christmas tree → ceḏo
daworo ܕܰܘܳܪܐ, f. dawarto ܕܰܘܰܪܬܐ, pl. dawore ܕܰܘܳܪܐ farmer, peasant
dawrënto ܕܰܘܪܷܢܬܐ, pl. dawrënyoṯe ܕܰܘܪܷܢܝܳܬ݂ܶܐ (L.21) roundabout
dawro ܕܰܘܪܐ, pl. dawre ܕܰܘܪܶܐ ⑴ turn, round | dawre d man yo ܕܰܘܪܶܗ ܕܡܰܢ ܝܐ؟ whose turn is it? ⑵ course | dawro du lišono ܕܰܘܪܐ ܕܘ ܠܝܫܳܢܐ language course (L.5) ⑶ role | mën yo u dawro du nawlo baḥ ḥaye yawmoye? ܡܷܢ ܝܐ ܐܘ ܕܰܘܪܐ ܕܘ ܢܰܘܠܐ ܒܰܚ ܚܰܝܶܐ ܝܰܘܡܳܝܶܐ welche Rolle hat das Internet im Alltagsleben?
dawse ܕܰܘܣܶܐ (f.), pl. dawsat ܕܰܘܣܰܬ (Q.4,18) step
dayira ܕܰܝܝܪܰܐ, pl. dayirat ܕܰܝܝܪܰܬ (L.20) flat, apartment
dayira mšawtafto ܕܰܝܝܪܰܐ ܡܫܰܘܬܰܦܬܐ shared apartment
dayno ܕܰܝܳܢܐ, pl. dayne ܕܰܝܢܶܐ (L.19) debt
dayono ܕܰܝܳܢܐ, f. dayanto ܕܰܝܰܢܬܐ, pl. dayone ܕܰܝܳܢܶܐ (L.15) ⑴ judge ⑵ referee
dayrayto ܕܰܝܪܰܝܬܐ (f.), pl. dayroyoṯe ܕܰܝܪܳܝܳܬ݂ܶܐ (Q.8,9) nun
dayro ܕܰܝܪܐ (f.), pl. dayre ܕܰܝܪܶܐ (L.17) monastery
dayro d Mor Marqus (Q.9,51) ܕܰܝܪܐ ܕܡܳܪܝ̱ ܡܰܪܩܘܣ the Syriac Orthodox monastery of St. Markus in Jerusalem
dayro du Zacfäran (Q.9,67) ܕܰܝܪܐ ܕܘ ܙܰܥܦܱܪܰܢ Dayr az-Zaafaran monastery (Syriac Orthodox patriarchate until 1932)
dayroyo ܕܰܝܪܳܝܐ, pl. dayroye ܕܰܝܪܳܝܶܐ (Q.8,8) monk
dayroyuṯo ܕܰܝܪܳܝܘܬ݂ܐ (f.) monasticism
dcar ܕܥܰܪ (L.21) get back, come back! → docar
dcoro ܕܥܳܪܐ [Inf. dcr I ܕܥܪ] ⑴ returning, coming back ⑵ return, way back
deri ܕܶܪܝ (+ time specification) following, next
deri yawmo (L.13) ܕܶܪܝ ܝܰܘܡܐ the following day
dewo ܕܶܘܐ (m.), pl. dewe ܕܶܘܶܐ (L.22) wolf
dëbbo ܕܷܒܒܐ (m.), f. dëbbe ܕܷܒܒܶܐ, pl. dëbbat ܕܷܒܒܐ (L.22) bear
dëqqa ܕܷܩܩܰܐ (f.) (L.22) attention, caution
soyam dëqqa ܣܳܝܰܡ ܕܷܩܩܰܐ to pay attention | ṭro soyam dëqqa ܛܪܐ ܣܳܝܰܡ ܕܷܩܩܰܐ he should pay attention (Q.5,69)
dërto ܕܷܪܬܐ (f.), pl. dërtoṯe ܕܷܪܬܳܬ݂ܶܐ (Q.3,114) yard, walled yard
dësto ܕܷܣܬܐ (m.), pl. dëste ܕܷܣܬܶܐ (Q.3,90) big cooking pot, cooking pan
dëšno ܕܷܫܢܐ (m.), pl. dëšne ܕܷܫܢܶܐ (L.13) gift, present
dibës ܕܝܒܷܣ (m.) grape syrup, grape molasses
diḏ- -ܕܝܕ݂ (+ Suf., G.10b) possessive pronoun | diḏi ܕܝܕ݂ܝ my; dëṯxu ܕܷܬ݂ܟ݂ܘ your (pl.)
diktatoriye ܕܝܟܬܰܬܳܪܝܝܶܐ (f.), pl. diktatoriyat ܕܝܟܬܰܬܳܪܝܝܰܬ (Q.10,68) dictatorship
dilonoiṯ ܕܝܠܳܢܳܐܝܬ݂ (Q.4,63) especially, above all
dilonoyo ܕܝܠܳܢܳܝܐ (adj.), f. dilonayto ܕܝܠܳܢܰܝܬܐ, pl. dilonoye ܕܝܠܳܢܰܝܬܐ (L.3) ⑴ special, particular | mede dilonoyo ܡܶܕܶܐ ܕܝܠܳܢܳܝܐ special feature, something special, particular (Q.5,54) ⑵ own ⑶ private
diloyuṯo ܕܝܠܳܝܘܬ݂ܐ, pl. diloyoṯe quality, property, feature
diloyuṯo qnumayto ܕܝܠܳܝܘܬ݂ܐ ܩܢܘܡܰܝܬܐ private sphere
dirak ܕܝܪܰܟ (m.), pl. dirake ܕܝܪܰܟܶܐ (Q.3,23) transmission tower, power pole, mast
disa ܕܝܣܰܐ (adv.) (L.22) again, once more
dlo ܕܠܐ (prep.) (L.7) without | dlo mini ܕܠܐ ܡܝܢܝ without me (L.7); dlo mënxu ܕܠܐ ܡܷܢܟ݂ܘ without you (pl.) (L.7)
dlo zuze ܕܠܐ ܙܘܙܶܐ for free, free of charge, gratis → magon, bälaš
dmoxo ܕܡܳܟ݂ܐ [Inf. dmx I ܕܡܟ] (L.6) sleeping, sleep → domax
docar, ducro ܕܳܥܰܪ، ܕܘܥܪܐ - dacër, daciro ܕܰܥܷܪ، ܕܰܥܝܪܐ [dcr I ܕܥܪ] to return, to get back | bak kmo këbcat ducrina? ܒܰܟ ܟܡܐ ܟܷܐܒܥܰܬ ܕܘܥܪܝܢܰܐ؟ when shall we go back home? (L.8); inaqla d ducrono mi cito ܐܝܢܰܩܠܰܐ ܕܕܘܥܪܳܢܐ ܡܝ ܥܝܬܐ as soon as I (f.) come back from the church (Q.1,10); ak kallawat daciri acle ܐܰܟ ܟܰܠܠܰܘܰܬ ܕܰܥܝܪܝ ܐܰܥܠܶܗ the money returned to him (Q.6,47); majbur ducriwa ܡܰܔܒܘܪ ܕܘܥܪܝܘܰܐ they had to return (Q.10,78)
dolaq, dëlqo ܕܳܠܰܩ، ܕܷܠܩܐ - dalëq, daliqo ܕܰܠܷܩ، ܕܰܠܝܩܐ [dlq I ܕܠܩ] ⑴ to shine, to flash (intr.) ⑵ to burn (intr.) | lebi dolaqwa aclayye ܠܶܒܝ ܕܳܠܰܩܘܰܐ ܐܰܥܠܰܝܝܶܗ I felt pity for them (Q.10,51)
domax, dëmxo ܕܳܡܰܟ݂، ܕܷܡܟ݂ܐ - damëx, damixo ܕܰܡܷܟ݂، ܕܰܡܝܟ݂ܐ [dmx I ܕܡܟ] (L.7) to sleep | an nacime kodëmxi ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܶܐ ܟܳܕܷܡܟ݂ܝ the children are sleeping (L.8.5) → dmoxo
dome, dumyo ܕܳܡܶܐ، ܕܷܡܝܐ - dami, damyo ܕܰܡܝ، ܕܰܡܝܐ [dmy I ܕܡܝ] to resemble, to look similar → šobah
doraš, dëršo ܕܳܪܰܫ، ܕܷܪܫܐ - drëšle, drëšla ܕܪܷܫܠܶܗ، ܕܪܷܫܠܰܗ [drš I ܕܪܫ] ⑴ to study ⑵ to examine | kodëršina ab bëcwoṯe ܟܳܕܷܪܫܝܢܰܐ ܐܰܒ ܒܷܥܘܳܬ݂ܶܐ we are examining the applications (Q.10,6) ⑶ to discuss ⑷ to train → durošo, madrašto
dore, dëryo ܕܳܪܶܐ، ܕܷܪܝܐ - drele, drela ܕܪܶܠܶܗ، ܕܪܶܠܰܗ [dry I ܕܪܝ] to drop (tr.)
dore šlomo ܕܳܪܶܐ ܫܠܳܡܐ to greet | drele šlomo aclayye ܕܪܶܠܶܗ ܫܠܳܡܐ ܐܰܥܠܰܝܝܶܗ he greeted them (L.3)
doro ܕܳܪܐ (m.), pl. dore ܕܳܪܶܐ ⑴ century, age ⑵ time ⑶ generation
doyaq, dayqo ܕܳܝܰܩ، ܕܰܝܩܐ - dëqle, dëqla ܕܷܩܠܶܗ، ܕܷܩܠܰܗ [dyq I ܕܝܩ] ⑴ to press | dëqle acle ܕܷܩܠܶܗ ܐܰܥܠܶܗ he pressured him (Q.7,52) ⑵ to knock ⑶ to ring (tr.) ⑷ to ring (intr.), to chime
druco ܕܪܘܥܐ (f.), pl. drucone ܕܪܘܥܳܢܶܐ (L.7) arm
duglo ܕܘܓܠܐ (f.), pl. dugle ܕܘܓܠܶܐ (Q.2) lies
dukano ܕܘܟܰܢܐ (f.), pl. dukane ܕܘܟܰܢܶܐ (L.4) shop, store
dukano daj jule (L.4) ܕܘܟܰܢܐ ܕܰܔ ܔܘܠܶܐ clothing shop
dukano du dahwo (L.19) ܕܘܟܰܢܐ ܕܘ ܕܰܗܘܐ jewelry shop
dukṯo ܕܘܟܬ݂ܐ (f.), pl. dëkoṯe ܕܷܟܳܬ݂ܶܐ, dukoṯe ܕܘܟܳܬ݂ܶܐ (L.3) place, site, location | l goran di dukṯo ܠܓܳܪܰܐܢ ܕܝ ܕܘܟܬ݂ܐ as traditionally done (Q.4,25); kul dukṯo me diḏi nuqrowa ܟܘܠ ܕܘܟܬ݂ܐ ܡܶܐ ܕܝܕ݂ܝ ܢܘܩܪܳܘܰܐ every part of my body hurt (Q.7,79); koṯe ḥreno l dukṯi ܟܳܐܬ݂ܶܐ ܚܪܶܢܐ ܠܕܘܟܬ݂ܝ someone else comes instead of me (Q.10,50)
dulfino ܕܘܠܦܝܢܐ (m.), pl. dulfine ܕܘܠܦܝܢܶܐ (L.22) dolphine
dumyo ܕܘܡܝܐ (m.) manner, way → šëkël
durošo ܕܘܪܳܫܐ (m.), pl. duroše ܕܘܪܳܫܶܐ (L.3) ⑴ exercise ⑵ training
duroše gušmonoye (L.7) ܕܘܪܳܫܶܐ ܓܘܫܡܳܢܳܝܶܐ physical exercises, gymnastics
ḏarbo ܕ݂ܰܪܒܐ (f.), pl. ḏarbe ܕ݂ܰܪܒܶܐ blow, strike, hit, punch | i ḏarbayḏe ܐܝ ܕ݂ܰܪܒܰܝܕ݂ܶܗ his punch (Q.7,67)
ḏayfo ܕ݂ܰܝܦܐ (m.), pl. ḏayfe ܕ݂ܰܝܦܶܐ (Q.8,12) ⑴ guest ⑵ visitor → socuro
e ܐܶ yes
egarṯo ܐܶܓܰܪܬ݂ܐ (f.), pl. egaryoṯe ܐܶܓܰܪܝܳܬ݂ܶܐ (L.21) letter → maktub
elo ܐܶܠܐ (L.6) but, however
ema ܐܶܡܰܐ when | l ema ܠܐܶܡܰܐ until when (L.24); m ema ܡܐܶܡܰܐ since when (L.24); Oh, ema …? ܐܳܗ، ܐܶܡܰܐ ...؟ oh, how…? (Q.6,75)
e-mail ܐܝܡܰܝܠ, pl. e-mailat ܐܝܡܰܝܠܰܬ (L.4) email
emo ܐܶܡܐ (f.), pl. emoṯe ܐܶܡܳܬ݂ܶܐ (L.4) mother
en ܐܶܢ if
en d ܐܶܢ ܕ if (… then) | en d zërwalxu Ṭurcabdin ܐܶܢ ܕܙܷܪܘܰܠܟ݂ܘ ܛܘܪܥܰܒܕܝܢ if you had visited Turabdin (L.22)
en lo (Q.4,49) ܐܶܢ ܠܐ if not
→ häka, iḏa, ënkan
esfiro ܐܶܣܦܝܪܐ (L.15) ball
esfir iḏo ܐܶܣܦܝܪ ܐܝܕ݂ܐ handball = handbol
esfir reġlo ܐܶܣܦܝܪ ܪܶܓ݂ܠܐ football = futbol
esfir salo ܐܶܣܦܝܪ ܣܰܠܐ basketball = basketbol
esfir ṭëbliṯo ܐܶܣܦܝܪ ܛܷܒܠܝܬ݂ܐ table tennis = pingpong
esoro ܐܶܣܳܪܐ (m.), pl. esore ܐܶܣܳܪܶܐ (L.24) ⑴ connection ⑵ relation ⑶ contact
soyam esore cam ܣܳܝܰܡ ܐܶܣܳܪܶܐ ܥܰܡ to contact smb., to establish contact with smb. | sëmla esore cam yolufe ḥrene ܣܷܡܠܰܗ ܐܶܣܳܪܶܐ ܥܰܡ ܝܳܠܘܦܶܐ ܚܪܶܢܶܐ she made contacts with other students (L.20)
Ënglišoyo ܐܷܢܓܠܝܫܳܝܐ, f. Ënglišayto ܐܷܢܓܠܝܫܰܝܬܐ, pl. Ënglišoye ܐܷܢܓܠܝܫܳܝܶܐ (L.20) ⑴ Englishman, Englishwoman ⑵ English ⑶ (m.sg.) English (language)
ënkan ܐܷܢܟܰܐܢ (L.20) if, in case → en, häka, iḏa
ëšmo1 ܐܷܫܡܐ (m.), pl. ëšmone ܐܷܫܡܳܢܶܐ name | ëšmi ܐܷܫܡܝ my name (L.3)
ëšmo2 (adv.) a little bit
ëšmo ëšmo ܐܷܫܡܐ ܐܷܫܡܐ gradually, over time → hedi hedi
→ čike
ëšqaḏ ܐܷܫܩܰܕ݂ (adv.) (L.20) last year
ëšti ܐܷܫܬܝ (num.) (L.9) sixty
ëšto ܐܷܫܬܐ (num.), f. šeṯ ܫܶܬ݂ (L.8) six
ëšwëṭ ܐܷܫܘܷܛ (L.9) February
ëzze, ëzza ܐܷܙܙܶܗ، ܐܷܙܙܰܗ - azze, azza ܐܰܙܙܶܗ، ܐܰܙܙܰܗ [ʾzy/ʾzl I ܐܙܠ] to go, to go away | kul ḥa azze lu cwodayḏe ܟܘܠ ܚܰܐ ܐܰܙܙܶܗ ܠܘ ܥܘܳܕܰܝܕ݂ܶܗ everyone went to their work (L.3); kiban ḥeloyo ëzzan ܟܝܒܰܢ ܚܶܠܳܝܐ ܐܷܙܙܰܢ we can go early (L.8); kazzi mjarballe ܟܰܐܙܙܝ ܡܔܰܪܒܰܠܠܶܗ I will go and try it (the dress) on (L.11.6); qëm, zan! ܩܷܡ، ܙܰܢ! come on, let's go! (L.11.6); zano! !ܙܰܢܐ let's go! (Q.7,56); ëzze w oṯewa ܐܷܙܙܶܗ ܘܐܳܬ݂ܶܘܰܐ he went back and forth (?) (L.21); kazzino li cito ܟܰܐܙܙܝܢܐ ܠܝ ܥܝܬܐ I am going to the church (Q.1,5); azze lebe l ܐܰܙܙܶܗ ܠܶܒܶܗ ܠ he craved for (Q.1,19); zux marke ܙܘܟ ܡܰܪܟܶܐ go away! (Q.1,66); nošo lazze laf ele ܢܳܫܐ ܠܰܐܙܙܶܗ ܠܰܦ ܐܶܠܶܗ no one came to help him (Q.2,45); layban ëzzan laq qayse ܠܰܝܒܰܢ ܐܷܙܙܰܢ ܠܰܩ ܩܰܝܣܶܐ we cannot go to collect wood (Q.3,41); azzano bu muklo w tacina ruḥan ܐܰܙܙܰܢܐ ܒܘ ܡܘܟܠܐ ܘܛܰܥܝܢܰܐ ܪܘܚܰܢ we indulged with our food and forgot about the time (Q.7,23) → mazlo, mitawzal, mizal
fabriqa ܦܰܒܪܝܩܰܐ (f.), pl. fabriqat ܦܰܒܪܝܩܰܬ factory | i fabriqa d këtyo b Mëḏyaḏ ܐܝ ܦܰܒܪܝܩܰܐ ܕܟܷܬܝܐ ܒܡܷܕ݂ܝܰܕ݂ the wine factory which is located in Midyat (Midyat Shiluh Süryani Şarapçılık) (Q.4,60)
Facebook ܦܰܝܣܒܘܟ (L.24) Facebook
fahdo ܦܰܗܕܐ (m.), pl. fahde ܦܰܗܕܶܐ (L.22) leopard, panther
falgo ܦܰܠܓܐ (m.), pl. falge ܦܰܠܓܶܐ ⑴ half ⑵ middle | b falge d ܒܦܰܠܓܶܗ ܕ in the middle of (L.19)
falge d yawmo ܦܰܠܓܶܗ ܕܝܰܘܡܐ midday
falqo ܦܰܠܩܐ (m.), pl. falqe ܦܰܠܩܶܐ (L.4) piece, portion, part | falqe rišoye ܦܰܠܩܶܐ ܪܝܫܳܝܶܐ main parts (L.7)
fanera ܦܰܢܶܪܰܐ (f.), pl. fanerat ܦܰܢܶܪܰܬ (L.11) sweater
faqiro ܦܰܩܝܪܐ (adj.), f. faqërto ܦܰܩܷܪܬܐ, pl. faqire ܦܰܩܝܪܶܐ poor, wretched | u faqiro d Šamcën ܐܘ ܦܰܩܝܪܐ ܕܫܰܡܥܷܢ poor Šamcën (Q.7,49)
farṣufo ܦܰܪܨܘܦܐ (m.), pl. farṣufe ܦܰܪܨܘܦܶܐ (L.15) person, human being → šaxṣ
fasqo ܦܰܣܩܐ (m.), pl. fasqe ܦܰܣܩܶܐ (Q.4,22) rotten berries
faṣuliye ܦܰܨܘܠܝܝܶܐ (f.) (Q.3,93) (white) beans
faṭëryarxuṯo ܦܰܛܷܪܝܰܪܟ݂ܘܬ݂ܐ (f.) (Q.8,25) patriarchate (church)
fayëš ܦܰܝܷܫ (not) anymore | nošo lo foraqwa fayëš d latyo Berlinayto ܢܳܫܐ ܠܐ ܦܳܪܰܩܘܰܐ ܦܰܝܷܫ ܕܠܰܬܝܐ no one noticed anymore that she is not a Berliner (L.20); casqo yo fayëš ܥܰܣܩܐ ܝܐ ܦܰܝܷܫ it became difficult (L.24) → foyaš, lo
femo ܦܶܡܐ (m.), pl. feme ܦܶܡܶܐ (L.7) mouth
feqoso ܦܶܩܳܣܐ [fqs II ܦܩܣ] applauding, applause, cheers → mfaqas
ferojo ܦܶܪܳܔܐ [frj II ܦܪܔ] observing, observation, watching → mfaraj
fëclo ܦܷܥܠܐ (m.), pl. fëcle ܦܷܥܠܶܐ (L.9) worker | af fëclayḏe ܐܰܦ ܦܷܥܠܰܝܕ݂ܶܗ his workers (Q.3,85)
fëlim ܦܷܠܝܡ (m.), pl. fëlime ܦܷܠܝܡܶܐ, fëlimat ܦܷܠܝܡܰܬ ⑴ film ⑵ X-ray image
fërco ܦܷܪܥܳܐ (m.), pl. fërce ܦܷܪܥܐ department, discipline, branch | fërce d yulfono ܦܷܪܥܶܐ ܕܝܘܠܦܳܢܐ fields of study (L.20)
fërṣa ܦܷܪܨܰܐ (f.), pl. fërṣat ܦܷܪܨܰܬ (L.24) possibility, chance
fësṭan ܦܷܣܛܰܐܢ (m.), pl. fësṭanat ܦܷܣܛܰܢܰܬ (L.11) dress
fëtqo ܦܷܬܩܐ (m.), pl. fëtqe ܦܷܬܩܶܐ (L.15) ticket, pass
fëtqo di mëštuṯo ܦܷܬܩܐ ܕܝ ܡܷܫܬܘܬ݂ܐ wedding card → qart
fëtyuno ܦܷܬܝܘܢܐ (m.), pl. fëtyune ܦܷܬܝܘܢܶܐ (L.15) tap, faucet
filo ܦܝܠܐ (m.), pl. file ܦܝܠܶܐ (L.22) elephant
firo ܦܝܪܐ (m.), pl. fire ܦܝܪܶܐ (L.10) ⑴ fruit ⑵ priests' headdress (kippa)
flan ܦܠܰܐܢ (Q.10,76) such-and-such
fniṯo ܦܢܝܬ݂ܐ, pl. fënyoṯe ܦܷܢܝܳܬ݂ܶܐ (L.19) province, region, compass direction | i fniṯayḏan ܐܝ ܦܢܝܬ݂ܰܝܕ݂ܰܢ our region (Q.4,3)
foham, fëhmo ܦܳܗܰܡ، ܦܷܗܡܐ - fahëm, fahimo ܦܰܗܷܡ، ܦܰܗܝܡܐ [fhm I ܦܗܡ] to understand | këbcono fëhmanne inaqla d howina cam ḥḏoḏe ܟܷܐܒܥܳܢܐ ܦܷܗܡܰܢܢܶܗ ܐܝܢܰܩܠܰܐ ܕܗܳܘܝܢܰܐ ܥܰܡ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ I want to understand them when we are together (L.5)
folaḥ, fëlḥo ܦܳܠܰܚ، ܦܷܠܚܐ - flëḥle, flëḥla ܦܠܷܚܠܶܗ، ܦܠܷܚܠܰܗ [flḥ I ܦܠܚ] (Q.9,85) to work, to volunteer → fulḥono
folat, fëlto ܦܳܠܰܬ، ܦܷܠܬܐ - falët, falito ܦܰܠܷܬ، ܦܰܠܝܬܐ [flt I ܦܠܬ] to escape, to survive | falëtlux kaččëke ܦܰܠܷܬܠܘܟ݂ ܟܰܫ̰ܫ̰ܷܟܶܐ one of your daughters has survived (Q.6,64)
foliṭiqoro ܦܳܠܝܛܝܩܳܪܐ, f. foliṭiqarto ܦܳܠܝܛܝܩܰܪܬܐ, pl. foliṭiqore ܦܳܠܝܛܝܩܳܪܶܐ (G.19) politician
foqёcṯo ܦܳܩܷܥܬ݂ܳܐ, pl. foqëcyoṯe ܦܳܩܷܥܝܳܬ݂ܶܐ (L.13) firecracker, fireworks → mfarqac
foraq, fërqo ܦܳܪܰܩ، ܦܷܪܩܐ - frëqle, frëqla ܦܪܷܩܠܶܗ، ܦܪܷܩܠܰܗ [frq I ܦܪܩ] to notice, to recognize | nošo lo foraqwa fayëš d latyo Berlinayto ܢܳܫܐ ܠܐ ܦܳܪܰܩܘܰܐ ܦܰܝܷܫ ܕܠܰܬܝܐ ܒܶܪܠܝܢܰܝܬܐ no one noticed anymore that she is not a Berliner (L.20); d lo fërqo b mede ܕܠܐ ܦܷܪܩܐ ܒܡܶܕܶܐ so that she does not notice anything (Q.1,22); fërqowayno ܦܷܪܩܳܘܰܝܢܐ I (f.) noticed (Q.10,64); koforaq bi duglo xayifo ܟܳܦܳܪܰܩ ܒܝ ܕܘܓܠܐ ܟ݂ܰܝܝܦܐ he immediately recognizes the lies (Q.10,66)
foras, fërso ܦܳܪܰܣ، ܦܷܪܣܐ - frësle, frësla ܦܪܷܣܠܶܗ، ܦܪܷܣܠܰܗ [frs I ܦܪܣ] (L.24) ⑴ to spread out ⑵ to publish, to post | kofërsi medone baṭile ܟܳܦܷܪܣܝ ܡܶܕܳܢܶܐ ܒܰܛܝܠܶܐ they post meaningless things (Q.5,61)
foraš, fëršo ܦܳܪܰܫ، ܦܷܪܫܐ - frëšle, frëšla ܦܪܷܫܠܶܗ، ܦܪܷܫܠܰܗ [frš I ܦܪܫ] (L.3) to separate, to sort | kofëršo ste at tëġme daj jule me ḥḏoḏe ܟܳܦܷܪܫܐ ܣܬܶܐ ܐܰܬ ܬܷܓ݂ܡܶܐ ܕܰܔ ܔܘܠܶܐ ܡܶܐ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ she also keeps the different kinds of clothes sorted (L.11); bëṯër kofëršalle lag gawne ܒܷܬ݂ܷܪ ܟܳܦܷܪܫܰܠܠܶܗ ܠܰܓ ܓܰܘܢܶܐ then she sorts them according to colour (L.11)
forax, fërxo ܦܳܪܰܟ݂، ܦܷܪܟ݂ܐ - frëxle, frëxla ܦܪܷܟ݂ܠܶܗ، ܦܪܷܟ݂ܠܰܗ [frx I ܦܪܟ] ⑴ to rub ⑵ to massage ⑶ to crumble ⑷ to grate
fošar, fëšro ܦܳܫܰܪ، ܦܷܫܪܐ - fašër, faširo ܦܰܫܷܪ، ܦܰܫܝܪܐ [fšr I ܦܫܪ] to melt (intr.) | kofošar u gliḏo ܦܳܫܰܪ ܐܘ ܓܠܝܕ݂ܐ the ice melts (L.18)
fotaḥ, fëtḥo ܦܳܬܰܚ، ܦܷܬܚܐ - ftëḥle, ftëḥla ܦܬܷܚܠܶܗ، ܦܬܷܚܠܰܗ [ftḥ I ܦܬܚ] to open, to open up, to found, to establish | hënne ftëḥḥe dukano ܗܷܢܢܶܐ ܦܬܷܚܚܶܗ ܕܘܟܰܢܐ they opened a shop (L.19); moḥewa maṭro … xud ḥa fotëḥ feme du gawdo ܡܳܚܶܘܰܐ ܡܰܛܪܐ ... ܟ݂ܘܕ ܚܰܐ ܦܳܬܷܚ ܦܶܡܶܗ ܕܘ ܓܰܘܕܐ it was really coming down out there! (lit. it rained so strong, as if someone opened a gawdo, a dried animal sking bag used for making butter) (Q.3,4) → ftiḥo, futoḥo
foṯo ܦܳܬ݂ܐ, pl. foṯoṯe ܦܳܬ݂ܳܬ݂ܶܐ (L.7) ⑴ face | foṯo b foṯo ܦܳܬ݂ܐ ܒܦܳܬ݂ܐ face to face (L.24); täläfon foṯo b foṯo ܬܱܠܱܦܳܢ ܦܳܬ݂ܐ ܒܦܳܬ݂ܐ video telephony (L.24) ⑵ side
foyar, fayro ܦܳܝܰܪ، ܦܰܝܪܐ - fayër, fayiro ܦܰܝܷܪ، ܦܰܝܝܪܐ [fyr I ܦܝܪ] to fly | gëd fayritu bi ṭayasto msawyo l Omiḏ ܓܷܕ ܦܰܝܪܝܬܘ ܒܝ ܛܰܝܰܣܬܐ ܡܣܰܘܝܐ ܠܐܳܡܝܕ݂ you (pl.) will fly directly to Diyarbakir (L.17)
foyaš, fayšo ܦܳܝܰܫ، ܦܰܝܫܐ - fayëš, fayišo ܦܰܝܷܫ، ܦܰܝܝܫܐ [fyš I ܦܝܫ] (L.12) ⑴ to stay, to remain | fayëš mede? ܦܰܝܷܫ ܡܶܕܶܐ؟ is something missing? (L.12); fëš bë šlomo ܦܷܫ ܒܷܫܠܳܡܐ goodbye! (farewell expression sg.) (L.3); kofoyëš lu goran d ܟܳܦܳܝܷܫ ܠܘ ܓܳܪܰܐܢ ܕ it depends (on …) (Q.4,46) ⑵ to be situated | bu garbyo kofayšo Ḥësno d Kifo ܒܘ ܓܰܪܒܝܐ ܟܳܦܰܝܫܐ ܚܷܣܢܐ ܕܟܝܦܐ Hasankeyf is situated in the north (L.17) ⑶ to reside | foyašwa bu qaraqol ܦܳܝܰܫܘܰܐ ܒܘ ܩܰܪܰܩܳܠ ܕܝ ܩܪܝܬ݂ܰܝܕ݂ܰܢ he was stationed in the police station (in our village) (Q.7,93)
foyašle, foyašla ܦܳܝܰܫܠܶܗ، ܦܳܝܰܫܠܰܗ - fayëšle, fayëšla ܦܰܝܷܫܠܶܗ، ܦܰܝܷܫܠܰܗ [fyš I ܦܝܫ] (+ L-Suf.) to be left over (for smb.), to remain (for smb.) | fayëšle yo ܦܰܝܷܫܠܶܗ ܝܐ he got away with it (Q.7,96)
foyat, fayto ܦܳܝܰܬ، ܦܰܝܬܐ - fayët, fayito ܦܰܝܷܬ، ܦܰܝܝܬܐ [fyt I ܦܝܬ] ⑴ to pass by ⑵ to pass, to go by ⑶ to cross, to go across | kofayti l Amerika ܟܳܦܰܝܬܝ ܠܐܰܡܶܪܝܟܰܐ they go across to America (Q.6,14)
fquḏ ܦܩܘܕ݂, pl. fquḏu ܦܩܘܕ݂ܘ [fqḏ I ܦܩܕ] (L.10) please!
Fransa ܦܪܰܢܣܰܐ (G.19) France
Fransoyo ܦܪܰܢܣܳܝܐ, f. Fransayto ܦܪܰܢܣܰܝܬܐ, pl. Fransoye ܦܪܰܢܣܳܝܶܐ (G.19) ⑴ French ⑵ Frenchman, Frenchwoman
frišo ܦܪܝܫܐ (adj.), f. frëšto ܦܪܷܫܬܐ, pl. friše ܦܪܝܫܶܐ (L.7) ⑴ separate ⑵ special, different | woliṯo frëšto ܘܳܠܝܬ݂ܐ ܦܪܷܫܬܐ specific function (L.7)
fsoso ܦܣܳܣܐ (m.), pl. fsose ܦܣܳܣܶܐ approval, permit
fsoso lu tëcmiro (L.6) ܦܣܳܣܐ ܠܘ ܬܷܥܡܝܪܐ building permit
fṣiḥoyo ܦܨܝܚܳܝܐ, f. fṣiḥayto ܦܨܝܚܰܝܬܐ, pl. fṣiḥoye ܦܨܝܚܳܝܶܐ (L.12) happy, glad → fṣiḥuṯo, mëfṣaḥ
fṣiḥuṯo ܦܨܝܚܘܬ݂ܐ (f.), pl. fṣëḥwoṯe ܦܨܷܚܘܳܬ݂ܶܐ (L.12) joy, happiness
bë fṣiḥuṯo (Q.8,66) ܒܷܦܨܝܚܘܬ݂ܐ gladly, with pleasure
fšiṭo ܦܫܝܛܐ, f. fšëṭto ܦܫܷܛܬܐ, pl. fšiṭe ܦܫܝܛܶܐ (Q.5,29) simple, easy
ftiḥo ܦܬܝܚܐ, f. ftëḥto ܦܬܷܚܬܐ, pl. ftiḥe ܦܬܝܚܶܐ (L.11) open
ftilo ܦܬܝܠܐ (m.), pl. ftile ܦܬܝܠܶܐ (L.12) heyball
fuḥomo ܦܘܚܳܡܐ, pl. fuḥome ܦܘܚܳܡܶܐ (L.20) ⑴ comparison ⑵ (pl.) grade, mark, grade point, evaluation
moyad fuḥome ܡܳܝܰܕ ܦܘܚܳܡܶܐ to receive grades | kul naqla maydowa fuḥome ṭawwe ܟܘܠ ܢܰܩܠܰܐ ܡܰܝܕܳܘܰܐ ܦܘܚܳܡܶܐ ܛܰܘܘܶܐ she always received good grades (L.20)
obe fuḥome ܐܳܒܶܐ ܦܘܚܳܡܶܐ to evaluate, to assess, to grade, to give grades
fujo ܦܘܔܐ (m.), pl. fuje ܦܘܔܶܐ melon (all but watermelon) → žäbaše
fulḥono ܦܘܠܚܳܢܐ (m.), pl. fulḥone ܦܘܠܚܳܢܶܐ work, activity | fulḥono foliṭiqoyo ܦܘܠܚܳܢܐ ܦܳܠܝܛܝܩܳܝܐ political activity (Q.9,97)
funoyo ܦܘܢܳܝܐ (m.), pl. funoye ܦܘܢܳܝܶܐ (Q.10,85) answer → mfane
furšono ܦܘܪܫܢܐ, pl. furšone ܦܘܪܫܳܢܶܐ difference, distinction | layt furšono ܠܰܝܬ ܦܘܪܫܳܢܐ it does not matter; it makes no difference; no problem! (L.23)
fusqono ܦܘܣܩܳܢܐ (m.), pl. fusqone ܦܘܣܩܳܢܶܐ (Q.10,45) judgment, decision
obe fusqono to decide, to resolve | huwe fusqono ܗܘܘܶܗ ܦܘܣܩܳܢܐ they decided, they reached the decision (L.19) → obe
futbol ܦܘܬܒܳܠ (L.15) football → ṭëbbe
futoḥo ܦܘܬܳܚܐ (m.), pl. futoḥe ܦܘܬܳܚܶܐ opening, opening ceremony | u futoḥayḏa ܐܘ ܦܘܬܳܚܰܝܕ݂ܰܗ its (f.) opening ceremony (Q.8,71)
fyošo ܦܝܳܫܐ [Inf. fyš I ܦܝܫ] staying, stay → foyaš
gab ܓܰܒ (prep.) ⑴ by, near ⑵ towards
gab (+ Suf., G.11b) | gabi ܓܰܒܝ by me; gaban/gabayna ܓܰܒܰܢ ؛ ܓܰܒܰܝܢܰܐ by us; gabayye ܓܰܒܰܝܝܶܗ by them
gabo ܓܰܒܐ (m.), pl. gabe ܓܰܒܶܐ ⑴ side, direction | u gabano ܐܘ ܓܰܒܰܢܐ this side (L.11); gabo ḥreno ܓܰܒܐ ܚܪܶܢܐ the other side (L.21) ⑵ party (political)
me gabo (Q.9,113) ܡܶܐ ܓܰܒܐ on the one hand
me gabo ḥreno ste (Q.9,114) ܡܶܐ ܓܰܒܐ ܚܪܶܢܐ ܣܬܶܐ on the other hand
gabula ܓܰܒܘܠܰܐ (f.) (L.23) Gabula, Aramean/Assyrian dish made of wheat grain und buttermilk
gado ܓܰܕܐ (m.) (L.22) ⑴ luck ⑵ destiny
galdo ܓܰܠܕܐ (m.), pl. galde ܓܰܠܕܶܐ (L.7) ⑴ skin, hide ⑵ leather
galuḏo ܓܰܠܘܕ݂ܐ (adj.), f. galëḏto ܓܰܠܷܕ݂ܬܐ, pl. galuḏe ܓܰܠܘܕ݂ܶܐ (L.18) frozen
galwoyo ܓܰܠܘܳܝܐ, f. galwayto ܓܰܠܘܰܝܬܐ, pl. galwoye ܓܰܠܘܳܝܶܐ refugee, immigrant
i ṣbuṯo dag galwoye (Q.10,5) ܐܝ ܨܒܘܬ݂ܐ ܕܰܓ ܓܰܠܘܳܝܶܐ matters concerning refugees
gamlo (f.), pl. gamle ܓܰܡܠܶܐ (L.22) camel
ganono ܓܰܢܳܢܐ, f. gananto ܓܰܢܰܢܬܐ, pl. ganone ܓܰܢܳܢܶܐ (G.19) gardener → ganṯo
ganṯo ܓܰܢܬ݂ܐ (f.), pl. ganoṯe ܓܰܢܳܬ݂ܶܐ (L.6) garden, park
ganṯo daḥ ḥäyewën ܓܰܢܬ݂ܐ ܕܰܚ ܚܱܝܶܘܷܢ zoo, animal park
garbyo ܓܰܪܒܝܐ (m.) (L.19) north
garmo ܓܰܪܡܐ (m.), pl. garme ܓܰܪܡܶܐ (L.8,5) bone
garošo daṣ ṣërtoṯe ܓܰܪܳܫܐ ܕܰܨ ܨܷܪܬܳܬ݂ܶܐ, f. garašto ܓܰܪܰܫܬܐ, pl. garoše ܓܰܪܳܫܶܐ (L.19) photographer
gawdo ܓܰܘܕܐ (m.), pl. gawde ܓܰܘܕܐ butterskin, wineskin
gawiro ܓܰܘܝܪܐ (adj.), f. gawërto ܓܰܘܷܪܬܐ, pl. gawire ܓܰܘܝܪܶܐ (L.8.2) married
gawloco du lebo ܓܰܘܠܳܥܐ ܕܘ ܠܶܒܐ [Inf. gwlc ܓܘܠܥ] (L.14) ⑴ nausea ⑵ disgust
gawno ܓܰܘܢܐ (m.), pl. gawne ܓܰܘܢܶܐ (L.9) colour
gawo ܓܰܘܐ, pl. gawe ܓܰܘܶܐ (L.7) ⑴ belly ⑵ inner part | gawa di dukano ܓܰܘܰܗ ܕܝ ܕܘܟܰܢܐ inside of the store (L.11) ⑶ (pl.) offal
b gawe d ܒܓܰܘܶܗ ܕ ⑴ within ⑵ inside
gawonoiṯ ܓܰܘܳܢܳܐܝܬ݂ (adv.) (Q.9,35) generally, in general
gawoyo ܓܰܘܳܝܐ (adj.), f. gawayto ܓܰܘܰܝܬܐ, pl. gawoye ܓܰܘܳܝܶܐ (L.7) ⑴ inner, interior ⑵ inside-
gawro ܓܰܘܪܐ (m.), pl. gawre ܓܰܘܪܶܐ (L.4) man, husband | u gawrayḏa ܐܘ ܓܰܘܪܰܝܕ݂ܰܗ her husband (L.23) → zlam
gḏayto ܓܕ݂ܰܝܬܐ (f.), pl. gyoṯe ܓܝܳܬ݂ܶܐ (L.12) chicken, hen
gḏono ܓܕ݂ܳܢܐ (m.), pl. gḏone ܓܕ݂ܳܢܶܐ (Q.4,32) a larger clay jug (for water, wine)
gelo ܓܶܠܐ (m.), pl. gelone ܓܶܠܳܢܶܐ (L.12) grass
gëdšo ܓܷܕܫܳܐ (m.), pl. gёdše ܓܷܕܫܶܐ (L.13) accident
soyam gëdšo ܣܳܝܰܡ ܓܷܕܫܐ to have an accident, to cause an accident | u Barṣawmo sëmle gëdšo di raḏayto ܐܘ ܒܰܪܨܰܘܡܐ ܣܷܡܠܶܗ ܓܷܕܫܐ ܕܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ Barṣawmo got in a car accident (L.21)
gëlyonoruṯo ܓܷܠܝܘܢܳܪܘܬ݂ܐ (f.) journalism
gëlyunoro ܓܷܠܝܘܢܳܪܐ, f. gëlyunarto ܓܷܠܝܘܢܰܪܬܐ, pl. gëlyunore ܓܷܠܝܘܢܳܪܶܐ (G.19) journalist
gërwo ܓܷܪܘܐ (m.), pl. gërwe ܓܷܪܘܶܐ (L.11) sock, stocking
gëšro ܓܷܫܪܐ (m.), pl. gëšre ܓܷܫܪܶܐ (Q.9,106) bridge
gihano ܓܝܗܰܢܐ (f.) hell
gliḏo ܓܠܝܕ݂ܐ (L.18) ice → golaḏ
goḥak, guḥko ܓܳܚܰܟ، ܓܘܚܟܐ - gaḥëk, gaḥiko ܓܰܚܷܟ، ܓܰܚܝܟܐ [gḥk I ܓܚܟ] to laugh = goḥax
goḥax, guḥxo ܓܳܚܰܟ݂، ܓܘܚܟ݂ܐ - gaḥëx, gaḥixo ܓܰܚܷܟ݂، ܓܰܚܝܟ݂ܐ [gḥx I ܓܚܟ݂] to laugh
goḥax cal (Q.2,11) ܓܳܚܰܟ݂ ܥܰܠ to laugh at smb. | guḥxiwa acle ܓܘܚܟ݂ܝܘܰܐ ܐܰܥܠܶܗ they made fun of him, they mocked him (Q.1,50)
= goḥak
golaḏ, gulḏo ܓܳܠܰܕ݂، ܓܘܠܕ݂ܐ - galëḏ, galiḏo ܓܰܠܷܕ݂، ܓܰܠܝܕ݂ܐ [glḏ I ܓܠܕ] to freeze (intr.) | am maye galiḏiwa ܐܰܡ ܡܰܝܶܐ ܓܰܠܝܕ݂ܝܘܰܐ the water froze (Q.1,85) → gliḏo
gole, gulyo ܓܳܠܶܐ، ܓܘܠܝܐ - glele, glela ܓܠܶܠܶܗ، ܓܠܶܠܰܗ [gly I ܓܠܝ] to reveal, to unveil | ak kasyoṯo komëglën ܐܰܟ ܟܰܣܝܳܬ݂ܐ ܟܳܡܷܓܠܷܢ the secrets are exposed (Q.5,56)
gomušo ܓܳܡܘܫܐ (m.), pl. gomuše ܓܳܡܘܫܶܐ (L.22) buffalo
gonaw, gunwo ܓܳܢܰܘ، ܓܘܢܘܐ - gnule, gnula ܓܢܘܠܶܗ، ܓܢܘܠܰܗ [gnw I ܓܢܘ] to steal
goran ܓܳܪܰܐܢ (m.) manner, way
l goran d ܠܓܳܪܰܐܢ ܕ according to, in accordance with | l goran di dukṯo ܠܓܳܪܰܐܢ ܕܝ ܕܘܟܬ݂ܐ as traditionally done (Q.4,25)
goraš, guršo ܓܳܪܰܫ، ܓܘܪܫܐ - grëšle, grëšla ܓܪܷܫܠܶܗ، ܓܪܷܫܠܰܗ [grš I ܓܪܫ] to pull | komoyad u ḥawlo w kogorašle ܟܳܡܳܝܰܕ ܐܘ ܚܰܘܠܐ ܘܟܳܓܳܪܰܫܠܶܗ he takes the rope and pulls it (L.22); gorašwa casquṯo ܓܳܪܰܫܘܰܐ ܥܰܣܩܘܬ݂ܐ he had difficulties (Q.9,23); grëšla ṣacbuṯo ܓܪܷܫܠܰܗ ܨܰܥܒܘܬ݂ܐ she experienced difficulties (L.20)
gowar, gawro ܓܳܘܰܪ، ܓܰܘܪܐ - gawër, gawiro ܓܰܘܷܪ، ܓܰܘܝܪܐ [gwr I ܓܘܪ] (L.16) to marry, to get married | gëd gawrina ܓܷܕ ܓܰܘܪܝܢܰܐ we will get married (Q.6,67)
goyaš, gayšo ܓܳܝܰܫ، ܓܰܝܫܐ - gёšle, gёšla ܓܷܫܠܶܗ، ܓܷܫܠܰܗ [gyš I ܓܝܫ] to touch
grošo ܓܪܳܫܐ [Inf. grš I ܓܪܫ] pulling
grošo d admo ܓܪܳܫܐ ܕܐܰܕܡܐ blood collection
→ goraš
gud ܓܘܕ (L.22) if, in case = en, iḏa, häka
gudo ܓܘܕܐ (f.), pl. gude ܓܘܕܶܐ (L.15) ⑴ group ⑵ team ⑶ church choir ⑷ band (music) ⑸ desk (in the church for the choir)
gumrukči ܓܘܡܪܘܟܫ̰ܝ, f. gumrukčiye ܓܘܡܪܘܟܫ̰ܝܝܶܐ, pl. gumrukčiye ܓܘܡܪܘܟܫ̰ܝܝܶܐ (G.19) customs officer
gumṯo ܓܘܡܬ݂ܐ (f.), pl. gumoṯe ܓܘܡܳܬ݂ܶܐ (Q.6,2) weaving loom
gurno ܓܘܪܢܐ (m.), pl. gurne ܓܘܪܢܶܐ ⑴ basin, tub ⑵ mortar
gurno du ḥyofo ܓܘܪܢܐ ܕܘ ܚܝܳܦܐ bathtub
gurno du sḥoyo (Q.1,37) ܓܘܪܢܐ ܕܘ ܣܚܳܝܐ bathtub
gurno du tešiġo (L.6) ܓܘܪܢܐ ܕܘ ܬܶܫܝܓ݂ܐ sink, washbasin
gušmo ܓܘܫܡܐ (m.), pl. gušme ܓܘܫܡܶܐ body
gušmonoyo ܓܘܫܡܳܢܳܝܐ (adj.), f. gušmonayto ܓܘܫܡܳܢܰܝܬܐ, pl. gušmonoye ܓܘܫܡܳܢܳܝܶܐ (L.15) ⑴ physical, bodily ⑵ body-
gušt ܓܘܫܬ (adv.) (G.18) almost
gweto ܓܘܶܬܐ (f.) (L.8) cheese
gworo ܓܘܳܪܐ [Inf. gwr I ܓܘܪ] marrying, marriage | u gworano ܐܘ ܓܘܳܪܰܢܐ this marriage (Q.9,58) → gowar
gyošo [Inf. gyš I ܓܝܫ] (L.7) touching → goyaš
gyoṯe → gḏayto
ġäläbe ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ (adv.) (L.3) much, very
ġäläbe kore (L.3) ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ ܟܳܪܶܐ often, frequently, many times
ġalṭo ܓ݂ܰܠܛܐ (m.), pl. ġalṭe ܓ݂ܰܠܛܶܐ (L.6) ⑴ mistake ⑵ wrong, incorrect
ġamo ܓ݂ܰܡܐ (m.), pl. ġame ܓ݂ܰܡܶܐ (L.15) worry, concern
ġer ܓ݂ܶܝܪ (L.3) ⑴ another, other | ġer medone ܓ݂ܶܝܪ ܡܶܕܳܢܶܐ other materials (things) (L.6)
ġer m ܓ݂ܶܝܪ ܡ except
ġram ܓ݂ܪܰܡ (m.), pl. ġrame ܓ݂ܪܰܡܶܐ (L.10) gram
hadomo ܗܰܕܳܡܐ, pl. hadome ܗܰܕܳܡܶܐ ⑴ organ, bodypart | ḥa mah hadomani ܚܰܐ ܡܰܗ ܗܰܕܳܡܰܢܝ one of these organs (L.7) ⑵ member
hadome baroye ܗܰܕܳܡܶܐ ܒܰܪܳܝܶܐ external organs
hadome du gušmo ܗܰܕܳܡܶܐ ܕܘ ܓܘܫܡܐ organs of the body
hadome gawoye ܗܰܕܳܡܶܐ ܓܰܘܳܝܶܐ internal organs
häka ܗܱܟܰܐ (L.19) if, in case = hakka
hakka ܗܰܟܟܰܐ (L.19) if, in case = häka
halxo ܗܰܠܟ݂ܐ (m.) ⑴ walking | bu halxo ܒܘ ܗܰܠܟ݂ܐ by foot (Q.8,43) ⑵ pace, manner of walking
häma ܗܱܡܰܐ but, yet, however | häma gëd cawdina šato ܗܱܡܰܐ ܓܷܕ ܥܰܘܕܝܢܰܐ ܫܰܬܐ we will at first work for one year (Q.6,23) = hamma
hamburger ܗܰܡܒܘܪܓܶܪ (m.) (L.23) hamburger
hamma but, yet, however | hamma mar kul nošo këtle täläfon ܗܰܡܡܰܐ ܡܰܪ ܟܘܠ ܢܳܫܐ ܟܷܬܠܶܗ ܬܱܠܱܦܳܢ almost everyone has a phone (Q.5,23) = häma
ham … w ham ܗܰܡ ... ܘܗܰܡ (L.20) … as well as …, both
handbol (m.) (L.15) handball
hanëk ܗܰܢܷܟ → hawo
hani ܗܰܢܝ (prep.) since, for | hani šato lo ḥzelilax ܗܰܢܝ ܫܰܬܐ ܠܐ ܚܙܶܠܝܠܰܟ݂ I have not seen you for a year
hano ܗܰܢܐ (pron.), f. haṯe ܗܰܬ݂ܶܐ, pl. hani ܗܰܢܝ (G.5b) this (m.), this (f.), these | hani wayne? ܗܰܢܝ ܘܰܝܢܶܐ؟ was that all? (L.10); hano wa ܗܰܢܐ ܘܰܐ that was all (L.10)
hanyuṯo ܗܰܢܝܘܬ݂ܐ (L.10) bon appetit, enjoy!
harke ܗܰܪܟܶܐ (L.3) here
harke w tamo ܗܰܪܟܶܐ ܘܬܰܡܐ here and there
hat ܗܰܬ (pron.) (L.4; G.3b, 4b) ⑴ you ⑵ (copula 2. sg.) you are
hatu ܗܰܬܘ (pron.) (L.4; G.3b, 4b) ⑴ you (2. pl.) ⑵ (copula 2. pl.) you (pl.) are
haw1 ܗܰܘ (G.24d) not anymore | haw kocawdo adyawma ܗܰܘ ܟܳܥܰܘܕܐ ܐܰܕܝܰܘܡܰܐ her work is done for today (lit. she does not work today anymore); haw koṯe lu bayto ܗܰܘ ܟܳܐܬ݂ܶܐ ܠܘ ܒܰܝܬܐ he is not coming home anymore = law
haw2 (imperative) → obe
hawa ܗܰܘܰܐ, pl. hawat ܗܰܘܰܬ (L.8) ⑴ air | celoyo bi hawa ܥܶܠܳܝܐ ܒܝ ܗܰܘܰܐ high up in the air (L.18) ⑵ wind | hawa ḥëṣto ܗܰܘܰܐ ܚܷܨܬܐ strong wind (L.18) ⑶ weather | ġer mi hawa ܓ݂ܶܝܪ ܡܝ ܗܰܘܰܐ except for the weather (L.18)
hawno ܗܰܘܢܐ (m.) (L.15) mind | këtwayla b hawna ܟܷܬܘܰܝܠܰܗ ܒܗܰܘܢܰܗ she had in mind, she thought (Q.1,38)
hawnonoyo ܗܰܘܢܳܢܳܝܐ (adj.), f. hawnonayto ܗܰܘܢܳܢܰܝܬܐ, pl. hawnonoye ܗܰܘܢܳܢܳܝܶܐ (L.15) mental, cognitive, intellectual
hawo ܗܰܘܐ (pron.), f. hayo ܗܰܝܐ, pl. hanëk ܗܰܢܷܟ (G.5b) that (m.), that (f.), those
hawxa ܗܰܘܟ݂ܰܐ (L.4) so, like this
cal hawxa (Q.1,52) ܥܰܠ ܗܰܘܟ݂ܰܐ therefore, because of this → mawxa
hayklo ܗܰܝܟܠܐ (m.), pl. haykle ܗܰܝܟܠܶܐ (Q.8,17) altar, sanctuary
hedi ܗܶܕܝ (Q.3,59) then, after that
hedi hedi ܗܶܕܝ ܗܶܕܝ (L.14) slowly, step by step → ëšmo2
heš ܗܶܫ (L.4) ⑴ still, yet | heš cal ar raġle ܗܶܫ ܥܰܠ ܐܰܪ ܪܰܓ݂ܠܶܐ still standing (L.23); heš lo ܗܶܫ ܠܐ not yet (Q.5,6) ⑵ more
hën ܗܷܢ some, certain
Hënd ܗܷܢܕ (m.) (G.19) India
hënne ܗܷܢܢܶܐ (pron.) (L.6; G.3b) they
hërgo ܗܷܪܓܐ (m.), pl. hërge ܗܷܪܓܶܐ (L.3) ⑴ lesson ⑵ task ⑶ class | hërge du qloco ܗܷܪܓܶܐ ܕܘ ܩܠܳܥܐ driving lessons, driving practice (L.21); hërge du trafik ܗܷܪܓܶܐ ܕܘ ܬܪܰܦܝܟ theory classes (driving school) (L.21) ⑷ school subject
hič ܗܝܫ̰ (L.24) (not) at all
hiġmuno ܗܝܓ݂ܡܘܢܐ, f. hiġmunto ܗܝܓ݂ܡܘܢܬܐ, pl. hiġmune ܗܝܓ݂ܡܘܢܶܐ (Q.9,37) governor
hiw, hiwo ܗܝܘ، ܗܝܘܐ [ʾby/yhw I ܐܒܝ/ܗܘܝ] (only Pret.) to be given | hiw ele darmone ܗܝܘ ܐܶܠܶܗ ܕܰܪܡܳܢܶܐ he was given medication (L.14); hiwi ܗܝܘܝ they were given (Q.10,86) → mitahwe
hiya ܗܝܝܰܐ (pron.) (L.3; G.3b) she
hiye ܗܝܝܶܐ (pron.) (L.3; G.3b) he
hiyuṯo ܗܝܝܘܬ݂ܐ (f.) (L.4) ⑴ identity | i hiyuṯayḏi ܐܝ ܗܝܝܘܬ݂ܰܝܕ݂ܝ my identity (L.4); i hiyuṯaṯṯe ܐܝ ܗܝܝܘܬ݂ܰܬ݂ܬ݂ܶܗ their identity (Q.9,121) ⑵ nationality
hojam, hëjmo ܗܳܔܰܡ، ܗܷܔܡܐ - hjëmle, hjëmla ܗܔܷܡܠܶܗ، ܗܔܷܡܠܰܗ [hjm I ܗܔܡ] to attack | kohojam ܟܳܗܳܔܰܡ he attacks (Q.2,20); hjëmwayle ܗܔܷܡܘܰܝܠܶܗ he had attacked (Q.7,28)
Holanda ܗܳܠܰܢܕܰܐ (G.19) the Netherlands, Holland
Holandoyo ܗܳܠܰܢܕܳܝܐ, f. Holandayto ܗܳܠܰܢܕܰܝܬܐ, pl. Holandoye ܗܳܠܰܢܕܳܝܶܐ (G.19) ⑴ Dutchman, Dutchwoman ⑵ Dutch ⑶ (sg.m.) Dutch (language)
horag, hërgo ܗܳܪܰܓ، ܗܷܪܓܐ - hrëgle, hrëgla ܗܪܷܓܠܶܗ، ܗܪܷܓܠܰܗ [hrg I ܗܪܓ] to learn, to study | kolozam ḥa horag cal ܟܳܠܳܙܰܡ ܚܰܐ ܗܳܪܰܓ ܥܰܠ one has to study (Q.10,67)
howe, huyo ܗܳܘܶܐ، ܗܘܝܐ - hawi, hawyo ܗܰܘܝ، ܗܰܘܝܐ [hwy I ܗܘܝ] ⑴ to be | howe brixo ܗܳܘܶܐ ܒܪܝܟ݂ܐ nice! congratulations! (L.11.6); huyo brëxto ܗܘܝܐ ܒܪܷܟ݂ܬܐ congratulations! (L.22); kowën ḥaḏire ܟܳܘܷܢ ܚܰܕ݂ܝܪܶܐ they are (usually) attending, present (Q.10,24) ⑵ to become | hawi mdabrono ܗܰܘܝ ܡܕܰܒܪܳܢܐ he became the head, the editor (Q.9,108); i mäzäle hawyo cëtma ܐܝ ܡܱܙܱܠܶܐ ܗܰܘܝܐ ܥܷܬܡܰܐ the room became dark (Q.3,20) ⑶ to occur, to happen | ġäläbe kore kowe mamlo bayn day yolufe w du malfono ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ ܟܳܪܶܐ ܟܳܘܶܐ ܡܰܡܠܐ ܒܰܝܢ ܕܰܝ ܝܳܠܘܦܶܐ ܘܕܘ ܡܰܠܦܳܢܐ during the class there are often conversations between the students and the teacher (L.5); kawi u Sayfo ܟܰܘܝ ܐܘ ܣܰܝܦܐ the Genocide had happened (Q.6,53); lo kowe mede ܠܐ ܟܳܘܶܐ ܡܶܕܶܐ nothing (bad) will happen (Q.7,55) ⑷ to become ripe, to become finished | u ḥamro howewa ܐܘ ܚܰܡܪܐ ܗܳܘܶܘܰܐ the wine matured (Q.4,39) ⑸ to be born | hawënwa at tloṯo nacimayḏi ܗܰܘܷܢܘܰܐ ܐܰܬ ܬܠܳܬ݂ܐ ܢܰܥܝܡܰܝܕ݂ܝ my three children were born (Q.10,16) ⑹ to fit, to suit | šafiro yo w gëd howe aclax ܫܰܦܝܪܐ ܝܐ ܘܓܷܕ ܗܳܘܶܐ ܐܰܥܠܰܟ݂ it is beautiful and will fit you (L.11.6)
howe moro ܗܳܘܶܐ ܡܳܪܐ to take care of | kolozam d howinale ġäläbe moro ܟܳܠܳܙܰܡ ܕܗܳܘܝܢܰܠܶܗ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ ܡܳܪܐ we must take care of him (L.7); hway moro l ruḥux! ܗܘܰܝ ܡܳܪܐ ܠܪܘܚܘܟ݂ take care of yourself! (L.14); kowënne moro ܟܳܘܷܢܢܶܗ ܡܳܪܐ they take care of them (L.22); huyowayno alle moro ܗܘܝܳܘܰܝܢܐ ܐܰܠܠܶܗ ܡܳܪܐ I (f.) took care of them (Q.10,17)
howele, howela ܗܳܘܶܠܶܗ، ܗܳܘܶܠܰܗ - hawile, hawila ܗܰܘܝܠܶܗ، ܗܰܘܝܠܰܗ [hwy I ܗܘܝ] (+ L-Suf.) ⑴ to have | hawila nësyono ṭawwo bu zwono w zebono ܗܰܘܝܠܰܗ ܢܷܣܝܳܢܐ ܛܰܘܘܐ ܒܘ ܙܘܳܢܐ ܘܙܶܒܳܢܐ she has gained good experience buying and selling (L.11); d lo howalxu šwole ḥrene, gëd cëbrina ܕܠܐ ܗܳܘܰܠܟ݂ܘ ܫܘܳܠܶܐ ܚܪܶܢܶܐ if you don't have any other questions, we will go inside (L.12) ⑵ to give birth | hawila barṯo ܗܰܘܝܠܰܗ ܒܰܪܬ݂ܐ she had a daughter (born) (G.17) → kët2, mawlaḏ
hul ܗܘܠ (L.19) until, as long as | hul dë mhalax šuġlan ṭawwo ܗܘܠ ܕܷܡܗܰܠܰܟ݂ ܫܘܓ݂ܠܰܢ ܛܰܘܘܐ as long as our business runs good (L.21); hul ema ܗܘܠ ܐܶܡܰܐ until when (L.24)
hurëk ܗܘܪܷܟ (m.) (L.23) fine wheat groats
ḥa ܚܰܐ, f. ḥḏo ܚܕ݂ܐ (L.7) ⑴ one | ḥa mënne ܚܰܐ ܡܷܢܢܶܗ one of them (L.12) ⑵ one (indef.), somebody
Ḥäbaš ܚܱܒܰܫ (m.) (G.19) Ethiopia, Abyssinia
ḥadodo ܚܰܕܳܕܐ, f. ḥadadto ܚܰܕܰܕܬܐ, pl. ḥadode ܚܰܕܳܕܶܐ (G.19) blacksmith, smith
ḥaḏiro ܚܰܕ݂ܝܪܐ (adj.), f. haḏërto ܚܰܕ݂ܝܪܶܐ, pl. haḏire ܚܰܕ݂ܝܪܶܐ (L.10) ⑴ ready, done ⑵ present
ḥago ܚܰܓܐ (m.), pl. ḥage ܚܰܓܶܐ (G.20) celebration, feast, party
Ḥaḥ ܚܰܐܚ (Q.8,36) Ḥaḥ, village in Turabdin
ḥal ܚܰܐܠ (m.) (L.19) condition, state, (financial) situation
Ḥälab ܚܱܠܰܒ (Q.6,54) Aleppo
ḥälile ܚܱܠܝܠܶܐ (f.) (Q.3,102) halile, candy made of grape syrup in form of a flatbread
ḥaloqo ܚܰܠܳܩܐ, f. ḥalaqto ܚܰܠܰܩܬܐ, pl. ḥaloqe ܚܰܠܳܩܶܐ (L.19) barber → qayoṣo
ḥalwo ܚܰܠܘܐ (m.) (L.10) milk | ḥalwo šaḥino ܚܰܠܘܐ ܫܰܚܝܢܐ warm milk (L.23); u ḥalwo kule ܐܘ ܚܰܠܘܐ ܟܘܠܶܗ all the milk (Q.1,21)
ḥalyo ܚܰܠܝܐ (adj.), f. ḥliṯo ܚܠܝܬ݂ܐ, pl. ḥalye ܚܰܠܝܶܐ (L.11) ⑴ sweet ⑵ nice, beautiful
ḥalyuṯo ܚܰܠܝܘܬ݂ܐ (f.) (L.16) ⑴ sweet thing, candy ⑵ beauty
ḥamro ܚܰܡܪܐ (m.), pl. ḥamrone ܚܰܡܪܳܢܶܐ (L.10) wine
ḥamšacsar ܚܰܡܫܰܥܣܰܪ (L.3) (num.) fifteen
ḥamšo ܚܰܡܫܐ (num.), f. ḥammëš ܚܰܡܡܷܫ (L.7) five
ḥänäke ܚܱܢܱܟܶܐ (f.), pl. ḥänäkat ܚܱܢܱܟܰܬ (Q.3,25) joke
b ḥänäke (Q.3,25) ܒܚܱܢܱܟܶܐ humorously, jokingly
ḥäpës ܚܱܦܷ݁ܣ (m.), pl. ḥapsat ܚܰܦ݁ܣܰܬ prison → ḥbušyo
ḥapṯo (f.), pl. ḥappoṯe ܚܰܦ݁ܦ݁ܳܬ݂ܶܐ (L.14) ⑴ piece, portion, chunk ⑵ pill
ḥapṯo d cënwe ܚܰܦ݁ܬ݂ܐ ܕܥܷܢܘܶܐ grape berry
ḥapṯo d ḥeṭo ܚܰܦ݁ܬ݂ܐ ܕܚܶܛܐ wheat grain
ḥaq ܚܰܩ ⑴ right, claim ⑵ price → obe
ḥaqlo ܚܰܩܠܐ (f.), pl. ḥaqloṯe ܚܰܩܠܳܬ݂ܶܐ (L.12) ⑴ field ⑵ area, subject, field of research
ḥarayto ܚܰܪܰܝܬܐ end | i ḥarayto daḥ ḥayayḏe ܐܝ ܚܰܪܰܝܬܐ ܕܰܚ ܚܰܝܰܝܕ݂ܶܗ the end of his life (Q.9,112)
bi ḥarayto (L.6) ܒܝ ܚܰܪܰܝܬܐ at the end, finally
ḥarayto di šabṯo (L.16) ܚܰܪܰܝܬܐ ܕܝ ܫܰܒܬ݂ܐ weekend
ḥarbo ܚܰܪܒܐ (adj.), f. ḥarbo ܚܰܪܒܐ, pl. ḥarbe ܚܰܪܒܶܐ (Q.10,77) bad
ḥarḏono ܚܰܪܕ݂ܳܢܐ (m.), pl. ḥarḏone ܚܰܪܕ݂ܳܢܶܐ (L.22) lizard
ḥärir ܚܱܪܝܪ (m.) (Q.6,42) silk
ḥaroyo ܚܰܪܳܝܐ (adj.), f. ḥarayto ܚܰܪܰܝܬܐ, pl. ḥaroye ܚܰܪܳܝܶܐ (L.6) last
ḥarṣabṯo ܚܰܪܨܰܒܬ݂ܐ (f.) (L.18) hail
ḥarufo ܚܰܪܘܦܐ (adj.), f. ḥarëfto ܚܰܪܷܦܬܐ, pl. ḥarufe ܚܰܪܘܦܶܐ ⑴ sharp ⑵ spicy ⑶ sparkling
maye ḥarufe (L.23) ܡܰܝܶܐ ܚܰܪܘܦܶܐ sparkling water
→ maye
ḥasyo ܚܰܣܝܐ (m.), pl. ḥasye ܚܰܣܝܶܐ (Q.9,17) bishop, archbishop | ḥasyo Jërjis Cabdënnur ܚܰܣܝܐ ܔܶܪܔܝܣ ܥܰܒܕܷܢܢܘܪ Georg Abd al-Nur, last archbishop of the Syriac Orthodox Church of Diyarbakir 1851-1933 (Q.9,18)
ḥasyuṯo ܚܰܣܝܘܬ݂ܐ (f.) (Q.8,15) ⑴ episcopate ⑵ bishopric, diocese
ḥaṣodo ܚܰܨܳܕܐ, f. ḥaṣadto ܚܰܨܰܕܬܐ, pl. ḥaṣode ܚܰܨܳܕܶܐ (Q.1,64) reaper
Ḥašḥaš ܚܰܫܚܰܫ (Q.9,21) Ḥašḥaš, previously a Syriac Orthodox village in the province Diyarbakir (South-Eastern Turkey)
ḥašowo ܚܰܫܳܘܳܐ, f. ḥašawto ܚܰܫܰܘܬܐ, pl. ḥašowe ܚܰܫܳܘܶܐ (L.19) accountant
ḥaṯno ܚܰܬ݂ܢܐ (m.), pl. ḥaṯne ܚܰܬ݂ܢܶܐ, ḥaṯnawoṯe ܚܰܬ݂ܢܰܘܳܬ݂ܶܐ ⑴ bridegroom ⑵ son-in-law ⑶ brother-in-law | u ḥaṯnayḏan ܐܘ ܚܰܬ݂ܢܰܝܕ݂ܰܢ our brother-in-law (someone who is married with a family member of the person talking) (Q.6,35)
ḥaṯo ܚܰܬ݂ܐ (adj.), f. ḥaṯto ܚܰܬ݂ܬܐ, pl. ḥaṯe ܚܰܬ݂ܶܐ (L.6) new
ḥawlo ܚܰܘܠܐ (m.), pl. ḥawle ܚܰܘܠܐ (L.22) rope
ḥawro ܚܰܘܪܐ (m.), pl. ḥawrone ܚܰܘܪܳܢܶܐ (L.3) friend → ḥwarṯo
ḥawruṯo (f.) (L.15) friendship
ḥaye ܚܰܝܶܐ (pl.) (L.4) life | ḥaye cadi ܚܰܝܶܐ ܥܰܕܝ normal life (L.19); aḥ ḥaye du zabnano ܐܰܚ ܚܰܝܶܐ ܕܘ ܙܰܒܢܰܢܐ life nowadays (Q.5,28)
baḥ ḥaye (L.15) ܒܰܚ ܚܰܝܶܐ never (in life)
ḥaye yawmoye (L.24) ܚܰܝܶܐ ܝܰܘܡܳܝܶܐ everyday life
ḥaylo ܚܰܝܠܐ (m.), pl. ḥayle ܚܰܝܠܶܐ (L.7) ⑴ force, strength | b ḥaylo ܒܚܰܝܠܐ strong, with strength (L.15) ⑵ power
ḥayoro dak kayiwe ܚܰܝܳܪܐ ܕܰܟ ܟܰܝܝܘܶܐ, f. ḥayarto ܚܰܝܰܪܬܐ, pl. ḥayore ܚܰܝܳܪܶܐ (L.19) nurse
ḥaywan ܚܰܝܘܰܢ (m.), pl. ḥäyewën ܚܱܝܶܘܷܢ, ḥaywane ܚܰܝܘܰܢܶܐ (L.12) animal
ḥbušyo ܚܒܘܫܝܐ, pl. ḥbušye ܚܒܘܫܝܶܐ (Q.10,70) prison → ḥäpës
ḥḏo ܚܕ݂ܐ → ḥa
ḥḏoḏe ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ each other
cam ḥḏoḏe (L.3) ܥܰܡ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ with each other, together
lë ḥḏoḏe (L.3) ܠܷܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ mutually, for each other
ḥёḏriye ܚܷܕ݂ܪܝܝܶܐ (f.), pl. ḥëḏriyat ܚܷܕ݂ܪܝܝܰܬ preparation → ḥeḏoro
ḥeḏër ܚܶܕ݂ܷܪ (L.12) ⑴ around ⑵ approximately, circa
ḥeḏër + Suf. (L.12) | ḥeḏora ܚܶܕ݂ܳܪܰܗ around her; ḥeḏorayxu ܚܶܕ݂ܳܪܰܝܟ݂ܘ around you (pl.)
ḥeḏoro ܚܶܕ݂ܳܪܐ [Inf. ḥḏr II ܚܕ݂ܪ] (L.13) preparation
ḥeloyo ܚܶܠܳܝܐ (adv.) (L.8) early (in the morning)
ḥemo ܚܶܡܐ (m.) (Q.2,22) heat
ḥeṭe ܚܶܛܶܐ (pl., f.), sg. ḥeṭo ܚܶܛܐ (Q.1,63) wheat
ḥeṯoṯo ܚܶܬ݂ܳܬ݂ܐ [Inf. ḥṯṯ II ܚܬ݂ܬ݂] (Q,8,68) reconstruction, renewal, renovation
ḥeworo ܚܶܘܳܪܐ (adj.), f. ḥewarto ܚܶܘܰܪܬܐ, pl. ḥewore ܚܶܘܳܪܶܐ white
ḥëdud ܚܷܕܘܕ (m.), pl. ḥëdude ܚܷܕܘܕܶܐ (L.17) border → tḥumo
Ḥëmëṣ ܚܷܡܷܨ (Q.9,44) Homs, city in Syria
ḥëmṣe ܚܷܡܨܶܐ (pl., f.), sg. ḥëmṣo ܚܷܡܨܐ chickpeas
ḥëmṣe qarcone (L.10) ܚܷܡܨܶܐ ܩܰܪܥܳܢܶܐ chickpea stew with balls made of fine bulgur
ḥëmto ܚܷܡܬܐ (f.) (L.14) fever
Ḥësno d Kifo ܚܷܣܢܐ ܕܟܝܦܐ Hasankeyf, city in south-east Turkey
ḥëšloṯe (pl., f.), sg. ḥšalto ܚܫܰܠܬܐ (L.11) jewels, jewellery
ḥfiṭo, f. ḥfëṭto ܚܦܷܛܬܐ, pl. ḥfiṭe ܚܦܝܛܶܐ (L.24) active, engaged
ḥfiṭuṯo ܚܦܝܛܘܬ݂ܐ (f.), pl. ḥfëṭwoṯe ܚܦܷܛܘܳܬ݂ܶܐ (L.15) activity
ḥila ܚܝܠܰܐ (f.), pl. ḥilat ܚܝܠܰܬ, ḥiyal ܚܝܝܰܠ (Q.7,58) deception, fraud, hoax
ḥiruṯo ܚܝܪܘܬ݂ܐ (f.) (Q.10,69) freedom
ḥiṣo ܚܝܨܐ, f. ḥëṣto ܚܷܨܬܐ, pl. ḥiṣe ܚܝܨܶܐ (L.15) ⑴ fit, strong ⑵ solid, firm ⑶ quick
ḥiṣuṯo d gušmo ܚܝܨܘܬ݂ܐ ܕܓܘܫܡܐ (f.) (L.15) fitness
ḥkume ܚܟܘܡܶܐ (f.), pl. ḥkumat ܚܟܘܡܰܬ (Q.6,73) ⑴ state ⑵ government agency ⑶ government
ḥmoro ܚܡܳܪܐ, f. ḥmarto ܚܡܰܪܬܐ, pl. ḥmore ܚܡܳܪܶܐ (L.12) donkey
ḥoḏan, ḥëḏno ܚܳܕ݂ܰܢ، ܚܷܕ݂ܢܐ - ḥḏënle, ḥḏënla ܚܕ݂ܷܢܠܶܗ، ܚܕ݂ܷܢܠܰܗ [ḥḏn I ܚܕ݂ܢ] to hug | ḥḏënne ḥḏoḏe ܚܕ݂ܷܢܢܶܗ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ they hugged each other (L.23); koḥëḏni ḥḏoḏe ḥiṣo ܟܳܚܷܕ݂ܢܝ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ ܚܝܨܐ they hug each other firmly (L.23)
ḥoḏar, ḥuḏro ܚܳܕ݂ܰܪ، ܚܘܕ݂ܪܐ - ḥaḏër, ḥaḏiro ܚܰܕ݂ܷܪ، ܚܰܕ݂ܝܪܐ [ḥḏr I ܚܕ݂ܪ] ⑴ to be prepared, to be ready | u muklo ḥaḏër ܐܘ ܡܘܟܠܐ ܚܰܕ݂ܷܪ the food is ready (L.23) ⑵ to be present
ḥokam, ḥëkmo ܚܳܟܰܡ، ܚܷܟܡܐ - ḥkëmle, ḥkëmla ܚܟܷܡܠܶܗ، ܚܟܷܡܠܰܗ [ḥkm I ܚܟܡ] (Q.10,38) to judge, to decide
ḥolaj, ḥëljo ܚܳܠܰܔ، ܚܷܠܔܐ - ḥlëjle, ḥlëjla ܚܠܷܔܠܶܗ، ܚܠܷܔܠܰܗ [ḥlj I ܚܠܔ] to gin (cotton) | (u ketono) ḥëljiwayle (ܐܘ ܟܶܬܳܢܐ) ܚܷܠܔܝܘܰܝܠܶܗ they ginned it (the cotton) (Q.6,13)
ḥolaq, ḥёlqo ܚܳܠܰܩ، ܚܷܠܩܐ - ḥlëqle, ḥlëqla ܚܠܷܩܠܶܗ، ܚܠܷܩܠܰܗ [ḥlq I ܚܠܩ] (G.13) ⑴ to shave ⑵ to cut hair
ḥolaw, ḥëlwo ܚܳܠܰܘ، ܚܷܠܘܐ - ḥlule, ḥlula ܚܠܘܠܶܗ، ܚܠܘܠܰܗ [ḥlw I ܚܠܘ] to milk | bu yawmo tarte kore koḥëlwina at tawroṯe ܒܘ ܝܰܘܡܐ ܬܰܪܬܶܐ ܟܳܪܶܐ ܟܳܚܷܠܘܝܢܰܐ ܐܰܬ ܬܰܘܪܳܬ݂ܶܐ we milk the cows two times a day (L.12)
ḥolo ܚܳܠܐ (m.), pl. ḥolone ܚܳܠܳܢܶܐ (L.4) uncle (from mother's side) | ab be ḥole ܐܰܒ ܒܶܐ ܚܳܠܶܗ the family of his uncle (from mother's side) (Q.6,62)
ḥonaq, ḥënqo ܚܳܢܰܩ، ܚܷܢܩܐ - ḥnëqle, ḥnëqla ܚܢܷܩܠܶܗ، ܚܢܷܩܠܰܗ [ḥnq I ܚܢܩ] ⑴ to strangle, to choke | gëd ḥonaqwayne ܓܷܕ ܚܳܢܰܩܘܰܝܢܶܗ I would have choked him (Q.7,82) ⑵ to drown (tr.)
ḥoraw, ḥërwo ܚܳܪܰܘ، ܚܷܪܘܐ - ḥaru, ḥariwo ܚܰܪܘ، ܚܰܪܝܘܐ [ḥrw I ܚܪܘ] (G.20) ⑴ to spoil (intr.), to go bad ⑵ to become damaged
ḥorawle, ḥorawla ܚܳܪܰܘܠܶܗ، ܚܳܪܰܘܠܰܗ - ḥarule, ḥarula ܚܰܪܘܠܶܗ، ܚܰܪܘܠܰܗ [ḥrw I ܚܪܘ] (+ L-Suf) to worry about, to be interested in | lo koḥorawwe m ܠܐ ܟܳܚܳܪܰܘܘܶܗ ܡ they do not care about (Q.5,70)
ḥošaw, ḥëšwo ܚܳܫܰܘ، ܚܷܫܘܐ - ḥšule, ḥšula ܚܫܘܠܶܗ، ܚܫܘܠܰܗ [ḥšw I ܚܫܘ] ⑴ to reckon with smth., to expect | kolozam d saymina ḥšowo du talgo ܟܳܠܳܙܰܡ ܣܰܝܡܝܢܰܐ ܚܫܳܘܐ ܕܘ ܬܰܠܓܐ we should expect snow (L.18) ⑵ to consider, to regard | lo koḥëšwile ܠܐ ܟܳܚܷܫܘܝܠܶܗ they did not consider him (Q.5,72)
ḥoṯo ܚܳܬ݂ܐ (f.), pl. ḥoṯoṯe ܚܳܬ݂ܳܬ݂ܶܐ (L.4) sister
ḥoyaqle, ḥoyaqla ܚܳܝܰܩܠܶܗ، ܚܳܝܰܩܠܰܗ - ḥayëqle, ḥayëqla ܚܰܝܷܩܠܶܗ، ܚܰܝܷܩܠܰܗ [ḥyq I ܚܝܩ] (+ L-Suf.) to have the right, to be entitled to smth., to be eligible for | be koḥoyaqqe … d fayši b Holanda ܒܶܐ ܟܳܚܳܝܰܩܩܶܗ ... ܕܦܰܝܫܝ ܒܗܳܠܰܢܕܰܐ whether they have the right to stay in the Netherlands (Q.10,8) → nofele
ḥoyar, ḥayro ܚܳܝܰܪ، ܚܰܝܪܐ - ḥërle, ḥërla ܚܷܪܠܶܗ، ܚܷܪܠܰܗ [ḥyr I ܚܝܪ] ⑴ to look | ḥayrina bu gabo ḥreno ܚܰܝܪܝܢܰܐ ܒܘ ܓܰܒܐ ܚܪܶܢܐ let us look at the other side (L.11.6); lo ḥayrët lu quṣurayḏi ܠܐ ܚܰܝܪܷܬ ܠܘ ܩܘܨܘܪܰܝܕ݂ܝ forgive me! (Q.3,66) ⑵ to take care of | i Saro koḥayro ṭawwo cal u ṭukoso d gawa di dukano ܐܝ ܣܰܪܐ ܟܳܚܰܝܪܐ ܛܰܘܘܐ ܥܰܠ ܐܘ ܛܘܟܳܣܐ ܕܓܰܘܰܗ ܕܝ ܕܘܟܰܢܐ Saro manages the shop well (L.11)
ḥoze, ḥëzyo ܚܳܙܶܐ، ܚܷܙܝܐ - ḥzele, ḥzela ܚܙܶܠܶܗ، ܚܙܶܠܰܗ [ḥzy I ܚܙܝ] ⑴ to see | harke laltaḥ koḥozitu gušmo dë zcuro ܗܰܪܟܶܐ ܠܰܠܬܰܚ ܟܳܚܳܙܝܬܘ ܓܘܫܡܐ ܕܷܙܥܘܪܐ down here you see the body of a child (L.7); elo ono lo ḥzalli ܐܶܠܐ ܐܳܢܐ ܠܐ ܚܙܰܠܠܝ but I did not see them (L.21); ḥëzyolux ܚܷܙܝܳܠܘܟ݂ you (m.) saw her (L.17); lhiqoye ne d ḥozën u aṯro ܠܗܝܩܳܝܶܐ ܢܶܐ ܕܚܳܙܷܢ ܐܘ ܐܰܬ݂ܪܐ they look forward to seeing the homeland (L.17); hënne ḥzanwanne ܗܷܢܢܶܗ ܚܙܰܢܘܰܢܢܶܗ they had seen them (L.22); ḥzay be kit noše bu bayto ܚܙܰܝ ܒܶܐ ܟܝܬ ܢܳܫܶܐ ܒܘ ܒܰܝܬܐ look if there is someone inside the house (L.24); kale koḥozutu (koḥozitu) ܟܰܠܶܗ ܟܳܚܳܙܘܬܘ (ܟܳܚܳܙܝܬܘ) as you can see (Q.1,83) ⑵ to find, to think of | aydarbo ḥzalxu i mazracto? ܐܰܝܕܰܪܒܐ ܚܙܰܠܟ݂ܘ ܐܝ ܡܰܙܪܰܥܬܐ what do you think about the farm? (L.12)
ḥoze casquṯo ܚܳܙܶܐ ܥܰܣܩܘܬ݂ܐ to have difficulties | ḥzeli casquṯo ܚܙܶܠܝ ܥܰܣܩܘܬ݂ܐ I had difficulties (Q.10,11)
ḥoze ḥḏoḏe ܚܳܙܶܐ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ to see each other, to meet | gëd ḥoziwayna ḥḏoḏe ܓܷܕ ܚܳܙܝܘܰܝܢܰܐ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ we will see each other (L.24); hul d ḥozina ḥḏoḏe ܗܘܠ ܕܚܳܙܝܢܰܐ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ see you later! (L.24)
ḥoze ḥusrono ܚܳܙܶܐ ܚܘܣܪܳܢܐ to suffer harm | lo ḥzalle ḥusrono ܠܐ ܚܙܰܠܠܶܗ ܚܘܣܪܳܢܐ they had no losses; they were not affected (Q.9,38)
ḥreno ܚܪܶܢܐ (adj.), f. ḥreto ܚܪܶܬܐ, pl. ḥrene ܚܪܶܢܶܐ (L.10) ⑴ another, other ⑵ further
ḥṣodo ܚܨܳܕܐ [Inf. ḥṣd I ܚܨܕ] (Q.3,71) harvest, grain harvest
ḥšamto ܚܫܰܡܬܐ (f.), pl. ḥšamyoṯe ܚܫܰܡܝܳܬ݂ܶܐ (L.8) dinner
ḥšawto ܚܫܰܘܬܐ (f.) (L.5) math
ḥšowo ܚܫܳܘܐ, pl. ḥšowe ܚܫܳܘܶܐ [Inf. ḥšw I ܚܫܘ] (L.10) ⑴ counting, invoice, bill ⑵ consideration ⑶ math → ḥošaw
ḥubo ܚܘܒܐ (f.) (L.16) love
ḥuḏro ܚܘܕ݂ܪܐ (m.), pl. ḥuḏre ܚܘܕ݂ܪܶܐ (L.15) association, club, society
ḥuldo ܚܘܠܕܐ (m.), pl. ḥulde ܚܘܠܕܶܐ (L.22) mole
ḥulmono ܚܘܠܡܳܢܐ (m.) (L.7) health
ḥulto ܚܘܠܬܐ (f.), pl. ḥultoṯe ܚܘܠܬܳܬ݂ܶܐ (L.4) aunt (from mother's side)
ḥusrono ܚܘܣܪܳܢܐ (m.), pl. ḥusrone ܚܘܣܪܳܢܶܐ (Q.9,38) loss, damage
ḥoze ḥusrono ܚܳܙܶܐ ܚܘܣܪܳܢܐ to suffer harm | lo ḥzalle ḥusrono ܠܐ ܚܙܰܠܠܶܗ ܚܘܣܪܳܢܐ they had no losses; they were not affected (Q.9,38)
ḥušabo ܚܘܫܰܒܐ (m.), pl. ḥušabe ܚܘܫܰܒܶܐ (L.9) ⑴ sunday ⑵ week → yawmo
ḥuyoḏo ܚܘܝܳܕ݂ܐ, pl. ḥuyoḏe ܚܘܝܳܕ݂ܶܐ (L.24) association, union, federation
ḥuyoḏo dan niše ܚܘܝܳܕ݂ܐ ܕܰܢ ܢܝܫܶܐ women's association
ḥwarṯo ܚܘܰܪܬ݂ܐ (f.), pl. ḥwaryoṯe ܚܘܰܪܝܳܬ݂ܶܐ (L.11) friend, girlfriend → ḥawro
ḥyofo ܚܝܳܦܐ [Inf. ḥyf I ܚܝܦ] (L.6) bathing, showering → sḥoyo, gurno
ḥyoro ܚܝܳܪܐ [Inf. ḥyr I ܚܝܪ] (L.24) looking → ḥoyar
ḥzinoyo ܚܙܝܢܳܝܐ, f. ḥzinayto ܚܙܝܢܰܝܬܐ, pl. ḥzinoye ܚܙܝܢܳܝܶܐ sad, grieving → mëḥzan
ḥzirën ܚܙܝܪܷܢ (L.9) June
ḥziro ܚܙܝܪܐ (m.), pl. ḥzire ܚܙܝܪܶܐ (L.12) pig → brozo
ḥzoyo ܚܙܳܝܐ [Inf. ḥzy I ܚܙܝ] (L.7) seeing, sight → ḥoze
iḏa ܐܝܕ݂ܰܐ (L.8) if, in case | iḏa d ëṯyatwa ܐܝܕ݂ܰܐ ܕܐܷܬ݂ܝܰܬܘܰܐ if you came (L.22) → en, ënkan, häka
iḏacṯo ܐܝܕ݂ܰܥܬ݂ܐ (L.20) knowledge
iḏico ܐܝܕ݂ܝܥܐ, f. iḏëcto ܐܝܕ݂ܷܥܬܐ, pl. iḏice ܐܝܕ݂ܝܥܶܐ (L.19) ⑴ acquaintance ⑵ known → mšamho
iḏo ܐܝܕ݂ܐ (f.), pl. iḏe ܐܝܕ݂ܶܐ, iḏoṯe ܐܝܕ݂ܳܬ݂ܶܐ (L.7) hand
b iḏo ftëḥto ܒܐܝܕ݂ܐ ܦܬܷܚܬܐ gladly, generously
bi iḏo ܒܝ ܐܝܕ݂ܐ by hand
ilën ܐܝܠܷܢ (L.9) September
ilofo ܐܝܠܳܦܐ [Inf. ylf I ܝܠܦ] (L.24) learning, studying, study → yolaf
ilono ܐܝܠܳܢܐ (m.), pl. ilone ܐܝܠܳܢܶܐ (L.12) tree
inaqla d ܐܝܢܰܩܠܰܐ ܕ (L.3) when
inaqlayo ܐܝܢܰܩܠܰܝܐ (L.11) then, at that time
Ingliz (m.) (G.19) England → Ënglišoyo
Instagram ܐܝܢܣܬܰܓܪܰܡ (L.24) Instagram
Intibah ܐܝܢܬܝܒܰܐܗ (Q.9,87) Intibah (awakening, name of the first Aramaic/Assyrian national movement) → Ciruṯo
iqarṯo ܐܝܩܰܪܬ݂ܐ (f.), pl. iqroṯe ܐܝܩܪܳܬ݂ܶܐ, iqaryoṯe ܐܝܩܰܪܝܳܬ݂ܶܐ family | i iqarṯaṯe ܐܝ ܐܝܩܰܪܬ݂ܰܬ݂ܶܐ this family (L.4) → cayla
iqoro ܐܝܩܳܪܐ (m.) (Q.9,87) honour
Iran ܐܝܪܰܐܢ (m.) (G.19) Iran
Isroyel ܐܝܣܪܳܝܶܠ (G.19) Israel
itawto ܐܝܬܰܘܬܐ (f.), pl. itawyoṯe ܐܝܬܰܘܝܳܬ݂ܶܐ (Q.10,19) meeting, gathering → knušyo
itowo ܐܝܬܳܘܐ [Inf. ytw I ܝܬܘ] (L.12) sitting, living | u itowayḏan ܐܘ ܐܝܬܳܘܰܝܕ݂ܰܢ our living area (L.12)
Iṭaloyo ܐܝܛܰܠܳܝܐ (L.20) Italian (language)
Iṭalya ܐܝܛܰܐܠܝܰܐ (G.19) Italy
iyyar ܐܝܝܰܪ (L.9) May
jajëq ܔܰܔܷܩ (m.) (L.23) Zaziki, yoghurt dip
jam ܔܰܐܡ (m.), pl. jamat ܔܰܡܰܬ (L.18) glass, window
jamde ܔܰܡܕܶܐ (f.) (L.18) cold
jamudo ܔܰܡܘܕܐ (adj.), f. jamëdto ܔܰܡܷܕܬܐ, pl. jamude ܔܰܡܘܕܶܐ (L.18) cold, cool
jandërma ܔܰܢܕܷܪܡܰܐ (Q.7,36, sg./pl.) ⑴ (m.) gendarme ⑵ (f.) military, army
jarḥo ܔܰܪܚܐ (f.), pl. jarḥe ܔܰܪܚܶܐ injury, wound, bruise | b alfo jarḥe ܒܐܰܠܦܐ ܔܰܪܚܶܐ covered in wounds (lit. with a thousand wounds) (Q.7,90)
jaroḥo ܔܰܪܳܚܐ, f. jaraḥto ܔܰܪܰܚܬܐ, pl. jaroḥe ܔܰܪܳܚܶܐ (L.19) surgeon
jayran ܔܰܝܪܰܐܢ (m.) (Q.3,17) electricity
jëddo ܔܷܕܕܐ, pl. jëddone ܔܷܕܕܳܢܶܐ (L.4) grandfafther, grandpa | jëddi ܔܷܕܕܝ my grandfather (Q.3,5) ⑵ ancestor → qaššo
jiran ܔܝܪܰܢ, pl. jirane ܔܝܪܰܢܶܐ (L.8) neighbour
jore, jëryo ܔܳܪܶܐ، ܔܷܪܝܐ - jari, jaryo ܔܰܪܝ، ܔܰܪܝܐ [jry I ܔܪܝ] to happen, to occur | kojore gёdše mu byoṭo daf foqёcyoṯe? ܟܳܔܳܪܶܐ ܓܷܕܫܶܐ ܡܘ ܒܝܳܛܐ ܕܰܦ ܦܳܩܷܥܝܳܬ݂ܶܐ؟ do accidents happen because of lighting fireworks? (L.13.6); kul mede d jari ܟܘܠ ܡܶܕܶܐ ܕܔܰܪܝ everything that happened (Q.7,87)
julo ܔܘܠܐ, pl. jule ܔܘܠܶܐ (L.4) clothes
jule taḥtoye (L.11) ܔܘܠܐ ܬܰܚܬܳܝܶܐ underwear
kaččëke ܟܰܫ̰ܫ̰ܷܟܶܐ (f.), pl. kaččëkat ܟܰܫ̰ܫ̰ܷܟܰܬ (Q.6,65) daughter, girl → barṯo
kaffe ܟܰܦܦܶܐ (f.) (Q.1,42) foam, lather
kafino ܟܰܦܝܢܐ (adj.), f. kafënto ܟܰܦܷܢܬܐ, pl. kafine ܟܰܦܝܢܶܐ (Q.1,60) hungry | kafino no ܟܰܦܝܢܐ ܢܐ I (m.) am hungry (Q.1,60)
kafo ܟܰܦܐ (m.), pl. kafe ܟܰܦܶܐ (L.16) ⑴ palm ⑵ glove ⑶ bouquet | kafo d warde ܟܰܦܐ ܕܘܰܪܕܶܐ bouquet (L.15)
kaġat ܟܰܓ݂ܰܬ (m.), pl. kaġatat ܟܰܓ݂ܰܬܰܬ, kaġate ܟܰܓ݂ܰܬܶܐ (L.6) paper, wallpaper
kalbo ܟܰܠܒܐ (m.), pl. kalbe ܟܰܠܒܶܐ (L.12) dog
kale ܟܰܠܶܗ, f. kala ܟܰܠܰܗ, pl. kalën ܟܰܠܷܢ (G.24c) (presentative particle) voilà, here is
kalla ܟܰܠܠܰܐ (m.), pl. kallawat ܟܰܠܠܰܘܰܬ money → zuze
kalo ܟܰܠܐ ⑴ bride ⑵ daughter-in-law ⑶ (brother's wife) sister-in-law
kamilo ܟܰܡܝܠܐ (adj.), f. kamëlto ܟܰܡܷܠܬܐ, pl. kamile ܟܰܡܝܠܶܐ (Q.10,15) ⑴ complete, full, total ⑵ mature (person)
Kampari → Campari
kamudo ܟܰܡܘܕܐ (adj.), f. kamëdto ܟܰܡܷܕܬܐ, pl. kamude ܟܰܡܘܕܶܐ (L.11) dark (colour)
Kanada ܟܰܢܰܕܰܐ (G.19) Canada
kanguro ܟܰܢܓܘܪܐ (m.), pl. kangure ܟܰܢܓܘܪܶܐ (L.22) cangaroo
karmo ܟܰܪܡܐ (m.), pl. karme ܟܰܪܡܶܐ (L.12) vineyard
karxuṯo ܟܰܪܟ݂ܘܬ݂ܐ (f.) (L.21) city administration → bälädiye
karyo ܟܰܪܝܐ (adj.), f. kriṯo ܟܪܝܬ݂ܐ, pl. karye ܟܰܪܝܶܐ (L.6) short
kasyoṯo ܟܰܣܝܳܬ݂ܐ (pl.) (L.6) secrets, misteries
kaširo ܟܰܫܝܪܐ (adj.), f. kašërto ܟܰܫܷܪܬܐ, pl. kašire ܟܰܫܝܪܶܐ (L.20) ⑴ dilligent, hardworking ⑵ successful
kašo ܟܰܫܐ (m.) (L.15) hockey
katfo ܟܰܬܦܐ (f.), pl. katfoṯe ܟܰܬܦܳܬ݂ܶܐ (L.7) shoulder
kaṯowo ܟܰܬ݂ܳܘܳܐ, f. kaṯawto ܟܰܬ݂ܰܘܬܐ, pl. kaṯowe ܟܰܬ݂ܳܘܶܐ (L.19) ⑴ scribe ⑵ author, writer ⑶ secretary
kayiso ܟܰܝܝܣܐ (adj.), f. kayësto ܟܰܝܷܣܬܐ, pl. kayise ܟܰܝܝܣܶܐ (L.19, Mëḏyaḏ) good, nice → ṭawwo
kayiwo ܟܰܝܝܘܐ, f. kayuto ܟܰܝܘܬܐ, pl. kayiwe ܟܰܝܝܘܶܐ (L.7) ⑴ sick, unwell ⑵ patient
kefo ܟܶܦܐ (f.), pl. kefe ܟܶܦܶܐ (L.6) stone
ketono ܟܶܬܳܢܐ (m.) (Q.6,12) cotton
kewo ܟܶܘܐ (m.), pl. kewe ܟܶܘܶܐ (L.7) pain, illness | u kewo d carši ܐܘ ܟܶܘܐ ܕܥܰܪܫܝ my toothache (Q.7,72)
kewo du gawo (L.14) ܟܶܘܐ ܕܘ ܓܰܘܐ stomach pain
kewo du ḥaṣo (L.14) ܟܶܘܐ ܕܘ ܚܰܨܐ back pain
kewo du lebo (L.14) ܟܶܘܐ ܕܘ ܠܶܒܐ cardiac pain
këbce (d) ܟܷܒܥܶܐ (ܕ) (G.20) he must, it is necessary | mëftakarla d këbce saymo mede ܡܷܦܬܰܟܰܪܠܰܗ ܕܟܷܒܥܶܐ ܣܰܝܡܐ ܡܶܕܶܐ she thought she must do something (G.20)
këlyono ܟܷܠܝܳܢܐ (m.), pl. këlyone ܟܷܠܝܳܢܶܐ obstacle, problem | layt këlyono ܠܰܝܬ ܟܷܠܝܳܢܐ no problem (L.13)
kënšo ܟܷܢܫܐ (m.), pl. kënše ܟܷܢܫܶܐ (L.24) ⑴ community, society ⑵ crowd
këre ܟܷܪܶܐ (f.), pl. kërat ܟܷܪܰܬ (L.6) rent
kët1 ܟܷܬ (+ Cop., G.9c; G.12a) to be | cal d këtyo u lišonayḏi ܥܰܠ ܕܟܷܬܝܐ ܐܘ ܠܝܫܳܢܰܝܕܝ because it is my language (L.3); hul d këthat ܗܘܠ ܕܟܷܬܗܰܬ as long as your are (in the church) (Q.1,15)
kët2 ܟܷܬ ( + L-Suf., G.9b) to have | mën woliṯo këtla i skale? ܡܷܢ ܘܳܠܝܬ݂ܐ ܟܷܬܠܰܗ ܐܝ ܣܟܰܠܶܐ؟ what is the function of the skeleton? (L.7.4); kmo yolufe këtxu bu sëdro? ܟܡܐ ܝܳܠܘܦܶܐ ܟܷܬܟ݂ܘ ܒܘ ܣܷܕܪܐ؟ how many students do you have in class? (L.3.5); këtlilax kmo šwole ܟܷܬܠܝܠܰܟ݂ ܟܡܐ ܫܘܳܠܶܐ I have a few questions for you (f.) (L.24); u Abrohëm këtwayle kefe bak kulyoṯayḏe ܐܘ ܐܰܒܪܳܗܷܡ ܟܷܬܘܰܝܠܶܗ ܟܶܦܶܐ ܒܰܟ ܟܘܠܝܳܬ݂ܰܝܕ݂ܶܗ Abraham had stones in his kidneys (G.17)
këtle šubhoro ܟܷܬܠܶܗ ܫܘܒܗܳܪܐ to be proud | u taclo këtwayle šubhoro ebe ܐܘ ܬܰܥܠܐ ܟܷܬܘܰܝܠܶܗ ܫܘܒܗܳܪܐ ܐܶܒܶܗ the fox was very proud about it (its tail) (Q.1,76)
kibe, kiba ܟܝܒܶܗ، ܟܝܒܰܗ - këpwayle, këpwayla ܟܷܦ݁ܘܰܝܠܶܗ، ܟܷܦ݁ܘܰܝܠܰܗ ⑴ can, to be able | ema kiban saymina i mëštuṯayḏan? ܐܶܡܰܐ ܟܝܒܰܢ ܣܰܝܡܝܢܰܐ ܐܝ ܡܷܫܬܘܬ݂ܰܝܕ݂ܰܢ؟ when can we celebrate our wedding? (L.16); kibux obatlan u ḥšowo? ܟܝܒܘܟ݂ ܐܳܒܰܬܠܰܢ ܐܘ ܚܫܳܘܐ؟ can we have the bill please? (L.10.4) ⑵ to contain, to comprise, to span | i šato kiba tracsar yarḥe ܐܝ ܫܰܬܐ ܟܝܒܰܗ ܬܪܰܥܣܰܪ ܝܰܪܚܶܐ there are twelve months in a year (L.9); u gḏono kibe ḥamro ܐܘ ܓܕ݂ܳܢܐ ܟܝܒܶܗ ܚܰܡܪܐ there is wine in the jug ⑶ ca., approximately | u gëšro kibe tleṯi mëtrowat yarixo ܐܘ ܓܷܫܪܐ ܟܝܒܶܗ ܬܠܶܬ݂ܝ ܡܷܬܪܳܘܰܬ ܝܰܪܝܟ݂ܐ the bridge is around 30 meters long → laybe
kilo ܟܝܠܐ (m.), pl. kilowat ܟܝܠܳܘܰܬ kilogram | kilo w falge ܟܝܠܐ ܘܦܰܠܓܶܗ one and a half kilograms (L.10)
kino ܟܝܢܐ (adj.), f. kënto ܟܷܢܬܐ, pl. kine ܟܝܢܶܐ (Q.10,71) just
kinuṯo ܟܝܢܘܬ݂ܐ (f.) justice
kiso ܟܝܣܐ (m.), pl. kise ܟܝܣܶܐ (L.8) bag, sack
kit ܟܝܬ (G.9a) there is | cal i ṭëbliṯo këtwa iqarṯo Holandayto ܥܰܠ ܐܝ ܛܷܒܠܝܬ݂ܐ ܟܷܬܘܰܐ ܐܝܩܰܪܬ݂ܐ ܗܳܠܰܢܕܰܝܬܐ there was one Dutch family at the table (L.12) = kito
kito ܟܝܬܐ (G.9a) there is = kit
klay ܟܠܰܝ (L.21) stop, wait! → kole
kmo ܟܡܐ (L.3) ⑴ how many ⑵ some, a few
knošo ܟܢܳܫܐ [Inf. knš I ܟܢܫ] (L.13) sweeping, cleaning → konaš
knušyo ܟܢܘܫܝܐ, pl. knušye ܟܢܘܫܝܶܐ (G.22) meeting, gathering → itawto, konaš
kofan, këfno ܟܳܦܰܢ، ܟܷܦܢܐ - kafën, kafino ܟܰܦܷܢ، ܟܰܦܝܢܐ [kfn I ܟܦܢ] to become hungry, to starve
kohno ܟܳܗܢܐ, pl. kohne ܟܳܗܢܶܐ (Q.8,40) priest
kola ܟܳܠܰܐ (L.23) cola
kole, kulyo ܟܳܠܶܐ، ܟܘܠܝܐ - kali, kalyo ܟܰܠܝ، ܟܰܠܝܐ [kly I ܟܠܝ] ⑴ to stop, to stand (still) | hul d kali u raṯḥo dam maye du ḥamro ܗܘܠ ܕܟܰܠܝ ܐܘ ܪܰܬ݂ܚܐ ܕܰܡ ܡܰܝܶܐ until the fermentation of the grape juice stopped (Q.4,52) ⑵ to wait, to rest → makle, klay
komo ܟܳܡܐ (adj.), f. këmto ܟܷܡܬܐ, pl. kome ܟܳܡܶܐ (L.11) black
komputer ܟܳܡܦ݁ܝܘܬܷܪ (L.24) computer
komunikasyon ܟܳܡܘܢܝܟܰܣܝܳܢ (L.24) communication → muṭoyo
konaš, kënšo ܟܳܢܰܫ، ܟܷܢܫܐ - knëšle, knëšla ܟܢܷܫܠܶܗ، ܟܢܷܫܠܰܗ [knš I ܟܢܫ] to sweep, to clean | kokënšina as sṭabile ܟܳܟܷܢܫܝܢܰܐ ܐܰܣ ܣܛܰܒܝܠܶܐ we sweep the stables (L.12) → kënšo, knošo, knušyo
konun ḥaroyo ܟܳܢܘܢ ܚܰܪܳܝܐ (m.) (L.9) January
konun qamoyo ܟܳܢܘܢ ܩܰܡܳܝܐ (m.) (L.9) December
korax, kurxo ܟܳܪܰܟ݂، ܟܘܪܟ݂ܐ - karëx, karixo ܟܰܪܷܟ݂، ܟܰܪܝܟ݂ܐ [krx I ܟܪܟ] ⑴ to look for | mawxa ayko d kowën kokurxi cal ḥḏoḏe ܡܰܘܟ݂ܰܐ ܐܰܝܟܐ ܕܟܳܘܷܢ ܟܳܟܘܪܟ݂ܝ ܥܰܠ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ therefore they look for each other wherever they are; karixo cal dayira ܟܰܪܝܟ݂ܐ ܥܰܠ ܕܰܝܝܪܰܐ she looked for a flat (L.20); karëx cal i gḏayto ܟܰܪܷܟ݂ ܥܰܠ ܐܝ ܓܕ݂ܰܝܬܐ he looked for the chicken (Q.1,62) ⑵ to go around, to walk around | gëd kurxitu ܓܷܕ ܟܘܪܟ݂ܝܬܘ you will visit (L.17) → kruxyo, makrax, mitakrax
kore1 (pl., f.) time | tarte kore koḥëlwina at tawroṯe ܬܰܪܬܶܐ ܟܳܪܶܐ ܟܳܚܷܠܘܝܢܰܐ ܐܰܬ ܬܰܘܪܳܬ݂ܶܐ we milk the cows two times (L.12); dat tarte kore ܕܰܬ ܬܰܪܬܶܐ ܟܳܪܶܐ for the second time (Q.6,24) → naqla
kore2, kuryo ܟܳܪܶܐ، ܟܘܪܝܐ - kari, karyo ܟܰܪܝ، ܟܰܪܝܐ [kry I ܟܪܝ] to become short → karyo, makre1
koso ܟܳܣܐ, pl. kose ܟܳܣܶܐ (L.8) ⑴ glass | koso d ḥamro ܟܳܣܐ ܕܚܰܡܪܐ glass of wine (L.10); koso du ḥamro ܟܳܣܐ ܕܘ ܚܰܡܪܐ wine glass ⑵ cup | koso d čaye ܟܳܣܐ ܕܫ̰ܰܝܶܐ cup of tea (L.23) → qëdaḥ
koṯaw, këṯwo ܟܳܬ݂ܰܘ، ܟܷܬ݂ܘܳܐ - kṯule, kṯula ܟܬ݂ܘܠܶܗ، ܟܬ݂ܘܠܰܗ [kṯw I ܟܬܘ] (L.3) to write | kṯawu ܟܬ݂ܰܘܘ write (pl.)! (L.17); gëd koṯawwayno kṯowo ܓܷܕ ܟܳܬ݂ܰܘܘܰܝܢܐ ܟܬ݂ܳܘܐ I would write a book (L.22) → kaṯowo, kṯawto, kṯowo, makṯaw, mëkṯaw
koyaw, kaywo ܟܳܝܰܘ، ܟܰܝܘܐ - kayu, kayiwo ܟܰܝܘ، ܟܰܝܝܘܐ [kyw I ܟܝܘ] (G.20, nur 3. Pers.) to hurt, to ache | riši kokoyaw ܪܝܫܝ ܟܰܟܳܝܰܘ I have a headache (lit. my head aches); u rišo d lo koyaw, lo kolozamle šušefo ܐܘ ܪܝܫܐ ܕܠܐ ܟܳܝܰܘ، ܠܐ ܟܳܠܳܙܰܡܠܶܗ ܫܘܫܶܦܐ there is no smoke without fire (lit. a head that does not hurt does not need a bandage.) (L.7.6) → kayiwo, kewo, maku, mitaku
koyawle, koyawla ܟܳܝܰܘܠܶܗ، ܟܳܝܰܘܠܰܗ - kayule, kayula ܟܰܝܘܠܶܗ، ܟܰܝܘܠܰܗ [kyw I ܟܝܘ] (+ L-Suf., L.12) to fall ill, to be sick
krawa ܟܪܰܘܰܐ (f.), pl. krawat ܟܪܰܘܰܬ (L.11) tie
kruxyo ܟܪܘܟ݂ܝܐ (m.) ⑴ cycle ⑵ walking around, travel
kruxyo dam maye (L.18) ܟܪܘܟ݂ܝܐ ܕܰܡ ܡܰܝܶܐ water cycle
→ korax
ksoḥo ܟܣܳܚܐ [Inf. ksḥ I ܟܣܚ] (Q.3,73) pruning (of trees)
kṯawto ܟܬ݂ܰܘܬܐ (f.), pl. kṯawyoṯe ܟܬ݂ܰܘܝܳܬ݂ܶܐ (L.3) ⑴ writing, document ⑵ text message ⑶ protocol
kṯowo ܟܬ݂ܳܘܐ (m.), pl. kṯowe ܟܬܳܘܶܐ (L.3) ⑴ book ⑵ writing
kuḥlo ܟܘܚܠܐ (m.) (L.16) makeup
kuko ܟܘܟܐ, pl. kuke ܟܘܟܶܐ cake
kuko di čoqlaṭa (L.23) ܟܘܟܐ ܕܝ ܫ̰ܳܩܠܰܛܰܐ chocolate cake
kul ܟܘܠ (G.17e) each, every
kul dukṯo ܟܘܠ ܕܘܟܬ݂ܐ everywhere
kul ḥa ܟܘܠ ܚܰܐ , f. kul ḥḏo ܟܠ ܚܕ݂ܐ each one
kul mede ܟܘܠ ܡܶܕܶܐ everything
kul naqla ܟܘܠ ܢܰܩܠܰܐ always
kul nošo ܟܘܠ ܢܳܫܐ everyone
kuliṯo ܟܘܠܝܬ݂ܐ (f.), pl. kulyoṯe ܟܘܠܝܳܬ݂ܶܐ (L.14) kidney
kul- + Suf. ܟܘܠ (G.17e) ⑴ (sg.) whole, all | mën gëd saymina u yawmo kule tamo? ܡܷܢ ܓܷܕ ܣܰܝܡܝܢܰܐ ܐܘ ܝܰܘܡܐ ܟܘܠܶܗ ܬܰܡܐ؟ what are we going to do there all day? (L.8) ⑵ (pl.) alle | kulle an noše këtte cayni zëdqe ܟܘܠܠܶܗ ܐܰܢ ܢܳܫܶܐ ܟܷܬܬܶܗ ܥܰܝܢܝ ܙܷܕܩܶܐ all people have equal rights
Kurdoyo ܟܘܪܕܳܝܐ, f. Kurdayto ܟܘܪܕܰܝܬܐ, pl. Kurdoye ܟܘܪܕܳܝܶܐ (Q.8,22) ⑴ Kurd ⑵ Kurdish ⑶ (sg.m.) kurdish (language)
kurfo ܟܘܪܦܐ (f.), pl. kurfe ܟܘܪܦܶܐ (L.22) snake
kurḥo ܟܘܪܚܐ (m.), pl. kurḥe ܟܘܪܚܶܐ (L.22) hut (of animals)
kurro ܟܘܪܪܐ (Q.7,26) lad, man! → lawo
kursi ܟܘܪܣܝ (m.), f. kuresi ܟܘܪܶܣܝ, pl. kursiye ܟܘܪܣܝܝܶܐ (L.8) chair
kušoro ܟܘܫܳܪܐ, pl. kušore ܟܘܫܳܪܶܐ (L.12) ⑴ success ⑵ (pl.) good luck!
kutle ܟܘܬܠܶܐ (pl., f.), sg. kutlo ܟܘܬܠܐ (L.10) kutle (stuffed semolina dumplings)
kyono ܟܝܳܢܐ (m.), pl. kyone ܟܝܳܢܶܐ (L.10) ⑴ nature ⑵ natural sciences
l ܠ (prep.) (G.11b.2) ⑴ to, towards ⑵ for
l (+ Suf.) | eli ܐܶܠܝ for me; ela ܐܶܠܰܗ for her; alxu ܐܰܠܟ݂ܘ für euch; alle ܐܰܠܠܶܗ for them
labaniye ܠܰܒܰܢܝܝܶܐ (f.) yoghurt soup
labaniye du qaṭiro (L.23) ܠܰܒܰܢܝܝܶܐ ܕܘ ܩܰܛܝܪܐ thick yoghurt soup
laf ܠܰܦ (prep.) (L.8) around (a certain time)
lahgo ܠܰܗܓܐ (m.) (L.18) steam, vapour
lahgoyo ܠܰܗܓܳܝܐ (adj.), f. lahgayto ܠܰܗܓܰܝܬܐ, pl. lahgoye ܠܰܗܓܳܝܶܐ (L.18) gaseous, vaporous
laḥayto ܠܰܚܰܝܬܐ (f.), pl. laḥoyoṯe ܠܰܚܳܝܳܬ݂ܶܐ (L.3) eraser, sponge
laḥmo ܠܰܚܡܐ (m.), pl. laḥme ܠܰܚܡܶܐ (L.23) ⑴ bread ⑵ loaf of bread
dawqo d laḥmo ܕܰܘܩܐ ܕܠܰܚܡܐ flatbread, loaf of bread
laḥmo du tanuro (Q.3,105) ܠܰܚܡܐ ܕܘ ܬܰܢܘܪܐ tandoor bread, traditional flatbread
lalcal ܠܰܠܥܰܠ (adv.) (G.18) ⑴ above, upstairs ⑵ over
laltaḥ ܠܰܠܬܰܚ (L.7) ⑴ below, downstairs | laltaḥ manne ܠܰܠܬܰܚ ܡܰܢܢܶܗ below them (Q.4,28) ⑵ under ⑶ down, downwards → taḥt
lalyo ܠܰܠܝܐ, pl. lalye ܠܰܠܝܶܐ (L.8) (m.) night → adlalyo
lan ܠܰܢ (G.8) us (Obj. 1. pl.)
larwal ܠܰܪܘܰܠ (adv.) (L.7) ⑴ outside ⑵ beyond, outside ⑶ except, apart from | larwal mi cënwo ܠܰܪܘܰܠ ܡܝ ܥܷܢܘܐ except for grapes (Q.4,10)
lašan ܠܰܫܰܢ (L.4) for
lašan (+ Suf.) | lašane ܠܰܫܰܢܶܗ for him; lašanayxu ܠܰܫܰܢܰܝܟ݂ܘ for you (pl.)
lašan d ܠܰܫܰܢ ܕ in order to, so that | an nacime ste lašan d lo ṭocën ḥḏoḏe komëjġoli cam ḥḏoḏe ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܶܐ ܣܬܶܐ ܠܰܫܰܢ ܕܠܐ ܛܳܥܷܢ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ ܟܳܡܷܔܓ݂ܳܠܝ ܥܰܡ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ children talk to each other not to forget each other (L.4)
lat-1 ܠܰܬ (+ Cop.) not | latne dawore modern ܠܰܬܢܶܐ ܕܰܘܳܪܶܐ ܡܳܕܶܪܢ they are not modern farmers (L.12); latyo i namrayḏi ܠܰܬܝܐ ܐܝ ܢܰܡܪܰܝܕ݂ܝ it is not my size (L.11.6); latyo lo yawmo w lo tre ܠܰܬܝܐ ܠܐ ܝܰܘܡܐ ܘܠܐ ܬܪܶܐ this does not concern a short period of time (L.19); haṯe latyo mede ܗܰܬ݂ܶܐ ܠܰܬܝܐ ܡܶܕܶܐ this is not an issue (L.24); latwa b iḏi ܠܰܬܘܰܐ ܒܐܝܕ݂ܝ I could not control myself (lit. it was not in my hand) (Q.7,97)
lat-2 ܠܰܬ ( + L-Suf., G.9b.2) not have | latli ܠܰܬܠܝ I don't have; latte ܠܰܬܬܶܗ they don't have; latli mede lë syomo ܠܰܬܠܝ ܡܶܕܶܐ ܠܷܣܝܳܡܐ I don't have anything to do (L.8); latte makinat modern ܠܰܬܬܶܗ ܡܰܟܝܢܰܬ ܡܳܕܶܪܢ they don't have any modern machines (L.12); latwalle cwodo ܠܰܬܘܰܠܠܶܗ ܥܘܳܕܐ they did not have a job (L.19)
Latinoyo ܠܰܬܝܢܳܝܐ (G.19) Latin (language)
law ܠܰܘ (L.4/G.24) not anymore = haw1
lawġël ܠܰܘܓ݂ܷܠ (adv.) (L.6) inside, indoors
lawo ܠܰܘܐ (Q.7,47) son, little one (derogatory), lad! → kurro
laybe, layba ܠܰܝܒܶܗ، ܠܰܝܒܰܗ - lapwayle, lapwayla ܠܰܦ݁ܘܰܝܠܶܗ، ܠܰܦ݁ܘܰܝܠܰܗ (lo + kibe) ⑴ cannot, not able ⑵ not contain, not comprise, not span | i qriṯo layba noše ܐܝ ܩܪܝܬ݂ܐ ܠܰܝܒܰܗ ܢܳܫܶܐ there are no people in the village (G.20) → kibe
layko ܠܰܝܟܐ (L.10) where → ayko
layt ܠܰܝܬ (G.9a) there is no = layto
layto ܠܰܝܬܐ (G.9a) there is no = layt
lazqa ܠܰܙܩܰܐ (f.), pl. lazqat ܠܰܙܩܰܬ (L.14) plaster
lebo ܠܶܒܐ (m.), pl. lebe ܠܶܒܶܐ ⑴ heart | leba ܠܶܒܰܗ her heart (L.11); lebo twiroyo ܠܶܒܐ ܬܘܝܪܳܝܐ broken heart, sad (L.14); b lebo fliġoyo ܒܠܶܒܐ ܦܠܝܓ݂ܳܝܐ with mixed feelings (L.20); me lebux ܡܶܐ ܠܶܒܘܟ sincerely, seriously (lit. from your heart) (Q.6,26) ⑵ middle, centre | lebo d Ṭurcabdin ܠܶܒܐ ܕܛܘܪܥܰܒܕܝܢ the centre of Turabdin (L.17)
migawlac lebe ܡܝܓܰܘܠܰܥ ܠܶܒܶܗ his stomach turns (lit. heart), to be disgusted, to feel nauseous
→ migawlac
Lëbnon ܠܷܒܢܳܢ (G.19) Lebanon
lhiqoyo ܠܗܝܩܳܝܐ, f. lhiqayto ܠܗܝܩܰܝܬܐ, pl. lhiqoye ܠܗܝܩܳܝܶܐ (L.17) missing smth., craving smth.
lisa ܠܗܝܩܰܝܬܐ (m.) (Q.9,7) secondary school, gymnasium
lišono ܠܝܫܳܢܐ (m.), pl. lišone ܠܝܫܳܢܶܐ ⑴ tongue ⑵ language | u lišonayḏi ܐܘ ܠܝܫܳܢܰܝܕ݂ܝ my language (L.5); qawi u lišonayḏa ܩܰܘܝ ܐܘ ܠܝܫܳܢܰܝܕ݂ܰܗ her language skills improved (L.20); b lešono šafiro ܒܠܶܫܳܢܐ ܫܰܦܝܪܐ politely (lit. in nice language) (Q.7,42)
dawro du lišono ܕܰܘܪܐ ܕܘ ܠܝܫܳܢܐ language course
lišono Almanoyo ܠܝܫܳܢܐ ܐܰܠܡܰܢܳܝܐ German language
lišono ëmhoyo ܠܝܫܳܢܐ ܐܷܡܗܳܝܐ mother tongue
lišono nuxroyo ܠܝܫܳܢܐ ܢܘܟ݂ܪܳܝܐ foreign language
lišono rušmoyo ܠܝܫܳܢܐ ܐܰܠܡܰܢܳܝܐ official language
litra ܠܝܬܪܰܐ (f.), pl. litrat ܠܝܬܪܰܬ (L.18) liter
lo ܠܐ (G.22c) ⑴ no | hano u fësṭan semoqo šafiro yo! Lo barṯi. ܗܰܢܐ ܐܘ ܦܷܣܛܰܐܢ ܣܶܡܳܩܐ ܫܰܦܝܪܐ ܝܐ! ܠܐ ܒܰܪܬ݂ܝ. This red dress is beautiful! - No, my dear! (L.11) ⑵ not | at tawroṯe lo kobën ḥalwo ġäläbe ܐܰܬ ܬܰܘܪܳܬ݂ܶܐ ܠܐ ܟܳܐܒܷܢ ܚܰܠܘܐ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ the cows do not give much milk (L.12)
lo … fayëš ܠܐ ... ܦܰܝܷܫ not … anymore | nošo lo foraqwa fayëš d latyo Berlinayto ܢܳܫܐ ܠܐ ܦܳܪܰܩܘܰܐ ܦܰܝܷܫ ܕܠܰܬܝܐ ܒܶܪܠܝܢܰܝܬܐ no one noticed anymore that she is not a Berliner (L.20)
lo … w lo (L.20) ܠܐ ... ܘܠܐ neither … nor | lëḏcowa lo Iṭaloyo w lo Spanoyo ܠܷܐܕ݂ܥܳܘܰܐ ܠܐ ܐܝܛܰܠܳܝܐ ܘܠܐ ܣܦ݁ܰܢܳܝܐ she did not know neither Italian nor Spanish (L.20)
locas, lëcso ܠܳܥܰܣ، ܠܷܥܣܐ - lcësle, lcësla ܠܥܷܣܠܶܗ، ܠܥܷܣܠܰܗ [lcs I ܠܥܣ] to chew
loqe, lëqyo ܠܳܩܶܐ، ܠܷܩܝܐ - laqi, laqyo ܠܰܩܝ، ܠܰܩܝܐ [lqy I ܠܩܝ] (L.12) to encounter, to meet | laqën b ܠܰܩܷܢ ܒ they met smb.; ayko laqën u Aday w u Peter bë ḥḏoḏe? ܐܰܝܟܐ ܠܰܩܷܢ ܐܘ ܐܰܕܰܝ ܘܐܘ ܦ݁ܶܬܷܪ ܒܷܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ؟ where did Aday and Peter meet? (L.12.3)
lotam, lëtmo ܠܳܬܰܡ، ܠܷܬܡܐ - latëm, latimo ܠܰܬܷܡ، ܠܰܬܝܡܐ [ltm I ܠܬܡ] to get together, to gather (intr.) | latëmwa noše ġäläbe ܠܰܬܷܡܘܰܐ ܢܳܫܶܐ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ many people had gathered (Q.8,70) = loyam
lowaš, lawšo ܠܳܘܰܫ، ܠܰܘܫܐ - lwëšle, lwëšla ܠܘܷܫܠܶܗ، ܠܘܷܫܠܰܗ [lwš I ܠܘܫ] (L.11) to wear | kolawšono jule dilonoye ܟܳܠܰܘܫܳܢܐ ܔܘܠܶܐ ܕܝܠܳܢܳܝܶܐ I (f.) wear special clothes (Q.10,20)
lowe, luyo ܠܳܘܶܐ، ܠܳܘܶܐ - lawi, lawyo ܠܰܘܝ، ܠܰܘܝܐ [lo + hwy I ܠܐ + ܗܘܝ] (G.18a) not to be | d lowe ܕܠܳܘܶܐ when not (Q.3,50); lawina moro lu säwal ܠܰܘܝܢܰܐ ܡܳܪܐ ܠܘ ܣܱܘܰܐܠ we did not take care of the livestock (Q.7,32)
loyam, laymo ܠܳܝܰܡ، ܠܰܝܡܐ - layëm, layimo ܠܰܝܷܡ، ܠܰܝܝܡܐ to get together, to gather (intr.) | kolaymi tre-tloṯo (=tarte-tlaṯ) pirat ܟܳܠܰܝܡܝ ܬܪܶܐ ܬܠܳܬ݂ܐ (= ܬܰܪܬܶܐ ܬܠܰܬ݂) ܦ݁ܝܪܰܬ two-three women get together (Q.3,88) = lotam
lozam, lëzmo ܠܳܙܰܡ، ܠܷܙܡܐ - lazëm, lazimo ܠܰܙܷܡ، ܠܰܙܝܡܐ [lzm I ܠܙܡ] (G.20c) ⑴ to be necessary, to be needed | hano wa u mede d lozamwa ܗܰܢܐ ܘܰܐ ܐܘ ܡܶܕܶܐ ܕܠܳܙܰܡܘܰܐ that was all we needed (L.10); kolëzmi lan nacimayḏan ܟܳܠܷܙܡܝ ܠܰܢ ܢܰܥܝܡܰܝܕ݂ܰܢ our children need them (L.24) ⑵ must | lo kolozam d cawdi ܠܐ ܟܳܠܳܙܰܡ ܕܥܰܘܕܝ they do not have to work (L.8); kolozam mḥaḏrono i ḥšamto ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܚܰܕ݂ܪܳܢܐ ܐܝ ܚܫܰܡܬܐ I will have to prepare dinner (L.8) → lozamle
lozamle, lozamla ܠܳܙܰܡܠܶܗ، ܠܳܙܰܡܠܰܗ - lazëmle, lazëmla ܠܰܙܷܡܠܶܗ، ܠܰܙܷܡܠܰܗ [lzm I ܠܙܡ] (+ L-Suf.) to need, to require → lozam
lqayto ܠܩܰܝܬܐ (f.), pl. lqoye ܠܩܳܝܶܐ, lqoyoṯe ܠܩܳܝܳܬ݂ܶܐ (L.16) meeting, encounter
lugab ܠܘܓܰܒ (adv.) (G.18) ⑴ further away ⑵ over there, on the other side (of)
luḥo ܠܘܚܐ (f.), pl. luḥe ܠܘܚܶܐ ⑴ board ⑵ list ⑶ table (in presentations)
luḥo daz zmine ܠܘܚܐ ܕܰܙ ܙܡܝܢܶܐ guest list
luḥo d ḥeḏoro ܠܘܚܐ ܕܚܶܕ݂ܳܪܐ to-do list
luḥo du šqolo ܠܘܚܐ ܕܘ ܫܩܳܠܐ shopping list
lux ܠܘܟ݂ (G.8) you (Obj. 2. m. sg.)
luzo ܠܘܙܐ (m.), pl. luze ܠܘܙܶܐ (L.10) almond, almond tree
lwošo ܠܘܳܫܐ [Inf. lwš I ܠܘܫ] (L.7) dressing up
lxu ܠܟ݂ܘ (G.8) you (Obj. 2. pl.)
m ܡ (prep.) from, of → me
ma ܡܰܐ (L.11) question particle | ma ḥaḏiro hat? ܡܰܐ ܚܰܕ݂ܝܪܐ ܗܰܬ؟ are you ready? (G.24a)
ma lo (G.24a) ܡܰܐ ܠܐ yet, however | ma lo aḥna kul šato kosaymina paluta li dayro ܡܰܐ ܠܐ ܐܰܚܢܰܐ ܟܘܠ ܫܰܬܐ ܟܳܣܰܝܡܝܢܰܐ ܦ݁ܰܠܘܬܰܐ ܠܝ ܕܰܝܪܐ isnt't it us who organize 'Paluta' for the monastery every year? (Q.3,107)
mabram, mabarmo ܡܰܒܪܰܡ، ܡܰܒܰܪܡܐ - mabramle, mabramla ܡܰܒܪܰܡܠܶܗ، ܡܰܒܪܰܡܠܰܗ [brm III ܒܪܡ] to rotate (tr.), to twist, to roll (hose, cable) | komabërmi u šrolo ܟܳܡܰܒܷܪܡܝ ܐܘ ܫܪܳܠܐ they twist the truth (Q.10,65)
mabuco ܡܰܒܘܥܐ (m.), pl. mabuce ܡܰܒܘܥܶܐ (Q.5,34) source, information source
macamrono ܡܰܥܰܡܪܳܢܐ, f. macamroniṯo ܡܰܥܰܡܪܳܢܝܬ݂ܐ, pl. macamrone ܡܰܥܰܡܪܳܢܶܐ (L.19) builder, architect
macbar, macabro ܡܰܥܒܰܪ، ܡܰܥܰܒܪܐ - macbarle, macbarla ܡܰܥܒܰܪܠܶܗ، ܡܰܥܒܰܪܠܰܗ [cbr III ܥܒܪ] (L.7) to bring in, to let in | lo macëbrënne ܠܐ ܡܰܥܷܒܪܷܢܢܶܗ (the Americans) did not let them in (the country) (Q.6,29)
macëbḏonuṯo ܡܰܥܷܒܕ݂ܳܢܘܬ݂ܐ (f.), pl. macëbḏonwoṯe ܡܰܥܷܒܕ݂ܳܢܘܳܬ݂ܶܐ (L.15) ⑴ influence ⑵ effect, impact
macërbo ܡܰܥܷܪܒܐ (m.) (L.18) west
macjaz, macajzo ܡܰܥܔܰܙ، ܡܰܥܰܔܙܐ - macjazle, macjazla ܡܰܥܔܰܙܠܶܗ، ܡܰܥܔܰܙܠܰܗ [cjz III ܥܔܙ] to annoy, to bother, to make angry, to bore, to disturb | komacëjzi ܟܳܡܰܥܷܔܙܝ they disturb (Q.5,50)
maclaf, macalfo ܡܰܥܠܰܦ، ܡܰܥܰܠܦܐ - maclafle, maclafla ܡܰܥܠܰܦܠܶܗ، ܡܰܥܠܰܦܠܰܗ [clf III ܥܠܦ] to feed | komacalfina u säwal ܟܳܡܰܥܰܠܦܝܢܰܐ ܐܘ ܣܱܘܰܐܠ we feed the livestock (L.12)
macle, maclo ܡܰܥܠܶܐ، ܡܰܥܠܐ - maclele, maclela ܡܰܥܠܶܠܶܗ، ܡܰܥܠܶܠܰܗ [cly III ܥܠܝ] to lift up, to raise | maclalle ak kose du ḥamro ܡܰܥܠܰܠܠܶܗ ܐܰܟ ܟܳܣܶܐ ܕܘ ܚܰܡܪܐ they lifted up the glasses with wine (L.23); macliwaynale ܡܰܥܠܝܘܰܝܢܰܠܶܗ we lifted it (the sack) (Q.7,35); maclele qole ܡܰܥܠܶܠܶܗ ܩܳܠܶܗ he raised his voice (Q.7,35)
macmaḏ, macamḏo ܡܰܥܡܰܕ݂، ܡܰܥܰܡܕ݂ܐ - macmaḏle, macmaḏla ܡܰܥܡܰܕ݂ܠܶܗ، ܡܰܥܡܰܕ݂ܠܰܗ [cmḏ III ܥܡܕ݂] to baptize | u qašo macmaḏle bi cito ܐܘ ܩܰܫܐ ܡܰܥܡܰܕ݂ܠܶܗ ܒܝ ܥܝܬܐ the priest baptized him in the church (Q.9,3)
macmar, macamro ܡܰܥܡܰܪ، ܡܰܥܰܡܪܐ - macmarle, macmarla ܡܰܥܡܰܪܠܶܗ، ܡܰܥܡܰܪܠܰܗ [cmr III ܥܡܪ] to build, to construct, to establish | i Saro w u Aday mšaralle d kurxi cal arco d macamri ܐܝ ܣܰܪܐ ܘܐܘ ܐܰܕܰܝ ܡܫܰܪܰܠܠܶܗ ܕܟܘܪܟ݂ܝ ܥܰܠ ܐܰܪܥܐ ܕܡܰܥܰܡܪܝ Saro and Aday started to look around for a lot to build on (L.6); macmarranne bayto ܡܰܥܡܰܪܪܰܢܢܶܗ ܒܰܝܬܐ they built themselves a house (L.21); macamralle am mġuše ܡܰܥܰܡܪܰܠܠܶܗ ܐܰܡ ܡܓ݂ܘܫܶܐ the magi built it (f.) (Q.8,26)
macraq, macarqo ܡܰܥܪܰܩ، ܡܰܥܰܪܩܐ - macraqle, macraqla ܡܰܥܪܰܩܠܶܗ، ܡܰܥܪܰܩܠܰܗ [crq III ܥܪܩ] to kidnap, to abduct → mahzam, coraq
macre, macro ܡܰܥܪܶܐ، ܡܰܥܪܐ - macrele, macrela ܡܰܥܪܶܠܶܗ، ܡܰܥܪܶܠܰܗ [cry III ܥܪܝ] (L.8) to eat lunch
macṣarto ܡܰܥܨܰܪܬܐ (f.), pl. macṣaryoṯe ܡܰܥܨܰܪܝܳܬ݂ܶܐ (Q.4,24) wine press, press
madam ܡܰܕܰܐܡ since, because | madam ḥawroni gëd ëzzën, ono ste gëd ëzzino ܡܰܕܰܐܡ ܚܰܘܪܳܢܝ ܓܷܕ ܐܷܙܙܷܢ، ܐܳܢܐ ܣܬܶܐ ܓܷܕ ܐܷܙܙܝܢܐ since my friends will go, I will also go (Q.6,28)
madcar, madacro ܡܰܕܥܰܪ، ܡܰܕܰܥܪܐ - madcarle, madcarla ܡܰܕܥܰܪܠܶܗ، ܡܰܕܥܰܪܠܰܗ [dcr III ܕܥܪ] (L.6) ⑴ to answer, to reply | komadcarno (cal) ܟܳܡܰܕܥܰܪܢܐ (ܥܰܠ) I (m.) reply (to) (L.24) ⑵ to return, to bring back, to send back | madcarlile yo ܡܰܕܥܰܪܠܝܠܶܗ ܝܐ I gave it (the book) back to him (G.23); lo kolozam madacratle ܠܐ ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܰܕܰܥܪܰܬܠܶܗ you don't have to return it (L.24); madëcriwayle ܡܰܕܷܥܪܝܘܰܝܠܶܗ they sent him back (Q.6,34)
Madënḥo ܡܰܕܷܢܚܐ (m.) (L.19) east
Madënḥo Mëṣcoyo ܡܰܕܷܢܚܐ ܡܷܨܥܳܝܐ Middle East
madmax, madamxo ܡܰܕܡܰܟ، ܡܰܕܰܡܟ݂ܐ - madmaxle, madmaxla ܡܰܕܡܰܟ݂ܠܶܗ، ܡܰܕܡܰܟ݂ܠܰܗ [dmx III ܕܡܟ݂] to let sleep, to put to bed
madmax b ruḥe (Q.1,23) ܡܰܕܡܰܟ݂ ܒܪܘܚܶܗ to pretend to be sleeping
madrašto ܡܰܕܪܰܫܬܐ, pl. madëršoṯe ܡܰܕܷܪܫܳܬ݂ܶܐ, madrašyoṯe ܡܰܕܪܰܫܝܳܬ݂ܶܐ (L.4) school
madrašto celayto (L.20) ܡܰܕܪܰܫܬܐ ܥܶܠܰܝܬܐ university, college
madrašto du lišono ܡܰܕܪܰܫܬܐ ܕܘ ܠܝܫܳܢܐ language school
madrašto du qloco (L.21) ܡܰܕܪܰܫܬܐ ܕܘ ܩܠܳܥܐ driving school
madrašto mëṣcayto ܡܰܕܪܰܫܬܐ ܡܷܨܥܰܝܬܐ secondary school
madrašto šarwayto (Q.9,5) ܡܰܕܪܰܫܬܐ ܫܰܪܘܰܝܬܐ primary school
madrašto trayoniṯo (L.20) ܡܰܕܪܰܫܬܐ ܬܪܰܝܳܢܝܬ݂ܐ secondary school, gymnasium
maḏëbro ܡܰܕ݂ܷܒܪܐ (m.), pl. maḏëbre ܡܰܕ݂ܷܒܪܶܐ (Q.8,58) plane, steppe, desert
mafaṣḥono ܡܰܦܰܨܚܳܢܐ, f. mafaṣḥoniṯo ܡܰܦܰܨܚܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mafaṣḥone ܡܰܦܰܨܚܳܢܶܐ pleasant, delightful | latyo ṭebo mafaṣḥono ܠܰܬܝܐ ܛܶܒܐ ܡܰܦܰܨܚܳܢܐ this is not happy news (L.14)
mafët, mafito ܡܰܦܷܬ، ܡܰܦܝܬܐ - mafëtle, mafëtla ܡܰܦܷܬܠܶܗ، ܡܰܦܷܬܠܰܗ [fyt III ܦܝܬ] to let pass, to let through, to wave through | mafitënne ܡܰܦܝܬܷܢܢܶܗ they allowed them through/in (Q.6,36)
mafsonuṯo ܡܰܦܣܳܢܘܬ݂ܐ (f.) permission, authorisation
mafsonuṯo du cwodo ܡܰܦܣܳܢܘܬ݂ܐ ܕܘ ܥܘܳܕܐ work permit
mafsonuṯo lë fyošo ܡܰܦܣܳܢܘܬ݂ܐ ܠܷܦܝܳܫܐ residence permit
→ fsoso
magon ܡܰܓܳܢ (L.15) free of charge, for nothing, gratis → bälaš, zuze
magraš, magaršo ܡܰܓܪܰܫ، ܡܰܓܰܪܫܐ - magrašle, magrašla ܡܰܓܪܰܫܠܶܗ، ܡܰܓܪܰܫܠܰܗ [grš III ܓܪܫ] (G.14) to let pull
mahwo ܡܰܗܘܐ [Inf. 'by/yhw I ܐܒܝ/ܝܗܘ] giving
mahwo w šqolo ܡܰܗܘܐ ܘܫܩܳܠܐ exchange, interaction | hawila mahwo w šqolo cam ṣawboye me briṯo kula ܗܰܘܝܠܰܗ ܡܰܗܘܐ ܘܫܩܳܠܐ ܥܰܡ ܨܰܘܒܳܝܶܐ ܡܶܐ ܒܪܝܬ݂ܐ ܟܘܠܰܗ she also socialised with academics from different parts of the world (L.20)
mahzam, mahazmo ܡܰܗܙܰܡ، ܡܰܗܰܙܡܐ - mahzamle, mahzamla ܡܰܗܙܰܡܠܶܗ، ܡܰܗܙܰܡܠܰܗ [hzm III ܗܙܡ] ⑴ to escape, to run away | mahzamme mu aṯraṯṯe ܡܰܗܙܰܡܡܶܗ ܡܘ ܐܰܬ݂ܪܰܬ݂ܬ݂ܶܗ they escaped from their homeland (Q.10,29) ⑵ to kidnap, to abduct → coraq, macraq
maḥat, maḥto ܡܰܚܰܬ، ܡܰܚܬܐ - maḥatle, maḥatla ܡܰܚܰܬܠܶܗ، ܡܰܚܰܬܠܰܗ [ḥyt III ܚܝܬ] ⑴ to put, to place, to lay, to put down | am medone nacime komaḥtalle bas sale ܐܰܡ ܡܶܕܳܢܶܐ ܢܰܥܝܡܶܐ ܟܳܡܰܚܬܰܠܠܶܗ ܒܰܣ ܣܰܠܶܐ she puts smaller things in the baskets (L.11); komaḥtënne u calofo baq qlubye ܟܳܡܰܚܬܷܢܢܶܗ ܐܘ ܥܰܠܳܦܐ ܒܰܩ ܩܠܘܒܝܶܐ they put the feed for them in the cages (L.22); maḥatli u danwayḏi bam maye ܡܰܚܰܬܠܝ ܐܘ ܕܰܢܘܰܝܕ݂ܝ ܒܰܡ ܡܰܝܶܐ I dipped my tail into the water (Q.1,79); maḥatle kul mede bë qḏoli ܡܰܚܰܬܠܶܗ ܟܘܠ ܡܶܕܶܐ ܒܷܩܕ݂ܳܠܝ he put all the blame on me (Q.7,53) ⑵ to pound, to bash | maḥatle aclan bu maḥyo ܡܰܚܰܬܠܶܗ ܐܰܥܠܰܢ ܒܘ ܡܰܚܝܐ he gave us a beating (Q.7,31)
maḥat bolo ܡܰܚܰܬ ܒܳܠܐ to pay attention | komaḥto bolo cal ag gawne d këzzën cam ḥḏoḏe ܟܳܡܰܚܬܐ ܒܳܠܐ ܥܰܠ ܐܰܓ ܓܰܘܢܶܐ ܕܟܷܐܙܙܷܢ ܥܰܡ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ she pays attention to colours that match (L.11)
maḥës, maḥiso ܡܰܚܷܤ، ܡܰܚܝܣܐ - maḥësle, maḥësla ܡܰܚܷܣܠܶܗ، ܡܰܚܷܣܠܰܗ [ḥys III ܚܝܣ] ⑴ to wake up (intr.) ⑵ to wake up (tr.), to awaken | maḥësse cal qole du rucyo ܡܰܚܷܣܣܶܗ ܥܰܠ ܩܳܠܶܗ ܕܘ ܪܘܥܝܐ they woke up from the herdsman's voice (Q.2,32) ⑶ (b-) to notice, to feel | komaḥësno b ruḥi ܟܳܡܰܚܷܣܢܐ ܒܪܘܚܝ I feel (L.14)
maḥkäma ܡܰܚܟܱܡܰܐ (f.), pl. maḥkämat ܡܰܚܟܱܡܰܬ (Q.10,2) ⑴ court ⑵ lawsuit, trial → beṯdino
maḥke, maḥko ܡܰܚܟܶܐ، ܡܰܚܟܐ - maḥkele, maḥkela ܡܰܚܟܶܠܶܗ، ܡܰܚܟܶܠܰܗ [ḥky III ܚܟܝ] (L.3) to tell, to narrate | gëd maḥkenanxu kul mede dë ḥzeli ܓܷܕ ܡܰܚܟܶܢܰܢܟ݂ܘ ܟܠ ܡܶܕܶܐ ܕܷܚܙܶܠܝ I will tell you everyting that I have seen (L.17); maḥki ëšmo ܡܰܚܟܝ ܐܷܫܡܐ tell (me) a bit more (L.17); gëd maḥkenux mën yo i paluta ܓܷܕ ܡܰܚܟܶܢܘܟ݂ ܡܷܢ ܝܐ ܐܝ ܦ݁ܰܠܘܬܰܐ I will tell you (pl.) what 'Paluta' is (Q.3,65)
maḥkyono ܡܰܚܟܝܳܢܐ, f. maḥkyoniṯo ܡܰܚܟܝܳܢܝܬ݂ܐ, pl. maḥkyone ܡܰܚܟܝܳܢܶܐ narrator, storyteller
maḥwe, maḥwo ܡܰܚܘܶܐ، ܡܰܚܘܐ - maḥwele, maḥwela ܡܰܚܘܶܠܶܗ، ܡܰܚܘܶܠܰܗ [ḥwy III ܚܘܝ] (L.6) ⑴ to show | maḥwele u plan alle w šrëḥle u mede dë ršëmle ܡܰܚܘܶܠܶܗ ܐܘ ܦ݁ܠܰܐܢ ܐܰܠܠܶܗ ܘܫܪܷܚܠܶܗ ܐܘ ܡܶܕܶܐ ܕܷܪܫܷܡܠܶܗ he showed them the plan and explained what he had drawn (L.6); maḥwele i taḥrazto li emo ܡܰܚܘܶܠܶܗ ܐܝ ܬܰܚܪܰܙܬܐ ܠܝ ܐܶܡܐ he showed to program to his mother (L.17); maḥwele aġuno ܡܰܚܘܶܠܶܗ ܐܰܓ݂ܘܢܐ he fought, he campaigned (Q.9,83) ⑵ to appear ⑶ to discernible, to be visible | cal u surgoḏo komaḥwën ay yarḥe ܥܰܠ ܐܘ ܣܘܪܓܳܕ݂ܐ ܟܳܡܰܚܘܷܢ ܐܰܝ ܝܰܪܚܶܐ in the calendar months can be seen (L.9); lo komaḥwe ṭawwo ܠܐ ܟܳܡܰܚܘܶܐ ܛܰܘܘܐ it is not clear (Q.5,66)
majbur ܡܰܔܒܘܪ (G.20) ⑴ must, to have to do smth. | majbur ëzzino li madrašto ܡܰܔܒܘܪ ܐܷܙܙܝܢܐ ܠܝ ܡܰܕܪܰܫܬܐ I must go to school; majbur no dë mḥaḏrono ruḥi lu buḥrono ܡܰܔܒܘܪ ܢܐ ܕܷܡܚܰܕ݂ܪܳܢܐ ܪܘܚܝ ܠܘ ܒܘܚܪܳܢܐ I (f.) must prepare for the exam; majbur yo d zawnina jule ḥaṯe lu ḥago ܡܰܔܒܘܪ ܝܐ ܕܙܰܘܢܝܢܰܐ ܔܘܠܶܐ ܚܰܬ݂ܶܐ ܠܘ ܚܰܓܐ we must buy new clothes for the party
majburi ܡܰܔܒܘܪܝ (adj.) (Q.3,68) obligatory, mandatory
majre, majro ܡܰܔܪܶܐ، ܡܰܔܪܐ - majrele, majrela ܡܰܔܪܶܠܶܗ، ܡܰܔܪܶܠܰܗ [jry III ܔܪܝ] to dare | lo komajro uxlo mede ܠܐ ܟܳܡܰܔܪܐ ܐܘܟ݂ܠܐ ܡܶܕܶܐ she doesn't dare eat something (L.22); nošo lo majrele d soyëm mede ebe ܢܳܫܐ ܠܐ ܡܰܔܪܶܠܶܗ ܕܣܳܝܷܡ ܡܶܕܶܐ ܐܶܒܶܗ no one dared to do anything against him (Q.7,94)
makëfyono ܡܰܟܷܦܝܳܢܐ (adj.), f. makëfyoniṯo ܡܰܟܷܦܝܳܢܝܬ݂ܐ, pl. makëfyone ܡܰܟܷܦܝܳܢܶܐ (L.16) sufficient
makël, makilo ܡܰܟܷܠ، ܡܰܟܝܠܐ - makile, makila ܡܰܟܝܠܶܗ، ܡܰܟܝܠܰܗ [kyl III ܟܝܠ] to measure → mitakël
makëšrono (adj.), f. makëšroniṯo ܡܰܟܷܫܪܳܢܝܬ݂ܐ, pl. makëšrone ܡܰܟܷܫܪܳܢܶܐ successful, promising | komëtyaqnina gëd howe mazlo makëšrono w basimo ܟܳܡܷܬܝܰܩܢܝܢܰܐ ܓܷܕ ܗܳܘܶܐ ܡܰܙܠܐ ܡܰܟܷܫܪܳܢܐ ܘܒܰܣܝܡܐ we believe that this will be a successful and nice trip (L.17)
makfe, makfo ܡܰܟܦܶܐ، ܡܰܟܦܐ - makfele, makfela ܡܰܟܦܶܠܶܗ، ܡܰܟܦܶܠܰܗ [kfy III ܟܦܝ] to be enough, to suffice | qayse d makfëllux hul d toyëm u saṯwo ܩܰܝܣܶܐ ܕܡܰܟܦܷܠܠܘܟ݂ ܗܘܠ ܕܬܳܝܷܡ ܐܘ ܣܰܬ݂ܘܐ wood that will be enough for you until the end of the winter (Q.3,52)
makina ܡܰܟܝܢܰܐ (f.), pl. makinat ܡܰܟܝܢܰܬ (L.12) machine
makle, maklo ܡܰܟܠܶܐ، ܡܰܟܠܐ - maklele, maklela ܡܰܟܠܶܠܶܗ، ܡܰܟܠܶܠܰܗ [kly III ܟܠܝ] ⑴ to stop, to delay ⑵ to prevent from smth., to prohibit | qonuno d komakle mu mazlo du ṭuro ܩܳܢܘܢܐ ܕܟܳܡܰܟܠܶܐ ܡܘ ܡܰܙܠܐ ܕܘ ܛܘܪܐ a law which prohibits entering the mountains (Q.7,15)
makrax, makarxo ܡܰܟܪܰܟ݂، ܡܰܟܰܪܟ݂ܐ - makraxle, makraxla ܡܰܟܪܰܟ݂ܠܶܗ، ܡܰܟܪܰܟ݂ܠܰܗ [krx III ܟܪܟ݂] ⑴ to move (tr.) | makrax u cebugro cal aṣ ṣërtoṯe! ܡܰܟܪܰܟ݂ ܐܘ ܥܶܒܘܓܪܐ ܥܰܠ ܐܰܨ ܨܷܪܬܳܬ݂ܶܐ move the mouse over the pictures! ⑵ to show smb. around | mhadyone d komakarxi aḏ ḏayfe ܡܗܰܕܝܳܢܶܐ ܕܟܳܡܰܟܰܪܟ݂ܝ ܐܰܕ݂ ܕ݂ܰܝܦܶܐ tourist guides that show the visitors around (Q.8,11) ⑶ to enact, to present (film, play) → korax
makre1, makro ܡܰܟܪܶܐ، ܡܰܟܪܐ - makrele, makrela ܡܰܟܪܶܠܶܗ، ܡܰܟܪܶܠܰܗ [kry III ܟܪܝ] to shorten, to make short | këbcono makrono u panṭron ܟܷܐܒܥܳܢܐ ܡܰܟܪܳܢܐ ܐܘ ܦ݁ܰܢܛܪܳܢ I (f.) would like to shorten my pants; makreyu ܡܰܟܪܶܝܘ make (pl.) it short! (G.23) → kore2
makre2, makro ܡܰܟܪܶܐ، ܡܰܟܪܐ - makrele, makrela ܡܰܟܪܶܠܶܗ، ܡܰܟܪܶܠܰܗ ⑴ to rent out | makralle u baytaṯṯe l ḥamšo ṣawboye ܡܰܟܪܰܠܠܶܗ ܐܘ ܒܰܝܬܰܬ݂ܬ݂ܶܗ ܠܚܰܡܫܐ ܨܰܘܒܳܝܶܐ they rented out their house for five students ⑵ to rent | b Berlin makralle bayto ܒܒܶܪܠܝܢ ܡܰܟܪܰܠܠܶܗ ܒܰܝܬܐ they rented a house in Berlin (L.19) → këre
maktub ܡܰܟܬܘܒ (m.), pl. maktubat ܡܰܟܬܘܒܰܬ, maketëb ܡܰܟܶܬܷܒ letter | b maktub ܒܡܰܟܬܘܒ in a letter (Q.6,17) → egarṯo
makṯaw, makaṯwo ܡܰܟܬ݂ܰܘ، ܡܰܟܰܬ݂ܘܐ - makṯawle, makṯawla ܡܰܟܬ݂ܰܘܠܶܗ، ܡܰܟܬ݂ܰܘܠܰܗ [kṯw III ܟܬ݂ܘ] (L.17) to let write, to dictate, to register | makṯawle ruḥe ܡܰܟܬ݂ܰܘܠܶܗ ܪܘܚܶܗ he registered himself (Q.9,6) → koṯaw
maku, makiwo ܡܰܟܘ، ܡܰܟܝܘܐ - makule, makula ܡܰܟܘܠܶܗ، ܡܰܟܘܠܰܗ [kyw III ܟܝܘ] to hurt (tr.), to damage, to harm, to injure
maku riše ܡܰܟܘ ܪܝܫܶܗ to worry, to take pains, to make effort | makiwiwayna rišan ܡܰܟܝܘܝܘܰܝܢܰܐ ܪܝܫܰܢ we were doing our best (Q.4,19)
malax, malxo ܡܰܠܰܟ، ܡܰܠܟ݂ܐ - malaxle, malaxla ܡܰܠܰܟ݂ܠܶܗ، ܡܰܠܰܟ݂ܠܰܗ [hlx II ܗܠܟ݂] (L.7) ⑴ to go, to walk, (car) to move (intr.) ⑵ (business, work) to run | lašan i dukano malxo ṭawwo i Saro kocawdo me kule leba ܠܰܫܰܢ ܐܝ ܕܘܟܰܢܐ ܡܰܠܟ݂ܐ ܛܰܘܘܐ ܐܝ ܣܰܪܐ ܟܳܥܰܘܕܐ ܡܶܐ ܟܘܠܶܗ ܠܶܒܰܗ Saro works dilligently so that the store runs well (L.11) = mhalax
malaxo ܡܰܠܰܟ݂ܐ (m.), pl. malaxe ܡܰܠܰܟ݂ܶܐ (Q.8,6) angel
malëm, malimo ܡܰܠܷܡ، ܡܰܠܝܡܐ - malëmle, malëmla ܡܰܠܷܡܠܶܗ، ܡܰܠܷܡܠܰܗ [lym III ܠܝܡ] ⑴ to gather, to collect, to pluck | malimiwa u ketono ܡܰܠܝܡܝܘܰܐ ܐܘ ܟܶܬܳܢܐ they gathered the cotton (Q.6,11) ⑵ to bring together | malëmme ḥḏoḏe ܡܰܠܷܡܡܶܗ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ they gathered (Q.6,49) = maltam
malëq, maliqo ܡܰܠܷܩ، ܡܰܠܝܩܐ - malëqle, malëqla ܡܰܠܷܩܠܶܗ، ܡܰܠܷܩܠܰܗ [lyq III ܠܝܩ] (L.9) ⑴ to fit, to suit, to match | ṣërtoṯe, d komaliqi lu zabno di šato ܨܷܪܬܳܬ݂ܶܐ ܕܟܳܡܰܠܝܩܝ ܠܘ ܙܰܒܢܐ ܕܝ ܫܰܬܐ pictures which fit the time of the year (L.9) ⑵ to be proper
malëz, malizo ܡܰܠܷܙ، ܡܰܠܝܙܐ - malëzle, malëzla ܡܰܠܷܙܠܶܗ، ܡܰܠܷܙܠܰܗ [lyz III ܠܝܙ] to hurry (intr.) | u taclo malëzle w azze gab i cezo ܐܘ ܬܰܥܠܐ ܡܰܠܷܙܠܶܗ ܘܐܰܙܙܶܗ ܓܰܒ ܐܝ ܥܶܙܐ the fox hurriedly went to the goat (Q.1,53)
malfoniṯo ܡܰܠܦܳܢܝܬ݂ܐ (f.), pl. malfënyoṯe ܡܰܠܦܷܢܝܳܬ݂ܶܐ (L.19) teacher (f.)
malfono ܡܰܠܦܳܢܐ (m.), pl. malfone ܡܰܠܦܳܢܶܐ (L.4) teacher (m.)
malfonuṯo ܡܰܠܦܳܢܘܬ݂ܐ (f.) (L.3) teaching profession, being a teacher
malḥaq, malaḥqo ܡܰܠܚܰܩ، ܡܰܠܰܚܩܐ - malḥaqle, malḥaqla ܡܰܠܚܰܩܠܶܗ، ܡܰܠܚܰܩܠܰܗ [lḥq III ܠܚܩ] ⑴ to bring | malḥaqlilux u kṯowo ܡܰܠܚܰܩܠܝܠܘܟ݂ ܐܘ ܟܬ݂ܳܘܐ I brought you (m.) the book ⑵ to reach ⑶ to manage, to make it to smth. | lo malḥaqla lu qṭoro ܠܐ ܡܰܠܚܰܩܠܰܗ ܠܘ ܩܛܳܪܐ she did not make it to the train ⑷ (+neg.) nicht abwarten können | law malḥaqwa d oṯe u bëṭlono du qayṭo ܠܐ ܡܰܠܚܰܩܘܰܐ ܕܐܳܬ݂ܶܐ ܐܘ ܒܷܛܠܳܢܐ ܕܘ ܩܰܝܛܐ he couldn't wait for the sommer holidays (L.17)
malḥo ܡܰܠܚܐ (f.) (L.18) salt
malkuṯo ܡܰܠܟܘܬ݂ܐ, pl. malkwoṯe ܡܰܠܟܘܳܬ݂ܶܐ (Q.10,88) ⑴ kingdom ⑵ paradise
maltam, maltmo ܡܰܠܬܰܡ، ܡܰܠܬܡܐ - maltamle, maltamla ܡܰܠܬܰܡܠܶܗ، ܡܰܠܬܰܡܠܰܗ [ltm III ܠܬܡ] (L.13) to gather, to bring together, to collect = malëm
malwaš, malawšo ܡܰܠܘܰܫ، ܡܰܠܰܘܫܐ - malwašle, malwašla ܡܰܠܘܰܫܠܶܗ، ܡܰܠܘܰܫܠܰܗ [lwš III ܠܘܫ] (L.6) ⑴ to put on (clothes) on smb., to dress smb. ⑵ to fit out (a house with furniture), to furnish
mama ܡܰܡܰܐ (L.22) mum, mom
mamlo ܡܰܡܠܐ (m.), pl. mamle ܡܰܡܠܶܐ conversation, discussion, speech, statement
obe mamlo ܐܳܒܶܐ ܡܰܡܠܐ to hold a speech, to give a talk | hule mamlo ܗܘܠܶܗ ܡܰܡܠܐ he gave a talk, he gave a lecture (Q.9,72)
mamno ܡܐܰܡܢܐ (adj.), f. mamanto ܡܐܰܡܰܢܬܐ, pl. mamne ܡܐܰܡܢܶܐ secure, safe | dukṯo mamanto ܕܘܟܬ݂ܐ ܡܐܰܡܰܢܬܐ secure area, safe place (L.22)
mamro ܡܰܡܪܐ (m.), pl. mamre ܡܰܡܪܶܐ (L.24) speech, word | u mamrayḏe ܐܘ ܡܰܡܪܰܝܕ݂ܶܗ what he said (Q.2,30)
cal u mamro (Q.8,31) ܥܰܠ ܐܘ ܡܰܡܪܐ as it says; according to the legend
mamṭe, mamṭo ܡܰܡܛܶܐ، ܡܰܡܛܐ - mamṭele, mamṭela ܡܰܡܛܶܠܶܗ، ܡܰܡܛܶܠܰܗ [mṭy III ܡܛܝ] to bring, to bring along | mamṭelelan aš šušayat du ḥamro ܡܰܡܛܶܠܶܠܰܢ ܐܰܫ ܫܘܫܰܝܰܬ ܕܘ ܚܰܡܪܐ he brought the wine bottles to us (L.23); gëd mamṭyallux laḥmo acmi ܓܷܕ ܡܰܡܛܝܰܠܠܘܟ ܠܰܚܡܐ ܐܰܥܡܝ I (f.) will bring bread with me (Q.1,11) ⑵ to get, to fetch → mayte
mandilo ܡܰܢܕܝܠܐ (m.), pl. mandile ܡܰܢܕܝܠܶܐ (Q.2,42) cloth
manḏaf, manḏfo ܡܰܢܕ݂ܰܦ، ܡܰܢܕ݂ܦܐ - manḏafle, manḏafla ܡܰܢܕ݂ܰܦܠܶܗ، ܡܰܢܕ݂ܰܦܠܰܗ [nḏf III ܢܕ݂ܦ] to clean, to clean up, to clear | manḏëfiwa aṭ ṭurone mani d larwal ܡܰܢܕ݂ܷܦܝܘܰܐ ܐܰܛ ܛܘܪܳܢܶܐ ܡܰܢܝ ܕܠܰܪܘܰܠ they cleared the mountains from those outside (=PKK-fighters) (Q.7,12) = mnaḏaf
manëk ܡܰܢܷܟ (L.10) of those → me, hanëk
manëškoyo ܡܰܢܷܫܟܳܝܐ (adj.), f. manёškayto ܡܰܢܷܫܟܰܝܬܐ, pl. manёškoye ܡܰܢܷܫܟܳܝܶܐ (L.11) purple
manfac, manfco ܡܰܢܦܰܥ، ܡܰܢܦܥܐ - manfacle, manfacla ܡܰܢܦܰܥܠܶܗ، ܡܰܢܦܰܥܠܰܗ [nfc III ܢܦܥ] to be useful | u nawlo komanfac li nošuṯo kula ܐܘ ܢܰܘܠܐ ܟܳܡܰܢܦܰܥ ܠܝ ܢܳܫܘܬ݂ܐ ܟܘܠܰܗ the Internet is useful for the whole mankind (Q.5,74)
maqarna ܡܰܩܰܐܪܢܰܐ (f.) (L.23) pasta, noodles
maqaṣ ܡܰܩܰܨ (m.), pl. maqaṣe ܡܰܩܰܨܶܐ (Q.1,44) scissors
maqbal, maqablo ܡܰܩܒܰܠ، ܡܰܩܰܒܠܐ - maqbele, maqbela ܡܰܩܒܶܠܶܗ، ܡܰܩܒܶܠܰܗ [qbl III ܩܒܠ] to accept, to recognize | bu beṯṣawbo d Leiden maqëblalle ܒܘ ܒܶܝܬ݂ܨܰܘܒܐ ܕܠܶܝܕܷܢ ܡܰܩܷܒܠܰܠܠܶܗ she was accepted to the university of Leiden (L.20)
maqbara ܡܰܩܒܰܪܰܐ (f.), pl. maqbarat ܡܰܩܒܰܪܰܬ (Q.3,117) cemetery, graveyard
maqëblo (adj.), f. maqbalto ܡܰܩܒܰܠܬܐ, pl. maqëble ܡܰܩܷܒܠܶܐ (L.3) ⑴ acceptable ⑵ satisfactory
maqër, maqiro ܡܰܩܷܪ، ܡܰܩܝܪܐ - maqërle, maqërla ܡܰܩܝܪܐ، ܡܰܩܷܪܠܰܗ [qyr III ܩܝܪ] to reveal, to give away, to snitch | lo maqërli ܠܐ ܡܰܩܷܪܠܝ I did not tell (about it) (Q.7,88)
maqëṯ, maqiṯo ܡܰܩܷܬ݂، ܡܰܩܝܬ݂ܐ - maqëṯle, maqëṯla ܡܰܩܷܬ݂ܠܶܗ، ܡܰܩܷܬ݂ܠܰܗ [qyṯ III ܩܝܬ݂] (Q.3,29) ⑴ to light, to ignite ⑵ to turn on
maqlab, maqalbo ܡܰܩܠܰܒ، ܡܰܩܰܠܒܐ - maqlable, maqlabla ܡܰܩܠܰܒܠܶܗ، ܡܰܩܠܰܒܠܰܗ [qlb III ܩܠܒ] (G.14) ⑴ to flip, to turn over | d maqlab i sohduṯayḏe ܕܡܰܩܠܰܒ ܐܝ ܣܳܗܕܘܬ݂ܰܝܕ݂ܶܗ so that his driving licence can be recognised (lit. so that he flips his driving licence) (L.21) ⑵ to change, to convert, to turn into | maqlab af fëtġomani ܡܰܩܠܰܒ ܐܰܦ ܦܷܬܓ݂ܳܡܰܢܝ turn these sentences into …
maqlaḏ, maqalḏo ܡܰܩܠܰܕ݂، ܡܰܩܰܠܕ݂ܐ - maqlaḏle, maqlaḏla ܡܰܩܠܰܕ݂ܠܶܗ، ܡܰܩܠܰܕ݂ܠܶܗ [qlḏ III ܩܠܕ݂] to close, to lock | maqlaḏle i darga di dërto ܡܰܩܠܰܕ݂ܠܶܗ ܐܝ ܕܰܪܓܰܐ ܕܝ ܕܷܪܬܐ he locked the yard gate (Q.3,112)
maqraṭ, maqarṭo ܡܰܩܪܰܛ، ܡܰܩܰܪܛܐ - maqraṭle, maqraṭla ܡܰܩܪܰܛܠܶܗ، ܡܰܩܪܰܛܠܰܗ [qrṭ III ܩܪܛ] (G.14) to have breakfast, to eat smth. for breakfast | maqraṭṭe marga du ceḏo ܡܰܩܪܰܛܛܶܗ ܡܰܪܓܰܐ ܕܘ ܥܶܕ݂ܐ they ate Christmas-Marga for breakfast (L.13)
maqraw, maqarwo ܡܰܩܪܰܘ، ܡܰܩܰܪܘܐ - maqrawle, maqrawla ܡܰܩܪܰܘܠܶܗ، ܡܰܩܪܰܘܠܰܗ [qrw III ܩܪܘ] (L.23) ⑴ to bring closer | i taknoloġiya du muṭoyo komaqarwo an noše lë ḥḏoḏe ܐܝ ܬܰܟܢܳܠܳܓ݂ܝܝܰܐ ܕܘ ܡܘܛܳܝܐ ܟܳܡܰܩܰܪܘܐ ܐܰܢ ܢܳܫܶܐ ܠܷܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ the communication technology brings people closer together (L.24) ⑵ to approach, to come closer
maqre, maqro ܡܰܩܪܶܐ، ܡܰܩܪܐ - maqrele, maqrela ܡܰܩܪܶܠܶܗ، ܡܰܩܪܶܠܰܗ [qry III ܩܪܝ] (L.23) ⑴ to teach, to give lessons ⑵ to let read ⑶ to let study
maqṭac, maqaṭco ܡܰܩܛܰܥ، ܡܰܩܰܛܥܐ - maqṭacle, maqṭacla ܡܰܩܛܰܥܠܶܗ، ܡܰܩܛܰܥܠܰܗ [qṭc III ܩܛܥ] ⑴ to have smb. cut smth. ⑵ to have smb. book (a ticket) | maqṭacce tre fёtqe ܡܰܩܛܰܥܥܶܗ ܬܪܶܐ ܦܷܬܩܶܐ they had two tickets bought (for themselves)
maqwe, maqwo ܡܰܩܘܶܐ، ܡܰܩܘܐ - maqwele, maqwela ܡܰܩܘܶܠܶܗ، ܡܰܩܘܶܠܰܗ [qwy III ܩܘܝ] (L.3) to strengthen, to improve | maqwën i hiyuṯaṯṯe ܡܰܩܘܷܢ ܐܝ ܗܝܝܘܬ݂ܰܬ݂ܬ݂ܶܗ so that they make their identity stronger (Q.9,120) → qawyo, qowe
marca ܡܰܪܥܰܐ (f.) (L.12) pasture, grazing land
marcal, maraclo ܡܰܪܥܰܠ، ܡܰܪܰܥܠܐ - marcele, marcela ܡܰܪܥܶܠܶܗ، ܡܰܪܥܶܠܰܗ [rcl III ܪܥܠ] to shake (intr.), to tremble | gušmi komarcal ܓܘܫܡܝ ܟܳܡܰܪܥܰܠ my body is trembling (L.14)
marce, marco ܡܰܪܥܶܐ، ܡܰܪܥܐ - marcele, marcela ܡܰܪܥܶܠܶܗ، ܡܰܪܥܶܠܰܗ [rcy III ܪܥܝ] to graze (tr.) | komarcina u säwalayḏan ܟܳܡܰܪܥܝܢܰܐ ܐܘ ܣܱܘܰܐܠܰܝܕ݂ܰܢ we graze our livestock (Q.7,17)
marciṯo ܡܰܪܥܝܬ݂ܐ (f.), pl. marcyoṯe ܡܰܪܥܝܳܬ݂ܶܐ (Q.8,33) diocese, bishopric → ḥasyuṯo
Marde ܡܰܪܕܶܐ (Q.9,66) Mardin
marduṯo ܡܰܪܕܘܬ݂ܐ (f.), pl. mardwoṯe ܡܰܪܕܘܳܬ݂ܶܐ culture
marfe, marfo ܡܰܪܦܶܐ، ܡܰܪܦܐ - marfele, marfela ܡܰܪܦܶܠܶܗ، ܡܰܪܦܶܠܰܗ [rfy III ܪܦܝ] ⑴ to release, to let go, to leave | d rëḥmatle lo marfatle ܕܪܷܚܡܰܬܠܶܗ ܠܐ ܡܰܪܦܰܬܠܶܗ if you love him, do not leave him (G.23) ⑵ to give up, to abandon | lo komarfinala ܠܐ ܟܳܡܰܪܦܝܢܰܠܰܗ we will not let her go (Q.6,76) ⑶ to get divorced | marfalle ḥḏoḏe ܡܰܪܦܰܠܠܶܗ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ they got divorced
marga ܡܰܪܓܰܐ Marga (stew with meat and onions, traditionally eaten around Christmas)
Mar Gawriye ܡܰܪ ܓܰܘܪܝܝܶܐ (Q.3,108) Mor Gabriel (monastery) = Mor Gabriel
marġaš, maraġšo ܡܰܪܓ݂ܰܫ، ܡܰܪܰܓ݂ܫܐ - marġašle, marġašla ܡܰܪܓ݂ܰܫܠܶܗ، ܡܰܪܓ݂ܰܫܠܰܗ [rġš III ܪܓ݂ܫ] (L.15) ⑴ to feel, to experience ⑵ to let feel, to let experience
marham ܡܰܪܗܰܡ (m.), pl. marhame ܡܰܪܗܰܡܶܐ (L.14) ointment, salve, cream
markaw, markwo ܡܰܪܟܰܘ، ܡܰܪܟܘܐ - markawle, markawla ܡܰܪܟܰܘܠܶܗ، ܡܰܪܟܰܘܠܰܗ [rkw III ܪܟܘ] (L.4) to place, to lay on top of each other | markawwe u rëcyonaṯṯe cal ܡܰܪܟܰܘܘܶܗ ܐܘ ܪܷܥܝܳܢܰܬ݂ܬ݂ܶܗ ܥܰܠ they have decided (L.6); markawla ruḥa ܡܰܪܟܰܘܠܰܗ ܪܘܚܰܗ it (the family) has settled down (L.4)
marmaš, maramšo ܡܰܪܡܰܫ، ܡܰܪܰܡܫܐ - marmašle, marmašla ܡܰܪܡܰܫܠܶܗ، ܡܰܪܡܰܫܠܰܗ [rmš III ܪܡܫ] to move (tr.)
marše ܡܰܪܫܶܐ (f.), pl. maršat ܡܰܪܫܰܬ carpet, rug
marwoḏo ܡܰܪܘܳܕ݂ܐ (m.), pl. marwoḏe ܡܰܪܘܳܕ݂ܶܐ earring
mäsäla ܡܱܣܱܠܰܐ (Q.3,77) for example
mäsäle ܡܱܣܱܠܶܐ, pl. mäsälat ܡܱܣܱܠܰܬ, mäsayël ܡܱܣܰܝܷܠ matter, thing, problem, affair | alfo mäsayël ܐܰܠܦܐ ܡܱܣܰܝܷܠ a thousand things, everything you can think of (Q.6,59) → ṣbuṯo
masëm, masimo ܡܰܣܷܡ، ܡܰܣܝܡܐ - masëmle, masëmla ܡܰܣܷܡܠܶܗ، ܡܰܣܷܡܠܰܗ [sym III ܣܝܡ] (G.19) to have smb. do smth. | masëmle i raḏayto ܡܰܣܷܡܠܶܗ ܐܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ he got his car repaired (L.21)
masër, masiro ܡܰܣܷܪ، ܡܰܣܝܪܐ - masërle, masërla ܡܰܣܷܪܠܶܗ، ܡܰܣܷܪܠܰܗ [ʾsr III ܐܣܪ] ⑴ to tie, to bind, to knot ⑵ to connect = maṣër
masiro ܡܰܣܝܪܐ (adj.), f. masërto ܡܰܣܷܪܬܐ, pl. masire ܡܰܣܝܪܶܐ ⑴ bound, tied, connected ⑵ depending on = maṣro
maslam, masalmo ܡܰܣܠܰܡ، ܡܰܣܰܠܡܐ - maslamle, maslamla ܡܰܣܠܰܡܠܶܗ، ܡܰܣܠܰܡܠܰܗ [slm III ܣܠܡ] to hand over, to transfer, to hand | komasalmënne lu polis ܟܳܡܰܣܰܠܡܷܢܢܶܗ ܠܘ ܦ݁ܳܠܝܣ they hand them over to the police (L.22); komasalmënne i egarṯo du Faṭëryarxo ܟܳܡܰܣܰܠܡܷܢܢܶܗ ܐܝ ܐܶܓܰܪܬ݂ܐ ܕܘ ܦܰܛܷܪܝܰܪܟ݂ܐ they hand them the Patriarch's letter (L.22)
mastar, masatro ܡܰܣܬܰܪ، ܡܰܣܰܬܪܐ - mastarle, mastarla ܡܰܣܬܰܪܠܶܗ، ܡܰܣܬܰܪܠܰܗ [str III ܣܬܪ] to protect, to defend, to preserve | Aloho mastar u camayḏan ܐܰܠܳܗܐ ܡܰܣܬܰܪ ܐܘ ܥܰܡܰܝܕ݂ܰܢ may God protect our people
mastro ܡܰܣܬܪܐ (adj.), f. mastarto ܡܰܣܬܰܪܬܐ, pl. mastre ܡܰܣܬܪܶܐ protected
masu, masiwo ܡܰܣܘ، ܡܰܣܝܘܐ - masule, masula ܡܰܣܘܠܶܗ، ܡܰܣܘܠܰܗ [syw III ܣܝܘ] to become old, to age | masuwe ܡܰܣܘܘܶܗ they became old (L.3)
maswac, masawco ܡܰܣܘܰܥ، ܡܰܣܰܘܥܐ - maswacle, maswacla ܡܰܣܘܰܥܠܶܗ، ܡܰܣܘܰܥܠܰܗ [swc III ܣܘܥ] (Q.3,87) to sate → sawico, sowac
maṣër, maṣiro ܡܰܨܷܪ، ܡܰܨܝܪܐ - maṣërle, maṣërla ܡܰܨܷܪܠܶܗ، ܡܰܨܷܪܠܰܗ [ṣyr III ܨܝܪ] ⑴ to tie, to bind, to knot ⑵ to connect = masër
maṣëṯ, maṣiṯo ܡܰܨܷܬ݂، ܡܰܨܝܬ݂ܐ - maṣëṯle, maṣëṯla ܡܰܨܷܬ݂ܠܶܗ، ܡܰܨܷܬ݂ܠܰܗ [ṣyṯ III ܨܝܬ݂] (+ cal, L.8) ⑴ to listen to | maṣiṯiwayna cal zmaryoṯe mu radyo ܡܰܨܝܬ݂ܝܘܰܝܢܰܐ ܥܰܠ ܙܡܰܪܝܳܬ݂ܶܐ ܡܘ ܪܰܐܕܝܐ we listened to music on the radio (Q.5,17); lo maṣëṯle acli ܠܐ ܡܰܨܷܬ݂ܠܶܗ ܐܰܥܠܝ he did not listen to me (Q.7,54) ⑵ to listen, to obey, to accept
maṣraf ܡܰܨܪܰܦ, pl. maṣrafe ܡܰܨܪܰܦܶܐ costs, expenses | maṣraf du gëdšo ܡܰܨܪܰܦ ܕܘ ܓܷܕܫܐ cost of accidental damage (L.21)
maṣro ܡܰܨܪܐ, f. maṣërto ܡܰܨܷܪܬܐ, pl. maṣre ܡܰܨܪܶܐ ⑴ bound, tied, connected ⑵ knotted ⑶ depending on | aḥ ḥayayḏan maṣre ne bam maye ܐܰܚ ܚܰܝܰܝܕ݂ܰܢ ܡܰܨܪܶܐ ܢܶܐ ܒܰܡ ܡܰܝܶܐ our life depends on water (L.18) = masiro
mašëġ, mašiġo ܡܰܫܷܓ݂، ܡܰܫܝܓ݂ܐ - mašëġle, mašëġla ܡܰܫܷܓ݂ܠܶܗ، ܡܰܫܷܓ݂ܠܰܗ [šyġ III ܫܝܓ݂] to wash | mašëġ iḏe w foṯe ܡܰܫܷܓ݂ ܐܝܕ݂ܶܗ ܘܦܳܬ݂ܶܗ wash his hands and face (Q.7,89)
mašëk, mašiko ܡܰܫܷܟ، ܡܰܫܝܟܐ - mašëkle, mašëkla ܡܰܫܝܟܐ، ܡܰܫܷܟܠܰܗ [šyk III ܫܝܟ] (Q.9,52) to notice
mašër1, maširo ܡܰܫܷܪ، ܡܰܫܝܪܐ - mašërle, mašërla ܡܰܫܷܪܠܶܗ، ܡܰܫܷܪܠܰܗ [šyr III ܫܝܪ] to believe, to think
mašër2, maširo ܡܰܫܷܪ، ܡܰܫܝܪܐ - mašërle, mašërla ܡܰܫܷܪܠܶܗ، ܡܰܫܷܪܠܰܗ [šyr III ܫܝܪ] (+ cal) to give advice, to advise → mšawar
mašfac, mašafco ܡܰܫܦܰܥ، ܡܰܫܰܦܥܐ - mašfacle, mašfacla ܡܰܫܦܰܥܠܶܗ، ܡܰܫܦܰܥܠܰܗ [šfc III ܫܦܥ] ⑴ to spend | lašan d mašafci u yawmaṯṯe u xalyo basimo ܠܰܫܰܢ ܕܡܰܫܰܦܥܝ ܐܘ ܝܰܘܡܰܬ݂ܬ݂ܶܗ ܐܘ ܟ݂ܰܠܝܐ ܒܰܣܝܡܐ because they would like to enjoy their time off (L.8); kiban mašafcina u yawmayḏan bi ganṯo daḥ ḥäyewën ܟܝܒܰܢ ܡܰܫܰܦܥܝܢܰܐ ܐܘ ܝܰܘܡܰܝܕ݂ܰܢ ܒܝ ܓܰܢܬ݂ܐ ܕܰܚ ܚܱܝܶܘܷܢ we can spend our day in the zoo (L.22) ⑵ to let pass
maške, maško ܡܰܫܟܶܐ، ܡܰܫܟܶܐ - maškele, maškela ܡܰܫܟܶܠܶܗ، ܡܰܫܟܶܠܰܗ (+ cal) to complain about, to report | d maškën acle ܕܡܰܫܟܷܢ ܐܰܥܠܶܗ (that) they report him (Q.7,95)
mašqal, mašaqlo ܡܰܫܩܰܠ، ܡܰܫܰܩܠܐ - mašqele, mašqela ܡܰܫܩܶܠܶܗ، ܡܰܫܩܶܠܰܗ [šql III ܫܩܠ] (L.20) ⑴ to have smb. buy smth. ⑵ to let take
mašraq, mašarqo ܡܰܫܪܰܩ، ܡܰܫܰܪܩܐ - mašraqle, mašraqla ܡܰܫܪܰܩܠܶܗ، ܡܰܫܪܰܩܠܰܗ [šrq III ܫܪܩ] (Q.2,36) ⑴ to whistle ⑵ to play (the flute)
mašruqo ܡܰܫܪܘܩܐ (m.), pl. mašruqe ܡܰܫܪܘܩܶܐ flute
maštyo ܡܰܫܬܝܐ drink (often alcoholic)
matëryal ܡܰܬܷܪܝܰܐܠ (m.), pl. matëryale ܡܰܬܷܪܝܰܠܶܐ material
matfuniye ܡܰܬܦܘܢܝܝܶܐ (f.) vegetable stew
maṭbacṯo ܡܰܛܒܰܥܬ݂ܐ (f.), pl. maṭbacyoṯe ܡܰܛܒܰܥܝܳܬ݂ܶܐ print shop
maṭbax ܡܰܛܒܰܟ (m.), pl. maṭbaxe ܡܰܛܒܰܟ݂ܶܐ kitchen
maṭër, maṭiro ܡܰܛܷܪ، ܡܰܛܝܪܐ - maṭërle, maṭërla ܡܰܛܷܪܠܶܗ، ܡܰܛܷܪܠܰܗ [ṭyr III ܛܝܪ] ⑴ to let fly ⑵ to make go away (sleep)
maṭro ܡܰܛܪܶܐ (m.), pl. maṭre ܡܰܛܪܶܐ (L.9) rain | maṭre ḥiṣe ܡܰܛܪܶܐ ܚܝܨܶܐ heavy rainfalls (L.18)
moḥe maṭro ܡܳܚܶܐ ܡܰܛܪܐ to rain | moḥewa maṭro ܡܳܚܶܘܰܐ ܡܰܛܪܐ it was raining (Q.3,1)
oṯe maṭro (L.18) ܐܳܬ݂ܶܐ ܡܰܛܪܐ to rain
maṭyo ܡܰܛܝܐ (adj.), f. mṭiṯo ܡܛܝܬ݂ܐ, pl. maṭye ܡܰܛܝܶܐ ripe
maṯyo ܡܰܬ݂ܝܐ [Inf. ʾṯy I ܐܬ݂ܝ] arrival, visit | u maṯyaṯxu ܐܘ ܡܰܬ݂ܝܰܬ݂ܟ݂ܘ your (pl.) visit (L.12); u maṯyayḏux ܐܘ ܡܰܬ݂ܝܰܝܕ݂ܘܟ your (m.) visit (Q.3,37)
mawbal, mawblo ܡܰܘܒܰܠ، ܡܰܘܒܠܐ - mawbele, mawbela ܡܰܘܒܶܠܶܗ، ܡܰܘܒܶܠܰܗ [ybl III ܝܒܠ] ⑴ to take, to take along ⑵ to take away | mawballallan li fabriqa ܡܰܘܒܰܠܠܰܠܠܰܢ ܠܝ ܦܰܒܪܝܩܰܐ they took us to the factory (Q.6,40) = mobal
mawde, mawdo ܡܰܘܕܶܐ، ܡܰܘܕܐ - mawdele, mawdela ܡܰܘܕܶܠܶܗ، ܡܰܘܕܶܠܰܗ [ydy III ܝܕܝ] to thank | kul nošo mawdele l Aloho ܟܘܠ ܢܳܫܐ ܡܰܘܕܶܠܶܗ ܠܰܐܠܳܗܐ everyone thanked God (Q.8,75) → tawdi
mawḏac, mawḏco ܡܰܘܕ݂ܰܥ، ܡܰܘܕ݂ܥܐ - mawḏacle, mawḏacla ܡܰܘܕ݂ܰܥܠܶܗ، ܡܰܘܕ݂ܰܥܠܰܗ [ʾḏc III ܐܕ݂ܥ] (L.3) to inform, to notify, to announce
mawḏac ruḥe ܡܰܘܕ݂ܰܥ ܪܘܚܶܗ to introduce oneself | bu dawrano yalëf aydarbo mawḏac ruḥe ܒܘ ܕܰܘܪܰܢܐ ܝܰܠܶܦ ܐܰܝܕܰܪܒܐ ܡܰܘܕ݂ܰܥ ܪܘܚܶܗ in this course he learned how to introduce himself (L.3)
mawḏconuto ܡܰܘܕ݂ܥܳܢܘܬ݂ܐ (f.), pl. mawḏcënwoṯe ܡܰܘܕ݂ܥܷܢܘܳܬ݂ܶܐ (L.17) information, announcement
mawfaq, mawfqo ܡܰܘܦܰܩ، ܡܰܘܦܩܐ - mawfaqle, mawfaqla ܡܰܘܦܰܩܠܶܗ، ܡܰܘܦܰܩܠܰܗ [nfq III ܢܦܩ] (G.18) ⑴ to produce, to bring forth | mšatasse madrašyoṯe iḏice d mawfaqqe malfone rabe ܡܫܰܬܰܣܣܶܗ ܡܰܕܪܰܫܝܳܬ݂ܶܐ ܐܝܕ݂ܝܥܶܐ ܕܡܰܘܦܰܩܩܶܗ ܡܰܠܦܳܢܶܐ ܪܰܒܶܐ they founded famous schools of higher education that produced great teachers (L.19) ⑵ to expel, to drive away | mawfaqqallan mu aṯrayḏan ܡܰܘܦܰܩܩܰܠܠܰܢ ܡܘ ܐܰܬ݂ܪܰܝܕ݂ܰܢ they drove us away from our home country ⑶ to publish, to issue | mawfaqla qonuno ܡܰܘܦܰܩܠܰܗ ܩܳܢܘܢܐ it (f.) adopted a law (Q.9,78) = mofaq
mawhabṯo ܡܰܘܗܰܒܬ݂ܐ (f.), pl. mawëhboṯe ܡܰܘܷܗܒܳܬ݂ܶܐ (L.20) gift, talent
mawkal, mawklo ܡܰܘܟܰܠ، ܡܰܘܟܰܠ - mawkele, mawkela ܡܰܘܟܶܠܶܗ، ܡܰܘܟܶܠܰܗ [ʾkl III ܐܟܠ] (G.18) ⑴ to feed ⑵ to provide for smb.
mawlaḏ, mawlḏo ܡܰܘܠܰܕ݂، ܡܰܘܠܕ݂ܐ - mawlaḏle, mawlaḏla ܡܰܘܠܰܕ݂ܠܶܗ، ܡܰܘܠܰܕ݂ܠܰܗ [ylḏ III ܝܠܕ݂] ⑴ (f.) to give birth ⑵ to beget → howele
mawlaf, mawlfo ܡܰܘܠܰܦ، ܡܰܘܠܦܐ - mawlafle, mawlafla ܡܰܘܠܰܦܠܶܗ، ܡܰܘܠܰܦܠܰܗ [ylf III ܝܠܦ] (G.18) ⑴ to teach ⑵ to inform = molaf
mawloḏo ܡܰܘܠܳܕ݂ܐ (m.), pl. mawloḏe ܡܰܘܠܳܕ݂ܶܐ (L.9) ⑴ birth ⑵ birthday | u mawloḏayḏax ܐܘ ܡܰܘܠܳܕ݂ܰܝܕ݂ܰܟ݂ your (f.) birthday
yawmo d mawloḏo ܝܰܘܡܐ ܕܡܰܘܠܳܕ݂ܐ birthday
mawqaḏ, mawqḏo ܡܰܘܩܰܕ݂، ܡܰܘܩܕ݂ܐ - mawqaḏle, mawqaḏla ܡܰܘܩܰܕ݂ܠܶܗ، ܡܰܘܩܰܕ݂ܠܰܗ [yqḏ III ܝܩܕ݂] to burn (tr.) | noše noše komawqḏi ruḥayye ܢܳܫܶܐ ܢܳܫܶܐ ܟܳܡܰܘܩܕ݂ܝ ܪܘܚܰܝܝܶܗ some people get burnt (doing this) (L.13)
mawrax, mawrxo ܡܰܘܪܰܟ݂، ܡܰܘܪܟ݂ܐ - mawraxle, mawraxla ܡܰܘܪܰܟ݂ܠܶܗ، ܡܰܘܪܰܟ݂ܠܰܗ [yrx III ܝܪܟ݂] to lengthen = morax
mawṣe, mawṣyo ܡܰܘܨܶܐ، ܡܰܘܨܝܐ - mawṣele, mawṣela ܡܰܘܨܶܠܶܗ، ܡܰܘܨܶܠܰܗ [wṣy III ܘܨܝ] (L.13) ⑴ to order ⑵ to instruct
mawtaw, mawtwo ܡܰܘܬܰܘ، ܡܰܘܬܰܘ - mawtawle, mawtawla ܡܰܘܬܰܘܠܶܗ، ܡܰܘܬܰܘܠܰܗ [ytw III ܝܬܘ] (G.20) to place, to position, to put on = motaw
mawto (m.) (L.4) death → moyaṯ
mawxa ܡܰܘܟ݂ܰܐ (L.11) as a result, therefore, because of this → hawxa
maxëf, maxifo ܡܰܟ݂ܷܦ، ܡܰܟ݂ܝܦܐ - maxëfle, maxëfla ܡܰܟ݂ܷܦܠܶܗ، ܡܰܟ݂ܷܦܠܰܗ [xyf III ܟ݂ܝܦ] (L.7) to make lighter, to ease, to facilitate
maxlaṣ, maxalṣo ܡܰܟ݂ܠܰܨ، ܡܰܟ݂ܰܠܨܐ - maxlaṣle, maxlaṣla ܡܰܟ݂ܠܰܨܠܶܗ، ܡܰܟ݂ܠܰܨܠܰܗ [xlṣ III ܟ݂ܠܨ] (L.24) ⑴ to save, to rescue | lašan maxalṣi u qaṭco me feme du dewo ܠܰܫܰܢ ܡܰܟ݂ܰܠܨܝ ܐܘ ܩܰܛܥܐ ܡܶܐ ܦܶܡܶܗ ܕܘ ܕܶܘܐ so that they can save the flock from the wolf (Q.2,35); i šroġaṯe maxlaṣlalan mi cëtma ܐܝ ܫܪܳܓ݂ܰܬ݂ܶܐ ܡܰܟ݂ܠܰܨܠܰܠܰܢ ܡܝ ܥܷܬܡܰܐ this lamp saved us from the darkness (Q.3,34); maxlaṣxulli i kaččëkaṯe ܡܰܟ݂ܠܰܨܟ݂ܘܠܠܝ ܐܝ ܟܰܫ̰ܫ̰ܷܟܰܬ݂ܶܐ you have (pl.) rescued this girl for me (Q.6,78) ⑵ to end, to complete
maxle, maxlo ܡܰܟ݂ܠܶܐ، ܡܰܟ݂ܠܐ - maxlele, maxlela ܡܰܟ݂ܠܶܠܶܗ، ܡܰܟ݂ܠܶܠܰܗ [xly III ܟ݂ܠܝ] to empty out → xole
maxraj, maxarjo ܡܰܟ݂ܪܰܔ، ܡܰܟ݂ܰܪܔܐ - maxrajle, maxrajla ܡܰܟ݂ܪܰܔܠܶܗ، ܡܰܟ݂ܪܰܔܠܰܗ [xrj III ܟ݂ܪܔ] to spend | maxrajlan ak kallawat diḏan bi šuqo d Ḥälab ܡܰܟ݂ܪܰܔܠܰܢ ܐܰܟ ܟܰܠܠܰܘܰܬ ܕܝܕ݂ܰܢ ܒܝ ܫܘܩܐ ܕܚܱܠܰܒ we spent our money at the market in Aleppo (Q.6,60)
maxtabzabno ܡܰܟ݂ܬܰܒܙܰܒܢܐ (m.) (L.19) history
maxtabzabnoyo ܡܰܟ݂ܬܰܒܙܰܒܢܳܝܐ (adj.), f. maxtabzabnayto ܡܰܟ݂ܬܰܒܙܰܒܢܰܝܬܐ, pl. maxtabzabnoye ܡܰܟ݂ܬܰܒܙܰܒܢܳܝܶܐ historical, historic → maxtabzabno
maye ܡܰܝܶܐ (pl.) (L.18) ⑴ water ⑵ juice
maye cṣire (L.23) ܡܰܝܶܐ ܥܨܝܪܶܐ juice
maye dac cënwe (Q.4,26) ܡܰܝܶܐ ܕܰܥ ܥܷܢܘܶܐ grape juice
maye daf fire (L.23) ܡܰܝܶܐ ܕܰܦ ܦܝܪܶܐ fruit juice
maye galuḏe (L.18) ܡܰܝܶܐ ܓܰܠܘܕ݂ܶܐ frozen water
maye ḥalye (L.18) ܡܰܝܶܐ ܚܰܠܝܶܐ sweet water
maye ḥarufe (L.23) ܡܰܝܶܐ ܚܰܪܘܦܶܐ sparkling water
maye jamude (Q.1,80) ܡܰܝܶܐ ܔܰܡܘܕܶܐ cold water
maye lahgoye (L.18) ܡܰܝܶܐ ܠܰܗܓܳܝܶܐ gaseous water, steam
maye maluḥe (L.18) ܡܰܝܶܐ ܡܰܠܘܚܶܐ salty water
maye naḏife (L.18) ܡܰܝܶܐ ܢܰܕ݂ܝܦܶܐ clean water
maye šalye (L.23) ܡܰܝܶܐ ܫܰܠܝܶܐ still water
maye xayore (L.18) ܡܰܝܶܐ ܟ݂ܰܝܳܪܶܐ running water
mayko ܡܰܝܟܐ (L.3) from where | mayko lux…? ܡܰܝܟܐ ܠܘܟ݂...؟ from where do you (m.) have …? (Q.1,78) → ayko
mayte, mayto ܡܰܝܬܶܐ، ܡܰܝܬܐ - maytele, maytela ܡܰܝܬܶܠܶܗ، ܡܰܝܬܶܠܰܗ [ʾty III ܐܬܝ] (G.17) to bring, to bring along, to let come → mamṭe
mäzäle ܡܱܙܱܠܶܐ (f.), pl. mäzälat ܡܱܙܱܠܰܬ (Q.3,19) room → qelayto
mazcaq, mazacqo ܡܰܙܥܰܩ، ܡܰܙܰܥܩܐ - mazcaqle, mazcaqla ܡܰܙܥܰܩܠܶܗ، ܡܰܙܥܰܩܠܰܗ [zcq III ܙܥܩ] to cry, to scream, to shout | an nacime mazcaqqe ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܶܐ ܡܰܙܥܰܩܩܶܗ the children shouted (L.22)
mazëc, mazico ܡܰܙܷܥ، ܡܰܙܝܥܐ - mazëcle, mazëcla ܡܰܙܷܥܠܶܗ، ܡܰܙܷܥܠܰܗ [zyc III ܙܝܥ] to frighten, to scare (tr.) | am maye me gabo ste komazici ܐܰܡ ܡܰܝܶܐ ܡܶܐ ܓܰܒܐ ܣܬܶܐ ܟܳܡܰܙܝܥܝ on the other hand, water is also frightening (L.18) → zoyac
mazicono ܡܰܙܝܥܳܢܐ (adj.), f. maziconiṯo ܡܙܝܥܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mazicone ܡܰܙܝܥܳܢܶܐ terrible, scary, frightening | koqoyam calcole mazicone ܟܳܩܳܝܰܡ ܥܰܠܥܳܠܶܐ ܡܰܙܝܥܳܢܶܐ there are terrifying storms (L.18)
mazlo ܡܰܙܠܐ [Inf. ʾzl I ܐܙܠ] (L.8) ⑴ going, going away ⑵ tour, trip
mazlo w maṯyo (L.21) ⑴ coming and going, back and forth ⑵ two-way street
mazracto ܡܰܙܪܰܥܬܐ (f.), pl. mazracyoṯe ܡܰܙܪܰܥܝܳܬ݂ܶܐ (L.12) farm
mbane, mbanyo ܡܒܰܢܶܐ، ܡܒܰܢܝܐ - mbanele, mbanela ܡܒܰܢܶܠܶܗ، ܡܒܰܢܶܠܰܗ [bny II ܒܢܝ] to count | mbaneyu! ܡܒܰܢܶܝܘ count (pl.)! (G.23)
mbarax, mbarxo ܡܒܰܪܰܟ݂، ܡܒܰܪܟ݂ܐ - mbaraxle, mbaraxla ܡܒܰܪܰܟ݂ܠܶܗ، ܡܒܰܪܰܟ݂ܠܰܗ [brx II ܒܪܟ݂] ⑴ to bless | Aloho mbarëx aclux ܐܰܠܳܗܐ ܡܒܰܪܷܟ݂ ܐܰܥܠܘܟ݂ God bless you (m.)! (Q.3,42) ⑵ to marry smb. (in church)
mbarbaz, mbarbzo ܡܒܰܪܒܰܙ، ܡܒܰܪܒܙܐ - mbarbazle, mbarbazla ܡܒܰܪܒܰܙܠܶܗ، ܡܒܰܪܒܰܙܠܶܗ [brbz II ܒܪܒܙ] (L.24) to spread, to distribute, to scatter
mbaṭal, mbaṭlo ܡܒܰܛܰܠ، ܡܒܰܛܠܐ - mbaṭele, mbaṭela ܡܒܰܛܶܠܶܗ، ܡܒܰܛܶܠܰܗ [bṭl II ܒܛܠ] ⑴ to stop, to cease, to quit (doing smth.) | mbaṭeli ܡܒܰܛܶܠܝ I quit (my job) (Q.10,96) ⑵ to cancel, to break off | mbaṭela i qrayto ܡܒܰܛܶܠܰܗ ܐܝ ܩܪܰܝܬܐ she broke off her studies (L.20)
mbayno ܡܒܰܝܢܐ (adj.), f. mbayanto ܡܒܰܝܰܢܬܐ, pl. mbayne ܡܒܰܝܢܶܐ (L.9) ⑴ visible ⑵ special ⑶ esteemed, distinguished
mbayzar, mbayzro ܡܒܰܝܙܰܪ، ܡܒܰܝܙܪܐ - mbayzarle, mbayzarla ܡܒܰܝܙܰܪܠܶܗ، ܡܒܰܝܙܰܪܠܰܗ [byzr ܒܝܙܪ] (L.6) to deal, to bargain | mbayzarre cam šërkat ġäläbe ܡܒܰܝܙܰܪܪܶܗ ܥܰܡ ܫܷܪܟܰܬ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ they negotiated with many companies (L.6)
mcadal, mcadlo ܡܥܰܕܰܠ، ܡܥܰܕܠܐ - mcadele, mcadela ܡܥܰܕܶܠܶܗ، ܡܥܰܕܶܠܰܗ [cdl II ܥܕܠ] to fix, to improve, to put in order
mcadronuṯo ܡܥܰܕܪܳܢܘܬ݂ܐ (f.) help, support
mcalaq, mcalqo ܡܥܰܠܰܩ، ܡܥܰܠܩܐ - mcalaqle, mcalaqla ܡܥܰܠܰܩܠܶܗ، ܡܥܰܠܰܩܠܰܗ [clq II ܥܠܩ] (L.11) to hang (tr.)
mcawan, mcawno ܡܥܰܘܰܢ، ܡܥܰܘܢܐ - mcawanle, mcawanla ܡܥܰܘܰܢܠܶܗ، ܡܥܰܘܰܢܠܰܗ [cwn II ܥܘܢ] (L.10) to help, to support, to take care of | häka mcawannallan, lo kofoyaš qëṭro ܗܱܟܰܐ ܡܥܰܘܰܢܢܰܠܠܰܢ، ܠܐ ܟܳܦܳܝܰܫ ܩܷܛܪܐ if they support us there won’t be a problem (L.19); kibi mcawnallax? ܟܝܒܝ ܡܥܰܘܢܰܠܠܰܟ݂؟ can I help you (f.)? (L.23); komcawnutu (komcawnitu) ܟܳܡܥܰܘܢܘܬܘ (ܟܳܡܥܰܘܢܝܬܘ) you support, you work together (with) (Q.7,48)
mcayaḏ, mcayḏo ܡܥܰܝܰܕ، ܡܥܰܝܕ݂ܐ - mcayaḏle, mcayaḏla ܡܥܰܝܰܕ݂ܠܶܗ، ܡܥܰܝܰܕ݂ܠܰܗ [cyḏ II ܥܝܕ݂] ⑴ to celebrate ⑵ to congratulate (on the occasion of the feast) | lašan dë mcayḏi ḥḏoḏe ܠܰܫܰܢ ܕܷܡܥܰܝܕ݂ܝ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ so that they congratulate each other (on the occasion of the feast) → ceḏo
mcayan, mcayno ܡܥܰܝܰܢ، ܡܥܰܝܢܐ - mcayanle, mcayanla ܡܥܰܝܰܢܠܶܗ، ܡܥܰܝܰܢܠܰܗ [cyn II ܥܝܢ] to examine, to inspect | u taxtor komcayan u kayiwo ܐܘ ܬܰܟ݂ܬܳܪ ܟܳܡܥܰܝܰܢ ܐܘ ܟܰܝܝܘܐ the doctor examines the patient (L.14); hul d lo mcaynënne ܗܘܠ ܕܠܐ ܡܥܰܝܢܷܢܢܶܗ not before they examined them (medically) (Q.6,30)
mcayäna ܡܥܰܝܱܢܰܐ (f.), pl. mcayänat ܡܥܰܝܱܢܰܬ investigation, examination
soyam mcayäna ܣܳܝܰܡ ܡܥܰܝܱܢܰܐ to examine | simënne mcayäna ܣܝܡܷܢܢܶܗ ܡܥܰܝܱܢܰܐ they performed a medical examination for them (Q.6,31)
mcayar, mcayro ܡܥܰܝܰܪ، ܡܥܰܝܪܐ - mcayarle, mcayarla ܡܥܰܝܰܪܠܶܗ، ܡܥܰܝܰܪܠܰܗ [cyr II ܥܝܪ] ⑴ to arrange, to plan | an nacime lo mcayarre mede ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܶܐ ܠܐ ܡܥܰܝܰܪܪܶܗ ܡܶܕܶܐ the children did not plan anything (L.13) ⑵ to set (the time, the clock)
mcazam, mcazmo ܡܥܰܙܰܡ، ܡܥܰܙܡܐ - mcazamle, mcazamla ܡܥܰܙܰܡܠܶܗ، ܡܥܰܙܰܡܠܰܗ [czm II ܥܙܡ] to invite | kiban mcazminanne lu muklo ܟܝܒܰܢ ܡܥܰܙܡܝܢܰܢܢܶܗ ܠܘ ܡܘܟܠܐ we can invite them to dinner (L.23); kobacno dë mcazamnolax lu muroyo di zmarto ܟܳܐܒܰܥܢܐ ܕܷܡܥܰܙܰܡܢܳܠܰܟ݂ ܠܘ ܡܘܪܳܝܐ ܕܝ ܙܡܰܪܬܐ I want to invite you (f.) to the singing contest (L.24)
mdabar, mdabro ܡܕܰܒܰܪ، ܡܕܰܒܪܐ - mdabarle, mdabarla ܡܕܰܒܰܪܠܶܗ، ܡܕܰܒܰܪܠܰܗ [dbr II ܕܒܪ] to manage, to lead, to direct, to control | u muḥo komdabar u gušmo kule ܐܘ ܡܘܚܐ ܟܳܡܕܰܒܰܪ ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܟܘܠܶܗ the brain controls the whole body (L.7)
mdabrono ܡܕܰܒܪܳܢܐ, f. mdabroniṯo ܡܕܰܒܪܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mdabrone ܡܕܰܒܪܳܢܶܐ (L.11) head, director, manager
mdabronoiṯ ܡܕܰܒܪܳܢܳܐܝܬ݂ (adv.) administratively, bureaucraticely
mdafac, mdafco ܡܕܰܦܰܥ، ܡܕܰܦܥܐ - mdafacle, mdafacla ܡܕܰܦܰܥܠܶܗ، ܡܕܰܦܰܥܠܰܗ [dfc II ܕܦܥ] to defend, to protect | komdafac cal az zëdqaṯṯe ܟܳܡܕܰܦܰܥ ܥܰܠ ܐܰܙ ܙܷܕܩܰܬ݂ܬ݂ܬ݂ܶܗ he defends their rights (Q.10,49)
mdagal, mdaglo ܡܕܰܓܰܠ، ܡܕܰܓܠܐ - mdagele, mdagela ܡܕܰܓܶܠܶܗ، ܡܕܰܓܶܠܰܗ [dgl II ܕܓܠ] to lie | dugle mdagele ܕܘܓܠܶܐ ܡܕܰܓܶܠܶܗ he lied indeed (lit.: he lied lies) (Q.2,31); hani komdagli, latyo šrolo u mede d komaḥkën ܗܰܢܝ ܟܳܡܕܰܓܠܝ، ܠܰܬܝܐ ܫܪܳܠܐ ܐܘ ܡܶܕܶܐ ܕܟܳܡܰܚܟܷܢ these (people) lie, what they tell is not true (Q.10,56)
mdaršuṯo ܡܕܰܪܫܘܬ݂ܐ (f.) (L.15) training, exercise
mdašan, mdašno ܡܕܰܫܰܢ، ܡܕܰܫܢܐ - mdašanle, mdašanla ܡܕܰܫܰܢܠܶܗ، ܡܕܰܫܰܢܠܰܗ [dšn II ܕܫܢ] to give (a gift) | komdašninalax i raḏayto lu yawmo du mawloḏayḏax ܟܳܡܕܰܫܢܝܢܰܠܰܟ݂ ܐܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܠܘ ܝܰܘܡܐ ܕܘ ܡܰܘܠܳܕ݂ܰܝܕ݂ܰܟ݂ we give you (f.) the car for your birthday (L.23)
mdawam, mdawmo ܡܕܰܘܰܡ، ܡܕܰܘܡܐ - mdawamle, mdawamla ܡܕܰܘܰܡܠܶܗ، ܡܕܰܘܰܡܠܰܗ [dwm II ܕܘܡ] (L.4) to continue (tr.), to proceed | mdawmiwayna bu syomo du ḥamro ܡܕܰܘܡܝܘܰܝܢܰܐ ܒܘ ܣܝܳܡܐ ܕܘ ܚܰܡܪܐ we kept producing wine (Q.4,17) ⑵ to last, to continue (intr.) | u qrobo komdawam ܐܘ ܩܪܳܒܐ ܟܳܡܕܰܘܰܡ the war continues (Q.10,92)
mdayan, mdayno ܡܕܰܝܰܢ، ܡܕܰܝܢܐ - mdayanle, mdayanla ܡܕܰܝܰܢܠܶܗ، ܡܕܰܝܰܢܠܶܗ [dyn II ܕܝܢ] ⑴ to borrow | mdayanne zuze ܡܕܰܝܰܢܢܶܗ ܙܘܙܶܐ they borrowed some money (L.19) ⑵ to lend → dayno
mdaylono ܡܕܰܝܠܳܢܐ, f. mdayloniṯo ܡܕܰܝܠܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mdaylone ܡܕܰܝܠܳܢܶܐ (L.10) waiter
mḏito ܡܕ݂ܝܬܐ (f.), pl. mḏinoṯe ܡܕ݂ܝܢܳܬ݂ܶܐ city
me ܡܶܐ (prep.) (G.11b.1) from, of
me (+Art.) ܡܶܐ | mu ܡܘ from + Art. m.; mi ܡܝ from + Art. f.; maC ܡܰ from + Art. pl.
me (+ Suf.) ܡܶܐ | mina ܡܝܢܰܗ from her; manne (=mënne) ܡܰܢܢܶܗ (ܡܷܢܢܶܗ) from them; mlelan at turayḏan manne (= mënne) ܡܠܶܠܰܢ ܐܰܬ ܬܘܪܰܝܕ݂ܰܢ ܡܰܢܢܶܗ (ܡܷܢܢܶܗ) we filled our bags with them (Q.7,22)
me (+ Dem.) ܡܶܐ | mani ܡܰܢܝ from these (L.24)
→ m
mede ܡܶܕܶܐ (m.), pl. medone ܡܶܕܳܢܶܐ (L.6) ⑴ thing, matter | u nawlo këtle medone ṭawwe w ḥarbe ܐܘ ܢܰܘܠܐ ܟܷܬܠܶܗ ܡܶܕܳܢܶܐ ܛܰܘܘܶܐ ܘܚܰܪܒܶܐ there are good and bad things on the Internet (Q.5,32) ⑵ something | mede ḥreno ܡܶܕܶܐ ܚܪܶܢܐ something else (L.8) ⑶ about (when specifying time and quantity)
medya ܡܶܕܝܰܐ (f.) media
medya knušyayto ܡܶܕܝܰܐ ܟܢܘܫܝܰܝܬܐ (Q.5,37) social network, social media
mene ܡܶܢܶܗ (L.6) from him → me
meqëm ܡܶܩܷܡ (adv.) before, prior to
metro ܡܶܬܪܐ (m.), pl. metrowat ܡܶܬܪܳܘܰܬ subway, city train
mëdde ܡܷܕܕܶܐ (f.) ⑴ period of time ⑵ time limit → mëṯḥo
Mëdhoyo ܡܷܕܗܳܝܐ, f. Mëdhayto ܡܷܕܗܰܝܬܐ, pl. Mëdhoye ܡܷܕܗܳܝܶܐ person from the village Midën → Midën
mëflaġ, mëfloġo ܡܷܦܠܰܓ݂، ܡܷܦܠܳܓ݂ܐ - fliġ, fliġo ܦܠܝܓ݂، ܦܠܝܓ݂ܐ [flġ Ip ܦܠܓ݂] ⑴ to be divided, to be split ⑵ to separate (intr.), to split (intr.) → mifalaġ
mëfras, mëfroso ܡܷܦܪܳܣܐ، ܡܷܦܪܰܣ - fris, friso ܦܪܝܣ، ܦܪܝܣ [frs Ip ܦܪܣ] ⑴ to be spread out ⑵ to be published, to be posted | komëfrosi medone d lo kolozam ܟܳܡܷܦܪܳܣܝ ܡܶܕܳܢܶܐ ܕܠܐ ܟܳܠܳܙܰܡ unnecessary things are posted (Q.5,60); ak kṯawyoṯayḏe mëfrosiwa ܐܰܟ ܟܬ݂ܰܘܝܳܬ݂ܰܝܕ݂ܶܗ ܡܷܦܪܳܣܝܘܰܐ his writings were published (Q.9,104) → foras
mëfraš, mëfrošo ܡܷܦܪܰܫ، ܡܷܦܪܳܫܐ - friš, frišo ܦܪܝܫ، ܦܪܝܫܐ [frš Ip ܦܪܫ] ⑴ to be separated, to be split ⑵ to separate (intr.), to split (intr.) → foraš
mëfṣaḥ, mëfṣoḥo ܡܷܦܨܰܚ، ܡܷܦܨܳܚܐ - fṣiḥ, fṣiḥo ܦܨܝܚ، ܦܨܝܚܐ [fṣḥ Ip ܦܨܚ] (L.12) to rejoice, to be happy, to be glad | fṣiḥina bi zyaraṯe ܦܨܝܚܝܢܰܐ ܒܝ ܙܝܰܪܰܬ݂ܶܐ we have enjoyed this visit very much (L.12); i emo w u babo fṣiḥi ġäläbe ܐܝ ܐܶܡܐ ܘܐܘ ܒܰܒܐ ܦܨܝܚܝ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ his parents were very pleased (L.17); an nacime gëd mëfṣoḥi ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܶܐ ܓܷܕ ܡܷܦܨܳܚܝ the children will be happy (L.22); mëfṣeḥu ܡܷܦܨܶܚܘ have (pl.) fun! rejoice (pl.)! (L.22) → fṣiḥoyo
mëftaḥ, mëftoḥo ܡܷܦܬܰܚ، ܡܷܦܬܳܚܐ - ftiḥ, ftiḥo ܦܬܝܚ، ܦܬܝܚܐ [ftḥ Ip ܦܬܚ] (Q.5,20) ⑴ to be opened, to open (intr.) ⑵ to be made accessible, to be opened up → fotaḥ
mëftakar, mëftakro ܡܷܦܬܰܟܰܪ، ܡܷܦܬܰܟܪܐ - mëftakarle, mëftakarla ܡܷܦܬܰܟܰܪܠܶܗ، ܡܷܦܬܰܟܰܪܠܰܗ [ftkr ܦܬܟܪ] (L.16) to think, to deliberate | mšarele d mëftakar ܡܫܰܪܶܠܶܗ ܕܡܷܦܬܰܟܰܪ he started to think (about it) (L.19); mëftakarre dugle komdagal ܡܷܦܬܰܟܰܪܪܶܗ ܕܘܓܠܶܐ ܟܳܡܕܰܓܰܠ they thought that he is definitely lying (Q.2,46); mëftakrowayno ܡܷܦܬܰܟܪܳܘܰܝܢܐ I (f.) was thinking (Q.10,53)
mëftaxar, mëftaxro ܡܷܦܬܰܟ݂ܰܪ، ܡܷܦܬܰܟ݂ܪܐ - mëftaxarle, mëftaxarla ܡܷܦܬܰܟ݂ܰܪܠܶܗ، ܡܷܦܬܰܟ݂ܰܪܠܰܗ [ftxr ܦܬܟ݂ܪ] (L.21) to be proud, to boast
mëḥḏo ܡܷܚܕ݂ܐ (adv.) immediately → darḥal
mëḥšaw, mëḥšowo ܡܷܚܫܰܘ، ܡܷܚܫܳܘܳܐ - ḥšiw, ḥšiwo ܚܫܝܘ، ܚܫܝܘܐ [ḥšw Ip ܚܫܘ] ⑴ to be counted ⑵ to be valid (as), to count (as), to be considered (as) | komëḥšaw fusqono lag galwoye ܟܳܡܷܚܫܰܘ ܦܘܣܩܳܢܐ ܠܰܓ ܓܰܠܘܳܝܶܐ it it considered a verdict concerning the refugees (Q.10,44) → ḥošaw
mëḥtaram, mëḥtarmo ܡܷܚܬܰܪܰܡ، ܡܷܚܬܰܪܡܐ - mëḥtaramle, mëḥtaramla ܡܷܚܬܰܪܰܡܠܶܗ، ܡܷܚܬܰܪܰܡܠܰܗ [ḥtrm ܚܬܪܡ] (L.21) to respect, to honour
mëḥzan, mëḥzono ܡܷܚܙܰܢ، ܡܷܚܙܳܢܐ - ḥzin, ḥzino ܚܙܝܢ، ܚܙܝܢܐ [ḥzn Ip ܚܙܢ] to be sad, to grieve | lo mëḥzonat ܠܐ ܡܷܚܙܳܢܰܬ do not be sad (L.14) → ḥzinoyo
mëḥze, mëḥzoyo ܡܷܚܙܶܐ، ܡܷܚܙܳܝܐ - ḥazi, ḥazyo ܚܰܙܝ، ܚܰܙܝܐ [ḥzy Ip ܚܙܝ] to be seen, to be found, to appear | lašan u surgoḏo mëḥze šafiro, komaḥtina ebe ṣërtoṯe ܠܰܫܰܢ ܐܘ ܣܘܪܓܳܕ݂ܐ ܡܷܚܙܶܐ ܫܰܦܝܪܐ، ܟܳܡܰܚܬܝܢܰܐ ܐܶܒܶܗ ܨܷܪܬܳܬ݂ܶܐ in order to have a nice calendar we decorate it with pictures (L.9); lašan d mëḥze šrayto ܠܰܫܰܢ ܕܡܷܚܙܶܐ ܫܪܰܝܬܐ so that a solution can be found (L.18) → ḥoze
mëjbar, mëjboro ܡܷܔܒܰܪ، ܡܷܔܒܳܪܐ - jbir, jbiro ܔܒܝܪ، ܔܒܝܪܐ [jbr Ip ܔܒܪ] to be forced, to have to | jbir d ëzze l madrašto du qloco ܔܒܝܪ ܕܐܷܙܙܶܗ ܠܡܰܕܪܰܫܬܐ ܕܘ ܩܠܳܥܐ he had to go to the driving school (L.21)
mëjġal, mëjġolo ܡܷܔܓ݂ܰܠ، ܡܷܔܓ݂ܳܠܐ - jġil/mëjġele, jġilo/mëjġela ܔܓ݂ܝܠ/ܡܷܔܓ݂ܶܠܶܗ، ܔܓ݂ܝܠܐ/ܡܷܔܓ݂ܳܠܐ [jġl Ip ܔܓ݂ܠ] (L.4) to speak, to talk | mëjġalle cam šërkat ġäläbe ܡܷܔܓ݂ܰܠܠܶܗ ܥܰܡ ܫܷܪܟܰܬ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ they talked to many companies (L.6); lo mëjġolat, aš šurone këtte aḏne ܠܐ ܡܷܔܓ݂ܳܠܰܬ ܐܰܫ ܫܘܪܳܢܶܐ ܟܷܬܬܶܗ ܐܰܕ݂ܢܶܐ do not talk, walls have ears (L.7.6); bu Ingliz ḥa kibe mëjġal Ënglišoyo ܒܘ ܐܝܢܓܠܝܙ ܚܰܐ ܟܝܒܶܗ ܡܷܔܓ݂ܰܠ ܐܷܢܓܠܝܫܳܝܐ in England one can speak English (L.20); cam man komëjġolono? ܥܰܡ ܡܰܢ ܟܳܡܷܔܓ݂ܳܠܳܢܐ؟ who am I talking to? (L.24)
mëjġalyono ܡܷܔܓ݂ܰܠܝܳܢܐ, f. mëjġalyoniṯo ܡܷܔܓ݂ܰܠܝܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mëjġalyone ܡܷܔܓ݂ܰܠܝܳܢܶܐ speaker
mëkṯaw, mёkṯowo ܡܷܟܬ݂ܰܘ، ܡܷܟܬ݂ܳܘܐ - kṯiw, kṯiwo ܟܬ݂ܝܘ، ܟܬ݂ܝܘܐ [kṯw Ip ܟܬ݂ܘ] (L.9) ⑴ to be written | ay yawme daḥ ḥušabe, dac ceḏe w dab baṭlone komëkṯowi b gawno semoqo ܐܰܝ ܝܘܡܶܐ ܕܰܚ ܚܘܫܰܒܶܐ، ܕܰܥ ܥܶܕ݂ܶܐ ܘܕܰܒ ܒܰܛܠܳܢܶܐ ܟܳܡܷܟܬ݂ܳܘܝ ܒܓܰܘܢܐ ܣܶܡܳܩܐ weekends, feasts and holidays are written in red (in the calendar) ⑵ to be registered
mëlyun ܡܷܠܝܘܢ (m.), pl. mëlyune ܡܷܠܝܘܢܶܐ million
mëmle, mëmloyo ܡܷܡܠܶܐ، ܡܷܡܠܳܝܐ - mali, malyo ܡܰܠܝ، ܡܰܠܝܐ [mly Ip ܡܠܝ] (L.7) to become full, to fill up (intr.), to be filled | malyo i dukano ܡܰܠܝܐ ܐܝ ܕܘܟܰܢܐ the shop filled up; malino qäḥar ܡܰܠܝܢܐ ܩܱܚܰܪ I became totally angry (lit. full of anger) (Q.7,74) → mole
mën ܡܷܢ what | mën ḥreno? ܡܷܢ ܚܪܶܢܐ؟ what else? something else? (L.10); mën šëkël yo? ܡܷܢ ܫܷܟܷܠ ܝܐ؟ which model (kind)? (L.24)
b mën (L.24) ܒܡܷܢ in what, with the help of what
cal mën (L.24) ܥܰܠ ܡܷܢ why
l mën (L.24) ܠܡܷܢ to what, for what
mën kit mën layt? (L.24) ܡܷܢ ܟܝܬ ܡܷܢ ܠܰܝܬ؟ what's new?
mëntaqal, mëntaqlo ܡܷܢܬܰܩܰܠ، ܡܷܢܬܰܩܠܐ - mëntaqele, mëntaqela ܡܷܢܬܰܩܶܠܶܗ، ܡܷܢܬܰܩܶܠܰܗ [ntql ܢܬܩܠ] (G.21) to move house, to move (intr.)
mënyono ܡܷܢܝܳܢܐ (m.), pl. mënyone ܡܷܢܝܳܢܶܐ number, figure, quantity
mënyono d comure ܡܷܢܝܳܢܐ ܕܥܳܡܘܪܶܐ number of residents | u mënyono dac comurayḏa ܐܘ ܡܷܢܝܳܢܐ ܕܰܥ ܥܳܡܘܪܰܝܕ݂ܰܗ number of its (f.) inhabitants (L.19)
mëqḥar, mëqḥoro ܡܷܩܚܰܪ، ܡܷܩܚܳܪܐ - qḥir, qḥiro ܩܚܝܪ، ܩܚܝܪܐ [qḥr Ip ܩܚܪ] (Q.1,67) to become angry | qḥiri kulle mene ܩܚܝܪܝ ܟܘܠܠܶܗ ܡܶܢܶܗ everyone was angry at him (Q.2,48)
mëqqa ܡܷܩܩܰܐ ⑴ how much | mëqqa yo ṭime du bërġël? ܡܷܩܩܰܐ ܝܐ ܛܝܡܶܗ ܕܘ ܒܷܪܓ݂ܷܠ؟ how much does the bulgur cost? (L.10) ⑵ however much, no matter how much | mëqqa dë grëšše ܡܷܩܩܰܐ ܕܷܓܪܷܫܫܶܗ however much they pulled (Q.1,87)
mëqṭac, mëqṭoco ܡܷܩܛܰܥ، ܡܷܩܛܳܥܐ - qṭic, qṭico ܩܛܝܥ، ܩܛܝܥܐ [qṭc Ip ܩܛܥ] (L.4) ⑴ to be cut off ⑵ to stop (intr., relationship), to be cut short | u jayran qṭic ܐܘ ܔܰܝܪܰܐܢ ܩܛܝܥ the power went off (Q.3,17-18) → qoṭac
mëstacmal, mëstacmlo ܡܷܣܬܰܥܡܰܠ، ܡܷܣܬܰܥܡܠܐ - mëstacmele, mëstacmela ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܶܗ، ܡܷܣܬܰܥܡܶܠܰܗ [stcml ܣܬܥܡܠ] (L.21) to use
mëstafad, mëstafdo ܡܷܣܬܰܦܰܕ، ܡܷܣܬܰܦܕܐ - mëstafadle, mëstafadla ܡܷܣܬܰܦܰܕܠܶܗ، ܡܷܣܬܰܦܰܕܠܰܗ [stfd ܣܬܦܕ] (L.21) to benefit from smth., to profit
mësxar, mësxoro ܡܷܣܟ݂ܰܪ، ܡܷܣܟ݂ܳܪܐ - sxir, sxiro ܣܟ݂ܝܪ، ܣܟ݂ܝܪܐ [sxr Ip ܣܟ݂ܪ] ⑴ to be closed, to be sealed | u tarcayḏa sxir ܐܘ ܬܰܪܥܰܝܕ݂ܰܗ ܣܟ݂ܝܪ its doors (of the monastery) were closed (i.e. the monastery was not open to public) (Q.8,62) → soxar
Mëṣër ܡܷܨܷܪ Egypt
mëṣroyo ܡܷܨܪܳܝܐ, f. mëṣrayto ܡܷܨܪܰܝܬܐ, pl. mëṣroye ܡܷܨܪܳܝܶܐ Egyptian
mëšlaḥ, mëšloḥo ܡܷܫܠܰܚ، ܡܷܫܠܳܚܐ - šliḥ, šliḥo ܫܠܝܚ، ܫܠܝܚܐ [šlḥ Ip ܫܠܚ] to be taken off, to be torn off | šliḥi ad danwaṯṯe ܫܠܝܚܝ ܐܰܕ ܕܰܢܘܰܬ݂ܬ݂ܶܗ their tails tore off (Q.1,88) → šolaḥ
mëštabhar, mëštabhro ܡܷܫܬܰܒܗܰܪ، ܡܷܫܬܰܒܗܪܐ - mëštabharle, mëštabharla ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܶܗ، ܡܷܫܬܰܒܗܰܪܠܰܗ [štbhr ܫܬܒܗܪ] (L.4) to be proud, to boast
mëštace, mëštacyo ܡܷܫܬܰܥܶܐ، ܡܷܫܬܰܥܝܐ - mëštacele, meštacela ܡܷܫܬܰܥܶܠܶܗ، ܡܷܫܬܰܥܶܠܰܗ [štcy ܫܬܥܝ] to play
mëštacmar, mëštacmro ܡܷܫܬܰܥܡܰܪ، ܡܷܫܬܰܥܡܪܐ - mëštacmarle, mëštacmarla ܡܷܫܬܰܥܡܰܪܠܶܗ، ܡܷܫܬܰܥܡܰܪܠܰܗ [štcmr ܫܬܥܡܪ] (L.21) to colonise
mëštawḥar, mëštawḥro ܡܷܫܬܰܘܚܰܪ، ܡܷܫܬܰܘܚܪܐ - mëštawḥarle, mëštawḥarla ܡܷܫܬܰܘܚܰܪܠܶܗ، ܡܷܫܬܰܘܚܰܪܠܰܗ [štwḥr ܫܬܘܚܪ] to be late
mëštawtaf, mëštawtfo ܡܷܫܬܰܘܬܰܦ، ܡܷܫܬܰܘܬܦܐ - mëštawtafle, mëštawtafla ܡܷܫܬܰܘܬܰܦܠܶܗ، ܡܷܫܬܰܘܬܰܦܠܰܗ [štwtf ܫܬܘܬܦ] (L.21) to take part, to participate
mëštawtfono ܡܷܫܬܰܘܬܦܳܢܐ, f. mëštawtfoniṯo ܡܷܫܬܰܘܬܦܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mëštawtfone ܡܷܫܬܰܘܬܦܳܢܶܐ (L.15) participant
mëštuṯo ܡܷܫܬܘܬ݂ܐ (f.), pl. mëštawoṯe ܡܷܫܬܰܘܳܬ݂ܶܐ (L.11) wedding
mëtfaq, mëtfoqo ܡܷܬܦܰܩ، ܡܷܬܦܳܩܐ - tfiq, tfiqo ܬܦܝܩ، ܬܦܝܩܐ [tfq Ip ܬܦܩ] ⑴ to meet, to encounter | tfiq cal emi ܬܦܝܩ ܥܰܠ ܐܶܡܝ he met my mother (Q.6,80) ⑵ to accidentally be in a place
mëtle, mëtloyo ܡܷܬܠܶܐ، ܡܷܬܠܳܝܐ - tali, talyo ܬܰܠܝ، ܬܰܠܝܐ [tly Ip ܬܠܝ] ⑴ to be hidden ⑵ to disappear | talën me qum i cayno ܬܰܠܷܢ ܡܶܐ ܩܘܡ ܐܝ ܥܰܝܢܐ they have become less visible (L.19)
mëtnabe, mëtnabyo ܡܷܬܢܰܒܶܐ، ܡܷܬܢܰܒܝܐ - mëtnabele, mëtnabela ܡܷܬܢܰܒܶܠܶܗ، ܡܷܬܢܰܒܶܠܰܗ [tnby ܬܢܒܝ] (L.21) to divine, to predict
mëtro ܡܷܬܪܳܐ (m.), pl. mëtrowat ܡܷܬܪܳܘܰܬ (L.19) meter
mëtṣawar, mëtṣawro ܡܷܬܨܰܘܰܪ، ܡܷܬܨܰܘܪܐ - mëtṣawarle, mëtṣawarla ܡܷܬܨܰܘܰܪܠܶܗ، ܡܷܬܨܰܘܰܪܠܰܗ [tṣwr ܬܨܘܪ] (L.21) to introduce oneself
mëttafaq, mëttafqo ܡܷܬܬܰܦܰܩ، ܡܷܬܬܰܦܩܐ - mëttafaqle, mëttafaqla ܡܷܬܬܰܦܰܩܠܶܗ، ܡܷܬܬܰܦܰܩܠܰܗ [ttfq ܬܬܦܩ] (L.21) to come to an agreement
mëtwaqac, mëtwaqco ܡܷܬܘܰܩܰܥ، ܡܷܬܘܰܩܥܐ - mëtwaqacle, mëtwaqacla ܡܷܬܘܰܩܰܥܠܶܗ، ܡܷܬܘܰܩܰܥܠܰܗ [twqc ܬܘܩܥ] (L.21) to expect
mëtwar, mëtworo ܡܷܬܘܰܪ، ܡܷܬܘܳܪܐ - twir, twiro ܬܘܝܪ، ܬܘܝܪܐ [twr I ܬܘܪ] (G.19) to be broken, to break (intr.), to break to pieces (intr.) → towar
mëtyaqan, mëtyaqno ܡܷܬܝܰܩܰܢ، ܡܷܬܝܰܩܢܐ - mëtyaqanle, mëtyaqanla ܡܷܬܝܰܩܰܢܠܶܗ، ܡܷܬܝܰܩܰܢܠܰܗ [tyqn ܬܝܩܢ] (L.21) to believe | komëtyaqnina gëd howe mazlo makëšrono w basimo ܟܳܡܷܬܝܰܩܢܝܢܰܐ ܓܷܕ ܗܳܘܶܐ ܡܰܙܠܐ ܡܰܟܷܫܪܳܢܐ ܘܒܰܣܝܡܐ we believe that this will be a successful and nice trip (L.17); mëtyaqnat lo eli šteli u ḥalwo! !ܡܷܬܝܰܩܢܰܬ ܠܐ ܐܶܠܝ ܫܬܶܠܝ ܐܘ ܚܰܠܘܐ believe me, it is not me who has drunk the milk! (Q.1,28); lo komëtyaqanno d kurxi bat turayḏan ܠܐ ܟܳܡܷܬܝܰܩܰܢܢܐ ܕܟܘܪܟ݂ܝ ܒܰܬ ܬܘܪܰܝܕ݂ܰܢ I don't believe that they will search our bags (Q.7,37); iḏa d mëtyaqniwa ܐܝܕ݂ܰܐ ܕܡܷܬܝܰܩܢܝܘܰܐ if they believed (Q.10,36)
mëṯḥo ܡܷܬ݂ܚܐ (m.) ⑴ period of time | mëṯḥo dë tmone ëšne ܡܷܬ݂ܚܐ ܕܷܬܡܳܢܶܐ ܐܷܫܢܶܐ eight years long (Q.9,8) ⑵ time limit → mëdde
mëṯnaḥ, mëṯnoḥo ܡܷܬ݂ܢܰܚ، ܡܷܬ݂ܢܳܚܐ - ṯniḥ, ṯniḥo ܬ݂ܢܝܚ، ܬ݂ܢܝܚ [ṯnḥ Ip ܬ݂ܢܚ] (L.15) to rest, to recover, to relax
mëzdahar, mëzdahro ܡܷܙܕܰܗܰܪ، ܡܷܙܕܰܗܪܐ - mëzdaharle, mëzdaharla ܡܷܙܕܰܗܰܪܠܶܗ، ܡܷܙܕܰܗܰܪܠܰܗ [zdhr ܙܕܗܪ] (L.21) to be wary of, to pay attention to
mfalaġ, mfalġo ܡܦܰܠܰܓ݂، ܡܦܰܠܓ݂ܐ - mfalaġle, mfalaġla ܡܦܰܠܰܓ݂ܠܶܗ، ܡܦܰܠܰܓ݂ܠܰܗ [flġ II ܦܠܓ݂] ⑴ to share, to divide ⑵ to distribute | mfalaġġe ad dёšne ܡܦܰܠܰܓ݂ܓ݂ܶܗ ܐܰܕ ܕܷܫܢܶܐ they distributed the presents (L.13)
mfane, mfanyo ܡܦܰܢܶܐ، ܡܦܰܢܝܐ - mfanele, mfanela ܡܦܰܢܶܠܶܗ، ܡܦܰܢܶܠܰܗ [fny II ܦܢܝ] (L.3) to reply | mfanyowa b karyo karyo ܡܦܰܢܝܳܘܰܐ ܒܟܰܪܝܐ ܟܰܪܝܐ she replied very briefly (L.22)
mfaqas, mfaqso ܡܦܰܩܰܣ، ܡܦܰܩܣܐ - mfaqasle, mfaqasla ܡܦܰܩܰܣܠܶܗ، ܡܦܰܩܰܣܠܰܗ [fqs II ܦܩܣ] to applaud, to clap
mfaraḏ, mfarḏo ܡܦܰܪܰܕ݂، ܡܦܰܪܕ݂ܐ - mfaraḏle, mfaraḏla ܡܦܰܪܰܕ݂ܠܶܗ، ܡܦܰܪܰܕ݂ܠܰܗ [frḏ II ܦܪܕ݂] ⑴ to destem | mfarḏiwayna aḥ ḥappoṯe dac cënwe b iḏayna ܡܦܰܪܕ݂ܝܘܰܝܢܰܐ ܐܰܚ ܚܰܦ݁ܦ݁ܳܬ݂ܶܐ ܕܰܥ ܥܷܢܘܶܐ ܒܐܝܕ݂ܰܝܢܰܐ we destemed the grapes by hand (Q.4,12) ⑵ to crumble
mfaraj, mfarjo ܡܦܰܪܰܔ، ܡܦܰܪܔܐ - mfarajle, mfarajla ܡܦܰܪܰܔܠܶܗ، ܡܦܰܪܰܔܠܰܗ [frj II ܦܪܔ] to watch, to observe | mfarjiwayna fëlim ܡܦܰܪܔܝܘܰܝܢܰܐ ܦܷܠܝܡ we were watching a film (Q.5,8)
mfarqac, mfarqco ܡܦܰܪܩܰܥ، ܡܦܰܪܩܥܐ - mfarqarle, mfarqacla ܡܦܰܪܩܰܥܠܶܗ، ܡܦܰܪܩܰܥܠܰܗ [frqc ܦܪܩܥ] to fire (fireworks), to detonate (tr.) | komfarqci af foqёcyoṯaṯṯe ܟܳܡܦܰܪܩܥܝ ܐܰܦ ܦܳܩܷܥܝܳܬ݂ܰܬ݂ܬ݂ܶܗ they light up their fireworks (L.13) → foqёcṯo
mfataš, mfatšo ܡܦܰܬܰܫ، ܡܦܰܬܫܐ - mfatašle, mfatašla ܡܦܰܬܰܫܠܶܗ، ܡܦܰܬܰܫܠܰܗ [ftš II ܦܬܫ] (L.21) to examine, to inspect, to search
mgalwe, mgalwo ܡܓܰܠܘܶܐ، ܡܓܰܠܘܐ - mgalwele, mgalwela ܡܓܰܠܘܶܠܶܗ، ܡܓܰܠܘܶܠܰܗ [glwy ܓܠܘܝ] ⑴ to emigrate | ġäläbe mam mšiḥoye mgalwalle ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ ܡܰܡ ܡܫܝܚܳܝܶܐ ܡܓܰܠܘܰܠܠܶܗ many Christians have emigrated (Q.9,102) ⑵ to flee (from the home country)
mġalṯo ܡܓ݂ܰܠܬ݂ܐ (f.), pl. mġale ܡܓ݂ܰܠܶܐ (Q.5,5) newspaper
mġayar, mġayro ܡܓ݂ܰܝܰܪ، ܡܓ݂ܰܝܪܐ - mġayarle, mġayarla ܡܓ݂ܰܝܰܪܠܶܗ، ܡܓ݂ܰܝܰܪܠܰܗ [ġyr II ܓ݂ܝܪ] ⑴ to change, to modify | lo mġayarle u fëkrayḏe ܠܐ ܡܓ݂ܰܝܰܪܠܶܗ ܐܘ ܦܷܟܪܰܝܕ݂ܶܗ he did not change his opinion ⑵ to exchange, to replace
mġušo ܡܓ݂ܘܫܐ (m.), pl. mġuše ܡܓ݂ܘܫܶܐ ⑴ magi (d.h. the Three Kings) ⑵ Zoroastrian
mhadyono ܡܗܰܕܝܳܢܐ, f. mhadyoniṯo ܡܗܰܕܝܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mhadyone ܡܗܰܕܝܳܢܶܐ guide, travel guide, supervisor
mhalax, mhalxo ܡܗܰܠܰܟ، ܡܗܰܠܟ݂ܐ - mhalaxle, mhalaxla ܡܗܰܠܰܟ݂ܠܶܗ، ܡܗܰܠܰܟ݂ܠܰܗ [hlx II ܗܠܟ݂] ⑴ to go, to walk, (car) to move (intr.) ⑵ (business, work) to run = malax
mhane, mhanyo ܡܗܰܢܶܐ، ܡܗܰܢܝܐ - mhanele, mhanela ܡܗܰܢܶܠܶܗ، ܡܗܰܢܶܠܰܗ [hny II ܗܢܝ] ⑴ to congratulate, to compliment | komhanenolax ܟܳܡܗܰܢܶܢܳܠܰܟ݂ I congratulate you (f.) (L.24) ⑵ to bless
mhawar, mhawro ܡܗܰܘܰܪ، ܡܗܰܘܪܐ - mhawarle, mhawarla ܡܗܰܘܰܪܠܶܗ، ܡܗܰܘܰܪܠܰܗ [hwr II ܗܘܪ] to call for help | mhawarle w lo mhawarle ܡܗܰܘܰܪܠܶܗ ܘܠܐ ܡܗܰܘܰܪܠܶܗ no matter how much he called for help (Q.2,44)
mhaymno, f. mhaymanto ܡܗܰܝܡܰܢܬܐ, pl. mhaymne ܡܗܰܝܡܢܶܐ (Q.8,72) believer
mḥaḏar, mḥaḏro ܡܚܰܕ݂ܰܪ، ܡܚܰܕ݂ܪܐ - mḥaḏarle, mḥaḏarla ܡܚܰܕ݂ܰܪܠܶܗ، ܡܚܰܕ݂ܰܪܠܰܗ [ḥḏr II ܚܕ݂ܪ] (L.3) to prepare | kolozam mḥaḏrono i ḥšamto ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܚܰܕ݂ܪܳܢܐ ܐܝ ܚܫܰܡܬܐ I (f.) must prepare the dinner (L.8); i sicto mṭayboniṯo mḥaḏarla taḥrazto catërto ܐܝ ܣܝܥܬܐ ܡܛܰܝܒܳܢܝܬ݂ܐ ܡܚܰܕ݂ܰܪܠܰܗ ܬܰܚܪܰܙܬܐ ܥܰܬܷܪܬܐ the organising committee has arranged a rich programme (L.17); mḥaḏriwayna i qroṭën ܡܚܰܕ݂ܪܝܘܰܝܢܰܐ ܐܝ ܩܪܳܛܷܢ we prepared the breakfast (Q.5,13)
mḥalaf, mḥalfo ܡܚܰܠܰܦ، ܡܚܰܠܦܐ - mḥalafle, mḥalafla ܡܚܰܠܰܦܠܶܗ، ܡܚܰܠܰܦܠܰܗ [ḥlf II ܚܠܦ] ⑴ to change, to swap, to transform ⑵ to exchange → mšaḥlaf
mḥalaq, mḥalqo ܡܚܰܠܰܩ، ܡܚܰܠܩܐ - mḥalaqle, mḥalaqla ܡܚܰܠܰܩܠܶܗ، ܡܚܰܠܰܩܠܰܗ [ḥlq II ܚܠܩ] (G.13) ⑴ to throw, to throw away | hatu mḥalqënxu? ܗܰܬܘ ܡܚܰܠܩܷܢܟ݂ܘ؟ did you (pl.) throw them out? (L.21); u ḥamro mḥalaqwa i kaffe larwal ܐܘ ܚܰܡܪܐ ܡܚܰܠܰܩܘܰܐ ܐܝ ܟܰܦܦܶܐ ܠܰܪܘܰܠ the wine (in the making) was throwing away the foam (from the fermented grapes) (Q.4,37) ⑵ to jump ⑶ to lament
mḥalqo ܡܚܰܠܩܐ (adj.), f. mḥalaqto ܡܚܰܠܰܩܬܐ, pl. mḥalqe ܡܚܰܠܩܶܐ thrown away | aj julani qay harke mḥalqe ne? ܐܰܔ ܔܘܠܰܢܝ ܩܰܝ ܗܰܪܟܶܐ ܡܚܰܠܩܶܐ ܢܶܐ؟ why are these clothes lying around? (L.21)
mḥase ܡܚܰܣܶܐ - mḥasele ܡܚܰܣܶܠܶܗ [ḥsy II ܚܣܝ] to rest smb.'s soul, to forgive (only about God) | Aloho mḥasele! !ܐܰܠܳܗܐ ܡܚܰܣܶܠܶܗ may God rest his soul! → miḥase
mḥašwono ܡܚܰܫܘܳܢܐ, f. mḥašwoniṯo ܡܚܰܫܘܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mḥašwone ܡܚܰܫܘܳܢܶܐ (L.10) cashier
mḥaṭo ܡܚܰܛܐ (f.), pl. mḥaṭe ܡܚܰܛܶܐ (L.14) ⑴ needle ⑵ syringe
mḥayḏo ܡܚܰܝܕ݂ܐ, f. mḥayaḏto ܡܚܰܝܰܕ݂ܬܐ, pl. mḥayḏe ܡܚܰܝܕ݂ܶܐ united
Ëmwoṯe Mḥayḏe ܐܷܡܘܳܬ݂ܶܐ ܡܚܰܝܕ݂ܶܐ United Nations (UN)
mḥilo ܡܚܝܠܐ (adj.), f. mḥëlto ܡܚܷܠܬܐ, pl. mḥile ܡܚܝܠܶܐ (L.3) weak
mibaḥan, mibaḥno ܡܝܒܰܚܰܢ، ܡܝܒܰܚܢܐ - mbaḥan, mbaḥno ܡܒܰܚܰܢ، ܡܒܰܚܢܐ [bḥn IIp ܒܚܢ] to be studied, to be researched | ṭrele ak kṯowe d mibaḥni ܛܪܶܠܶܗ ܐܰܟ ܟܬ݂ܳܘܶܐ ܕܡܝܒܰܚܢܝ he made sure that the books were studied (Q.9,70)
mibaṭ, miboṭo ܡܝܒܰܛ، ܡܝܒܳܛܐ - biṭ, biṭo ܒܝܛ، ܒܝܛܐ [byṭ Ip ܒܝܛ] to explode, to burst, to crack open, to be fired (fireworks) | b riša d šato komibaṭ foqëcyoṯe ܒܪܝܫܰܗ ܕܫܰܬܐ ܟܳܡܝܒܰܛ ܦܳܩܷܥܝܳܬ݂ܶܐ on New Year’s Eve many fireworks are lit (L.13)
micadal, micadlo ܡܝܥܰܕܰܠ، ܡܝܥܰܕܠܐ - mcadal, mcadlo ܡܥܰܕܰܠ، ܡܥܰܕܠܐ [cdl IIp ܥܕܠ] (Q.8,51) to be put in order, to be improved
micawan, micawno ܡܝܥܰܘܰܢ، ܡܝܥܰܘܢܐ - mcawan, mcawno ܡܥܰܘܰܢ، ܡܥܰܘܢܐ [cwn IIp ܥܘܢ] to be helped, to be supported | mcawni mam moraṯṯe ܡܥܰܘܢܝ ܡܰܡ ܡܳܪܰܬ݂ܬ݂ܶܗ they were supported by their relatives (L.19)
micayan, micayno ܡܝܥܰܝܰܢ، ܡܝܥܰܝܢܐ - mcayan, mcayno ܡܥܰܝܰܢ، ܡܥܰܝܢܐ [cyn IIp ܥܝܢ] (L.14) to be examined (medically, technically)
midamar, midamro ܡܝܕܰܡܰܪ، ܡܝܕܰܡܪܐ - mdamar, mdamro ܡܕܰܡܰܪ، ܡܕܰܡܪܐ [dmr IIp ܕܡܪ] to wonder, to be astonished, to be surprised | komidamri cal ad dugle du rucyo ܟܳܡܝܕܰܡܪܝ ܥܰܠ ܐܰܕ ܕܘܓܠܶܐ ܕܘ ܪܘܥܝܐ they are surprised by the lies of the herdsman (Q.2,40) = midawmar
midaq, midoqo ܡܝܕܰܩ، ܡܝܕܳܩܐ - diq, diqo ܕܝܩ، ܕܝܩܐ [dyq Ip ܕܝܩ] ⑴ to be pressed ⑵ to be touched | komidaq u zago ܟܳܡܝܕܰܩ ܐܘ ܙܰܓܐ the doorbell rings (L.23); diq u zago du bayto ܕܝܩ ܐܘ ܙܰܓܐ ܕܘ ܒܰܝܬܐ the door bell rang
midawmar, midawmro ܡܝܕܰܘܡܰܪ، ܡܝܕܰܘܡܪܐ - mdawmar, mdawmro ܡܕܰܘܡܰܪ، ܡܕܰܘܡܪܐ [dwmr Ip ܕܘܡܪ] to wonder, to be astonished, to be surprised | mdawmar u taclo ܡܕܰܘܡܰܪ ܐܘ ܬܰܥܠܐ the fox was astonished (Q.1,73); midawmrowayno ܡܝܕܰܘܡܪܳܘܰܝܢܐ I (f.) was surprised (Q.10,59) = midamar
Midën ܡܝܕܷܢ (Q.3,3) Midën, village in Turabdin → Mëdhoyo
miḏac, miḏoco ܡܝܕ݂ܰܥ، ܡܝܕ݂ܳܥܐ - iḏic, iḏico ܐܝܕ݂ܝܥ، ܐܝܕ݂ܝܥܐ [ʾḏc Ip ܐܕ݂ܥ] to be known, to be recognised | i iqarṯaṯe komiḏoco bu ëšmo d Be Marawge ܐܝ ܐܝܩܰܪܬ݂ܰܬ݂ܶܐ ܟܳܡܝܕ݂ܳܥܐ ܒܘ ܐܷܫܡܐ ܕܒܶܐ ܡܰܪܰܘܓܶܐ this family is known by the name Be Marawge (L.4) → oḏac
miḏe d ܡܝܕ݂ܶܗ ܕ because, since
mifalaġ, mifalġo ܡܝܦܰܠܰܓ݂، ܡܝܦܰܠܓ݂ܐ - mfalaġ, mfalġo ܡܦܰܠܰܓ݂، ܡܦܰܠܓ݂ܐ [flġ IIp ܦܠܓ݂] ⑴ to be distributed, to be divided | u gušmo komifalaġ l arbco falqe ܐܘ ܓܘܫܡܐ ܟܳܡܝܦܰܠܰܓ݂ ܠܰܐܪܒܥܐ ܦܰܠܩܶܐ the body can be divided into four main parts (L.7) → mëflaġ, mfalaġ
mifataš, mifatšo ܡܝܦܰܬܰܫ، ܡܝܦܰܬܫܐ - mfataš, mfatšo ܡܦܰܬܰܫ، ܡܦܰܬܫܐ [ftš IIp ܦܬܫ] to be searched, to be inspected | ṭrele ak kṯowe d mifatši ܛܪܶܠܶܗ ܐܰܟ ܟܬ݂ܳܘܶܐ ܕܡܝܦܰܬܫܝ he made sure that the books were studied thoroughly (Q.9,71) → mfataš
migawlac, migawlco ܡܝܓܰܘܠܰܥ، ܡܝܓܰܘܠܥܐ - mgawlac, mgawlco ܡܓܰܘܠܰܥ، ܡܓܰܘܠܥܐ [gwlc Ip ܓܘܠܥ] to turn (intr., stomach), to be disgusted, to feel nauseous | lebi komigawlac ܠܶܒܝ ܟܳܡܝܓܰܘܠܰܥ I feel nauseous (L.14) → lebo
mihaz, mihozo ܡܝܗܰܙ، ܡܝܗܳܙܐ - hiz, hizo ܗܝܙ، ܗܝܙܐ [hyz Ip ܗܝܙ] (L.24) ⑴ to be shaken ⑵ to quake, to vibrate | hiz u smartphone ܗܝܙ ܐܘ ܣܡܰܐܪܬܦܳܢ the phone vibrated (L.24)
miḥalaf, miḥalfo ܡܝܚܰܠܰܦ، ܡܝܚܰܠܦܐ - mḥalaf, mḥalfo ܡܚܰܠܰܦ، ܡܚܰܠܦܐ [ḥlf IIp ܚܠܦ] ⑴ to be changed ⑵ to change (intr.), to transform (intr.), to turn into (intr.) | tamo u lahgo komiḥalaf l caywe ܬܰܡܐ ܐܘ ܠܰܗܓܐ ܟܳܡܝܚܰܠܰܦ ܠܥܰܝܘܶܐ there the vapour condenses into clouds (L.18) ⑶ to be exchanged, to be substituted → mḥalaf
miḥase, miḥasyo ܡܝܚܰܣܶܐ، ܡܝܚܰܣܝܐ - mḥase, mḥasyo ܡܚܰܣܶܐ، ܡܚܰܣܝܐ [ḥsy IIp ܚܣܝ] to pass away | mḥasyo i aṯto d Nacum Fayëq ܡܚܰܣܝܐ ܐܝ ܐܰܬ݂ܬܐ ܕܢܰܥܘܡ ܦܰܝܷܩ Nacum Fayëq's wife passed away (Q.9,122) → moyaṯ, mḥase
miḥawal, miḥawlo ܡܝܚܰܘܰܠ، ܡܝܚܰܘܠܐ - mḥawal, mḥawlo ܡܚܰܘܰܠ، ܡܚܰܘܠܐ [ḥwl IIp ܚܘܠ] ⑴ to be moved, to be relocated | u Abrohёm mḥawal lu beṯ krihe ܐܘ ܐܰܒܪܳܗܷܡ ܡܚܰܘܰܠ ܠܘ ܒܶܝܬ݂ ܟܪܝܗܶܐ Abrohёm was transferred to the hospital (L.14) ⑵ to be converted, to be transformed ⑶ to marry
mimad, mimodo ܡܝܡܰܕ، ܡܝܡܳܕܐ - mid, mido ܡܝܕ، ܡܝܕܐ [myd Ip ܡܝܕ] to be taken | lo komimëd kalla ܠܐ ܟܳܡܝܡܷܕ ܟܰܠܠܰܐ no money is taken (Q.3,79) → moyad
mimar, mimar ܡܝܡܰܪ، ܡܝܡܳܪܐ - mir, miro ܡܝܪ، ܡܝܪܐ [ʾmr Ip ܐܡܪ] to be said | mir ele ܡܝܪ ܐܶܠܶܗ he was told (L.14) → mitawmar, omar
mimro ܡܝܡܪܐ (m.), pl. mimre ܡܝܡܪܶܐ (Q.9,42) poem
minakaf, minakfo ܡܝܢܰܟܰܦ، ܡܝܢܰܟܦܐ - mnakaf, mnakfo ܡܢܰܟܰܦ، ܡܢܰܟܦܐ [nkf IIp ܢܟܦ] to be ashamed | fayëš (u taclo) dlo danwo w ġäläbe minakafwa ܦܰܝܷܫ (ܐܘ ܬܰܥܠܐ) ܕܠܐ ܕܰܢܘܐ ܘܓ݂ܱܠܱܒܶܐ ܡܝܢܰܟܰܦܘܰܐ (the fox) had no tail and was very ashamed (Q.1,51)
miqafe, miqafyo ܡܝܩܰܦܶܐ، ܡܝܩܰܦܝܐ - mqafe, mqafyo ܡܩܰܦܶܐ، ܡܩܰܦܝܐ [qfy IIp ܩܦܝ] ⑴ to come by | ay yawme basime hawxa lo komiqafën ܐܰܝ ܝܰܘܡܶܐ ܒܰܣܝܡܶܐ ܗܰܘܟ݂ܰܐ ܠܐ ܟܳܡܝܩܰܦܷܢ such nice days are rare (L.22) ⑵ to be found → mqafe
miqawam, miqawmo ܡܝܩܰܘܰܡ، ܡܝܩܰܘܡܐ - mqawam, mqawmo ܡܩܰܘܰܡ، ܡܩܰܘܡܐ [qwm IIp ܩܘܡ] to break out (misfortune), to be overwhelmed (by a misfortune, illness) | aṯmël mqawmo cal u Abrohëm ܐܰܬ݂ܡܷܠ ܡܩܰܘܡܐ ܥܰܠ ܐܘ ܐܰܒܪܳܗܷܡ yesterday Abrohëm got ill (L.14)
misakar, misakro ܡܝܣܰܟܰܪ، ܡܝܣܰܟܪܐ - msakar, msakro ܡܣܰܟܰܪ، ܡܣܰܟܪܐ [skr IIp ܣܟܪ] ⑴ to get lost ⑵ to go astray → msakar
misam, misomo ܡܝܣܰܡ، ܡܝܣܳܡܐ - sim, simo ܣܝܡ، ܣܝܡܐ [sym Ip ܣܝܡ] (G.19) to be done, to be made | u buḥrono komisam ܐܘ ܒܘܚܪܳܢܐ ܟܳܡܝܣܰܡ the examination is conducted (Q.10,74) → soyam
mišadar, mišadro ܡܝܫܰܕܰܪ، ܡܝܫܰܕܪܐ - mšadar, mšadro ܡܫܰܕܰܪ، ܡܫܰܕܪܐ [šdr IIp ܫܕܪ] to be sent | l man komišadar u e-mail? ܠܡܰܢ ܟܳܡܝܫܰܕܰܪ ܐܘ ܐܝܡܰܝܠ؟ who is the email sent to? (L.24) → mšadar
mišawaš, mišawšo ܡܝܫܰܘܰܫ، ܡܝܫܰܘܰܫ - mšawaš, mšawšo ܡܫܰܘܰܫ، ܡܫܰܘܫܐ [šwš IIp ܫܘܫ] to be confused, to get mixed up → mšawaš
mišawšaṭ, mišawšṭo ܡܝܫܰܘܫܰܛ، ܡܝܫܰܘܫܛܐ - mšawšaṭ, mšawšṭo ܡܫܰܘܫܰܛ، ܡܫܰܘܫܛܐ [šwšṭ Ip ܫܘܫܛ] to develop oneself
mitacmar, mitacmro ܡܝܬܰܥܡܰܪ، ܡܝܬܰܥܡܪܐ - mtacmar, mtacmro ܡܬܰܥܡܰܪ، ܡܬܰܥܡܪܐ [cmr IIIp ܥܡܪ] to be built | mtacmro me ḥaṯo ܡܬܰܥܡܪܐ ܡܶܐ ܚܰܬ݂ܐ it (f.) was newly built (Q.8,50) → macmar
mitadcar, mitadacro ܡܝܬܰܕܥܰܪ، ܡܝܬܰܕܰܥܪܐ - mtadcar, mtadacro ܡܬܰܕܥܰܪ، ܡܬܰܕܰܥܪܐ [dcr IIIp ܕܥܪ] (L.14) to be brought back, to be returned, to be sent back → madcar
mitahwe, mitahwo ܡܝܬܰܗܘܶܐ، ܡܝܬܰܗܘܐ - mtahwe, mtahwo ܡܬܰܗܘܶܐ، ܡܬܰܗܘܐ [ʾby/yhw IIIp ܝܗܘ/ܐܒܝ] to be given → hiw, obe
mitaḥat, mitaḥto ܡܝܬܰܚܰܬ، ܡܝܬܰܚܬܐ - mtaḥat, mtaḥto ܡܬܰܚܰܬ، ܡܬܰܚܰܬ [ḥyt IIIp ܚܝܬ] to be put, to be placed | ag gamle lo kolozam mitaḥti baq qlubye ܐܰܓ ܓܰܡܠܶܐ ܠܐ ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܝܬܰܚܬܝ ܒܰܩ ܩܠܘܒܝܶܐ the camels shouldn't be put into cages (L.22) → maḥat
mitakël, mitakilo ܡܝܬܰܟܰܠ، ܡܝܬܰܟܝܠܐ - mtakal, mtakilo ܡܬܰܟܰܠ، ܡܬܰܟܝܠܐ [kyl IIIp ܟܝܠ] (G.19) to be measured → makël
mitakrax, mitakarxo ܡܝܬܰܟܪܰܟ݂، ܡܝܬܰܟܰܪܟ݂ܐ - mtakrax, mtakarxo ܡܬܰܟܪܰܟ݂، ܡܬܰܟܰܪܟ݂ܐ [krx IIIp ܟܪܟ݂] ⑴ to be shown around ⑵ to be shown, to be performed | gëd mitakrax u fëlim ܓܷܕ ܡܝܬܰܟܪܰܟ݂ ܐܘ ܦܷܠܝܡ the film will be shown (L.24) → makrax
mitaku, mitakiwo ܡܝܬܰܟܘ، ܡܝܬܰܟܝܘܐ - mtakaw, mtakiwo ܡܬܰܟܰܘ، ܡܬܰܟܝܘܐ [kyl IIIp ܟܝܠ] (L.7) to be injured | ag garme konëṭri ah hadome gawoye (organe) du gušmo d lo mitakiwi inaqla d ḥa qoyaṯ b dukṯo ܐܰܓ ܓܰܪܡܶܐ ܟܳܢܷܛܪܝ ܐܰܗ ܗܰܕܳܡܶܐ ܓܰܘܳܝܶܐ (ܐܳܪܓܰܢܶܐ) ܕܘ ܓܘܫܡܐ ܕܠܐ ܡܝܬܰܟܝܘܝ ܐܝܢܰܩܠܰܐ ܕܚܰܐ ܩܳܝܰܬ݂ ܒܕܘܟܬ݂ܐ the bones protect the internal organs of the body so that they are not injured when one bumps into something (L.7) → maku
mitaqbal, mitaqablo ܡܝܬܰܩܒܰܠ، ܡܝܬܰܩܰܒܠܐ - mtaqbal, mtaqablo ܡܬܰܩܒܰܠ، ܡܬܰܩܰܒܠܐ [qbl IIIp ܩܒܠ] ⑴ to be accepted ⑵ to be recognised | koḥoyaqqe d mitaqëbli b Holanda ܟܳܚܳܝܰܩܩܶܗ ܕܡܝܬܰܩܷܒܠܝ ܒܗܳܠܰܢܕܰܐ they have the right to be approved (for the stay) in the Netherlands (Q.10,9) → maqbal
mitawbal, mitawblo ܡܝܬܰܘܒܰܠ، ܡܝܬܰܘܒܠܐ - mtawbal, mtawblo ܡܬܰܘܒܰܠ، ܡܬܰܘܒܠܐ [ybl IIIp ܝܒܠ] to be taken (away), to be brought with | mtawbal lu taxtor ܡܬܰܘܒܰܠ ܠܘ ܬܰܟ݂ܬܳܪ he was taken to a doctor (L.14); häka m ucdo l šabṯo lo nayëḥlux, gëd mitawblat lu taxtor ܗܱܟܰܐ ܡܐܘܥܕܐ ܠܫܰܒܬ݂ܐ ܠܐ ܢܰܝܷܚܠܘܟ݂، ܓܷܕ ܡܝܬܰܘܒܠܰܬ ܠܘ ܬܰܟ݂ܬܳܪ if you do not recover in a week, you will be taken to a doctor (L.22) → mawbal
mitawḏac, mitawḏco ܡܝܬܰܘܕ݂ܰܥ، ܡܝܬܰܘܕ݂ܥܐ - mtawḏac, mtawḏco ܡܬܰܘܕ݂ܰܥ، ܡܬܰܘܕ݂ܥܐ [ʾḏc IIIp ܐܕ݂ܥ] (G.18) ⑴ to be made known ⑵ to be announced → mawḏac
mitawfaq, mitawfqo ܡܝܬܰܘܦܰܩ، ܡܝܬܰܘܦܩܐ - mtawfaq, mtawfqo ܡܬܰܘܦܰܩ، ܡܬܰܘܦܩܐ [nfq IIIp ܢܦܩ] to be taken out, to be driven out → mawfaq, mofaq
mitawkal, mitawklo ܡܝܬܰܘܟܰܠ، ܡܝܬܰܘܟܠܐ - mtawkal, mtawklo ܡܬܰܘܟܰܠ، ܡܬܰܘܟܠܐ [ʾkl IIIp ܐܟܠ] (G.18) ⑴ to be supplied (with food) ⑵ to be fed → oxal, mawkal
mitawlaḏ, mitawlḏo ܡܝܬܰܘܠܰܕ݂، ܡܝܬܰܘܠܕ݂ܐ - mtawlaḏ, mtawlḏo ܡܬܰܘܠܰܕ݂، ܡܬܰܘܠܕ݂ܐ [ylḏ IIIp ܝܠܕ݂] to be born → howe, mawlaḏ
mitawlaf, mitawlfo ܡܝܬܰܘܠܰܦ، ܡܝܬܰܘܠܦܐ - mtawlaf, mtawlfo ܡܬܰܘܠܰܦ، ܡܬܰܘܠܦܐ [ylf IIIp ܝܠܦ] to be taught → yolaf, mawlaf, molaf
mitawmar, mitawmro ܡܝܬܰܘܡܰܪ، ܡܝܬܰܘܡܪܐ - mtawmar, mtawmro ܡܬܰܘܡܰܪ، ܡܬܰܘܡܪܐ [ʾmr IIIp ܐܡܪ] ⑴ to be said | gëd howe ṭawwo, d mitawmar ëšmo mi ṣluṯo bu Holandoyo ܓܷܕ ܗܳܘܶܐ ܛܰܘܘܐ ܕܡܝܬܰܘܡܰܪ ܐܷܫܡܐ ܡܝ ܨܠܘܬ݂ܐ ܒܘ ܗܳܠܰܢܕܳܝܐ it would be good if a part of the prayer was said in Dutch (G.22) ⑵ to be named | komitawmarle mobile aw smartphone ܟܳܡܝܬܰܘܡܰܪܠܶܗ ܡܳܒܰܐܝܠ ܐܰܘ ܣܡܰܐܪܬܦܳܢ it is called mobile phone or smartphone (L.24) = mimar → omar
mitawtaw, mitawtwo ܡܝܬܰܘܬܰܘ، ܡܝܬܰܘܬܘܐ - mtawtaw, mtawtwo ܡܬܰܘܬܰܘ، ܡܬܰܘܬܘܐ [ytw IIIp ܝܬܘ] ⑴ to be sat, to be seated ⑵ to be placed → mawtaw, motaw, yotaw
mitawzal, mitawzlo ܡܝܬܰܘܙܰܠ، ܡܝܬܰܘܙܠܐ - mtawzal, mtawzlo ܡܬܰܘܙܰܠ، ܡܬܰܘܙܠܐ [ʾzl IIIp ܐܙܠ] ⑴ to be visited | lo komitawzal gabayye adyawma ܠܐ ܟܳܡܝܬܰܘܙܰܠ ܓܰܒܰܝܝܶܗ ܐܰܕܝܰܘܡܰܐ today they cannot be visited (L.17) ⑵ to be accessible, to be open for visits = mizal → ëzze
mitayte, mitayto ܡܝܬܰܝܬܶܐ، ܡܝܬܰܝܬܐ - mtayte, mtayto ܡܬܰܝܬܶܐ، ܡܬܰܝܬܐ [ʾty IIIp ܐܬܝ] (G.17) to be brought, to be brought with → mayte
miṭabaq, miṭabqo ܡܝܛܰܒܰܩ، ܡܝܛܰܒܩܐ - mṭabaq, mṭabqo ܡܛܰܒܰܩ، ܡܛܰܒܩܐ [ṭbq IIp ܛܒܩ] ⑴ to be implemented (rules) | aq qonune kolozam miṭabqi bu sucrono ܐܰܩ ܩܳܢܘܢܶܐ ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܝܛܰܒܩܝ ܒܘ ܣܘܥܪܳܢܐ the laws must be applied in practice (L.15) ⑵ (+cal) to be adjusted
miṭakas, miṭakso ܡܝܛܰܟܰܣ، ܡܝܛܰܟܣܐ - mṭakas, mṭakso ܡܛܰܟܰܣ، ܡܛܰܟܣܐ [ṭks IIp ܛܟܣ] (L.15) to be organised, to be arranged, to be sorted → mṭakas
mizal, mizolo ܡܝܙܰܠ، ܡܝܙܳܠܐ (only in Presence, G.17) ⑴ to be visited ⑵ to be accessible = mitawzal
mjarab, mjarbo ܡܔܰܪܰܒ، ܡܔܰܪܒܐ - mjarable, mjarabla ܡܔܰܪܰܒܠܶܗ، ܡܔܰܪܰܒܠܰܗ [jrb II ܔܪܒ] (L.11) to try, to try on, to try out | kazzi mjarballe ܟܰܐܙܙܝ ܡܔܰܪܒܰܠܠܶܗ I will go and try it (the dress) on (L.11.6)
mjawab, mjawbo ܡܔܰܘܰܒ، ܡܔܰܘܒܐ - mjawable, mjawabla ܡܔܰܘܰܒܠܶܗ، ܡܔܰܘܰܒܠܰܗ [jwb II ܔܘܒ] to reply, to answer | nošo lo mjawable acli ܢܳܫܐ ܠܐ ܡܔܰܘܰܒܠܶܗ ܐܰܥܠܝ no one replied to me
mkamal, mkamlo ܡܟܰܡܰܠ، ܡܟܰܡܠܐ - mkamele, mkamela ܡܟܰܡܶܠܶܗ، ܡܟܰܡܶܠܰܗ [kml II ܟܡܠ] (L.3) ⑴ to end, to finish to supplement, to complete | ah hadome baroye w gawoye komkamli ḥḏoḏe ܐܰܗ ܗܰܕܳܡܶܐ ܒܰܪܳܝܶܐ ܘܓܰܘܳܝܶܐ ܟܳܡܟܰܡܠܝ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ internal and external organs complete each other (L.7)
mkase, mkasyo ܡܟܰܣܶܐ، ܡܟܰܣܝܐ - mkasele, mkasela ܡܟܰܣܶܠܶܗ، ܡܟܰܣܶܠܰܗ [ksy II ܟܣܝ] (L.7) to cover
mkono ܡܟܳܢܐ (m.), pl. mkone ܡܟܳܢܶܐ possibility
mmaṯlono ܡܡܰܬ݂ܠܳܢܐ, f. mmaṯloniṯo ܡܡܰܬ݂ܠܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mmaṯlone ܡܡܰܬ݂ܠܳܢܶܐ representative | mmaṯlone di waziruṯo di kinuṯo ܡܡܰܬ݂ܠܳܢܶܐ ܕܝ ܘܰܙܝܪܘܬ݂ܐ ܕܝ ܟܝܢܘܬ݂ܐ representatives of the MInistry of Justice, representatives of the prosecution (Q.10,26)
mnaḏaf, mnaḏfo ܡܢܰܕ݂ܰܦ، ܡܢܰܕ݂ܦܐ - mnaḏafle, mnaḏafla ܡܢܰܕ݂ܰܦܠܶܗ، ܡܢܰܕ݂ܰܦܠܰܗ [nḏf II ܢܕ݂ܦ] to clean, to clean up, to clear | komnaḏfi aq qlubye w ak kurḥaṯṯe ܟܳܡܢܰܕ݂ܦܝ ܐܰܩ ܩܠܘܒܝܶܐ ܘܐܰܟ ܟܘܪܚܰܬ݂ܬ݂ܶܗ they clean their cages and huts (L.22) = manḏaf
mnaqe, mnaqyo ܡܢܰܩܶܐ، ܡܢܰܩܝܐ - mnaqele, mnaqela ܡܢܰܩܶܠܶܗ، ܡܢܰܩܶܠܰܗ [nqy II ܢܩܝ] (L.6) to select, to choose, to pick out | mnaqiwayna af fasqe ܡܢܰܩܝܘܰܝܢܰܐ ܐܰܦ ܦܰܣܩܶܐ we picked out rotten berries (Q.4,22)
mnico ܡܢܝܥܐ (adj.), f. mnëcto ܡܢܷܥܬܐ, pl. mnice ܡܢܝܥܶܐ (L.21) forbidden
mo ܡܐ (num.) hundred | bam mo mo ܒܰܡ ܡܐ ܡܐ one hundred percent (Q.5,45)
mobal, mëblo ܡܳܒܰܠ، ܡܷܒܠܐ - mbele, mbela ܡܒܶܠܶܗ، ܡܒܶܠܰܗ [ybl III ܝܒܠ] ⑴ to take, to take along | komëbli af fëcle acmayye ḥälile ܟܳܡܷܒܠܝ ܐܰܦ ܦܷܥܠܶܐ ܐܰܥܡܰܝܝܶܗ ܚܱܠܝܠܶܐ the workers take Ḥälile with them (Q.3,101); ma gëd mëblina ak kallawat acman lmën? ܡܰܐ ܓܷܕ ܡܷܒܠܝܢܰܐ ܐܰܟ ܟܰܠܠܰܘܰܬ ܐܰܥܡܰܢ ܠܡܷܢ؟ why should we take money with us? (Q.6,57) ⑵ to take away = mawbal
mobile ܡܳܒܰܐܝܠ (= mobayl, L.24) smartphone
moda ܡܳܕܰܐ (f.), pl. modat ܡܳܕܰܬ (L.11) fashion
modern ܡܳܕܶܪܢ (adj.) (L.24) modern
mofaq, mëfqo ܡܳܦܰܩ، ܡܷܦܩܐ - mofaqle, mofaqla ܡܳܦܰܩܠܶܗ، ܡܳܦܰܩܠܰܗ [nfq III ܢܦܩ] ⑴ to produce, to bring forth ⑵ to expel, to drive away ⑶ to publish, to issue | komëfqo tašroro ܟܳܡܷܦܩܐ ܬܰܫܪܳܪܐ she publishes a report (Q.10,75) = mawfaq
moḥe, mёḥyo ܡܳܚܶܐ، ܡܷܚܝܐ - mḥele, mḥela ܡܚܶܠܶܗ، ܡܚܶܠܰܗ [mḥy I ܡܚܝ] ⑴ to hit, to strike | mqatalle w mḥalle lë ḥḏoḏe ܡܩܰܬܰܠܠܶܗ ܘܡܚܰܠܠܶܗ ܠܷܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ they fought and hit each other ⑵ to hit (the target) → maṭro
molaf, mëlfo ܡܳܠܰܦ، ܡܷܠܦܐ - molafle, molafla ܡܳܠܰܦܠܶܗ، ܡܳܠܰܦܠܰܗ [ylf III ܝܠܦ] (L.3) to teach, to instruct | babonayna molaffallan tre šëklat du syomo du ḥamro ܒܰܒܳܢܰܝܢܰܐ ܡܳܠܰܦܦܰܠܠܰܢ ܬܪܶܐ ܫܷܟܠܰܬ ܕܘ ܣܝܳܡܐ ܕܘ ܚܰܡܪܐ our ancestors introduced us to two ways of wine production (Q.4,5) = mawlaf
mole, mëlyo ܡܳܠܶܐ، ܡܷܠܝܐ - mlele, mlela ܡܠܶܠܶܗ، ܡܠܶܠܰܗ [mly I ܡܠܝ] to fill, to fill up (tr.) → mëmle
morax, mërxo ܡܳܪܰܟ݂، ܡܷܪܟ݂ܐ - moraxle, moraxla ܡܳܪܰܟ݂ܠܶܗ، ܡܳܪܰܟ݂ܠܰܗ [yrx III ܝܪܟ݂] (L.24) to lengthen = mawrax
Mor Gabriel ܡܳܪܝ ܓܰܒܪܐܶܝܠ Mor Gabriel (monastery) = Mar Gawriye
moro ܡܳܪܐ (m.), pl. more ܡܳܪܶܐ ⑴ owner ⑵ relative, family member | am morayḏa ܐܰܡ ܡܳܪܰܝܕ݂ܰܗ her relatives (L.20)
more d bayto (Q.3,76) ܡܳܪܶܗ ܕܒܰܝܬܐ ⑴ owner of the house ⑵ host (?)
motaw, mëtwo ܡܳܬܰܘ، ܡܷܬܘܐ - motawle, motawla ܡܳܬܰܘܠܶܗ، ܡܳܬܰܘܠܰܗ [ytw III ܝܬܘ] to place, to position, to put on = mawtaw
moṭe, mëṭyo ܡܳܛܶܐ، ܡܷܛܝܐ - maṭi, maṭyo ܡܰܛܝ، ܡܰܛܝܐ [mṭy I ܡܛܝ] to arrive, to reach | maṭën l Berlin ܡܰܛܷܢ ܠܒܶܪܠܝܢ they arrived in Berlin (L.19); gëd šëfcitu cal Marde hul d moṭitu l Ṭurcabdin ܓܷܕ ܫܷܦܥܝܬܘ ܥܰܠ ܡܰܪܕܶܐ ܗܘܠ ܕܡܳܛܝܬܘ ܠܛܘܪܥܰܒܕܝܢ you will pass by Mardin and the Zaafaran Monastery, until you arrive in Turabdin (L.17); u Abrohёm maṭi lu bayto ܐܘ ܐܰܒܪܳܗܳܡ ܡܰܛܝ ܠܘ ܒܰܝܬܐ Abrohёm arrived home; lo komëṭyowa i ṣbuṯaṯṯe lu beṯdino ܠܐ ܟܳܡܷܛܝܳܘܰܐ ܐܝ ܨܒܘܬ݂ܰܬ݂ܬ݂ܶܗ ܠܘ ܒܶܝܬ݂ܕܝܢܐ their matter would not reach the court (Q.10,37); komëṭyalle i warqaṯe ܟܳܡܷܛܝܰܠܠܶܗ ܐܝ ܘܰܪܩܰܬ݂ܶܐ this document gets to them (i.e. it is delivered to them) (Q.10,47)
moṭor ܡܳܛܳܪ, pl. moṭorat ܡܳܛܳܪܰܬ, moṭore ܡܳܛܳܪܶܐ (L.21) ⑴ motor ⑵ motorbike
moyad, maydo ܡܳܝܰܕ، ܡܰܝܕܐ - mëdle, mëdla ܡܷܕܠܶܗ، ܡܷܕܠܰܗ [myd I ܡܝܕ] ⑴ to take | inaqlayo gëd maydalle ܐܝܢܰܩܠܰܝܐ ܓܷܕ ܡܰܝܕܰܠܠܶܗ then I (f.) will take it (the dress) (L.11.6); kolozam qamayto maydat hërge du trafik w du qloco ܟܳܠܳܙܰܡ ܩܰܡܰܝܬܐ ܡܰܝܕܰܬ ܗܷܪܓܶܐ ܕܘ ܬܪܰܦܝܟ ܘܕܘ ܩܠܳܥܐ you will have to take theory and driving classes first (L.21); mëdle i sohduṯo du qloco ܡܷܕܠܶܗ ܐܝ ܣܳܗܕܘܬ݂ܐ ܕܘ ܩܠܳܥܐ he got his driving licence (L.21); midole ܡܝܕܳܠܶܗ he took her (L.21) ⑵ to take with, to bring with | komoyadli cam ruḥe ܟܳܡܳܝܰܕܠܝ ܥܰܡ ܪܘܚܶܗ he brings me along with him (L.22); komoyadli kṯowo cam ruḥe ܟܳܡܳܝܰܕܠܝ ܟܬ݂ܳܘܐ ܥܰܡ ܪܘܚܶܗ he brings me a book (L.22); midilan cam ruḥayna ܡܝܕܝܠܰܢ ܥܰܡ ܪܘܚܰܝܢܰܐ we took them with us (Q.6,56)
moyaṯ (m.), mayṯo ܡܳܝܰܬ݂، ܡܰܝܬ݂ܐ - mayëṯ, mayiṯo ܡܰܝܷܬ݂، ܡܰܝܝܬ݂ܐ [myṯ I ܡܝܬ݂] to die | mayiṯi tloṯo manne ܡܰܝܝܬ݂ܝ ܬܠܳܬ݂ܐ ܡܰܢܢܶܗ three of them died (Q.9,59) → mawto → miḥase
mparkar, mparkro ܡܦ݁ܰܪܟܰܪ، ܡܦ݁ܰܪܟܪܐ - mparkarle, mparkarla ܡܦ݁ܰܪܟܰܪܠܶܗ، ܡܦ݁ܰܪܟܰܪܠܰܗ [prkr ܦܪܟܪ] (G.16) to park
mqabël d ܡܩܰܒܷܠ ܕ (L.15) ⑴ against ⑵ across from
mqadam, mqadmo ܡܩܰܕܰܡ، ܡܩܰܕܡܐ - mqadamle, mqadamla ܡܩܰܕܰܡܠܶܗ، ܡܩܰܕܰܡܠܰܗ [qdm II ܩܕܡ] ⑴ to approach, to get closer | mqadammallan ܡܩܰܕܰܡܡܰܠܠܰܢ they approached us (Q.7,39) ⑵ to submit | mqadamla u ṭäläbayḏa ܡܩܰܕܰܡܠܰܗ ܐܘ ܛܱܠܱܒܰܝܕ݂ܰܗ she submitted her application (L.19)
mqafe, mqafyo ܡܩܰܦܶܐ، ܡܩܰܦܝܐ - mqafele, mqafela ܡܩܰܦܶܠܶܗ، ܡܩܰܦܶܠܰܗ [qfy II ܩܦܝ] (L.6) to find, to locate | ramḥël gëd mqafina noše heš ܪܰܡܚܷܠ ܓܷܕ ܡܩܰܦܝܢܰܐ ܢܳܫܶܐ ܗܶܫ tomorrow we will find more people (Q.6,71) → miqafe
mqalyo ܡܩܰܠܝܐ (adj.), f. mqalayto ܡܩܰܠܰܝܬܐ, pl. mqalye ܡܩܰܠܝܶܐ fried | päṭaṭa mqalayto ܦܱ݁ܛܰܛܰܐ ܡܩܰܠܰܝܬܐ fried potatoes; basro mqalyo ܒܰܣܪܐ ܡܩܰܠܝܐ fried meat
mqaraw, mqarwo ܡܩܰܪܰܘ، ܡܩܰܪܘܐ - mqarawle, mqarawla ܡܩܰܪܰܘܠܶܗ، ܡܩܰܪܰܘܠܰܗ [qrw II ܩܪܘ] ⑴ to celebrate mass | mqaraw! ܡܩܰܪܰܘ celebrate (sg.) mass! (G.23) ⑵ to approach, to come close → maqraw
mqatal, mqatlo ܡܩܰܬܰܠ، ܡܩܰܬܠܐ - mqatele, mqatela ܡܩܰܬܶܠܶܗ، ܡܩܰܬܶܠܰܗ [qtl II ܩܬܠ] to quarrel, to fight
mqayad, mqaydo ܡܩܰܝܰܕ، ܡܩܰܝܕܐ - mqayadle, mqayadla ܡܩܰܝܰܕܠܶܗ، ܡܩܰܝܰܕܠܰܗ [qyd II ܩܝܕ] to register | mqaydile cal ëšme d ruḥe ܡܩܰܝܕܝܠܶܗ ܥܰܠ ܐܷܫܡܶܗ ܕܪܘܚܶܗ he registered them in his own name (L.21); mqaydole cal ëšme ܡܩܰܝܕܳܠܶܗ ܥܰܠ ܐܷܫܡܶܗ he registered her in his own name (L.21)
mrimono ܡܪܝܡܳܢܐ (adj.), f. mrimoniṯo ܡܪܝܡܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mrimone ܡܪܝܡܳܢܶܐ negative → msimono
msafar, msafro ܡܣܰܦܰܪ، ܡܣܰܦܪܐ - msafarle, msafarla ܡܣܰܦܰܪܠܶܗ، ܡܣܰܦܰܪܠܰܗ [sfr II ܣܦܪ] (G.16) to travel, to go on a journey
msakar, msakro ܡܣܰܟܰܪ، ܡܣܰܟܪܐ - msakarle, msakarla ܡܣܰܟܰܪܠܶܗ، ܡܣܰܟܰܪܠܰܗ [skr II ܣܟܪ] to lose | msakarle u babo w i emayḏe ܡܣܰܟܰܪܠܶܗ ܐܘ ܒܰܒܐ ܘܐܝ ܐܶܡܰܝܕ݂ܶܗ he lost his father and his mother (Q.9,14) → misakar
msamaḥ, msamḥo ܡܣܰܡܰܚ، ܡܣܰܡܚܐ - msamaḥle, msamaḥla ܡܣܰܡܰܚܠܶܗ، ܡܣܰܡܰܚܠܰܗ [smḥ II ܣܡܚ] (G.13) to forgive, to pardon | aḥ ḥawrone msamaḥḥe ḥḏoḏe ܐܰܚ ܚܰܘܪܳܢܶܐ ܡܣܰܡܰܚܚܶܗ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ the friends forgave each other
msimono ܡܣܝܡܳܢܐ (adj.), f. msimoniṯo ܡܣܝܡܳܢܝܬ݂ܐ, pl. msimone ܡܣܝܡܳܢܶܐ positive → mrimono
mṣafe, mṣafyo ܡܨܰܦܶܐ، ܡܨܰܦܝܐ - mṣafele, mṣafela ܡܨܰܦܶܠܶܗ، ܡܨܰܦܶܠܰܗ [ṣfy II ܨܦܝ] to clear up, to filter | mṣafewa ruḥe ܡܨܰܦܶܘܰܐ ܪܘܚܶܗ it was filtered, it cleared up (wine) (Q.4,38)
mṣale, mṣalyo ܡܨܰܠܶܐ، ܡܨܰܠܝܐ - mṣalele, mṣalela ܡܨܰܠܶܠܶܗ، ܡܨܰܠܶܠܰܗ [ṣly II ܨܠܝ] to pray | mṣalay! ܡܨܰܠܰܝ pray (sg.)! (G.23); kazzino dë mṣalyono ܟܰܐܙܙܝܢܐ ܕܷܡܨܰܠܝܳܢܐ I (f.) am going to pray (Q.1,6)
mṣawar, mṣawro ܡܨܰܘܰܪ، ܡܨܰܘܪܐ - mṣawarle, mṣawarla ܡܨܰܘܰܪܠܶܗ، ܡܨܰܘܰܪܠܰܗ [ṣwr II ܨܘܪ] ⑴ to draw, to paint ⑵ to take a photo
mṣawrono ܡܨܰܘܪܳܢܐ, f. mṣawroniṯo ܡܨܰܘܪܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mṣawrone ܡܨܰܘܪܳܢܶܐ ⑴ photographer, filmmaker ⑵ painter
mšabaḥ, mšabḥo ܡܫܰܒܰܚ، ܡܫܰܒܚܐ - mšabaḥle, mšabaḥla ܡܫܰܒܰܚܠܶܗ، ܡܫܰܒܰܚܠܰܗ [šbḥ II ܫܒܚ] (Q.8,74) to laud, to praise (God)
mšablono ܡܫܰܒܠܳܢܐ, f. mšabloniṯo ܡܫܰܒܠܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mšablone ܡܫܰܒܠܳܢܶܐ ⑴ supervisor ⑵ advisor
mšabloniṯo du yulfono (L.20) ܡܫܰܒܠܳܢܝܬ݂ܐ ܕܘ ܝܘܠܦܳܢܐ study advisor (f.)
mšadar, mšadro ܡܫܰܕܰܪ، ܡܫܰܕܪܐ - mšadarle, mšadarla ܡܫܰܕܰܪܠܶܗ، ܡܫܰܕܰܪܠܰܗ [šdr II ܫܕܪ] to send | kolozam mšadritu alle zuze ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܫܰܕܪܝܬܘ ܐܰܠܠܶܗ ܙܘܙܶܐ you should send them money (L.22); u e-mail dë mšadarlaxli yo ܐܘ ܐܝܡܰܝܠ ܕܷܡܫܰܕܰܪܠܰܟ݂ܠܝ ܝܐ the email that you (f.) sent me (L.24); huwe fusqono dë mšadrile li qriṯayḏe ܗܘܘܶܗ ܦܘܣܩܳܢܐ ܕܷܡܫܰܕܪܝܠܶܗ ܠܝ ܩܪܝܬ݂ܰܝܕ݂ܶܗ they decided to send him back to the village (Q.2,51) → mšayac, mišadar
mšafar, mšafro ܡܫܰܦܰܪ، ܡܫܰܦܪܐ - mšafarle, mšafarla ܡܫܰܦܰܪܠܶܗ، ܡܫܰܦܰܪܠܰܗ [šfr II ܫܦܪ] ⑴ to do make-up | komšafro foṯa ܟܳܡܫܰܦܪܐ ܦܳܬ݂ܰܗ she put make-up on (L.22) ⑵ to make beautiful, to decorate → mxamal
mšaḥëlfo ܡܫܰܚܷܠܦܐ (adj.), f. mšaḥlafto ܡܫܰܚܠܰܦܬܐ, pl. mšaḥëlfe ܡܫܰܚܷܠܦܶܐ (L.20) different, various, diverse
mšaḥlaf, mšaḥalfo ܡܫܰܚܠܰܦ، ܡܫܰܚܰܠܦܐ - mšaḥlafle, mšaḥlafla ܡܫܰܚܠܰܦܠܶܗ، ܡܫܰܚܠܰܦܠܰܗ [šḥlf ܫܚܠܦ] (L.24) ⑴ to change, to convert ⑵ to exchange, to substitute → mḥalaf
mšalaṭ, mšalṭo ܡܫܰܠܰܛ، ܡܫܰܠܛܐ - mšalaṭle, mšalaṭla ܡܫܰܠܰܛܠܶܗ، ܡܫܰܠܰܛܠܰܗ [šlṭ II ܫܠܛ] (+ cal, L.19) ⑴ to dominate, to command ⑵ (enemies, wasps) to attack, to pounce on
mšalṭo ܡܫܰܠܛܐ (adj.), f. mšalaṭto ܡܫܰܠܰܛܬܐ, pl. mšalṭe ܡܫܰܠܛܶܐ dominant, prevailing | i marduṯo w u lišono Kurdoyo mšalṭe ne bu qlimo ܐܝ ܡܰܪܕܘܬ݂ܐ ܘܐܘ ܠܝܫܳܢܐ ܟܘܪܕܳܝܐ ܡܫܰܠܛܶܐ ܢܶܐ ܒܘ ܩܠܝܡܐ the Kurdish language and culture are dominant in the region (L.19)
mšamas, mšamso ܡܫܰܡܰܣ، ܡܫܰܡܣܐ - mšamasle, mšamasla ܡܫܰܡܰܣܠܶܗ، ܡܫܰܡܰܣܠܰܗ [šms II ܫܡܣ] to sunbathe
mšamho ܡܫܰܡܗܐ (adj.), f. mšamahto ܡܫܰܡܰܗܬܐ, pl. mšamhe ܡܫܰܡܗܶܐ (Q.9,103) famous → iḏico
mšare, mšaryo ܡܫܰܪܶܐ، ܡܫܰܪܝܐ - mšarele, mšarela ܡܫܰܪܶܠܶܗ، ܡܫܰܪܶܠܰܗ [šry II ܫܪܝ] (L.3) to begin, to start | mšareli d šuġlono ܡܫܰܪܶܠܝ ܕܫܘܓ݂ܠܳܢܐ I (f.) started working (Q.10,1) → bode
mšatas, mšatso ܡܫܰܬܰܣ، ܡܫܰܬܣܐ - mšatasle, mšatasla ܡܫܰܬܰܣܠܶܗ، ܡܫܰܬܰܣܠܰܗ [šts II ܫܬܣ] to found, to establish | mšatasse madrašyoṯe iḏice ܡܫܰܬܰܣܣܶܗ ܡܰܕܪܰܫܝܳܬ݂ܶܐ ܐܝܕ݂ܝܥܶܐ they founded famous schools of higher education (L.19)
mšatsono ܡܫܰܬܣܳܢܐ, f. mšatsoniṯo ܡܫܰܬܣܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mšatsone ܡܫܰܬܣܳܢܶܐ (L.15) founder
mšawar, mšawro ܡܫܰܘܰܪ، ܡܫܰܘܪܐ - mšawarle, mšawarla ܡܫܰܘܰܪܠܶܗ، ܡܫܰܘܰܪܠܰܗ [šwr II ܫܘܪ] to consult with smb., to ask about smth. | u Barṣawmo mšawarle bi aṯto ܐܘ ܒܰܪܨܰܘܡܐ ܡܫܰܘܰܪܠܶܗ ܒܝ ܐܰܬ݂ܬܐ Barṣawmo consulted with his wife (L.19); mšawarre bë ḥḏoḏe ܡܫܰܘܰܪܪܶܗ ܒܷܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ they discussed, they consulted with each other (Q.2,49) → mašër2
mšawaš, mšawšo ܡܫܰܘܰܫ، ܡܫܰܘܫܐ - mšawašle, mšawašla ܡܫܰܘܰܫܠܶܗ، ܡܫܰܘܰܫܠܰܗ [šwš II ܫܘܫ] to confuse, to mix up → mišawaš
mšawšaṭ, mšawšṭo ܡܫܰܘܫܰܛ، ܡܫܰܘܫܛܐ - mšawšaṭle, mšawšaṭla ܡܫܰܘܫܰܛܠܶܗ، ܡܫܰܘܫܰܛܠܰܗ [šwšṭ ܫܘܫܛ] ⑴ to develop | mšawšaṭlan ruḥayna ܡܫܰܘܫܰܛܠܰܢ ܪܘܚܰܝܢܰܐ we have developed ourselves (Q.5,19) ⑵ to advance
mšayac, mšayco ܡܫܰܝܰܥ، ܡܫܰܝܥܐ - mšayacle, mšayacla ܡܫܰܝܰܥܠܶܗ، ܡܫܰܝܰܥܠܰܗ [šyc II ܫܝܥ] to send | mšayacle xabro lu babo ܡܫܰܝܰܥܠܶܗ ܟ݂ܰܒܪܐ ܠܘ ܒܰܒܐ he sent a message to his father (Q.6,16) → mšadar
mšayal, mšaylo ܡܫܰܝܰܠ، ܡܫܰܝܠܐ - mšayele, mšayela ܡܫܰܝܶܠܶܗ، ܡܫܰܝܶܠܰܗ [šyl II ܫܝܠ] ⑴ to ask | kibi mšayalnolux mede? ܟܝܒܝ ܡܫܰܝܰܠܢܳܠܘܟ݂ ܡܶܕܶܐ؟ can I (m.) ask you (m.) something? (L.3); kolozam qamayto mšayalno me emi ܟܳܠܳܙܰܡ ܩܰܡܰܝܬܐ ܡܫܰܝܰܠܢܐ ܡܶܐ ܐܶܡܝ first I have to ask my mother (L.17); kiban mšaylina w yëlfina ܟܝܒܰܢ ܡܫܰܝܠܝܢܰܐ ܘܝܷܠܦܝܢܰܐ we can ask and learn (L.22) ⑵ to inquire about smb./smth. | mšayalle bu šlomo dë ḥḏoḏe ܡܫܰܝܰܠܠܶܗ ܒܘ ܫܠܳܡܐ ܕܷܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ they asked one another about well-being; jëddi mšayele acle ܔܷܕܕܝ ܡܫܰܝܶܠܶܗ ܐܰܥܠܶܗ my grandfather asked about his well-being (Q.3,14)
mšayno ܡܫܰܝܢܐ (adj.), f. mšayanto ܡܫܰܝܰܢܬܐ, pl. mšayne ܡܫܰܝܢܶܐ (L.22) ⑴ peaceful ⑵ tame
Mšiḥo ܡܫܝܚܐ Christ, Messiah
mšiḥoyo ܡܫܝܚܳܝܐ, f. mšiḥayto ܡܫܝܚܰܝܬܐ, pl. mšiḥoye ܡܫܝܚܳܝܶܐ Christian
yulfono mšiḥoyo (Q.10,83) ܝܘܠܦܳܢܐ ܡܫܝܚܳܝܐ Christian teaching, catechism
mšiḥoyuṯo ܡܫܝܚܳܝܘܬ݂ܐ (f.) Christianity
mtalfan, mtalfno ܡܬܰܠܦܰܢ، ܡܬܰܠܦܢܐ - mtalfanle, mtalfanla ܡܬܰܠܦܰܢܠܶܗ، ܡܬܰܠܦܰܢܠܰܗ [tlfn ܬܠܦܢ] (L.4) to call, to speak on the phone | me zabno l zabno komtalfëni lë ḥḏoḏe ܡܶܐ ܙܰܒܢܐ ܠܙܰܒܢܐ ܟܳܡܬܰܠܦܷܢܝ ܠܷܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ they talk to each other on the phone from time to time (L.4); nošo mtalfanleli ܢܳܫܐ ܡܬܰܠܦܰܢܠܶܠܝ someone called me (L.24) → täläfon
mtarjam, mtarjmo ܡܬܰܪܔܰܡ، ܡܬܰܪܔܡܐ - mtarjamle, mtarjamla ܡܬܰܪܔܰܡܠܶܗ، ܡܬܰܪܔܰܡܠܰܗ [trjm ܬܪܔܡ] (Q.10,33) ⑴ to translate ⑵ to interpret
mtarjmono ܡܬܰܪܔܡܳܢܐ, f. mtarjmoniṯo ܡܬܰܪܔܡܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mtarjmone ܡܬܰܪܔܡܳܢܶܐ ⑴ translator ⑵ interpreter
mṭakas, mṭakso ܡܛܰܟܰܣ، ܡܛܰܟܣܐ - mṭakasle, mṭakasla ܡܛܰܟܰܣܠܶܗ، ܡܛܰܟܰܣܠܰܗ [ṭks II ܛܟܣ] ⑴ to arrange, to order, to sort ⑵ to organise
mṭawe, mṭawyo ܡܛܰܘܶܐ، ܡܛܰܘܝܐ - mṭawele, mṭawela ܡܛܰܘܶܠܶܗ، ܡܛܰܘܶܠܰܗ [ṭwy II ܛܘܝ] to grill
mṭawyo ܡܛܰܘܝܐ (adj.), f. mṭawayto ܡܛܰܘܰܝܬܐ, pl. mṭawye ܡܛܰܘܝܶܐ grilled
muḥo ܡܘܚܐ (m.), pl. muḥe ܡܘܚܶܐ (L.7) brain, mind
muklo ܡܘܟܠܐ, pl. muklone ܡܘܟܠܳܢܶܐ food, dish, meal | u muklo ḥaḏër ܐܘ ܡܘܟܠܐ ܚܰܕ݂ܷܪ the food is ready (L.23)
muklo ḥaroyo (L.10) ܡܘܟܠܐ ܚܰܪܳܝܐ dessert
muklone qayire (L.23) ܡܘܟܠܳܢܶܐ ܩܰܝܝܪܶܐ cold dishes
muklone šaḥine (L.23) ܡܘܟܠܳܢܶܐ ܫܰܚܝܢܶܐ warm dishes
muklo rišoyo (L.10) ܡܘܟܠܐ ܪܝܫܳܝܐ main dish
muklo Suryoyo (L.23) ܡܘܟܠܐ ܣܘܪܝܳܝܐ Aramaic/Assyrian food
muklo šarwoyo (L.10) ܡܘܟܠܐ ܫܰܪܘܳܝܐ starter
muklo w maštyo (L.23) ܡܘܟܠܐ ܘܡܰܫܬܝܐ food and drinks
muqro ܡܘܩܪܐ (m.), pl. muqre ܡܘܩܪܶܐ (L.2) egg yolk
muroyo ܡܘܪܳܝܐ, pl. muroye ܡܘܪܳܝܶܐ (L.15) game, competition, contest, tournament
muse ܡܘܣܶܐ (f.), pl. musat ܡܘܣܰܬ razor blade
musiqa ܡܘܣܝܩܰܐ (f.) (L.24) music → musiqi
musiqi ܡܘܣܝܩܝ (f.) music → musiqa
musiqoro ܡܘܣܝܩܳܪܐ, f. musiqarto ܡܘܣܝܩܰܪܬܐ, pl. musiqore ܡܘܣܝܩܳܪܶܐ (G.19) musician
muṭoyo ܡܘܛܳܝܐ, pl. muṭoye ܡܘܛܳܝܶܐ communication → komunikasyon
muxtar ܡܘܟ݂ܬܰܐܪ (m.), pl. muxtare ܡܘܟ݂ܬܰܪܶܐ (Q.3,75) mayor, village elder
muzo ܡܘܙܐ (m.), pl. muze ܡܘܙܐ (L.2) banana
muzoġo ܡܘܙܳܓ݂ܐ (L.18) weather, climate
mvayaz, mvayzo ܡܒ݂ܰܝܰܙ، ܡܒ݂ܰܝܙܐ - mvayazle, mvayazla ܡܒ݂ܰܝܰܙܠܶܗ، ܡܒ݂ܰܝܰܙܠܰܗ [vyz II ܒ݂ܝܙ] (G.16) to apply for a visa → viza
mwabax, mwabxo ܡܘܰܒܰܟ، ܡܘܰܒܟ݂ܐ - mwabaxle, mwabaxla ܡܘܰܒܰܟ݂ܠܶܗ، ܡܘܰܒܰܟ݂ܠܰܗ [wbx II ܘܒܟ݂] (G.18) to warn
mwaṣaf, mwaṣfo ܡܘܰܨܰܦ، ܡܘܰܨܦܐ - mwaṣafle, mwaṣafla ܡܘܰܨܰܦܠܶܗ، ܡܘܰܨܰܦܠܰܗ [wṣf II ܘܨܦ] (G.18) ⑴ to praise ⑵ to describe
mwaxro ܡܘܰܟ݂ܪܐ (adv.) (G.18) late
mxabaṭ, mxabṭo ܡܟ݂ܰܒܰܛ، ܡܟ݂ܰܒܛܐ - mxabaṭle, mxabaṭla ܡܟ݂ܰܒܰܛܠܶܗ، ܡܟ݂ܰܒܰܛܠܰܗ [xbṭ II ܟ݂ܒܛ] to rummage | d lëzze mxabëṭ bat turayḏan ܕܠܐܷܙܙܶܗ ܡܟ݂ܰܒܷܛ ܒܘ ܬܘܪܰܝܕ݂ܰܢ he may search our bags (Q.7,43)
mxamal, mxamlo ܡܟ݂ܰܡܰܠ، ܡܟ݂ܰܡܠܐ - mxamele, mxamela ܡܟ݂ܰܡܶܠܶܗ، ܡܟ݂ܰܡܶܠܰܗ [xml II ܟܡܠ] to decorate, to adorn | mxamewayla u danwayḏe b zage nacime ܡܟ݂ܰܡܶܘܰܝܠܰܗ ܐܘ ܕܰܢܘܰܝܕ݂ܶܗ ܒܙܰܓܶܐ ܢܰܥܝܡܶܐ she adorned his tail with small bells (Q.1,74) → mšafar
mxiruṯo ܡܟ݂ܝܪܘܬ݂ܐ (f.) (L.16) engagement, betrothal → ṭlobo
mxolo ܡܟ݂ܳܠܐ (m.), pl. mxole ܡܟ݂ܳܠܶܐ (Q.4,31) clay pot, clay jug (for wine)
myaqar, myaqro ܡܝܰܩܰܪ، ܡܝܰܩܪܐ - myaqarle, myaqarla ܡܝܰܩܰܪܠܶܗ، ܡܝܰܩܰܪܠܰܗ [yqr II ܝܩܪ] (G.18) to honour, to respect | kul nošo myaqarwayle ܟܘܠ ܢܳܫܐ ܡܝܰܩܰܪܘܰܝܠܶܗ everyone respected him (Q.2,8)
myaqro ܡܝܰܩܪܐ (adj.), f. myaqarto ܡܝܰܩܰܪܬܐ, pl. myaqre ܡܝܰܩܪܶܐ honoured, respected, revered
mzaban, mzabno ܡܙܰܒܰܢ، ܡܙܰܒܢܐ - mzabanle, mzabanla ܡܙܰܒܰܢܠܶܗ، ܡܙܰܒܰܢܠܰܗ [zbn II ܙܒܢ] (G.20) to sell → zowan
mzabnono ܡܙܰܒܢܳܢܐ, f. mzabnoniṯo ܡܙܰܒܢܳܢܝܬ݂ܐ, pl. mzabnone ܡܙܰܒܢܳܢܶܐ seller → mzaban
mžido ܡܙ̰ܝܕܐ (adj.), f. mžёdto ܡܙ̰ܷܕܬܐ, pl. mžide ܡܙ̰ܝܕܶܐ (L.14) ⑴ lying ⑵ stretched out
na ܢܰܐ (G.4) we are (copula 1. pl.)
nabišoṯe ܢܰܒܝܫܳܬ݂ܶܐ (pl., f.), sg. nabëšto ܢܰܒܷܫܬܐ (Q.3,106) raisins
nacimo ܢܰܥܝܡܐ, f. nacëmto ܢܰܥܷܡܬܐ, pl. nacime ܢܰܥܝܡܶܐ (L4; L.10) small ⑵ child
nacmuṯo ܢܰܥܡܘܬ݂ܐ (f.) childhood | me nacmuṯa smiṯo yo ܡܶܐ ܢܰܥܡܘܬ݂ܰܗ ܣܡܝܬ݂ܐ ܝܐ she is blind since her childhood = nëcmuṯo
näḏafa ܢܱܕ݂ܰܦܰܐ (f.) (L.18) hygiene, purity
nafšo ܢܰܦܫܐ (f.), pl. nafšoṯe ܢܰܦܫܳܬ݂ܶܐ ⑴ soul ⑵ person | ḥamši nafšoṯe wayna ܚܰܡܫܝ ܢܰܦܫܳܬ݂ܶܐ ܘܰܝܢܰܐ there were fifty of us ⑶ oneself | maxlaṣ nafše ܡܰܟ݂ܠܰܨ ܢܰܦܫܶܗ so that he saves himself (here: so that he becomes fluent in the language) (L.3.8) → ruḥo
nagoro ܢܰܓܳܪܐ, f. nagarto ܢܰܓܰܪܬܐ, pl. nagore ܢܰܓܳܪܶܐ carpenter
nahro ܢܰܗܪܐ (m.), pl. nahre ܢܰܗܪܶܐ (L.18) river
naḥšo ܢܰܚܫܐ, pl. naḥše ܢܰܚܫܶܐ (L.14) stretcher
namra ܢܰܡܪܰܐ, pl. namrat ܢܰܡܪܰܬ ⑴ number, figure, digit ⑵ size (of clothes) | rabo yo, latyo i namrayḏi ܪܰܒܐ ܝܐ، ܠܰܬܝܐ ܐܝ ܢܰܡܪܰܝܕ݂ܝ (the dress) is big, it is not my size (L.11) → raqmo
Namsa ܢܰܡܣܰܐ Austria = Awsturya
naqla ܢܰܩܠܰܐ, pl. naqlat ܢܰܩܠܰܬ once
bë ḥḏo naqla (L.24) ܒܷܚܕ݂ܐ ܢܰܩܠܰܐ ⑴ immediately, suddenly ⑵ (+neg.) not at all
kul naqla (G.17) ܟܘܠ ܢܰܩܠܰܐ always
naqla ḥreto (G.18) ܢܰܩܠܰܐ ܚܪܶܬܐ one more time, again
→ annaqla, kore1, inaqla d, inaqlayo, naqlawoṯe
naqlawoṯe ܢܰܩܠܰܘܳܬ݂ܶܐ (pl.) (L.20) sometimes, from time to time → naqla
nargo ܢܰܪܓܐ (m.), pl. narge ܢܰܪܓܶܐ (Q.1,58) axe | u nargayḏi ܐܘ ܢܰܪܓܰܝܕ݂ܝ my axe (Q.3,46)
nawlo ܢܰܘܠܐ (m.), pl. nawle ܢܰܘܠܶܐ (L.24) ⑴ net, network ⑵ Internet
nayiḥo ܢܰܝܝܚܐ, f. nayëḥto ܢܰܝܷܚܬܐ, pl. nayiḥe ܢܰܝܝܚܶܐ healthy, well
ne ܢܶܐ (G.4) they are (copula 3. pl.)
neqoyo ܢܶܩܳܝܐ [Inf. nqy II ܢܩܝ] choosing, selection | neqoyo dac cënwe ܢܶܩܳܝܐ ܕܰܥ ܥܷܢܘܶܐ selection of grapes (Q.4,20)
nëcma ܢܷܥܡܰܐ (f.), pl. nëcmat ܢܷܥܡܰܬ mercy | u jayran nëcma d Aloho yo ܐܘ ܔܰܝܪܰܐܢ ܢܷܥܡܰܐ ܕܰܐܠܳܗܐ ܝܐ electricity is God's mercy (Q.3,33)
nëcmuṯo ܢܷܥܡܘܬ݂ܐ (f.) childhood | i nëcmuṯayḏe ܐܝ ܢܷܥܡܘܬ݂ܰܝܕ݂ܶܗ his childhood (Q.9,1) = nacmuṯo
Nëḥloyo ܢܷܚܠܳܝܐ, f. Nëḥlayto ܢܷܚܠܰܝܬܐ, pl. Nëḥloye ܢܷܚܠܳܝܶܐ (Q.6,63) person from village Anḥël → Anḥël
nëmro ܢܷܡܪܐ (m.), pl. nëmre ܢܷܡܪܶܐ tiger
nësyono ܢܷܣܝܳܢܐ (m.), pl. nësyone ܢܷܣܝܳܢܶܐ experience
nfoqo ܢܦܳܩܐ [Inf. nfq I ܢܦܩ] ⑴ going out ⑵ rise | cam nfoqe di šëmšo ܥܰܡ ܢܦܳܩܶܗ ܕܝ ܫܷܡܫܐ with the sunrise (Q.3,45)
nḥiro ܢܚܝܪܐ (m.), pl. nḥire ܢܚܝܪܶܐ nose
nisën ܢܝܣܷܢ (L.9) april
nišan ܢܝܫܰܢ, pl. nišane ܢܝܫܰܢܶܐ engagement, engagement party
niše ܢܝܫܶܐ (pl.) women → aṯto
nišo ܢܝܫܐ (m.), pl. niše ܢܝܫܶܐ goal, aim | nišo rišoyo ܢܝܫܐ ܪܝܫܳܝܐ main aim (L.15)
niya ܢܝܝܰܐ (f.), pl. niyat ܢܝܝܰܬ intention | latlan niya pis ܠܰܬܠܰܢ ܢܝܝܰܐ ܦ݁ܝܣ we have no bad intentions (Q.7,38)
no ܢܐ (G.4) I am (copula 1. sg.)
nofal, nëflo ܢܳܦܰܠ، ܢܷܦܠܐ - nafël, nafilo ܢܰܦܷܠ، ܢܰܦܝܠܐ [nfl I ܢܦܠ] (L.9) ⑴ to fall, to fall down | nafël cal i arco mu gaḥko ܢܰܦܷܠ ܥܰܠ ܐܝ ܐܰܪܥܐ ܡܘ ܓܰܚܟܐ he laughed a lot (lit. he fell on the ground from laughing) (Q.7,73); nafëlno dlo ruḥo ܢܰܦܷܠܢܐ ܕܠܐ ܪܘܚܐ I passed out, I fainted (Q.7,76); nafël bu kewo ܢܰܦܷܠ ܒܘ ܟܶܘܐ he fell ill (Q.9,29) ⑵ to lie, to be located | Mëḏyaḏ konëflo b falge d Ṭurcabdin ܡܷܕ݂ܝܰܕ݂ ܟܳܢܷܦܠܐ ܒܦܰܠܓܶܗ ܕܛܘܪܥܰܒܕܝܢ Midyat is located in the middle of Turabdin (L.19)
nofaq, nëfqo ܢܳܦܰܩ، ܢܷܦܩܐ - nafëq, nafiqo ܢܰܦܷܩ، ܢܰܦܝܩܐ [nfq I ܢܦܩ] (L.3) ⑴ to come out, to go out | bu šuroyo d kul šato konofaq surgoḏo ḥaṯo ܒܘ ܫܘܪܳܝܐ ܕܟܘܠ ܫܰܬܐ ܟܳܢܳܦܰܩ ܣܘܪܓܳܕ݂ܐ ܚܰܬ݂ܐ at the beginning of each year a new calendar comes out (L.9) ⑵ to go away
nofele, nofela ܢܳܦܶܠܶܗ، ܢܳܦܶܠܰܗ - nafile, nafila ܢܰܦܝܠܶܗ، ܢܰܦܝܠܰܗ [nfl I ܢܦܠ] (+ L-Suf.) to have the right for smth., to be entitled to smth., to fall to smb. | obënwaylan u mede d nofalwaylan ܐܳܒܷܢܘܰܝܠܰܢ ܐܘ ܡܶܕܶܐ ܕܢܳܦܰܠܘܰܝܠܰܢ they gave us what was due to us (Q.6,45) → ḥoyaqle, nofal
noḥar, nuḥro ܢܳܚܰܪ، ܢܘܚܪܐ - nḥërle, nḥërla ܢܚܷܪܠܶܗ، ܢܚܷܪܠܰܗ [nḥr I ܢܚܪ] to slaughter | nuḥriwa ad darmala ܢܘܚܪܝܘܰܐ ܐܰܕ ܕܰܪܡܰܠܰܐ they slaughtered the fatstock (Q.4,41)
noḥat, nuḥto ܢܳܚܰܬ، ܢܘܚܬܐ - naḥët, naḥito ܢܰܚܷܬ، ܢܰܚܝܬܐ [nḥt I ܢܚܬ] to go down, to descend | u mënyono das Suryoye naḥët ġäläbe ܐܘ ܡܷܢܝܳܢܐ ܕܰܣ ܣܘܪܝܳܝܶܐ ܢܰܚܷܬ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ the number of Arameans/Assyrians has decreased (Q.4,41)
noqaḥ, nuqḥo ܢܳܩܰܚ، ܢܘܩܚܐ - nqëḥle, nqëḥla ܢܩܷܚܠܶܗ، ܢܩܷܚܠܰܗ [nqḥ I ܢܩܚ] (L.7) to smell (tr.), to sniff
noqal, nuqlo ܢܳܩܰܠ، ܢܘܩܠܐ - nqile, nqila ܢܩܝܠܶܗ، ܢܩܝܠܰܗ [nql I ܢܩܠ] ⑴ to migrate, to move house, to move | huwe fusqono d nuqli l Almanya ܗܘܘܶܗ ܦܘܣܩܳܢܐ ܕܢܘܩܠܝ ܠܐܰܠܡܰܐܢܝܰܐ they decided to move to Germany (L.19) ⑵ to transport
noqar, nuqro ܢܳܩܰܪ، ܢܘܩܪܐ - naqër, naqiro ܢܰܩܷܪ، ܢܰܩܝܪܐ [nqr I ܢܩܪ] ⑴ to hurt, to ache (head and teeth) | riši konoqar ܪܝܫܝ ܟܳܢܳܩܰܪ I have a headache (L.14) ⑵ to drill, to hollow out, to hammer
noqaṣ, nuqṣo ܢܳܩܰܨ، ܢܘܩܨܐ - naqëṣ, naqiṣo ܢܰܩܷܨ، ܢܰܩܝܨܐ [nqṣ I ܢܩܨ] ⑴ to lack, to be missing | mede lo noqaṣwalle ܡܶܕܶܐ ܠܐ ܢܳܩܰܨܘܰܠܠܶܗ they did not lack anything (L.19) ⑵ to decrease, to become less
noqëṣ ܢܳܩܷܨ before (with time indication) | i saca ḥḏo noqëṣ ruco yo ܐܝ ܣܰܥܰܐ ܚܕ݂ܐ ܢܳܩܷܨ ܪܘܥܐ ܝܐ it is quarter to one (L.8) → noqaṣ
noquṣo ܢܳܩܘܨܐ (adj.), f. noquṣto ܢܳܩܘܨܬܐ, pl. noquṣe ܢܳܩܘܨܶܐ ⑴ few, low (in number) ⑵ weak ⑶ missing
bu noquṣo (L.18) ܒܘ ܢܳܩܘܨܐ at least, not less than
→ noqaṣ
Norweč ܢܳܪܘܶܫ̰ (L.20) Norway
nošaq, nëšqo ܢܳܫܰܩ، ܢܷܫܩܐ - nšëqle, nšëqla ܢܫܷܩܠܶܗ، ܢܫܷܩܠܰܗ [nšq I ܢܫܩ] to kiss | nšëqlan iḏe ܢܫܷܩܠܰܢ ܐܝܕ݂ܶܗ we kissed his hand (Q.3,12)
nošo ܢܳܫܐ (m.), pl. noše ܢܳܫܶܐ (L.7,3) ⑴ human | aġlab dan noše ܐܰܓ݂ܠܰܒ ܕܰܢ ܢܳܫܶܐ the majority of people (Q.4,40) ⑵ someone ⑶ (pl.) people
nošuṯo ܢܳܫܘܬ݂ܐ (f.) (Q.5,75) ⑴ mankind ⑵ humanity, humaneness
noṭar, nëṭro ܢܳܛܰܪ، ܢܷܛܪܐ - nṭërle, nṭërla ܢܛܷܪܠܶܗ، ܢܛܷܪܠܰܗ [nṭr I ܢܛܪ] ⑴ to protect, to defend ⑵ to guard, to watch ⑶ to take care (of) ⑷ to wait (for)
noṭar nawfo (L.15) ܢܳܛܰܪ ܢܰܘܦܐ goalkeeper → qalcäči
noṭuro ܢܳܛܘܪܐ, f. noṭurto ܢܳܛܘܪܬܐ, pl. noṭure ܢܳܛܘܪܶܐ (G.19) guard, protector
nowaḥ, nawḥo ܢܳܘܰܚ، ܢܰܘܚܐ - nwëḥle, nwëḥla ܢܘܷܚܠܶܗ، ܢܘܷܚܠܰܗ [nwḥ I ܢܘܚ] to bark | kalbo, lo nawḥat ܟܰܠܒܐ، ܠܐ ܢܰܘܚܰܬ dog, do not bark! (L.23)
noyaḥ, nayḥo ܢܳܝܰܚ، ܢܰܝܚܐ - nayëḥ, nayiḥo ܢܰܝܷܚ، ܢܰܝܝܚܐ [nyḥ I ܢܝܚ] to heal (intr.), to recover, to become healed (body parts) → noyaḥle
noyaḥle, noyaḥla ܢܳܝܰܚܠܶܗ، ܢܳܝܰܚܠܰܗ - nayëḥle, nayëḥle ܢܰܝܷܚܠܶܗ، ܢܰܝܷܚܠܶܗ [nyḥ I ܢܝܚ] (+ L-Suf.) to get well, to become healthy | lo nayëḥle ܠܐ ܢܰܝܷܚܠܶܗ he did not get better (L.14) → noyaḥ
nqoḥo [Inf. nqḥ I ܢܩܚ] (L.7) smelling (tr.), sniffing → noqaḥ
nqoro ܢܩܳܪܐ [Inf. nqr I ܢܩܪ] (L.14) pain | b alfo nqore di lašayḏi ܒܐܰܠܦܐ ܢܩܳܪܶܐ ܕܝ ܠܰܫܰܝܕ݂ܝ with a lot of pain in my body (Q.7,86)
nqoro di aḏno ܢܩܳܪܐ ܕܝ ܐܰܕ݂ܢܐ ear pain
nqoro du caršo ܢܩܳܪܐ ܕܘ ܥܰܪܫܐ toothache
nqoro du rišo ܢܩܳܪܐ ܕܘ ܪܝܫܐ headache
→ noqar
Nṣiwën ܢܨܝܘܷܢ (Q.8,59) Nusaybin, city in southeast Turkey
nšaqto ܢܫܰܩܬܐ (f.), pl. našqoṯe ܢܰܫܩܳܬ݂ܶܐ (L.24) kiss → nošaq
nuhoro ܢܘܗܳܪܐ (m.), pl. nuhore ܢܘܗܳܪܶܐ (L.24) note, comment
nuno ܢܘܢܐ (m.), pl. nune ܢܘܢܶܐ (L.22) fish
nuno bi fërna (L.23) ܢܘܢܐ ܒܝ ܦܷܪܢܰܐ fish (fried) in the oven
nuno mqalyo (L.23) ܢܘܢܐ ܡܩܰܠܝܐ fried fish
nuno mṭawyo (L.23) ܢܘܢܐ ܡܛܰܘܝܐ grilled fish
nuqazto ܢܘܩܰܙܬܐ (f.), pl. nuqazyoṯe ܢܘܩܰܙܝܳܬ݂ܶܐ ⑴ station ⑵ place | nuqazto rišayto ܢܘܩܰܙܬܐ ܪܝܫܰܝܬܐ central place (L.19)
nuxroyo ܢܘܟ݂ܪܳܝܐ (adj.), f. nuxrayto ܢܘܟ݂ܪܰܝܬܐ, pl. nuxroye ܢܘܟ݂ܪܳܝܶܐ (Q.2,9) foreign
ob ܐܳܒ (L.9) August = ṭëbbax
obac, ëbco ܐܳܒܰܥ، ܐܷܒܥܐ - abëc, abico ܐܰܒܷܥ، ܐܰܒܝܥܐ [ʾbc I ܐܒܥ] (L.4) ⑴ to want, to like | mawxa abici d nuqli l Berlin ܡܰܘܟ݂ܰܐ ܐܰܒܝܥܝ ܕܢܘܩܠܝ ܠܒܶܪܠܝܢ therefore they wanted to move to Berlin (L.19); iḏa d lobac d oṯe, ṭro loṯe! ܐܝܕ݂ܰܐ ܕܠܳܐܒܰܥ ܕܐܳܬ݂ܶܐ، ܛܪܐ ܠܳܐܬ݂ܶܐ if he doesn’t want to come, then he shouldn’t come (L.22); cam man d obac ܥܰܡ ܡܰܢ ܕܐܳܒܰܥ with whoever one wants (L.24); këbcat lu ḥamro du qerowo aw lu ḥamro du štoyo ܟܷܐܒܥܰܬ ܠܘ ܚܰܡܪܐ ܕܘ ܩܶܪܳܘܐ ܐܰܘ ܠܘ ܚܰܡܪܐ ܕܘ ܫܬܳܝܐ whether for the communion wine or for the table wine (Q.4,43) ⑵ to request ⑶ to love
obe, obo ܐܳܒܶܐ، ܐܳܒܐ - hule, hula ܗܘܠܶܗ، ܗܘܠܰܗ [ʾby/yhw I ܐܒܝ/ܝܗܘ] (L.6) to give | kibux obatlan u ḥšowo? ܟܝܒܘܟ݂ ܐܳܒܰܬܠܰܢ ܐܘ ܚܫܳܘܐ؟ can we have the bill please? (L.10.4); kobënne muklo w štoyo ܟܳܐܒܷܢܢܶܗ ܡܘܟܠܐ ܘܫܬܳܝܐ they give them food and (water) to drink (L.22); kobeli u kṯowo ܟܳܐܒܶܠܝ ܐܘ ܟܬ݂ܳܘܐ he is giving me the book (L.22); lo koballux u danwayḏux ܠܐ ܟܳܐܒܰܠܠܘܟ݂ ܐܘ ܕܰܢܘܰܝܕ݂ܘܟ݂ I (f.) will not give you (m.) your tail (Q.1,48); u ḥalwo gëd obenole li qašto ܐܘ ܚܰܠܘܐ ܓܷܕ ܐܳܒܶܢܳܠܶܗ ܠܝ ܩܰܫܬܐ the milk, I (m.) will give it to the grandmother (Q.1,55); gëd oboli danwi ܓܷܕ ܐܳܒܳܠܝ ܕܰܢܘܝ she will give me my tail back (Q.1,56); aḥ ḥeṭe gëd obenanne li gḏayto ܐܰܚ ܚܶܛܶܐ ܓܷܕ ܐܳܒܶܢܰܢܢܶܗ ܠܝ ܓܕ݂ܰܝܬܐ I (m.) will give the wheat to the chicken (Q.1,65); këbcina d obitule yo ܟܷܐܒܥܝܢܰܐ ܕܐܳܒܝܬܘܠܶܗ ܝܐ we want you to give her to him (Q.6,74); obënwaylan u mede d nofalwaylan ܐܳܒܷܢܘܰܝܠܰܢ ܐܘ ܡܶܕܶܐ ܕܢܳܦܰܠܘܰܝܠܰܢ they gave us what we earned (Q.6,44); am moraṯṯe b iḏo ftëḥto huwanne zuze ܐܰܡ ܡܳܪܰܬ݂ܬ݂ܶܗ ܒܐܝܕ݂ܐ ܦܬܷܚܬܐ ܗܘܘܰܢܢܶܗ ܙܘܙܶܐ their relatives lent them money generously (L.19); hawli ܗܰܘܠܝ give me! (L.10); hawullan i kaččëke ܗܰܘܘܠܠܰܢ ܐܝ ܟܰܫ̰ܫ̰ܷܟܶܐ give (pl.) us the girl! (Q.6,69); hiwile ܗܝܘܝܠܶܗ he gave them (Q.1,72)
obe dastër ܐܳܒܶܐ ܕܰܣܬܷܪ to allow, to give permission | d obatli dastër ܕܐܳܒܰܬܠܝ ܕܰܣܬܷܪ if you allow it to me (Q.6,27)
obe fusqono ܐܳܒܶܐ ܦܘܣܩܳܢܐ to decide | huwe fusqono ܗܘܘܶܗ ܦܘܣܩܳܢܐ they decided (L.19)
obe ḥaq d ܐܳܒܶܐ ܚܰܩ ܕ to pay | huwe ḥaq di raḏayto ܗܘܘܶܗ ܚܰܩ ܕܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ they paid for the car (L.21); grëšla ṣacbuṯo d ḥëzyo qelayto d kiba obo ḥaq diḏa ܓܪܷܫܠܰܗ ܨܰܥܒܘܬ݂ܐ ܕܚܷܙܝܐ ܩܶܠܰܝܬܐ ܕܟܝܒܰܗ ܐܳܒܐ ܚܰܩ ܕܝܕ݂ܰܗ she had difficulty finding a room that she could afford (L.20)
obe turgomo ܐܳܒܶܐ ܬܘܪܓܳܡܐ to give a talk | obewa turgome ܐܳܒܶܘܰܐ ܬܘܪܓܳܡܶܐ he gave talks (Q.9,92)
obe w šoqal (cam) (L.3) ܐܳܒܶܐ ܘܫܳܩܰܠ ܥܰܡ to talk, to communicate, to exchange | bak kṯawyoṯe kobën w šuqli cam ḥḏoḏe ܒܰܟ ܟܬ݂ܰܘܝܳܬ݂ܶܗ ܟܳܐܒܷܢ ܘܫܘܩܠܝ ܥܰܡ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ they talked to each other with the help of short messages (chat) (Q.5,26)
→ hiw, mitahwe, mahwo
oḏac, ëḏco ܐܳܕ݂ܰܥ، ܐܷܕ݂ܥܐ - aḏëc, aḏico ܐܰܕ݂ܷܥ، ܐܰܕ݂ܝܥܐ [ʾḏc I ܐܕ݂ܥ] (L.3) ⑴ to know | en d zërwalxu Ṭurcabdin, gëd ëḏcituwa d layto tamo yamo lu sḥoyo ܐܶܢ ܕܙܷܪܘܰܠܟ݂ܘ ܛܘܪܥܰܒܕܝܢ، ܓܷܕ ܐܷܕ݂ܥܝܬܘܘܰܐ ܕܠܰܝܬܐ ܬܰܡܐ ܝܰܡܐ ܠܘ ܣܚܳܝܐ if you (pl.) had visited Turabdin, you would know that there isn’t a sea for swimming (L.22); w lo këḏcono mën! ܘܠܐ ܟܷܐܕ݂ܥܳܢܐ ܡܷܢ! and I do not know what else! (L.24); law koḏac ܠܰܘ ܟܳܐܕ݂ܰܥ he does not know anymore (Q.5,64); lëḏciwayna ܠܐܷܕ݂ܥܝܘܰܝܢܰܐ we did not know (Q.7,13); laḏëcno mën samno ܠܰܐܕ݂ܷܥܢܐ ܡܷܢ ܣܰܡܢܐ I did not know what I should do (Q.7,57) ⑵ to know smb./smth., to recognise | aḏëcno lxu ܐܰܕ݂ܷܥܢܐ ܠܟ݂ܘ I recognised you (L.3); këḏcilan me zawco ܟܷܐܕ݂ܥܝܠܰܢ ܡܶܐ ܙܰܘܢܐ they know us for a long time ⑶ to know (language) | lišono Almanoyo lëḏciwa ܠܝܫܳܢܐ ܐܰܠܡܰܢܝܐ ܠܐܷܕ݂ܥܝܘܰܐ they did not know German (L.19); lëḏcowa lo Iṭaloyo w lo Spanoyo ܠܷܐܕ݂ܥܳܘܰܐ ܠܐ ܐܝܛܰܠܳܝܐ ܘܠܐ ܣܦ݁ܰܢܳܝܐ she did not know neither Italian nor Spanish (L.20); oḏacwa d qore w koṯu ܐܳܕ݂ܰܥܘܰܐ ܕܩܳܪܶܐ ܘܟܳܬ݂ܘ he knew how to read and write (Q.7,20) → mawḏac, iḏacṯo, iḏico
oḏar ܐܳܕ݂ܰܪ (L.9) March
omar, ëmmo ܐܳܡܰܪ، ܐܷܡܡܐ - mërle, mërla ܡܷܪܠܶܗ، ܡܷܪܠܰܗ [ʾmr I ܐܡܪ] (L.3) ⑴ to say, to tell | mërre ܡܷܪܪܶܗ they said (L.17); mërralle ܡܷܪܪܰܠܠܶܗ they told him (L.21); ëmmowalle ܐܷܡܡܳܘܰܠܠܶܗ she used to say to them (L.22); mar ܡܰܪ say! talk! (Q.3,38); ëmmi ܐܷܡܡܝ they said (narrative form) (Q.6,8); omër ܐܳܡܷܪ he said (narrative form) (Q.6,22); mërlele omër ܡܷܪܠܶܠܶܗ ܐܳܡܷܪ he told him (narrative form) (Q.6,25) ⑵ to name, to call
häma mar (L.3) ܗܱܡܰܐ ܡܰܪ ⑴ circa, about, almost ⑵ you can say
Omiḏ ܐܳܡܝܕ݂ (Q.9,2) Diyarbakir, city in east Turkey
omuro ܐܳܡܘܪܐ, f. omurto ܐܳܡܘܪܬܐ, pl. omure ܐܳܡܘܪܶܐ (G.19) poet
ono ܐܳܢܐ (pron.) I
ortoduksoyo ܐܳܪܬܳܕܘܟܣܳܝܐ, f. ortoduksayto ܐܳܪܬܳܕܘܟܣܰܝܬܐ, pl. ortoduksoye ܐܳܪܬܳܕܘܟܣܳܝܶܐ orthodox
osyo ܐܳܣܝܐ, f. osiṯo ܐܳܣܝܬ݂ܐ, pl. osye ܐܳܣܝܶܐ (L.14) doctor, physician
osyo dac carše ܐܳܣܝܐ ܕܰܥ ܥܰܪܫܶܐ dentist
osyo dac cayne ܐܳܣܝܐ ܕܰܥ ܥܰܝܢܶܐ ophthalmologist
osyo di cämäliye ܐܳܣܝܐ ܕܝ ܥܱܡܱܠܝܝܶܐ surgeon
osyo dilonoyo ܐܳܣܝܐ ܕܝܠܳܢܳܝܐ specialist
osyo di nafšo ܐܳܣܝܐ ܕܝ ܢܰܦܫܐ psychologist
osyo du bayto ܐܳܣܝܐ ܕܘ ܒܰܝܬܐ general practitioner (GP)
osyo du galdo ܐܳܣܝܐ ܕܘ ܓܰܠܕܐ dermatologist
osyo du lebo ܐܳܣܝܐ ܕܘ ܠܶܒܐ cardiologist
osyo gawoyo ܐܳܣܝܐ ܓܰܘܳܝܐ internist
→ taxtor
otomat ܐܳܬܳܡܰܐܬ, pl. otomatat ܐܳܬܳܡܰܬܰܬ, otomate ܐܳܬܳܡܰܬܶܐ (L.21) automat, cash machine, ATM
oṯe, ëṯyo ܐܳܬ݂ܶܐ، ܐܷܬ݂ܝܐ - aṯi, aṯyo ܐܰܬ݂ܝ، ܐܰܬ݂ܝܐ [ʾṯy I ܐܬ݂ܝ] ⑴ to come | kaṯino lu bayto ܟܰܐܬ݂ܝܢܐ ܠܘ ܒܰܝܬܐ I am on my way home (G.17); aṯi u zabno d ܐܰܬ݂ܝ ܐܘ ܙܰܒܢܐ ܕ it was time to (L.22); ṭro loṯe ܛܪܐ ܠܳܐܬ݂ܶܐ he shouldn't come (L.22); tax ܬܰܟ݂ come (sg. f.)! (L.23); laṯi ܠܰܐܬ݂ܝ he did not come; oṯe calcolo ܐܳܬ݂ܶܐ ܥܰܠܥܳܠܐ may a storm come (Q.1,68)
oṯe b riše ܐܳܬ݂ܶܐ ܒܪܝܫܶܗ ⑴ to experience, to go through | mäsäle d aṯyo b riše ܡܱܣܱܠܶܐ ܕܐܰܬܝܐ ܒܪܝܫܶܗ one thing that he experienced (Q.7,6) ⑵ to befall
oṯe cal ܐܳܬ݂ܶܐ ܥܰܠ to fit (intr.), to suit (clothes) | u gawno zarqo ġäläbe koṯe aclax ܐܘ ܓܰܘܢܐ ܙܰܪܩܐ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ ܟܐܬ݂ܶܐ ܐܰܥܠܰܟ݂ the colour blue looks very nice on you. (L.11.3)
oṯe cal bole ܐܳܬ݂ܶܐ ܥܰܠ ܒܳܠܶܗ to come to mind | aṯi cal bole ܐܰܬ݂ܝ ܥܰܠ ܒܳܠܶܗ it came to his mind (Q.2,10)
oṯe l ܐܳܬ݂ܶܐ ܠ to attack | kowe d u dewo oṯe lac ceze ܟܳܘܶܐ ܕܐܘ ܕܶܘܐ ܐܳܬ݂ܶܐ ܠܰܥ ܥܶܙܶܐ it is possible that the wolf will attack the goats (Q.2,26)
oṯe l bole ܐܳܬ݂ܶܐ ܠܒܳܠܶܗ to remember | iḏa ucdo ṭacina mede, bëṯër gëd oṯe l bolan ܐܝܕ݂ܰܐ ܐܘܥܕܐ ܛܰܥܝܢܰܐ ܡܶܕܶܐ، ܒܷܬ݂ܷܪ ܓܷܕ ܐܳܬ݂ܶܐ ܠܒܳܠܰܢ in case we’ve forgotten something now, it’ll come to mind later (L.22)
oṯele, oṯela ܐܳܬ݂ܶܠܶܗ، ܐܳܬ݂ܶܠܰܗ - aṯile, aṯila ܐܰܬ݂ܝܠܶܗ، ܐܰܬ݂ܝܠܰܗ [ʾṯy I ܐܬ݂ܝ] (+ L.Suf.) ⑴ to come to smb. ⑵ to get, to receive
oṯele rënyo ܐܳܬ݂ܶܠܶܗ ܪܷܢܝܐ to have an idea | aṯile rënyo ܐܰܬ݂ܝܠܶܗ ܪܷܢܝܐ he had an idea, an idea came to him (Q.2,10)
oṯele ṣäbër ܐܳܬ݂ܶܠܶܗ ܨܱܒܷܪ ⑴ to feel good ⑵ (+neg.) to be bored | loṯewalle (< lo oṯewalle) ṣäbër ܠܳܐܬ݂ܶܘܰܠܠܶܗ (ܠܐ ܐܳܬ݂ܶܘܰܠܠܶܗ) ܨܱܒܷܪ they were bored (L.19)
→ qoyaṯle
oṯo ܐܳܬ݂ܐ (f.), pl. oṯe ܐܳܬ݂ܶܐ (L.15) flag, symbol, sign
oxal, uxlo ܐܳܟ݂ܰܠ، ܐܘܟ݂ܠܐ - xile/axile, xila/axila ܟ݂ܝܠܶܗ/ܐܰܟ݂ܝܠܶܗ، ܟ݂ܝܠܰܗ/ܐܰܟ݂ܝܠܰܗ [ʾxl I ܐܟ݂ܠ] to eat | kuxlina ܟܐܘܟ݂ܠܝܢܰܐ we eat (L.7); mën gëd uxlitu? ܡܷܢ ܓܷܕ ܐܘܟ݂ܠܝܬܘ؟ what would you like to eat? (L.10); koxël bu muklo ܟܳܐܟ݂ܷܠ ܒܘ ܡܘܟܠܐ he is eating (Q.7,77)
koxal cal ܟܳܐܟ݂ܰܠ ܥܰܠ (it is) cool!, (it is) nice!, (it is) super! | Alo koxal acle! ܐܰܠܐ ܟܳܐܟ݂ܰܠ ܐܰܥܠܶܗ not bad! nice! (L.24)
oxal qarce d ܐܳܟ݂ܰܠ ܩܰܪܥܶܗ ܕ to give smb. hell | gëd uxli qarcan ܓܷܕ ܐܘܟ݂ܠܝ ܩܰܪܥܰܢ they will give us hell (lit. they will eat our head) (Q.7,27)
oždan ܐܳܙ̰ܕܰܐܢ conscience | hënne w u oždan dëṯṯe ܗܷܢܢܶܐ ܘܐܘ ܐܳܙ̰ܕܰܐܢ ܕܷܬ݂ܬ݂ܶܗ according to their conscience (Q.6,43)
paluta ܦ݁ܰܠܘܬܰܐ (f.), pl. palutat ܦ݁ܰܠܘܬܰܬ ⑴ action to help smb., aid campaign | paluta daq qayse ܦ݁ܰܠܘܬܰܐ ܕܰܩ ܩܰܝܣܶܐ campaign to provide smb. with wood (Q.3,39); more di paluta ܡܳܪܶܗ ܕܝ ܦ݁ܰܠܘܬܰܐ those for whom the campaign is organised (Q.3,84) ⑵ support group
panṭron ܦܰ݁ܢܛܪܳܢ, pl. panṭronat ܦ݁ܰܢܛܪܳܢܰܬ (L.11) pants
park ܦ݁ܰܪܟ (m.), pl. parkat ܦ݁ܰܪܟܰܬ (L.16) park, parking spot
päṭaṭa ܦܱ݁ܛܰܛܰܐ (f.), pl. päṭaṭat ܦܱ݁ܛܰܛܰܬ (L.23) potato
päṭäṭa mqalayto ܦܱ݁ܛܰܛܰܐ ܡܩܰܠܰܝܬܐ fried potatoes, french fries
päṭaṭa šlëqto (L.23) ܦܱ݁ܛܰܛܰܐ ܫܠܷܩܬܐ boiled potatoes
pedagogi ܦ݁ܶܕܰܓܳܓܝ (f.) (L.20) pedagogy
përtäqane ܦܷ݁ܪܬܱܩܰܢܶܐ (f.), pl. përtäqanat ܦܷ݁ܪܬܱܩܰܢܰܬ orange
përtäqani ܦܷ݁ܪܬܱܩܰܢܝ (adj.) (L.11) orange
pingpong ܦ݁ܝܢܓܦ݁ܳܢܓ (L.15) table tennis → esfiro
pingwino ܦ݁ܝܢܓܘܝܢܐ (m.), pl. pingwine ܦ݁ܝܢܓܘܝܢܶܐ (L.22) penguin
pire ܦ݁ܝܪܶܐ, pl. pirat ܦ݁ܝܪܰܬ woman | tre tloṯo pirat (= tarte tlaṯ pirat) ܬܪܶܐ ܬܠܳܬ݂ܐ ܦ݁ܝܪܰܬ (= ܬܰܪܬܶܐ ܬܠܰܬ݂ ܦ݁ܝܪܰܬ) two, three women (Q.3,89) → aṯto
pizza ܦ݁ܝܬܙܰܐ (f.), pl. pizzat ܦ݁ܝܬܙܰܬ (L.23) pizza
plan ܦ݁ܠܰܐܢ (m.), pl. planat ܦ݁ܠܰܢܰܬ, plane ܦ݁ܠܰܢܶܐ (L.6) plan, floor plan, construction plan
počaq, pëčqo ܦ݁ܳܫ̰ܰܩ، ܦܷ݁ܫ̰ܩܐ - pčëqle, pčëqla ܦ݁ܫ̰ܷܩܠܶܗ، ܦ݁ܫ̰ܷܩܠܰܗ [pčq I ܦ݁ܫ̰ܩ] to crush, to pulp, to mash, to press | aḥ ḥappoṯe dac cënwe pëčqiwaynanne ṭawwo ܐܰܚ ܚܰܦ݁ܦ݁ܳܬ݂ܶܐ ܕܰܥ ܥܷܢܘܶܐ ܦܷ݁ܫ̰ܩܝܘܰܝܢܰܢܢܶܗ ܛܰܘܘܐ we crushed the grapes well (Q.4,14)
polis1 ܦ݁ܳܠܝܣ (L.21) ⑴ police ⑵ police station
polis2 ܦ݁ܳܠܝܣ, f. polise ܦ݁ܳܠܝܣܶܐ, pl. polisat ܦ݁ܳܠܝܣܰܬ policeman
Polonya ܦ݁ܳܠܳܢܝܰܐ Poland
posṭäji ܦ݁ܳܣܛܱܔܝ, f. posṭäjiye ܦ݁ܳܣܛܱܔܝܝܶܐ, pl. posṭäjiye ܦ݁ܳܣܛܱܔܝܝܶܐ postman, mailman
qablo ܩܰܒܠܐ (m.), pl. qablowat ܩܰܒܠܳܘܰܬ cable → tel
qäḥar ܩܱܚܰܪ (m.), pl. qaḥrat ܩܰܚܪܰܬ anger, rage | ono malino qäḥar ܐܳܢܐ ܡܰܠܝܢܐ I became angry, furious (Q.7,74) → mëqḥar
qaḥfogulo ܩܰܚܦܳܓܘܠܐ (m.), pl. qaḥfogule ܩܰܚܦܳܓܘܠܶܐ (L.22) turtle
qaḥwa ܩܰܚܘܰܐ (f.), pl. qaḥwat ܩܰܚܘܰܬ (L.8) ⑴ coffee ⑵ cafe
qaḥwonoyo ܩܰܚܘܳܢܳܝܐ (adj.), f. qaḥwonayto ܩܰܚܘܳܢܰܝܬܐ, pl. qaḥwonoye ܩܰܚܘܳܢܳܝܶܐ (L.11) brown → qaḥwa
qalcäči ܩܰܠܥܱܫ̰ܝ, f. qalcäčiye ܩܰܠܥܱܫ̰ܝܝܶܐ, pl. qalcäčiye ܩܰܠܥܱܫ̰ܝܝܶܐ (G.19) goalkeeper → noṭar
qale ܩܰܠܶܐ (f.), pl. qalat ܩܰܠܰܬ (Q.5,47) dispute, argument, fight, conflict
qaloco ܩܰܠܳܥܐ, f. qalacto ܩܰܠܰܥܬܐ, pl. qaloce ܩܰܠܳܥܶܐ driver
qaloco du bësëklet (L.24) ܩܰܠܳܥܐ ܕܘ ܒܷܣܷܟܠܶܬ cyclist
qaloco di raḏayto ܩܰܠܳܥܐ ܕܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ driver
→ šufer
Qamëšlo ܩܰܡܷܫܠܐ Qamishli, city in north-east Syria
qamoyo ܩܰܡܳܝܐ, f. qamayto ܩܰܡܰܝܬܐ, pl. qamoye ܩܰܡܳܝܶܐ (L.8) first
bi qamayto ܒܝ ܩܰܡܰܝܬܐ at first, initially
qanser ܩܰܢܣܶܪ (L.14) cancer → sarṭono
qanyo ܩܰܢܝܐ, pl. qanye ܩܰܢܝܶܐ (L.3) pen, pencil
qanyono ܩܰܢܝܳܢܐ (m.), pl. qanyone ܩܰܢܝܳܢܶܐ ⑴ cattle ⑵ beef ⑶ bovine (cow, ox, bull etc.)
qapṣulo ܩܰܦ݁ܨܘܠܐ (m.), pl. qapṣule ܩܰܦ݁ܨܘܠܶܐ (L.14) capsule
qaraqol ܩܰܪܰܩܳܠ (m.), pl. qaraqolat ܩܰܪܰܩܳܠܰܬ, qaraqole ܩܰܪܰܩܳܠܶܐ (Q.7,92) gendarme station
qarco ܩܰܪܥܐ (m.), pl. qarce ܩܰܪܥܶܐ ⑴ head | qarce ܩܰܪܥܶܗ his head (Q.1,40) ⑵ pumpkin → rišo
qariwo1 ܩܰܪܝܘܐ (adj.), f. qaruto ܩܰܪܘܬܐ, pl. qariwe ܩܰܪܝܘܶܐ (L.17) ⑴ close, near ⑵ related
qariwo2 ܩܰܪܝܘܐ, f. qarito ܩܰܪܝܬܐ, pl. qariwone ܩܰܪܝܘܳܢܶܐ ⑴ godfather, godmother ⑵ best man, best maid ⑶ relative through baptism
qarno ܩܰܪܢܐ (f.), pl. qarne ܩܰܪܢܶܐ ⑴ horn ⑵ mountain peak, summit | qarno du ṭuro ܩܰܪܢܐ ܕܘ ܛܘܪܐ mountain peak (Q.8,52)
qart ܩܰܪܬ (m.), pl. qartat ܩܰܪܬܰܬ card
qart di mëštuṯo (L.15) ܩܰܪܬ ܕܝ ܡܷܫܬܘܬ݂ܐ wedding card
→ fëtqo
Qartmin ܩܰܪܬܡܝܢ (Q.8,4) Qartmin, village in Turabdin, near to the Mor Gabriel monastery
Qartminoyo ܩܰܪܬܡܝܢܳܝܐ, f. Qartminayto ܩܰܪܬܡܝܢܰܝܬܐ, pl. Qartminoye ܩܰܪܬܡܝܢܳܝܶܐ (Q.8,4) person from the village Qartmin → Qartmin
qaṣa ܩܰܨܰܐ (f.), pl. qaṣat ܩܰܨܰܬ (L.10) ⑴ checkout, cash register ⑵ box
qaṣobo ܩܰܨܳܒܐ, f. qaṣabto ܩܰܨܰܒܬܐ, pl. qaṣobe ܩܰܨܳܒܶܐ (L.19) butcher
qašo ܩܰܫܐ, pl. qaše ܩܰܫܶܐ (L.16) priest → kohno
qaššo ܩܰܫܫܐ (m.), pl. qašše ܩܰܫܫܶܐ (L.4) grandfather, grandpa → jëddo
qašto ܩܰܫܬܐ (f.), pl. qaštoṯe ܩܰܫܬܳܬ݂ܶܐ grandmother, grandma | qašti ܩܰܫܬܝ my grandma (L.22)
qaṭco ܩܰܛܥܐ (m.), pl. qaṭce ܩܰܛܥܶܐ (Q.2,27) herd | u qaṭcayḏan ܐܘ ܩܰܛܥܰܝܕ݂ܰܢ our herd (Q.7,29)
qaṭën ܩܰܛܷܢ (f.), pl. qaṭune ܩܰܛܷܘܢܶܐ cat
qaṭënto ܩܰܛܷܢܬܐ, pl. qaṭinoṯe ܩܰܛܝܢܳܬ݂ܶܐ, qaṭënyoṯe ܩܰܛܷܢܝܳܬ݂ܶܐ (L.8) minute → daqqa
qaṭiro ܩܰܛܝܪܐ (m.) (L.10) yoghurt
qaṭmo ܩܰܛܡܐ (m.) ash
qaṭmono ܩܰܛܡܳܢܐ (adj.), f. qaṭmoniṯo ܩܰܛܡܳܢܝܬ݂ܐ, pl. qaṭmone ܩܰܛܡܳܢܶܐ (L.11) gray → qaṭmo
qaṭuno ܩܰܛܘܢܐ (m.), pl. qaṭune ܩܰܛܘܢܶܐ cat, tomcat → qaṭën
qawite ܩܰܘܝܬܶܐ (f.) (Q.3,62) Qawite, a candy from Turabdin made from grape syrup and seven crushed and roasted types of corn
qawro ܩܰܘܪܐ (m.), pl. qawre ܩܰܘܪܶܐ (Q.3,120) ⑴ grave ⑵ (pl.) cemetery, graveyard
qawyo ܩܰܘܝܐ, f. qwiṯo ܩܘܝܬ݂ܐ, pl. qawye ܩܰܘܝܶܐ strong → qowe, maqwe
qay ܩܰܝ (L.3) why
qayëm ܩܰܝܷܡ (Q.2,39) here, then → qoyam
qayiro ܩܰܝܝܪܐ (adj.), f. qayërto ܩܰܝܷܪܬܐ, pl. qayire ܩܰܝܝܪܶܐ (L.10) ⑴ cold ⑵ cool, fresh
qayoṣo ܩܰܝܳܨܐ, f. qayaṣto ܩܰܝܰܨܬܐ, pl. qayoṣe ܩܰܝܳܨܶܐ (L.16) barber → ḥaloqo
qayṭo ܩܰܝܛܐ (m.), pl. qayṭe ܩܰܝܛܶܐ (L.9) summer
qḏolo ܩܕ݂ܳܠܐ, pl. qḏole ܩܕ݂ܳܠܶܐ (L.7) throat, neck | gëd maḥatwayno u tarwoḏo bë qḏole ܓܷܕ ܡܰܚܰܬܘܰܝܢܐ ܐܘ ܬܰܪܘܳܕ݂ܐ ܒܷܩܕ݂ܳܠܶܗ I would have shoved a spoon into his throat (Q.7,81)
maḥat bë qḏole d ܡܰܚܰܬ ܒܷܩܕ݂ܳܠܶܗ ܕ to accuse smb. of smth., to blame smb. for smth. | maḥatle kul mede bë qḏoli ܡܰܚܰܬܠܶܗ ܟܘܠ ܡܶܕܶܐ ܒܷܩܕ݂ܳܠܝ he blamed me for everything (Q.7,53)
qḏoše ܩܕ݂ܳܫܶܐ (pl.), sg. qḏošo ܩܕ݂ܳܫܐ chain pendant, pendant, earring
qelayto ܩܶܠܰܝܬܐ (f.), pl. qeloyoṯe ܩܶܠܳܝܳܬ݂ܶܐ (L.8,4) room
qelayto du nṭoro waiting room
→ mäzäle
qemësto ܩܶܡܷܣܬܐ (f.), pl. qemësyoṯe ܩܶܡܷܣܝܳܬ݂ܶܐ (L.11) shirt
qerowo ܩܶܪܳܘܐ, pl. qerowe ܩܶܪܳܘܶܐ [Inf. II qrw ܩܪܘ] mass, church service
qerowo alohoyo ܩܶܪܳܘܐ ܐܰܠܳܗܳܝܐ Holy Mass
qëdaḥ ܩܷܕܰܚ, pl. qëdaḥe ܩܷܕܰܚܶܐ (Q.3,61) cup, mug, glass → koso
qëm ܩܷܡ (prep.) before, in front of = qum
qëmṯo ܩܷܡܬ݂ܐ (f.), pl. qomoṯe ܩܳܡܳܬ݂ܶܐ (L.11) skirt
qënṭo ܩܷܢܛܐ (m.), pl. qënṭe ܩܷܢܛܶܐ (L.22) danger
qëṭro ܩܷܛܪܐ, pl. qëṭre ܩܷܛܪܶܐ (L.8) ⑴ knot ⑵ problem
qfësto ܩܦܷܣܬܐ (f.), pl. qfisoṯe ܩܦܝܣܳܬ݂ܶܐ summary
qfiso ܩܦܝܣܐ (adj.), f. qfësto ܩܦܷܣܬܐ, pl. qfise ܩܦܝܣܶܐ short, brief, summarising
qfisoiṯ ܩܦܝܣܳܐܝܬ݂ (adv.) briefly
qliḏo ܩܠܝܕ݂ܐ (m.), pl. qliḏe ܩܠܝܕ݂ܶܐ (L.8) key
qlimo ܩܠܝܡܐ (m.), pl. qlime ܩܠܝܡܶܐ (L.19) area, region, territory
qloco ܩܠܳܥܐ [Inf. qlc I ܩܠܥ] (L.21) driving
qloco d bësëklet (L.15) ܩܠܳܥܐ ܕܒܷܣܷܟܠܶܬ biking
→ qolac
qlubyo ܩܠܘܒܝܐ (m.), pl. qlubye ܩܠܘܒܝܶܐ (L.22) ⑴ cage ⑵ cell
qmoro ܩܡܳܪܐ [Inf. qmr I ܩܡܪ] (L.15) ⑴ winning ⑵ gain, profit
qodar, qudro ܩܳܕܰܖ، ܩܘܕܪܐ - qadër, qadiro ܩܰܕܷܪ، ܩܰܕܝܪܐ [qdr I ܩܕܪ] (L.5) can, to be able | lo qadiro d ëzza l tamo ܠܐ ܩܰܕܝܪܐ ܕܐܷܙܙܰܗ ܠܬܰܡܐ she couldn't go there (L.20)
qolab, qulbo ܩܳܠܰܒ، ܩܘܠܒܐ - qalëb, qalibo ܩܰܠܷܒ، ܩܰܠܝܒܐ [qlb I ܩܠܒ] ⑴ to turn (intr.), to flip over (intr.) ⑵ to change (into) (intr.) | bay yarḥe du rabëc koqolab l ganṯo d këtyo bzërto b kul šëkël d warde w baybune ܒܰܝ ܝܰܪܚܶܐ ܕܘ ܪܰܒܷܥ ܟܳܩܳܠܰܒ ܠܓܰܢܬ݂ܐ ܕܟܷܬܝܐ ܒܙܷܪܬܐ ܒܟܘܠ ܫܷܟܷܠ ܕܘܰܪܕܶܐ ܘܒܰܝܒܘܢܶܐ during spring time it develops into a garden that is full with different kind of flowers and blossoms (L.19) ⑶ to convert (intr.) | qulbiwa mi ṭayuṯo li mšiḥoyuṯo ܩܘܠܒܝܘܰܐ ܡܝ ܛܰܝܘܬ݂ܐ ܠܝ ܡܫܝܚܳܝܘܬ݂ܐ they converted from Islam to Christianity (Q.10,80)
qolac, qulco ܩܳܠܰܥ، ܩܘܠܥܐ - qlëcle, qlëcla ܩܠܷܥܠܶܗ، ܩܠܷܥܠܰܗ [qlc I ܩܠܥ] ⑴ to drive | elo tamo raḏayto latwayle d qolac kul yawmo ܐܶܠܐ ܬܰܡܐ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܠܰܬܘܰܝܠܶܗ ܕܩܳܠܰܥ ܟܘܠ ܝܰܘܡܐ but there he did not have a car that he could drive every day (L.21) ⑵ to lead, to drive (cattle)
qolaf, qulfo ܩܳܠܰܦ، ܩܘܠܦܐ - qlëfle, qlëfla ܩܠܷܦܠܶܗ، ܩܠܷܦܠܰܗ [qlf I ܩܠܦ] to peel, to skin | qlaf u ḥabušo ܩܠܰܦ ܐܘ ܚܰܒܘܫܐ peel an apple!
qolo ܩܳܠܐ (m.), pl. qole ܩܳܠܶܐ (L.23) ⑴ voice | b qolo celoyo ܒܩܳܠܐ ܥܶܠܳܝܐ in a loud voice, loudly (Q.2,16) ⑵ noise ⑶ church hymn
qonuno ܩܳܢܘܢܐ (m.), pl. qonune ܩܳܢܘܢܶܐ (L.21) rule, law | u yulfonayḏi bu beṯṣawbo cal aq qonune ܐܘ ܝܘܠܦܳܢܰܝܕ݂ܝ ܒܘ ܒܶܝܬ݂ܨܰܘܒܐ ܥܰܠ ܐܰܩ ܩܳܢܘܢܶܐ my law studies at the university (Q.10,13)
qoraf, qurfo ܩܳܪܰܦ، ܩܘܪܦܐ - qrëfle, qrëfla ܩܪܷܦܠܶܗ، ܩܪܷܦܠܰܗ [qrf I ܩܪܦ] ⑴ to break (tr.) ⑵ to separate, to secrete | u ḥamro qorafwa u mede zoyudo larwal ܐܘ ܚܰܡܪܐ ܩܳܪܰܦܘܰܐ ܐܘ ܡܶܕܶܐ ܙܳܝܘܕܐ ܠܰܪܘܰܠ the wine secreted excess products (Q.4,35)
qoraw, qurwo ܩܳܪܰܘ، ܩܘܪܘܐ - qaru, qariwo ܩܰܪܘ، ܩܰܪܝܘܐ [qrw I ܩܪܘ] (G.20) to approach, to come near → maqraw, qariwo1
qore, quryo ܩܳܪܶܐ، ܩܘܪܝܐ - qrele, qrela ܩܪܶܠܶܗ، ܩܪܶܠܰܗ [qry I ܩܪܝ] (L.8) ⑴ to read | i warqo qëryole ܐܝ ܘܰܪܩܐ ܩܷܪܝܳܠܶܗ he read the paper (poster) (L.17) ⑵ to call ⑶ to study | an nacime yariwi w qralle b Holanda ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܶܐ ܝܰܪܝܘܝ ܘܩܪܰܠܠܶܗ ܒܗܳܠܰܢܕܰܐ the children grew up in the Netherland and studied there (L.17)
qoṣad, quṣdo ܩܳܨܰܕ، ܩܘܨܕܐ - qṣëdle, qṣëdla ܩܨܷܕܠܶܗ، ܩܨܷܕܠܰܗ [qṣd I ܩܨܕ] (L.24) to intend, to mean | mën koquṣdat? ܡܷܢ ܟܳܩܘܨܕܰܬ؟ what do you mean? (L.24)
qotike ܩܳܬܝܟܶܐ (f.), pl. qotikat ܩܳܬܝܟܰܬ (Q.7,18) can
qoṭac, quṭco ܩܳܛܰܥ، ܩܘܛܥܐ - qṭëcle, qṭëcla ܩܛܷܥܠܶܗ، ܩܛܷܥܠܰܗ [qṭc I ܩܛܥ] (Q.1,45) ⑴ to cut, to cut off ⑵ to turn off, to cut short (water, electricity) | qṭëclux u jayran aclan ܩܛܷܥܠܘܟ݂ ܐܘ ܔܰܝܪܰܐܢ ܐܰܥܠܰܢ you cut off our electricity supply (Q.3,27) ⑶ to block (road) ⑷ to cross (river, street) ⑸ (ticket) to book
qoṭal, quṭlo ܩܳܛܰܠ، ܩܘܛܠܐ - qṭile, qṭila ܩܘܛܠܐ، ܩܛܝܠܰܗ [qṭl I ܩܛܠ] to kill
qowe, quyo ܩܳܘܶܐ، ܩܘܝܐ - qawi, qawyo ܩܰܘܝ، ܩܰܘܝܐ [qwy I ܩܘܝ] (Q.2,24) to become strong | koquyo i šëmšo ܟܳܩܘܝܐ ܐܝ ܫܷܡܫܐ the sun becomes strong (Q.2,24); lašan d qowën bi umṯonoyuṯaṯṯe ܠܰܫܰܢ ܕܩܳܘܷܢ ܒܝ ܐܘܡܬ݂ܳܢܳܝܘܬ݂ܰܬ݂ܬ݂ܶܗ so that they become strong in their patriotism (Q.9,118) → maqwe, qawyo
qoyam, qaymo ܩܳܝܰܡ، ܩܰܝܡܐ - qayëm, qayimo ܩܰܝܷܡ، ܩܰܝܝܡܐ [qym I ܩܝܡ] (L.7) to stand up, to get up, to wake up, to set off | qëm! ܩܷܡ stand up! (L.10); koqoyam calcole mazicone ܟܳܩܳܝܰܡ ܥܰܠܥܳܠܶܐ ܡܰܙܝܥܳܢܶܐ there are terrifying storms (L.18); qayimi ܩܰܝܝܡܝ they stood up (L.23); qayimi mi šanṯo ܩܰܝܝܡܝ ܡܝ ܫܰܢܬ݂ܐ they woke up (Q.1,86) → qayëm
qoyaṯ, qayṯo ܩܳܝܰܬ݂، ܩܰܝܬ݂ܐ - qayëṯ, qayiṯo ܩܰܝܷܬ݂، ܩܰܝܝܬ݂ܐ [qyṯ I ܩܝܬ݂] (L.7) to bump into, to touch, to come into contact with smth., to crash into smth. | inaqla d ḥa qoyaṯ b dukṯo ܐܝܢܰܩܠܰܐ ܚܰܐ ܕܩܳܝܰܬ݂ ܒܕܘܟܬ݂ܐ when one bumps into something (L.7)
qoyaṯle, qoyaṯla ܩܳܝܰܬ݂ܠܶܗ، ܩܳܝܰܬ݂ܠܰܗ - qayëṯle, qayëṯla ܩܰܝܷܬ݂ܠܶܗ، ܩܰܝܷܬ݂ܠܰܗ [qyṯ I ܩܝܬ݂] (+ L-Suf.) to get, to receive | qayëṯla dukṯo ܩܰܝܷܬ݂ܠܰܗ ܕܘܟܬ݂ܐ she got a place; she was accepted (L.20); gëd qoyaṯṯe mafsonuṯo lë fyošo ܓܷܕ ܩܳܝܰܬ݂ܬ݂ܶܗ ܡܰܦܣܳܢܘܬ݂ܐ ܠܷܦܝܳܫܐ they will get a residence permit (Q.10,54) → oṯele
qoyumo ܩܳܝܘܡܐ, f. qoyumto ܩܳܝܘܡܬܐ, pl. qoyume ܩܳܝܘܡܶܐ (G.19) deputy, representative
qraye ܩܪܰܝܶܐ (f.) (L.15) ⑴ reading, lecture ⑵ study = qrayto
qrayto (L.5) ⑴ reading, lecture ⑵ study → qraye, qore
qriṯo ܩܪܝܬ݂ܐ (f.), pl. qëryawoṯe ܩܷܪܝܰܘܳܬ݂ܶܐ (L.8) villlage
qrobo ܩܪܳܒܐ (m.), pl. qrobe ܩܪܳܒܶܐ (Q.10,90) war
qroṭën ܩܪܳܛܷܢ (f.) breakfast | mḥaḏriwayna i qroṭën cal i ṭëbliṯo ܡܚܰܕ݂ܪܝܘܰܝܢܰܐ ܐܝ ܩܪܳܛܷܢ ܥܰܠ ܐܝ ܛܷܒܠܝܬ݂ܐ we used to put the breakfast on the table (Q.5,14) → maqraṭ
qroyo ܩܪܳܝܐ [Inf. qry I ܩܪܝ] (L.24) ⑴ reading ⑵ studies ⑶ calling → qore
qṭico ܩܛܝܥܐ, f. qṭëcto ܩܛܷܥܬܐ, pl. qṭice ܩܛܝܥܶܐ (L.24) cut, cut off → qoṭac
qṭofo ܩܛܳܦܐ [Inf. qṭf I ܩܛܦ] (Q.3,72) (grape) harvesting
qṭoro ܩܛܳܪܐ (m.), pl. qṭore ܩܛܳܪܶܐ ⑴ train ⑵ vault, roof → tren
qubco ܩܘܒܥܐ (m.), pl. qubce ܩܘܒܥܶܐ (L.11) cap, hat
qubo ܩܘܒܐ, pl. qube ܩܘܒܶܐ, quboṯe ܩܘܒܳܬ݂ܶܐ dome, church tower | i qubo d Teodora ܐܝ ܩܘܒܐ ܕܬܶܐܳܘܕܳܘܪܰܐ the dome of Empress Theodora (Q.8,18) = qubṯo
qubṯo ܩܘܒܬ݂ܐ (f.), pl. qube ܩܘܒܶܐ, quboṯe ܩܘܒܳܬ݂ܶܐ (Q.8,37) dome, church tower = qubo
qufo ܩܘܦܐ (m.), pl. qufe ܩܘܦܶܐ (L.22) monkey
qum before, in front of
qum + Suf. | qumi ܩܘܡ in front of me; qumax ܩܘܡܰܟ in front of you (f.); quma ܩܘܡܰܗ vor ihr
= qëm
qumṯo ܩܘܡܬ݂ܐ (f.), pl. qumoṯe ܩܘܡܳܬ݂ܶܐ height | qumṯux kiba xud čike ܩܘܡܬ݂ܘܟ݂ ܟܝܒܰܗ ܟ݂ܘܕ ܫ̰ܝܟܶܐ you (m.) are short (Q.7,61)
quro ܩܘܪܐ (L.20) cold | quro yo ܩܘܪܐ ܝܐ it is cold (Q.3,40)
Qusnoyo ܩܘܣܢܳܝܐ, f. Qusnayto ܩܘܣܢܰܝܬܐ, pl. Qusnoye ܩܘܣܢܳܝܶܐ (Q.8,42) person from the village Bequsyone → Bequsyone
quṣur ܩܘܨܘܪ (m.), pl. quṣurat ܩܘܨܘܪܰܬ ⑴ mistake, defect, shortcoming | u ḥa d howewa quṣur mede ebe ܐܘ ܚܰܐ ܕܗܳܘܶܘܰܐ ܩܘܨܘܪ ܡܶܕܶܐ ܐܶܒܶܗ the one who had a (health) deficiency (Q.6,33) ⑵ guilt
qwiro ܩܘܝܪܐ, f. qwërto ܩܘܷܪܬܐ, pl. qwire ܩܘܝܪܶܐ ⑴ buried ⑵ cursed, damned (ironic) | taclo, qwiro ܬܰܥܠܐ، ܩܘܝܪܐ fox, you damned rascal! (Q.1,25)
rabëc ܪܰܒܷܥ (m.) (L.9) spring
rabo ܪܰܒܐ (adj.), f. rabṯo ܪܰܒܬ݂ܐ, pl. rabe ܪܰܒܶܐ (L.11,4) big ⑵ supervisor, boss, chief, commander | u rabaṯṯe ܐܘ ܪܰܒܰܬ݂ܬ݂ܶܗ their commander (Q.7,40)
Ceḏo Rabo ܥܶܕ݂ܐ ܪܰܒܐ Easter
rabuṯo ܪܰܒܘܬ݂ܐ (f.) (L.6) ⑴ size ⑵ degree, measure → rabo
račeta ܪܰܫ̰ܶܬܰܐ (f.), pl. račetat ܪܰܫ̰ܶܬܰܬ (L.14) recipe
raḏayto ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ (f.), pl. raḏoyoṯe ܪܰܕ݂ܳܝܳܬ݂ܶܐ (L.18) car, automobile
raḏayto ḥaṯto (L.21) ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܚܰܬ݂ܬܐ new car
raḏayto mëstacmalto (L.21) ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܡܷܣܬܰܥܡܰܠܬܐ used car, second-hand car
raḏyo ܪܰܕ݂ܝܐ, f. rḏiṯo ܪܕ݂ܝܬ݂ܐ, pl. raḏye ܪܰܕ݂ܝܶܐ in favour of smth., agreeing, satisfied
raġlo ܪܰܓ݂ܠܐ (f.), pl. raġloṯe ܪܰܓ݂ܠܳܬ݂ܶܐ, raġle ܪܰܓ݂ܠܶܐ (L.7) ⑵ foot, leg ⑵ pillar, support (wall)
raġyo ܪܰܓ݂ܝܐ (adj.), f. rġiṯo ܪܓ݂ܝܬ݂ܐ, pl. raġye ܪܰܓ݂ܝܶܐ fresh, raw | ṭarfe raġye das sate ܛܰܪܦܶܐ ܪܰܓ݂ܝܶܐ ܕܰܣ ܣܰܬܶܐ fresh grape leaves (L.23)
rahoṭo ܪܰܗܳܛܐ, f. rahaṭto ܪܰܗܰܛܬܐ, pl. rahoṭe ܪܰܗܳܛܶܐ (Q.2,34) ⑴ running ⑵ runner → rohaṭ
rahṭo ܪܰܗܛܶܐ (m.), pl. rahṭe ܪܰܗܛܶܐ ⑴ running ⑵ sprint, race
rahṭo ḥiṣo (L.15) ܪܰܗܛܐ ܚܝܨܐ running (quickly)
→ rohaṭ
raḥuqo ܪܰܚܘܩܐ (adj.), f. raḥuqto ܪܰܚܘܩܬܐ, pl. raḥuqe ܪܰܚܘܩܶܐ (L.11) far, distant
rakiwo ܪܰܟܝܘܐ (adj.), f. rakuto ܪܰܟܘܬܐ, pl. rakiwe ܪܰܟܝܘܶܐ (L.4) ⑴ placed, put, appropriate, suitable ⑵ composed, consisting of | i skale du nošo mag garme rakuto yo ܐܝ ܣܟܰܠܶܐ ܕܘ ܢܳܫܐ ܡܰܓ ܓܰܪܡܶܐ ܪܰܟܘܬܐ ܝܐ the human skeleton is built from bones (L.7)
ramḥël ܪܰܡܚܷܠ (adv.) (L.8) tomorrow → ṣafro
ramšo ܪܰܡܫܐ (m.), pl. ramše ܪܰܡܫܶܐ (L.6) evening → caṣriye
raqmo ܪܰܩܡܐ (m.), pl. raqme ܪܰܩܡܶܐ (L.8) number, digit, figure → namra
rastorant ܪܰܣܬܳܪܰܢܬ (m.), pl. rastorantat ܪܰܣܬܳܪܰܢܬܰܬ, rastorante ܪܰܣܬܳܪܰܢܬܶܐ (L.4) restaurant
rašomo ܪܰܫܳܡܐ, f. rašamto ܪܰܫܰܡܬܐ, pl. rašome ܪܰܫܳܡܶܐ (L.19) illustrator, painter
raṯḥo ܪܰܬ݂ܚܐ (m.), pl. raṯḥe ܪܰܬ݂ܚܶܐ (Q.4,48) ⑴ boiling (intr.) ⑵ fermentation, fermenting → roṯaḥ, rṯoḥo
rawmo ܪܰܘܡܐ (f.), pl. rawme ܪܰܘܡܶܐ, rawmoṯe ܪܰܘܡܳܬ݂ܶܐ (L.18) lake, pond | b gawa di rawmo ܒܓܰܘܰܗ ܕܝ ܪܰܘܡܐ in the pond, in the lake (Q.1,90)
Rayite ܪܰܝܝܬܶܐ Raite, the southern part of Turabdin, earlier a diocese around the Mor Malke monastery
rḏufyo ܪܕ݂ܘܦܝܐ (m.), pl. rḏufye ܪܕ݂ܘܦܝܶܐ (Q.9,33) persecution
rezo ܪܶܙܐ (f.) (L.10) rice
rëcyono ܪܷܥܝܳܢܐ (m.), pl. rëcyone ܪܷܥܝܳܢܶܐ idea, opinion | u rëcyonaṯṯe ܐܘ ܪܷܥܝܳܢܰܬ݂ܬ݂ܶܗ their opinion (L.6)
rëġšo ܪܷܓ݂ܫܐ (m.), pl. rëġše ܪܷܓ݂ܫܶܐ ⑴ feeling | ar rëġšayḏi šuḥniwa ܐܰܪ ܪܷܓ݂ܫܰܝܕ݂ܝ ܫܘܚܢܝܘܰܐ I became emotional (Q.10,52) ⑵ sense | rëġše du nošo ܪܷܓ݂ܫܶܐ ܕܘ ܢܳܫܐ human senses (L.7)
rënyo ܪܷܢܝܐ (m.), pl. rënye ܪܷܢܝܶܐ (L.8) ⑴ opinion, thought, view | bu rënyayḏi ܒܘ ܪܷܢܝܰܝܕ݂ܝ in my opinion (Q.5,33); u rënyano ܐܘ ܪܷܢܝܰܢܐ this thought, this intention (Q.9,31); kobe u rënyayḏe ܟܳܐܒܶܐ ܐܘ ܪܷܢܝܰܝܕ݂ܶܗ he gives his opinion (Q.10,39) ⑵ proposal, idea
rfofo ܪܦܳܦܐ (m.), pl. rfofe ܪܦܳܦܶܐ (L.8) second → ṣaniye
rḥimo ܪܚܝܡܐ (adj.), f. rḥëmto ܪܚܷܡܬܐ, pl. rḥime ܪܚܝܡܶܐ (Q.1,32) ⑴ beloved ⑵ lover
rišdayro ܪܝܫܕܰܝܪܐ (m.), pl. rišdayre ܪܝܫܕܰܝܪܶܐ (Q.8,44) abbot, prior
rišo ܪܝܫܐ (m.), pl. riše ܪܝܫܶܐ (L.7) ⑴ head | riše di kurfo ܪܝܫܶܗ ܕܝ ܟܘܪܦܐ mastermind (lit. snake's head) (Q.7,60) ⑵ head (when indicationg quantities of animals) | maṯe w ḥamši riše d ceze ܡܰܬ݂݂ܶܐ ܘܚܰܡܫܝ ܪܝܫܶܐ ܕܥܶܙܶܐ two hundred and fifty goats (Q.7,34)
riša di šato (L.9) ܪܝܫܰܗ ܕܝ ܫܰܬܐ New Year
→ qarco
rišono ܪܝܫܳܢܐ, f. rišoniṯo ܪܝܫܳܢܝܬ݂ܐ, pl. rišone ܪܝܫܳܢܶܐ (L.24) leader, head, chairman, president → rišo
rišonuṯo ܪܝܫܳܢܘܬ݂ܐ (f.) (Q.8,7) management, leadership → rišono
rmošo ܪܡܳܫܐ [Inf. rmš I ܪܡܫ] (Q.9,81) movement, moving
roce, rucyo ܪܳܥܶܐ، ܪܘܥܝܐ - rcele, rcela ܪܥܶܠܶܗ، ܪܥܶܠܰܗ [rcy I ܪܥܝ] to graze (intr.) | ac ceze w ac cwone korocën ܐܰܥ ܥܶܙܶܐ ܘܰܐܥ ܥܘܳܢܶܐ ܟܳܪܳܥܷܢ goats and sheep are grazing (Q.2,38)
roḏe, rëḏyo ܪܳܕ݂ܶܐ، ܪܷܕ݂ܝܐ - raḏi, raḏyo ܪܰܕ݂ܝ، ܪܰܕ݂ܝܐ [rḏy I ܪܕ݂ܝ] (L.6) ⑴ to agree ⑵ to accept
rohaṭ, ruhṭo ܪܳܗܰܛ، ܪܘܗܛܐ - rahëṭ, rahiṭo ܪܰܗܷܛ، ܪܰܗܝܛܐ [rhṭ I ܪܗܛ] (L.7) to run, to jog | rahiṭi lu cewono du rucyo ܪܰܗܝܛܝ ܠܘ ܥܶܘܳܢܐ ܕܘ ܪܘܥܝܐ they ran to help the shepherd (Q.2,29)
rohaṭ (+ L-Suf.) ܪܳܗܰܛ to run towards smb., to attack | rahëṭli ܪܰܗܷܛܠܝ he ran towards me (Q.7,75)
roḥam, rëhmo ܪܳܚܰܡ، ܪܷܚܡܐ - rḥëmle, rḥëmla ܪܚܷܡܠܶܗ، ܪܚܷܡܠܰܗ [rḥm I ܪܚܡ] ⑴ to love | mërle li Maryam: “Koroḥamnolax”. Hiya mërla: “Ono ste korëḥmallux” ܡܷܪܠܶܗ ܠܝ ܡܰܪܝܰܡ: ܟܳܪܳܚܰܡܢܳܠܰܟ݂. ܗܝܝܰܐ ܡܷܪܠܰܗ: ܐܳܢܐ ܣܬܶܐ ܟܳܪܷܚܡܰܠܠܘܟ he said to Maryam: “I love you." She replied: "I love you too." (L.16); aḥuni yo, korëḥmalle ܐܰܚܘܢܝ ܝܐ، ܟܳܪܷܚܡܰܠܠܶܗ he is my brother, I (f.) love him (L.22) ⑵ to like | rḥëmme raḏayato mëstacmalto w zwinalle ܪܚܷܡܡܶܗ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܡܷܣܬܰܥܡܰܠܬܐ ܘܙܘܝܢܰܠܠܶܗ they liked a used car and bought it (L.21); kul nošo roḥamwayle ܟܘܠ ܢܳܫܐ ܪܳܚܰܡܘܰܝܠܶܗ everyone liked him (Q.2,7); d rëḥmi këppe mëjġoli cam ḥḏoḏe ܕܪܷܚܡܝ ܟܷܦ݁ܦ݁ܶܗ ܡܷܔܓ݂ܳܠܝ ܥܰܡ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ if they would like, they can talk to each other (Q.5,42); rëḥmowayno u šuġlano ܪܷܚܡܳܘܰܝܢܐ ܐܘ ܫܘܓ݂ܠܰܢܐ I (f.) loved this work (Q.10,95)
roḥaq, ruḥqo ܪܳܚܰܩ، ܪܘܚܩܐ - raḥëq, raḥiqo ܪܰܚܷܩ، ܪܰܚܝܩܐ [rḥq I ܪܚܩ] (Q.2,54) ⑴ to depart, to go away ⑵ to be distant
rokaw, rëkwo ܪܳܟܰܘ، ܪܷܟܘܐ - raku, rakiwo ܪܰܟܘ، ܪܰܟܝܘܐ [rkw I ܪܟܘ] (L.7) ⑴ to fit, to suit, to match, to adapt (intr.) | ma korokaw ṭawwo acli? ܡܰܐ ܟܳܪܳܟܰܘ ܛܰܘܘܐ ܐܰܥܠܝ؟ does it fit me well? (L.11.6) ⑵ to settle in, to settle down | rakiwi b Berlin ܪܰܟܝܘܝ ܒܒܶܪܠܝܢ they settled in Berlin (L.19) ⑶ to consist of
rošam, rëšmo ܪܳܫܰܡ، ܪܷܫܡܐ - ršëmle, ršëmla ܪܫܷܡܠܶܗ، ܪܫܷܡܠܰܗ [ršm I ܪܫܡ] (L.6) to draw, to paint
roṯaḥ, rëṯḥo ܪܳܬ݂ܰܚ، ܪܷܬ݂ܚܐ - raṯëḥ, raṯiḥo ܪܰܬ݂ܷܚ، ܪܰܬ݂ܝܚܐ [rṯḥ I ܪܬ݂ܚ] ⑴ to boil (intr.), to simmer (intr.) | am maye korëṯḥi ܐܰܡ ܡܰܝܶܐ ܟܳܪܷܬ݂ܚܝ the water is boiling ⑵ to ferment (intr.) | hul d rëṯḥi ṭawwo ܗܘܠ ܕܪܷܬ݂ܚܝ ܛܰܘܘܐ until they ferment (Q.4,44) → raṯḥo, rṯoḥo
rowax, rawxo ܪܳܘܰܟ݂، ܪܰܘܟ݂ܐ - rawëx, rawixo ܪܰܘܷܟ݂، ܪܰܘܝܟ݂ܐ [rwx I ܪܘܟ݂] (L.13) ⑴ to get on (bus, plane), to get in (car) ⑵ to mount (horse, donkey), to climb on
rowe, rawyo ܪܳܘܶܐ، ܪܰܘܝܐ - rawi, rawyo ܪܰܘܝ، ܪܰܘܝܐ [rwy I ܪܘܝ] (L.13) to get drunk
rṯoḥo ܪܬ݂ܳܚܐ [Inf. rṯḥ I ܪܬܚ] ⑴ boiling (intr.) ⑵ fermenting → roṯaḥ
ruco ܪܘܥܐ (m.), pl. ruce ܪܘܥܶܐ (L.8) quarter
rucyo ܪܘܥܝܐ, pl. rucye ܪܘܥܝܶܐ (L.10) herdsman, shepherd → roce
ruḥo ܪܘܚܐ spirit, soul, self | bëṯër me d qadër maxlaṣ ruḥe bu lišono Holandoyo ܒܷܬ݂ܷܪ ܡܶܐ ܕܩܰܕܷܪ ܡܰܟ݂ܠܰܨ ܪܘܚܶܗ ܒܘ ܠܝܫܳܢܐ ܗܳܠܰܢܕܳܝܐ after he became fluent in Dutch (L.3); u mede d komaḥkën cal ruḥayye ܐܘ ܡܶܕܶܐ ܕܟܳܡܰܚܟܷܢ ܥܰܠ ܪܘܚܰܝܝܶܗ what they tell about themselves (Q.10,58) → nafšo
Rusya ܪܘܣܝܰܐ (G.19) Russia
rušmoiṯ ܪܘܫܡܐܝܬ݂ (adv.) official
rwiḥo ܪܘܝܚܐ (adj.), f. rwëḥto ܪܘܷܚܬܐ, pl. rwiḥe ܪܘܝܚܶܐ (L.12) wide, broad
s ܣ (prep.) (G.11b) at, near, towards → se, sid-
sabro ܣܰܒܪܐ (L.24) hope | këtli sabro d ܟܷܬܠܝ ܣܰܒܪܐ ܕ I have a hope that (L.24)
saca ܣܰܥܰܐ (f.), pl. sacat ܣܰܥܰܬ (L.8) ⑴ hour ⑵ watch → šocṯo
sacro ܣܰܥܪܐ (m.) (L.7) hair
sagiyuṯo ܣܰܓܝܝܘܬ݂ܐ (f.) (Q.10,48) majority
saġ ܣܰܐܓ݂ (adj.) (Q.7,78) alive, living, healthy
sakrater ܣܰܟܪܰܬܶܪ, f. sakratera ܣܰܟܪܰܬܶܪܰܐ, pl. sakratere ܣܰܟܪܰܬܶܪܶܐ (L.19) secretary
salo ܣܰܠܐ (m.), pl. sale ܣܰܠܶܐ (L.11) basket → esfiro
samyo ܣܰܡܝܐ (adj.), f. smiṯo ܣܡܝܬ݂ܐ, pl. samye ܣܰܡܝܶܐ blind | me nacmuṯa smiṯo yo ܡܶܐ ܢܰܥܡܘܬ݂ܰܗ ܣܡܝܬ݂ܐ ܝܐ she is blind from her childhood
sandwič ܣܰܢܕܘܝܫ̰ (m.), pl. sandwičat ܣܰܢܕܘܝܫ̰ܰܬ (L.23) sandwich
sant ܣܰܢܬ (m.), pl. santat ܣܰܢܬܰܬ cent
sapṯo ܣܰܦ݁ܬ݂ܐ (f.), pl. sappoṯe ܣܰܦ݁ܦ݁ܳܬ݂ܶܐ lip | oṯewa admo me sapṯi ܐܳܬ݂ܶܘܰܐ ܐܰܕܡܐ ܡܶܐ ܣܰܦ݁ܬ݂ܝ blood ran from my lip (Q.7,71)
saqo ܣܰܩܐ (f.), pl. saqe ܣܰܩܶܐ (L.7) leg → šoqo
sarṭono ܣܰܪܛܳܢܐ (m.), pl. sarṭone ܣܰܪܛܳܢܶܐ (L.14) cancer → qanser
saṯwo ܣܰܬ݂ܘܐ (m.), pl. saṯwe ܣܰܬ݂ܘܶܐ (L.9) winter
säwal ܣܱܘܰܐܠ (m.) (L.12) livestock, farm animals | u säwalayḏan ܐܘ ܣܱܘܰܠܰܝܕ݂ܰܢ our livestock
sawico ܣܰܘܝܥܐ, f. sawëcto ܣܰܘܷܥܬܐ, pl. sawice ܣܰܘܝܥܶܐ full, sated, well-nourished → maswac, sowac
sayfo ܣܰܝܦܐ (m.), pl. sayfe ܣܰܝܦܶܐ ⑴ sword ⑵ massacre
u Sayfo daḥ ḥamšacsar (L.19, Q.6,1) ܐܘ ܣܰܝܦܐ ܕܰܚ ܚܰܡܫܰܥܣܰܪ Sayfo, the Genocide of 1915
se ܣܶܐ at, near, towards
se (+ Art.) ܣܶܐ | su ܣܘ at + Art. m.; si ܣܝ at + Art. f.; saK ܣܰ at + Art. pl.
se (+ Dem.) ܣܶܐ | sano ܣܰܢܐ at this (m.); saṯe ܣܰܬ݂ܶܐ at this (f.); sani ܣܰܢܝ at these
se (+ Suf.) ܣܶܐ | sidi ܣܝܕܝ by me; sida ܣܝܕܰܗ by her; sidayye ܣܝܕܰܝܝܶܗ by them
→ s, gab
sefoqo ܣܶܦܳܩܐ (m.), pl. sefoqe ܣܶܦܳܩܶܐ (L.6) ⑴ dish, container, vessel ⑵ (pl.) things
seġëḏṯo ܣܶܓ݂ܷܕ݂ܬ݂ܐ (f.), pl. sëġḏoṯe ܣܷܓ݂ܕ݂ܳܬ݂ܶܐ (Q.8,28) worship
semoqo ܣܶܡܳܩܐ (adj.), f. semaqto ܣܶܡܰܩܬܐ, pl. semoqe ܣܶܡܳܩܶܐ (L.9.4) red
semoqo kamudo (L.11) ܣܶܡܳܩܐ ܟܰܡܘܕܐ dark red
sëdro ܣܷܕܪܐ (m.), pl. sëdre ܣܷܕܪܶܐ (L.3) class
sësyo ܣܷܣܝܐ (m.), pl. sësye ܣܷܣܝܶܐ (L.12) horse
sfaryawmo ܣܦܰܪܝܰܘܡܐ, pl. sfaryawme ܣܦܰܪܝܰܘܡܶܐ (Q.5,4) newspaper, daily paper
sḥoyo ܣܚܳܝܐ [Inf. sḥy I ܣܚܝ] (L.8) ⑴ swimming ⑵ bathing, taking a shower → soḥe, ḥyofo
sicto ܣܝܥܬܐ, pl. sicoṯe ܣܝܥܳܬ݂ܶܐ ⑴ committee, group | i sicto mṭayboniṯo mḥaḏarla taḥrazto catërto ܐܝ ܣܝܥܬܐ ܡܛܰܝܒܳܢܝܬ݂ܐ ܡܚܰܕ݂ܰܪܠܰܗ ܬܰܚܪܰܙܬܐ ܥܰܬܷܪܬܐ the organising committee has arranged a rich programme (L.17) ⑵ delegation
sid- ܣܝܕ (prep.) (+ Suf., G.11b) at, near → s, se
sigorta ܣܝܓܳܪܬܰܐ (f.), pl. sigortat ܣܝܓܳܪܬܰܬ (L.21) insurance
sinäma ܣܝܢܱܡܰܐ (f.), pl. sinämat ܣܝܢܱܡܰܬ (L.24) cinema
siqumo ܣܝܩܘܡܐ, pl. siqume ܣܝܩܘܡܶܐ (L.3) date
skale ܣܟܰܠܶܐ (f.), pl. skalat ܣܟܰܠܰܬ (L.7) ⑴ skeleton ⑵ scaffolding
Skandinavoyo ܣܟܰܢܕܝܢܰܒ݂ܳܝܐ, f. Skandinavayto ܣܟܰܢܕܝܢܰܒ݂ܰܝܬܐ, pl. Skandinavoye ܣܟܰܢܕܝܒ݂ܳܝܶܐ (L.20) Scandinavian
sloqo ܣܠܳܩܐ [Inf. slq I ܣܠܩ] going up, ascending
sloqo d ṭuro (L.15) ܣܠܳܩܐ ܕܛܘܪܐ mountain climbing
→ solaq
smartphone ܣܡܰܐܪܬܦܳܢ, pl. smartphone ܣܡܰܐܪܬܦܳܢܶܐ (L.24) smartphone
smoxo ܣܡܳܟ݂ܐ [Inf. smx I ܣܡܟ݂] (Q.9,53) ⑴ leaning against smth. ⑵ support
SMS ܣ.ܡ.ܣ. (L.24) SMS
sniġro ܣܢܝܓ݂ܪܐ, f. sniġarto ܣܢܝܓ݂ܰܪܬܐ, pl. sniġre ܣܢܝܓ݂ܪܶܐ (L.19) lawyer, attorney
sniqoyo ܣܢܝܩܳܝܐ (adj.), f. sniqayto ܣܢܝܩܰܝܬܐ, pl. sniqoye ܣܢܝܩܳܝܶܐ (L.18) in need
socuro ܣܳܥܘܪܐ, f. socurto ܣܳܥܘܪܬܐ, pl. socure ܣܳܥܘܪܶܐ (Q.8,73) visitor, tourist, guest → ḏayfo, zmino
socuruṯo ܣܳܥܘܪܘܬ݂ܐ (f.), pl. socërwoṯe ܣܳܥܷܪܘܳܬ݂ܶܐ visit
sohduṯo ܣܳܗܕܘܬ݂ܐ (f.), pl. sohdwoṯe ܣܳܗܕܘܳܬ݂ܶܐ ⑴ certificate, document ⑵ martyrdom
sohduṯo du qloco ܣܳܗܕܘܬ݂ܐ ܕܘ ܩܠܳܥܐ driver's licence
sohḏo ܣܳܗܕ݂ܐ (m.), f. sohëḏto ܣܳܗܷܕ݂ܬܐ, pl. sohḏe ܣܳܗܕ݂ܶܐ ⑴ witness ⑵ martyr
soḥe, sëḥyo ܣܳܚܶܐ، ܣܷܚܝܐ - sḥele, sḥela ܣܚܶܠܶܗ، ܣܚܶܠܰܗ [sḥy I ܣܚܝ] (L.8) to swim, to bathe → sḥoyo, ḥyofo
solaq, sëlqo ܣܳܠܰܩ، ܣܷܠܩܐ - salëq, saliqo ܣܰܠܷܩ، ܣܰܠܝܩܐ [slq I ܣܠܩ] to go up, to ascend | d ṭorënwa mëštace u Afrem, annaqla ste gëd sëlqowa i gudayḏan darġo ܕܛܳܪܷܢܘܰܐ ܡܷܫܬܰܥܶܐ ܐܘ ܐܰܦܪܶܡ، ܐܰܢܢܰܩܠܰܐ ܣܬܶܐ ܓܷܕ ܣܷܠܩܳܘܰܐ ܐܝ ܓܘܕܰܝܕ݂ܰܢ ܕܰܪܓ݂ܐ had they let Afrem play, our team too would have gone up a position (L.22) → sloqo
some, sёmyo ܣܳܡܶܐ، ܣܷܡܝܐ - sami, samyo ܣܰܡܝ، ܣܰܡܝܐ [smy I ܣܡܝ] to become blind → samyo
soruḥo ܣܳܪܘܚܐ (adj.), f. soruḥto ܣܳܪܘܚܬܐ, pl. soruḥe ܣܳܪܘܚܶܐ wild | an nëmre ḥäyewën soruḥe ne ܐܰܢ ܢܷܡܪܶܐ ܚܱܝܶܘܷܢ ܣܳܪܘܚܶܐ ܢܶܐ tigers are wild animals (L.22)
sowac ܣܳܘܰܥ, sawco ܣܳܘܰܥ، ܣܰܘܥܐ - sawëc, sawico ܣܰܘܷܥ، ܣܰܘܝܥܐ [swc I ܣܘܥ] (L.7) to become full, to become sated → maswac, sawico
sowo ܣܳܘܐ (adj.), f. sawto ܣܰܘܬܐ, pl. sowe ܣܳܘܶܐ old → masu
soxar, suxro ܣܳܟ݂ܰܪ، ܣܘܟ݂ܪܐ - sxërle, sxërla ܣܟ݂ܷܪܠܶܗ، ܣܟ݂ܷܪܠܰܗ [sxr I ܣܟ݂ܪ] to close, to lock | soxarwa caynoṯe ܣܳܟ݂ܰܪܘܰܐ ܥܰܝܢܳܬ݂ܶܗ he closed his eyes (Q.1,43)
soyam, saymo ܣܳܝܰܡ، ܣܰܝܡܐ - sëmle, sëmla ܣܷܡܠܶܗ، ܣܷܡܠܰܗ [sym I ܣܝܡ] (L.3) to do, to make | sëm! ܣܷܡ do! (L.10); me d dacërno gëd maḥkenanxu kul mede dë ḥzeli w sëmli ܡܶܐ ܕܕܰܥܷܪܢܐ ܓܷܕ ܡܰܚܟܶܢܰܢܟ݂ܘ ܟܘܠ ܡܶܕܶܐ ܕܷܚܙܶܠܝ ܘܣܷܡܠܝ after I return, I will tell you everyting that I have seen and done (L.17); sëmmanne ḥawrone ܣܷܡܡܰܢܢܶܗ ܚܰܘܪܳܢܶܐ they have made friends (L.19); hawxa mërre w hawxa sëmme ܗܰܘܟ݂ܰܐ ܡܷܪܪܶܗ ܘܗܰܘܟ݂ܰܐ ܣܷܡܡܶܗ they said so and they did it (L.19); mën kosaymutu harke? ܡܷܢ ܟܳܣܰܝܡܘܬܘ ܗܰܪܟܶܐ what are you (pl.) doing here? (Q.7,41); mën kosaymi w mën koṭorën ܡܷܢ ܟܳܣܰܝܡܝ ܘܡܷܢ ܟܳܛܳܪܷܢ what they are up to; how they are doing (lit.: what they do and what they let (happen)) (Q.5,41); soyamwa cuqobo w buṣoyo ܣܳܝܰܡܘܰܐ ܥܘܩܳܒܐ ܘܒܘܨܳܝܐ he studied and researched (Q.9,26)
soyam (b) more ܣܳܝܰܡ ܒܡܳܪܶܐ to provide for, to take care of | kosayminala b more ܟܳܣܰܝܡܝܢܰܠܰܗ ܒܡܳܪܶܐ we take care of her (Q.6,77)
soyam gëdšo ܣܳܝܰܡ ܓܷܕܫܐ to have an accident | sëmle gëdšo ܣܷܡܠܶܗ ܓܷܕܫܐ he had an accident (L.21)
soyam märaq ܣܳܝܰܡ ܡܱܪܰܩ to worry, to wonder | sëmle märaq ܣܷܡܠܶܗ ܡܱܪܰܩ he wondered; he wanted to know (Q.3,63)
Spanoyo ܣܦ݁ܰܢܳܝܐ, f. Spanayto ܣܦ݁ܰܢܰܝܬܐ, pl. Spanoye ܣܦ݁ܰܢܳܝܶܐ (L.20) ⑴ Spaniard ⑵ Spanish ⑶ (sg. m.) Spanish (language) → Spanya
Spanya ܣܦ݁ܰܐܢܝܰܐ (G.19) Spain → Spanoyo
spor ܣܦܳ݁ܪ (L.11) sport
ste ܣܬܶܐ (L.4) also, too | annaqla ste gëd sëlqowa i gudayḏan ܐܰܢܢܰܩܠܰܐ ܣܬܶܐ ܓܷܕ ܣܷܠܩܳܘܰܐ ܐܝ ܓܘܕܰܝܕ݂ܰܢ our team too would have gone up a position (G.22)
sṭabël ܣܛܰܒܷܠ, pl. sṭabile ܣܛܰܒܝܠܶܐ (L.12) stable
sucrono ܣܘܥܪܳܢܐ (m.), pl. sucrone ܣܘܥܪܳܢܶܐ deed, practice | aq qonune kolozam miṭabqi bu sucrono ܐܰܩ ܩܳܢܘܢܶܐ ܟܳܠܳܙܰܡ ܡܝܛܰܒܩܝ ܒܘ ܣܘܥܪܳܢܐ the laws must be applied in practice (L.15)
suġlo ܣܘܓ݂ܠܐ (m.), pl. suġle ܣܘܓ݂ܠܶܐ (Q.4,21) bunch of grapes → cënwe
suj ܣܘܔ, pl. sujat ܣܘܔܰܬ (L.21) guilt, offence, fault
sukolo ܣܘܟܳܠܐ, pl. sukole ܣܘܟܳܠܶܐ (L.15) meaning
Surayt ܣܘܪܰܝܬ (G.19) Surayt-Aramaic → Suryoyo1
SuraytApp ܣܘܪܰܝܬܐܰܦ݁ (L.24) SuraytApp
surgoḏo ܣܘܪܓܳܕ݂ܐ (m.), pl. surgoḏe ܣܘܪܓܳܕ݂ܶܐ (L.9) calendar
Suriya ܣܘܪܝܝܰܐ (G.19) Syria
Suryoyo1 ܣܘܪܝܳܝܐ (L.19) Aramaic (language) → Surayt
Suryoyo2 ܣܘܪܝܳܝܐ, f. Suryayto ܣܘܪܝܰܝܬܐ, pl. Suryoye ܣܘܪܝܳܝܶܐ (Q.4) ⑴ Aramean/Assyrian ⑵ Aramaic/Assyrian
SuryoyoTalk ܣܘܪܝܳܝܐ ܬܳܠܟ (L.24) SuryoyoTalk
Suryoyuṯo ܣܘܪܝܳܝܘܬ݂ܐ (f.) (Q.6,48) the Syriac people
Swed ܣܘܶܕ (m.) (G.19) Sweden
Swedoyo, f. Swedayto ܣܘܶܕܰܝܬܐ, pl. Swedoye ܣܘܶܕܳܝܶܐ (G.19) ⑴ Swede ⑵ Swedish ⑶ (sg. m.) Swedish (language)
Swičra ܣܘܝܫ̰ܪܰܐ (G.19) Switzerland
swiḥuṯo ܣܘܝܚܘܬ݂ܐ (f.) (L.3) motivation
swodo ܣܘܳܕܐ (m.), pl. swode ܣܘܳܕܶܐ conversation, chat
swodo karyo (L.24) ܣܘܳܕܐ ܟܰܪܝܐ chat
sxiro ܣܟ݂ܝܪܐ (adj.), f. sxërto ܣܟ݂ܷܪܬܐ, pl. sxire ܣܟ݂ܝܪܶܐ closed, shut | aq qotikat kalën sxire ܐܰܩ ܩܳܬܝܟܰܬ ܟܰܠܷܢ ܣܟ݂ܝܪܶܐ the cans are unopened (Q.7,19) → soxar
syomo ܣܝܳܡܐ [Inf. sym I ܣܝܡ] doing, making | latli mede lë syomo ܠܰܬܠܝ ܡܶܕܶܐ ܠܷܣܝܳܡܐ I have nothing planned (L.8) → soyam
ṣäbër ܨܱܒܷܪ (m.) Geduld | loṯewalle ṣäbër ܠܳܐܬ݂ܶܘܰܠܠܶܗ ܨܱܒܷܪ they were bored (L.19) → oṯele
ṣacbuṯo ܨܰܥܒܘܬ݂ܐ (f.) difficulty → casquṯo
ṣadro ܨܰܕܪܐ (m.), pl. ṣadrone ܨܰܕܪܳܢܶܐ (L.7) ⑴ breast, chest ⑵ slope (of a mountain) | b ṣadre du ṭuro ܒܨܰܕܪܶܗ ܕܘ ܛܘܪܐ on the mountain slope (Q.8,56)
ṣafono ܨܰܦܳܢܐ (m.), pl. ṣafone ܨܰܦܳܢܶܐ (Q.1,39) soap
ṣafrawoṯe ܨܰܦܪܰܘܳܬ݂ܶܐ (adv.) (G.18) in the morning → ṣafro
ṣafrayto ܨܰܦܪܰܝܬܐ (adv.) (Q.1,82) early in the morning → ṣafro
ṣafro ܨܰܦܪܐ (L.8) morning → adṣafro, ṣafrawoṯe, ṣafrayto
ṣafyo ܨܰܦܝܐ (adj.), f. ṣfiṯo ܨܦܝܬ݂ܐ, pl. ṣafye ܨܰܦܝܐ (L.19) clean, pure, clear → mṣafe
ṣahyo ܨܰܗܝܐ, f. ṣhiṯo ܨܗܝܬ݂ܐ, pl. ṣahye ܨܰܗܝܶܐ thirsty → ṣohe
ṣalon ܨܰܠܳܢ, pl. ṣalone ܨܰܠܳܢܶܐ (L.13) ⑴ hall, ballroom ⑵ living room
ṣaniye ܨܰܢܝܝܶܐ, pl. ṣaniyat ܨܰܢܝܝܰܬ (L.8) second → rfofo
ṣawboyo ܨܰܘܒܳܝܐ, f. ṣawbayto ܨܰܘܒܰܝܬܐ, pl. ṣawboye ܨܰܘܒܳܝܶܐ (L.20) ⑴ student ⑵ university- → beṯṣawbo
ṣawco ܨܰܘܥܐ (f.), pl. ṣawcoṯe ܨܰܘܥܳܬ݂ܶܐ (L.7) finger
ṣawmo ܨܰܘܡܐ (m.), pl. ṣawme ܨܰܘܡܶܐ (L.22) fast, Lent → ṣoyam
Ṣawro ܨܰܘܪܐ (m.) (Q.8,3) Savur, city in south-east Turkey
Ṣawroyo ܨܰܘܪܳܝܐ, f. Ṣawrayto ܨܰܘܪܰܝܬܐ, pl. Ṣawroye ܨܰܘܪܳܝܶܐ (Q.8,3) person from the city Ṣawro (Savur) → Ṣawro
ṣayarto ܨܰܝܰܪܬܐ (f.), pl. ṣayore ܨܰܝܳܪܶܐ (L.24) camera
ṣayoro ܨܰܝܳܪܐ, f. ṣayarto ܨܰܝܰܪܬܐ, pl. ṣayore ܨܰܝܳܪܶܐ ⑴ photographer ⑵ operator
ṣbuṯo ܨܒܘܬ݂ܐ (f.), pl. ṣëbwoṯe ܨܷܒܘܳܬ݂ܶܐ matter, thing, procedure
bi ṣbuṯo d (Q.10,89) ܒܝ ܨܒܘܬ݂ܐ ܕ concerning, with regards to
i ṣbuṯo dag galwoye (Q.10,5) ܐܝ ܨܒܘܬ݂ܐ ܕܰܓ ܓܰܠܘܳܝܶܐ matters concerning refugees, procedures concerning refugees
ṣbuṯo šaḥënto (L.18) ܨܒܘܬ݂ܐ ܫܰܚܷܢܬܐ hotly debated issue
→ mäsäle
ṣefoyo ܨܶܦܳܝܐ [Inf. ṣfy II ܨܦܝ] cleaning, clearing
ṣefoyo dam maye (L.18) ܨܶܦܳܝܐ ܕܰܡ ܡܰܝܶܐ water treatment
→ mṣafe
ṣëbyono ܨܷܒܝܳܢܐ (m.), pl. ṣëbyone ܨܷܒܝܳܢܶܐ will, intention | b ṣëbyono aw dlo b ṣëbyono ܒܨܷܒܝܳܢܐ ܐܰܘ ܕܠܐ ܒܨܷܒܝܳܢܐ voluntary or involuntary (Q.10,79)
ṣëfër ܨܷܦܷܪ (m.) (Q.6,58) copper
ṣënca ܨܷܢܥܰܐ (f.), pl. ṣëncat ܨܷܢܥܰܬ (L.4) profession
ṣërto ܨܷܪܬܐ (f.), pl. ṣërtoṯe ܨܷܪܬܳܬ݂ܶܐ (L.9) picture, photo
Ṣin ܨܝܢ (m.) (G.19) China = Čin
ṣlibo ܨܠܝܒܐ (m.), pl. ṣlibe ܨܠܝܒܶܐ (L.16) cross
ṣluṯo ܨܠܘܬ݂ܐ (f.), pl. ṣlawoṯe ܨܠܰܘܳܬ݂ܶܐ prayer
ṣohe, ṣuhyo ܨܳܗܶܐ، ܨܘܗܝܐ - ṣahi, ṣahyo ܨܰܗܝ، ܨܰܗܝܐ [ṣhy I ܨܗܝ] to become thirsty | inaqla d lo šotina ṭawwo, gëd ṣohina ܐܝܢܰܩܠܰܐ ܕܠܐ ܫܳܬܝܢܰܐ ܛܰܘܘܐ، ܓܷܕ ܨܳܗܝܢܰܐ if we don’t drink enough we get thirsty (L.18) → ṣahyo
ṣopa ܨܳܦ݁ܰܐ (f.), pl. ṣopat ܨܳܦ݁ܰܬ stove, heating stove
ṣopa daq qayse ܨܳܦ݁ܰܐ ܕܰܩ ܩܰܝܣܶܐ wooden stove
ṣoyam, ṣaymo ܨܳܝܰܡ، ܨܰܝܡܐ - ṣayёm, ṣayimo ܨܰܝܷܡ، ܨܰܝܝܡܐ [ṣym I ܨܝܡ] (L.2) to fast → ṣawmo
ṣucro ܨܘܥܪܐ (m.), pl. ṣucre ܨܘܥܪܶܐ (Q.5,48) swearword, insult
šaboko ܫܰܒܳܟܐ (m.), pl. šaboke ܫܰܒܳܟܶܐ (L.6) window
šabṯo ܫܰܒܬ݂ܐ (f.), pl. šabe ܫܰܒܶܐ, šabṯoṯe ܫܰܒܬ݂ܳܬ݂ܶܐ (L.3) ⑴ week ⑵ Saturday → yawmo
šacuṯo ܫܰܥܘܬ݂ܐ (adj.), f. šacëṯto ܫܰܥܷܬ݂ܬܐ, pl. šacuṯe ܫܰܥܘܬ݂ܶܐ (L.11) yellow
šafiro ܫܰܦܝܪܐ, f. šafërto ܫܰܦܷܪܬܐ, pl. šafire ܫܰܦܝܪܶܐ (L.9,4) beautiful, handsome
šaġolo ܫܰܓ݂ܳܠܐ, f. šaġalto ܫܰܓ݂ܰܠܬܐ, pl. šaġole ܫܰܓ݂ܳܠܶܐ (Q.2,5) worker, employee = cawodo, → šoġal
šaḥino ܫܰܚܝܢܐ (adj.), f. šaḥënto ܫܰܚܷܢܬܐ, pl. šaḥine ܫܰܚܝܢܶܐ (L.23) warm, hot = šaḥuno
šaḥuno ܫܰܚܘܢܐ (adj.), f. šaḥënto ܫܰܚܷܢܬܐ, pl. šaḥune ܫܰܚܘܢܶܐ (L.19) warm, hot = šaḥino
šakar ܫܰܟܰܪ (m.) (L.23) ⑴ sugar ⑵ candy ⑶ diabetes | këtle šakar ܟܷܬܠܶܗ ܫܰܟܰܪ he has diabetes
šalwo ܫܰܠܘܐ (m.), pl. šalwe ܫܰܠܘܶܐ, šalwone ܫܰܠܘܳܢܶܐ (Q.7,16) valley, ravine
šalyo ܫܰܠܝܐ (adj.), f. šliṯo ܫܠܝܬ݂ܐ, pl. šalye ܫܰܠܝܶܐ (L.19) calm, still
šamborakkat ܫܰܡܒܳܪܰܟܟܰܬ (pl.), sg. šamborakke ܫܰܡܒܳܪܰܟܟܶܐ (L.23) pastry filled with minced meat and onions
šamošo ܫܰܡܳܫܐ, pl. šamoše ܫܰܡܳܫܶܐ altar boy, diacon
šamošo ewangeloyo (Q.9,25) ܫܰܡܳܫܐ ܐܶܘܰܢܓܶܠܳܝܐ diacon
šampanya ܫܰܡܦ݁ܰܐܢܝܰܐ (L.24) champagne
Šarfe ܫܰܪܦܶܐ (Q.9,46) the Charfet monastery in Lebanon (the Patriarchate of the Syriac Orthodox Church)
šarko ܫܰܪܟܐ (nur in:)
w šarko (Q.5,22) ܘܫܰܪܟܐ and so on
šarwoyo ܫܰܪܘܳܝܐ, f. šarwayto ܫܰܪܘܰܝܬܐ, pl. šarwoye ܫܰܪܘܳܝܶܐ ⑴ beginner, novice ⑵ beginner-
dawro šarwoyo (L.3) ܕܰܘܪܐ ܫܰܪܘܳܝܐ beginner course
→ mšare
šaryo ܫܰܪܝܐ (adj.), f. šriṯo ܫܪܝܬ݂ܐ, pl. šarye ܫܰܪܝܶܐ (L.22) loosened, untied, free → šore
šato ܫܰܬܐ (f.), pl. ëšne ܐܷܫܢܶܐ (L.4) year | ban ëšne ܒܰܢ ܐܷܫܢܶܐ over the years (L.4); i šato d ëṯyo ܐܝ ܫܰܬܐ ܕܐܷܬ݂ܝܐ next year (L.20); hani kmo ëšne ܗܰܢܝ ܟܡܐ ܐܷܫܢܶܐ for a few years (Q.10,93) → adšato
šawbo ܫܰܘܒܐ (f.) (L.14) cold (illness)
šawco ܫܰܘܥܐ (num.), f. šwac ܫܘܰܥ (L.9) seven
šawṯo ܫܰܘܬ݂ܐ (f.), f. šawṯoṯe ܫܰܘܬ݂ܳܬ݂ܶܐ (L.6) city quarter, district
šaxṣ ܫܰܟ݂ܨ (m.), pl. šaxṣat ܫܰܟ݂ܨܰܬ (Q.3,47) person → farṣufo
šayno ܫܰܝܢܐ (L.3) peace
b šayno aṯitu (L.12) ܒܫܰܝܢܐ ܐܰܬ݂ܝܬܘ you are welcome!
b šayno w bë šlomo (L.23) ܒܫܰܝܢܐ ܘܒܷܫܠܳܡܐ welcome!
→ šlomo
šayoco ܫܰܝܳܥܐ, f. šayacto ܫܰܝܰܥܬܐ, pl. šayoce ܫܰܝܳܥܶܐ (L.19) mason, plasterer
šayro ܫܰܝܪܐ (m.), pl. šayre ܫܰܝܪܶܐ (L.11) bracelet, wristband
šbilo ܫܒܝܠܐ, pl. šbile ܫܒܝܠܶܐ (L.3) ⑴ way, path ⑵ method
šbilo di kṯawto ܫܒܝܠܐ ܕܝ ܟܬ݂ܰܘܬܐ orthography, spelling
šedoro ܫܶܕܳܪܐ [Inf. šdr II ܫܕܪ] (L.24) sending → mšadar
šëkël ܫܷܟܷܠ (m.), pl. šëklat ܫܷܟܠܰܬ (L.3) kind, type, manner | bu šëklano ܒܘ ܫܷܟܠܰܢܐ in this manner, like this → dumyo
šëlliye ܫܷܠܠܝܝܶܐ (f.) (Q.3,51) rainy weather
šëmšo ܫܷܡܫܐ (f.) ⑴ sun ⑵ sunshine
šërke ܫܷܪܟܶܐ (f.), pl. šërkat ܫܷܪܟܰܬ (L.6) firm, company
šëršo ܫܷܪܫܐ (m.), pl. šërše ܫܷܪܫܶܐ (L.19) ⑴ origin ⑵ root
šëršonoyo ܫܷܪܫܳܢܳܝܐ (adj.), f. šëršonayto ܫܷܪܫܳܢܰܝܬܐ, pl. šëršonoye ܫܷܪܫܳܢܳܝܶܐ (L.19) original
šërub ܫܷܪܘܒ (m.), pl. šërubat ܫܷܪܘܒܰܬ (L.14) syrup (medicine)
šġimoyo ܫܓ݂ܝܡܳܝܐ (adj.), f. šġimayto ܫܓ݂ܝܡܰܝܬܐ, pl. šġimoye ܫܓ݂ܝܡܳܝܶܐ (Q.9,96) busy, occupied with smth.
šġimuṯo ܫܓ݂ܝܡܘܬ݂ܐ (f.) (L.15) employment, occupation → šġimoyo
šiḏo ܫܝܕ݂ܐ (m.), pl. šiḏe ܫܝܕ݂ܶܐ (Q.7,64) ⑴ devil, Satan ⑵ demon
šlomo ܫܠܳܡܐ (m.), pl. šlome ܫܠܳܡܶܐ ⑴ peace ⑵ greeting
b šayno w bë šlomo (L.23) ܒܫܰܝܢܐ ܘܒܷܫܠܳܡܐ welcome!
šlome (L.24) ܫܠܳܡܶܐ hello, greetings!
šlomo (L.3) ܫܠܳܡܐ hello
šmayo ܫܡܰܝܐ (f.), pl. šmaye ܫܡܰܝܶܐ sky
šmayono ܫܡܰܝܳܢܐ (adj.), f. šmayoniṯo ܫܡܰܝܳܢܝܬ݂ܐ, pl. šmayone ܫܡܰܝܳܢܶܐ (Q.3,36) heavenly, celestial → šmayo
šmoco ܫܡܳܥܐ [Inf. šmc I ܫܡܥ] (L.7) hearing → šomac
šobah, šëbho ܫܳܒܰܗ، ܫܷܒܗܐ - šabëh, šabiho ܫܰܒܷܗ، ܫܰܒܝܗܐ [šbh I ܫܒܗ] to resemble, to look similar | košobëh ܟܳܫܳܒܷܗ it is similar (Q.4,58) → dome
šocṯo ܫܳܥܬ݂ܐ (f.), pl. šoce ܫܳܥܶܐ (L.8) hour | qariwo l šocṯo ܩܰܪܝܘܐ ܠܫܳܥܬ݂ܐ close to one hour (Q.3,110) → saca
šofac, šëfco ܫܳܦܰܥ، ܫܷܦܥܐ - šafëc, šafico ܫܰܦܷܥ، ܫܰܦܝܥܐ [šfc I ܣܦܥ] (L.6) to go by, to pass by | arbci ëšne šafici cal u maṯyo di iqarṯo ܐܰܪܒܥܝ ܐܷܫܢܶܐ ܫܰܦܝܥܝ ܥܰܠ ܐܘ ܡܰܬ݂ܝܐ ܕܝ ܐܝܩܰܪܬ݂ܐ forty years have passed since the arrival of the family (L.17); me Omiḏ bi raḏayto gëd šëfcitu cal Marde ܡܶܐ ܐܳܡܝܕ݂ ܒܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܓܷܕ ܫܷܦܥܝܬܘ ܥܰܠ ܡܰܪܕܶܐ from Diyarbakir you will pass by Mardin (L.17)
šofar, šëfro ܫܳܦܰܪ، ܫܷܦܪܐ - šafër, šafiro ܫܰܦܷܪ، ܫܰܦܝܪܐ [šfr I ܫܦܪ] to become beautiful, to become handsome
šoġal, šuġlo ܫܳܓ݂ܰܠ، ܫܘܓ݂ܠܐ - šaġël, šaġilo ܫܰܓ݂ܷܠ، ܫܰܓ݂ܝܠܐ [šġl I ܫܓ݂ܠ] to work | lo šaġilono ܠܐ ܫܰܓ݂ܝܠܳܢܐ I (f.) did not work (Q.10,14) → cowad, šuġlo
šoḥan, šuḥno ܫܳܚܰܢ، ܫܘܚܢܐ - šaḥën, šaḥino ܫܰܚܷܢ، ܫܰܚܝܢܐ [šḥn I ܫܚܢ] to become warm, to warm up (intr.) | am maye du yamo košuḥni mi šëmšo ܐܰܡ ܡܰܝܶܐ ܕܘ ܝܰܡܐ ܟܳܫܘܚܢܝ ܡܝ ܫܷܡܫܐ the sea water warms up from the sun (L.18); ar rëġšayḏi šuḥniwa ܐܰܪ ܪܷܓ݂ܫܰܝܕ݂ܝ ܫܘܚܢܝܘܰܐ I became emotional (lit. my feelings became warm) (Q.10,52) → šaḥino, šaḥuno
šolaḥ, šëlḥo ܫܳܠܰܚ، ܫܷܠܚܐ - šlëḥle, šlëḥla ܫܠܷܚܠܶܗ، ܫܠܷܚܠܰܗ [šlḥ I ܫܠܚ] ⑴ to take off (clothes, shoes) | košëlḥi aš šakkalaṯṯe ܟܳܫܷܠܚܝ ܐܰܫ ܫܰܟܟܰܠܰܬ݂ܬ݂ܶܗ they take off their shoes (L.23) ⑵ to tear off ⑶ to dismantle
šomac, šëmco ܫܳܡܰܥ، ܫܷܡܥܐ - šamëc, šamico ܫܰܡܷܥ، ܫܰܡܝܥܐ [šmc I ܫܡܥ] (L.7) ⑴ to hear ⑵ to follow, to obey → šmoco
šoqal, šuqlo ܫܳܩܰܠ، ܫܘܩܠܐ - šqile, šqila ܫܩܝܠܶܗ، ܫܩܝܠܰܗ [šql I ܫܩܠ] ⑴ to buy | šqilanlan medone ܫܩܝܠܰܢܠܰܢ ܡܶܕܳܢܶܐ we bought us some things (Q.6,55) ⑵ to take
obe w šoqal cam (L.3, L.11) ܐܳܒܶܐ ܘܫܳܩܰܠ ܥܰܡ to communicate with
→ zowan
šoqo ܫܳܩܐ (f.), pl. šoqe ܫܳܩܶܐ (L.7) leg → saqo
šoraḥ, šërḥo ܫܳܪܰܚ، ܫܷܪܚܐ - šrëḥle, šrëḥla ܫܪܷܚܠܶܗ، ܫܪܷܚܠܰܗ [šrḥ I ܫܪܚ] (L.6) to explain, to clarify
šore, šёryo ܫܳܪܶܐ، ܫܷܪܝܐ - šrele, šrela ܫܪܶܠܶܗ، ܫܪܶܠܰܗ [šry I ܫܪܝ] to release, to dissolve → šaryo
šote, šëtyo ܫܳܬܶܐ، ܫܷܬܝܐ - štele, štela ܫܬܶܠܶܗ، ܫܬܶܠܰܗ [šty I ܫܬܝ] (L.7) ⑴ to drink | štayu! !ܫܬܰܝܘ drink (pl.)! (L.12); lo šotatle ha! !ܠܐ ܫܳܬܰܬܠܶܗ ܗܰܐ do not drink it (the milk)! (Q.1,9); ma elux štelux? ܡܰܐ ܐܶܠܘܟ݂ ܫܬܶܠܘܟ݂؟ was it you (m.) who drank it (the milk)? (Q.1,27); lo eli šteli u ḥalwo ܠܐ ܐܶܠܝ ܫܬܶܠܝ ܐܘ ܚܰܠܘܐ it wasn't me who drank the milk (Q.1,29) ⑵ to absorb, to soak (earth, sponge)
šqolo ܫܩܳܠܐ, pl. šqole ܫܩܳܠܶܐ [Inf. šql I ܫܩܠ] (L.10) shopping, purchasing → šoqal, mahwo
šrayto ܫܪܰܝܬܐ, pl. šroye ܫܪܳܝܶܐ (L.18) decision, way out → šore
šroġo ܫܪܳܓ݂ܐ (f.), pl. šroġe ܫܪܳܓ݂ܶܐ (Q.3,22) oil lamp, lamp
šrolo ܫܪܳܠܐ (L.6) ⑴ right, true ⑵ real, truthful, actual ⑶ truth
du šrolo (L.20) ܕܘ ܫܪܳܠܐ actually, in fact
→ mašër1
štoyo ܫܬܳܝܐ, pl. štoye ܫܬܳܝܶܐ [Inf. šty I ܫܬܝ] (L.7) ⑴ drinking ⑵ drink
štoye jamude (L.23) ܫܬܳܝܶܐ ܔܰܡܘܕܶܐ cold drinks
štoye šaḥine (L.23) ܫܬܳܝܶܐ ܫܰܚܝܢܶܐ warm drinks
→ maštyo, šote
šṭiḥo ܫܛܝܚܐ (adj.), f. šṭëḥto ܫܛܷܚܬܐ, pl. šṭiḥe ܫܛܝܚܶܐ horizontal
ṭuro šṭiḥo (L.19) ܛܘܪܐ ܫܛܝܚܐ mountain plateau
šubhoro ܫܘܒܗܳܪܐ (m.) (Q.1,76) pride | këtwayle šubhoro ebe ܟܷܬܘܰܝܠܶܗ ܫܘܒܗܳܪܐ ܐܶܒܶܗ he was proud about it (m.) (Q.1,76) → mëštabhar
šubḥo ܫܘܒܚܐ (m.), pl. šubḥe ܫܘܒܚܶܐ ⑴ praise, glory | šubḥo l Aloho ܫܘܒܚܐ ܠܰܐܠܳܗܐ praise be to God (Q.3,7) ⑵ prestige, splendour
šubqono ܫܘܒܩܳܢܐ (interj.) (L.3) excuse me, sorry, pardon!
šufer ܫܘܦܶܪ (m.), pl. šufere ܫܘܦܶܪܶܐ (L.19) driver → qaloco
šuġlo ܫܘܓ̣ܠܐ (m.), pl. šuġlone ܫܘܓ݂ܠܳܢܶܐ ⑴ work, business, enterprise | u šuġlayḏe ܐܘ ܫܘܓ݂ܠܰܝܕ݂ܶܗ his work (Q.5,16) ⑵ matter | šuġla di iqarṯo mcadal ܫܘܓ݂ܠܰܗ ܕܝ ܐܝܩܰܪܬ݂ܐ ܡܥܰܕܰܠ the situation of the family improved (L.19); šuġlone di šulṭonuṯo ܫܘܓ݂ܠܳܢܶܐ ܕܝ ܫܘܠܛܳܢܘܬ݂ܐ official affairs, state affairs (L.19)
šuġlo du xer (Q.3,81) ܫܘܓ݂ܠܐ ܕܘ ܟ݂ܶܝܪ voluntary service, volunteer work
šuġlone d lawġël (L.12) ܫܘܓ݂ܠܳܢܶܐ ܕܠܰܘܓܷ݂ܠ housework
šuḥlofo ܫܘܚܠܳܦܐ (m.) (L.11,4) ⑴ change, modification ⑵ season, time of year
šuḥlofo du muzoġo (L.18) ܫܘܚܠܳܦܐ ܕܘ ܡܘܙܳܓ݂ܐ climate change
→ mšaḥlaf
šulṭono ܫܘܠܛܳܢܐ (m.), pl. šulṭone ܫܘܠܛܳܢܶܐ (Q.9,74) ⑴ power, authority, sphere of influence | aq qëryawoṯe d këtne taḥt u šulṭonaṯṯe ܐܰܩ ܩܷܪܝܰܘܳܬ݂ܶܐ ܕܟܷܬܢܶܐ ܬܰܚܬ ܐܘ ܫܘܠܛܳܢܰܬ݂ܬ݂ܶܗ the villages that were under their authority (Q.3,70) ⑵ sultan
šulṭonuṯo ܫܘܠܛܢܘܬ݂ܐ (f.) ⑴ rule, sphere of influence ⑵ sultanate, kingdom, empire
šulṭonuṯo Cuṯmanayto ܫܘܠܛܢܘܬ݂ܐ ܥܘܬ݂ܡܰܢܰܝܬܐ the Ottoman Empire
→ šulṭono
šuqo ܫܘܩܐ (f.), pl. šuqe ܫܘܩܶܐ, šuqone ܫܘܩܳܢܶܐ (L.3) street, shopping street, market, shopping centre
šuro ܫܘܪܐ (m.), pl. šurone ܫܘܪܳܢܶܐ (L.6) wall
šuroyo ܫܘܪܳܝܐ (m.) (L.9) beginning, start
bu šuroyo (Q.10,10) ܒܘ ܫܘܪܳܝܐ at the beginning, at the start
mu šuroyo (L.20) ܡܘ ܫܘܪܳܝܐ from the beginning
→ mšare
šušaye ܫܘܫܰܝܶܐ (f.), pl. šušayat ܫܘܫܰܝܰܬ (L.10) bottle
šušaye du jam (Q.4,56) ܫܘܫܰܝܶܐ ܕܘ ܔܰܐܡ glass bottle
šušaye du plastik (Q.4,55) ܫܘܫܰܝܶܐ ܕܘ ܦ݁ܠܰܣܬܝܟ plastic bottle
šušefo ܫܘܫܶܦܐ (f.), pl. šušefe ܫܘܫܶܦܶܐ (L.7) scarf, towel, bandage
šušoṭo ܫܘܫܳܛܐ (m.), pl. šušoṭe ܫܘܫܳܛܶܐ (L.18) progress, development → mšawšaṭ
šwolo ܫܘܳܠܐ (m.), pl. šwole ܫܘܳܠܶܐ (L.12) question → mšayal
šxwa ܫܟ݂ܘܰܐ (L.24) anyway, in any case, indeed, by the way
šyoro ܫܝܳܪܐ [Inf. šyr I ܫܝܪ] (L.15) ⑴ sliding ⑵ skiing
tablet ܬܰܒܠܶܬ (m.), pl. tablete ܬܰܒܠܶܬܶܐ, tabletat ܬܰܒܠܶܬܰܬ (L.24) tablet, tablet PC
tacbe ܬܰܥܒܶܐ (f.) ⑴ effort, trouble | tawdi li tacbayḏax ܬܰܘܕܝ ܠܝ ܬܰܥܒܰܝܕ݂ܰܟ݂ thank you for your (f.) effort (L.23) ⑵ fatigue, tiredness
taḥolo ܬܰܚܳܠܐ (f.), pl. taḥolone ܬܰܚܳܠܳܢܶܐ (L.4) aunt, uncle's wife (from mother's side) → ḥolo
taḥrazto ܬܰܚܪܰܙܬܐ (f.), pl. taḥrazyoṯe ܬܰܚܪܰܙܝܳܬ݂ܶܐ ⑴ programme ⑵ TV programme
taḥrazto ṯabëtto (L.15) ܬܰܚܪܰܙܬܐ ܬ݂ܰܒܷܬܬܐ fixed programme
taḥrazto yulfonayto ܬܰܚܪܰܙܬܐ ܝܘܠܦܳܢܰܝܬܐ educational programme
taḥt ܬܰܚܬ (prep.) (G.11b) under
taḥt (+ Suf.) | taḥte ܬܰܚܬܶܗ under him; taḥtayye ܬܰܚܬܰܝܝܶܗ under them
→ laltaḥ
taḥte tëšco ܬܰܚܬܶܗ ܬܷܫܥܐ, pl. taḥte tëšce ܬܰܚܬܶܗ ܬܷܫܥܶܐ armpit | me taḥte tëšci ܡܶܐ ܬܰܚܬܶܗ ܬܷܫܥܝ at the upper body (lit. from under my armpits) (Q.7,84)
taḥwiṯo ܬܰܚܘܝܬ݂ܐ (f.), pl. taḥuyoṯe ܬܰܚܘܝܳܬ݂ܶܐ (Q.10,60) proof, evidence
taknoloġiya ܬܰܟܢܳܠܳܓ݂ܝܝܰܐ (f.), pl. taknoloġiyat ܬܰܟܢܳܠܳܓ݂ܝܝܰܬ (L.24) technology
täläfon ܬܱܠܱܦܳܢ, pl. täläfone ܬܱܠܱܦܳܢܶܐ, täläfonat ܬܱܠܱܦܳܢܶܐ (L.24) telephone
täläfon di iḏo (L.24) ܬܱܠܱܦܳܢ ܕܝ ܐܝܕ݂ܐ mobile phone, smartphone
täläfon foṯo b foṯo (L.24) ܬܱܠܱܦܳܢ ܦܳܬ݂ܐ ܒܦܳܬ݂ܐ video telephony
→ mobile, mtalfan, smartphone
tälävizyon ܬܱܠܱܒ݂ܝܙܝܳܢ (m.), pl. tälävizyone ܬܱܠܱܒ݂ܝܙܝܳܢܶܐ, tälävizyonat ܬܱܠܱܒ݂ܝܙܝܳܢܰܬ (Q.5,3) ⑴ television ⑵ TV channel
talgo ܬܰܠܓܐ (m.) (L.9) snow
talyo ܬܰܠܝܐ (adj.), f. tliṯo ܬܠܝܬ݂ܐ, pl. talye ܬܰܠܝܶܐ (Q.5,57) ⑴ hidden, concealed ⑵ disappeared → tole
tam ܬܰܐܡ (adv.) exactly | tam bu zabno du ḥemo ܬܰܐܡ ܒܘ ܙܰܒܢܐ ܕܘ ܚܶܡܐ exactly during the heat (Q.2,21)
tamëz ܬܰܡܷܙ (L.9) July
tamo ܬܰܡܐ (adv.) (L.8) there
me tamo (L.17) ܡܶܐ ܬܰܡܐ from there
täne ܬܱܢܶܐ alone, only | u calcolo ṭore buqto täne eli ܐܘ ܥܰܠܥܳܠܐ ܛܳܪܶܐ ܒܘܩܬܐ ܬܱܢܶܐ ܐܶܠܝ may the tornado leave only one single bundle for me (Q.1,71) → bëlḥuḏe
tanuro ܬܰܢܘܪܐ (m.), pl. tanure ܬܰܢܘܪܶܐ tannur oven
laḥmo du tanuro (Q.3,105) ܠܰܚܡܐ ܕܘ ܬܰܢܘܪܐ tannur bread, traditional flatbread
taqsiji ܬܰܩܣܝܔܝ, f. taqsijiye ܬܰܩܣܝܔܝܝܶܐ, pl. taqsijiye ܬܰܩܣܝܔܝܝܶܐ (G.19) taxi driver
tarbiṯo ܬܰܪܒܝܬ݂ܐ (f.) (L.3) education, upbringing
tarco ܬܰܪܥܐ (m.), pl. tarce ܬܰܪܥܶܐ (L.6) door
tarwoḏo ܬܰܪܘܳܕ݂ܐ (m.), pl. tarwoḏe ܬܰܪܘܳܕ݂ܶܐ (Q.7,80) spoon, tablespoon
tarwoḏo di čaye ܬܰܪܘܳܕ݂ܐ ܕܝ ܫ̰ܰܝܶܐ tea spoon
tarwoḏo di qaḥwa ܬܰܪܘܳܕ݂ܐ ܕܝ ܩܰܚܘܰܐ coffee spoon
tašciṯo ܬܰܫܥܝܬ݂ܐ (f.), pl. tašciyoṯe ܬܰܫܥܝܝܳܬ݂ܶܐ (L.2) story, tale
tašroro ܬܰܫܪܳܪܐ, pl. tašrore ܬܰܫܪܳܪܶܐ (L.3) ⑴ report, assessment, statement | i waziruṯo komëfqo tašroro cal u lišonaṯṯe ܐܝ ܘܰܙܝܪܘܬܐ ܟܳܡܷܦܩܐ ܬܰܫܪܳܪܐ ܥܰܠ ܐܘ ܠܝܫܳܢܰܬ݂ܬ݂ܶܗ the ministry issues a statement about their language (Q.10,75) ⑵ certificate
tawdi ܬܰܘܕܝ (L.3) thank you | tawdi l Moryo ܬܰܘܕܝ ܠܡܳܪܝܐ thank God! (Q.3,16) → mawde
tawdiṯo ܬܰܘܕܝܬ݂ܐ (f.), pl. tawdyoṯe ܬܰܘܕܝܳܬ݂ܶܐ (Q.10,84) religion, faith
tawro ܬܰܘܪܐ (m.), pl. tawre ܬܰܘܪܶܐ (Q.2,4) ox, bull
taxt ܬܰܟ݂ܬ, pl. taxtat ܬܰܟ݂ܬܰܬ (L.14) ⑴ bed ⑵ throne
taxtor ܬܰܟ݂ܬܳܪ, f. taxtore ܬܰܟ݂ܬܳܪܶܐ, pl. taxtorat ܬܰܟ݂ܬܳܪܰܬ, taxtore ܬܰܟ݂ܬܳܪܶܐ (L.14) doctor
taxtore di nafšo (L.19) ܬܰܟ݂ܬܳܪܶܐ ܕܝ ܢܰܦܫܐ psychologist (f.)
→ osyo
taymno ܬܰܝܡܢܐ (m.) south
tayman-madënḥo ܬܰܝܡܰܢ-ܡܰܕܷܢܚܐ south-east
tel ܬܶܠ, pl. telat ܬܶܠܰܬ (Q.3,24) ⑴ cable ⑵ string → qablo
teno ܬܶܢܐ (f.), pl. tene ܬܶܢܶܐ (L.10) fig
tešiġo ܬܶܫܝܓ݂ܐ [Inf. šyġ III ܫܝܓ] (L.6) washing, washing up → mašëġ
të ܬܷܐ (G.24d) negation particle
të mede ܬܷܐ ܡܶܕܶܐ nothing, nothing at all
të noše ܬܷܐ ܢܳܫܶܐ no one
tëcmiro ܬܷܥܡܝܪܐ [Inf. cmr III ܥܡܪ] (L.6) building, constructing → macmar
tëġmo ܬܷܓ݂ܡܐ, pl. tëġme ܬܷܓ݂ܡܶܐ (L.11) variety, type, sort
tëkṯiwo ܬܷܟܬ݂ܝܘܐ [Inf. kṯw III ܟܬ݂ܘ] registration
tënḏifo ܬܷܢܕ݂ܝܦܐ [Inf. nḏf III ܢܕ݂ܦ] (Q.8,69) cleaning → manḏaf
tërcilo ܬܷܪܥܝܠܐ [Inf. rcl III ܪܥܠ] trembling, shaking, shivering | tërcilo d gušmo ܬܷܪܥܝܠܐ ܕܓܘܫܡܐ shivering of the body (L.14) → marcal
tërhiṭo ܬܷܪܗܝܛܐ [Inf. rhṭ III ܪܗܛ] racing (horses)
tërhiṭo d sësye ܬܷܪܗܝܛܐ ܕܣܷܣܝܶܐ horse racing
Tërki ܬܷܪܟܝ (Q.6,38) ⑴ Turkish (language) ⑵ Turkish = Turkoyo
tërmišo ܬܷܪܡܝܫܐ [Inf. rmš III ܪܡܫ] (L.15) movement, moving
tërto ܬܷܪܬܐ (f.), pl. tawroṯe ܬܰܘܪܳܬ݂ܶܐ (L.12) cow → tawro
tëšco1 ܬܷܫܥܐ (num.), f. tšac ܬܫܰܥ (L.8) nine
tëšco2 → taḥte tëšco
tëšmëšto ܬܷܫܡܷܫܬܐ (f.), pl. tëšmëšyoṯe ܬܷܫܡܷܫܝܳܬ݂ܶܐ service, work, duty
tëšrën ḥaroyo ܬܷܫܪܷܢ ܚܰܪܳܝܐ (L.9) November
tëšrën qamoyo ܬܷܫܪܷܢ ܩܰܡܳܝܐ (L.9) October
tëšroyoṯe ܬܷܫܪܳܝܳܬ݂ܶܐ (pl.) (L.9) autumn
tḥumo ܬܚܘܡܐ (m.), pl. tḥume ܬܚܘܡܶܐ (L.19) ⑴ border ⑵ border region → ḥëdud
tleṯi ܬܠܶܬ݂ܝ (num.) (L.8) thirty | ḥa w tleṯi yawme ܚܰܐ ܘܬܠܶܬ݂ܝ ܝܰܘܡܶܐ thirty-one days (L.9); tmone w tleṯi ëšne ܬܡܳܢܶܐ ܘܬܠܶܬ݂ܝ ܐܷܫܢܶܐ thirty-eight years (L.4)
tloṯo ܬܠܳܬ݂ܐ (num.), f. tlëṯ ܬܠܷܬ݂ (L.6) three
tmanyo ܬܡܰܢܝܐ (num.), f. tmone ܬܡܳܢܶܐ (L.8) eight
tocab, tëcbo ܬܳܥܰܒ، ܬܷܥܒܐ - tacëb, tacibo ܬܰܥܷܒ، ܬܰܥܝܒܐ [tcb I ܬܥܒ] (L.12) ⑴ to become tired, to become exhausted ⑵ to make an effort, to work hard → tacbe
tole, tëlyo ܬܳܠܶܐ، ܬܷܠܝܐ - tlele, tlela ܬܠܶܠܶܗ، ܬܠܶܠܰܗ [tly I ܬܠܝ] ⑴ to hide, to conceal ⑵ to cause to disappear → talyo
towar, tawro ܬܳܘܰܪ، ܬܰܘܪܐ - twërle, twërla ܬܘܷܪܠܶܗ، ܬܘܷܪܠܰܗ [twr I ܬܘܪ] (G.19) ⑴ to break (tr.) ⑵ to violate
toyam, taymo ܬܳܝܰܡ، ܬܰܝܡܐ - tayëm, tayimo ܬܰܝܷܡ، ܬܰܝܝܡܐ [tym I ܬܝܡ] (L.16) to end (intr.), to be finished | me d toyamwa u cṣoro ܡܶܐ ܕܬܳܝܰܡܘܰܐ ܐܘ ܥܨܳܪܐ when the pressing was done (Q.4,29)
tracsar ܬܪܰܥܣܰܪ (num.) (L.12) twelve
trafik ܬܪܰܦܝܟ (m.) (L.21) traffic
traktor ܬܪܰܟܬܳܪ (m.), pl. traktore ܬܪܰܟܬܳܪܶܐ, traktorat ܬܪܰܟܬܳܪܰܬ (L.12) tractor
tre ܬܪܶܐ (num.), f. tarte ܬܰܪܬܶܐ two | tarte kore ܬܰܪܬܶܐ ܟܳܪܶܐ two times (L.7); tarte w ḥamši ܬܰܪܬܶܐ ܘܚܰܡܫܝ fifty-two (L.9); tre w arbci ܬܪܶܐ ܘܐܰܪܒܥܝ forty-two (L.10); tre w falge ܬܪܶܐ ܘܦܰܠܓܶܗ two and a half (L.10); at trayna ܐܰܬ ܬܪܰܝܢܰܐ both of us (Q.7,33)
tren ܬܪܶܢ, pl. trenat ܬܪܶܢܰܬ (L.21) train → qṭoro
triṣo ܬܪܝܨܐ (adj.), f. trëṣto ܬܪܷܨܬܐ, pl. triṣe ܬܪܝܨܶܐ (L.21) straight, right, true
tufiqo ܬܘܦܝܩܐ [Inf. nfq III ܢܦܩ] publishing, issueing, publication | u tufiqayḏe ܐܘ ܬܘܦܝܩܰܝܕ݂ܶܗ its (m.) publication (Q.9,111) → mawfaq, mofaq
tulifo ܬܘܠܝܦܐ [Inf. ylf III ܝܠܦ] (Q.9,24) ⑴ teaching ⑵ class → mawlaf, molaf
ture ܬܘܪܶܐ (f.), pl. turat ܬܘܪܰܬ shoulder bag | at turayḏan ܐܰܬ ܬܘܪܰܝܕ݂ܰܢ our shoulder bags (Q.7,21)
turgomo ܬܘܪܓܳܡܐ (m.), pl. turgome ܬܘܪܓܳܡܶܐ (Q.9,92) ⑴ translation ⑵ talk, presentation, speech
obe turgomo ܐܳܒܶܐ ܬܘܪܓܳܡܐ to give a talk | obewa turgome ܐܳܒܶܘܰܐ ܬܘܪܓܳܡܶܐ he gave talks (Q.9,92)
Turkiya ܬܘܪܟܝܝܰܐ (G.19) Turkey
Turkoyo ܬܘܪܟܳܝܐ, f. Turkayto ܬܘܪܟܰܝܬܐ, pl. Turkoye ܬܘܪܟܳܝܶܐ (G.19) ⑴ Turk ⑵ Turkish ⑶ (sg. m.) Turkish (language) = Tërki
tuwalet ܬܘܘܰܠܶܬ (f.), pl. tuwaletat ܬܘܘܰܠܶܬܰܬ (L.6) toilet
Twitter ܬܘܝܬܬܷܪ (m.) (L.24) Twitter
ṭaboxo ܛܰܒܳܟ݂ܐ, f. ṭabaxto ܛܰܒܰܟ݂ܬܐ, pl. ṭaboxe ܛܰܒܳܟ݂ܶܐ (L.19) cook
ṭacmo ܛܰܥܡܐ (m.) taste → ṭcomo, ṭocam
ṭafro ܛܰܦܪܐ (f.), pl. ṭafroṯe ܛܰܦܪܳܬ݂ܶܐ (L.7) ⑴ nail ⑵ toenail
ṭarfo ܛܰܪܦܐ (m.), pl. ṭarfe ܛܰܪܦܶܐ (Q.1,57) leaf
ṭawwo ܛܰܘܘܐ (adj.), f. ṭawto ܛܰܘܬܐ, pl. ṭawwe ܛܰܘܘܶܐ (L.3) good
ṭaw ܛܰܘ better | ṭaw meni ܛܰܘ ܡܶܢܝ better than me (Q.7,46)
ṭawtër (L.14) ܛܰܘܬܷܪ better
→ kayiso, ṭowo
ṭayasto ܛܰܝܰܣܬܐ (f.), pl. ṭayasyoṯe ܛܰܝܰܣܝܳܬ݂ܶܐ (L.17) plane
ṭayo ܛܰܝܐ, f. ṭayayto ܛܰܝܰܝܬܐ, pl. ṭaye ܛܰܝܶܐ Muslim
ṭayro ܛܰܝܪܐ (m.), pl. ṭayre ܛܰܝܪܶܐ (L.22) bird
ṭayuṯo ܛܰܝܘܬ݂ܐ (f.) (Q.10,81) Islam → ṭayo
ṭboco ܛܒܳܥܐ [Inf. ṭbc I ܛܒܥ] (Q.9,90) ⑴ printing ⑵ edition
ṭboco froso ܛܒܳܥܐ ܦܪܳܣܐ media, press
ṭcomo ܛܥܳܡܐ [Inf. ṭcm I ܛܥܡ] (L.7) ⑴ tasting ⑵ sense of taste → ṭacmo, ṭocam
ṭcoyo ܛܥܳܝܐ [Inf. ṭcy I ܛܥܝ] (L.15) forgetting → ṭoce
ṭebo ܛܶܒܐ (m.), pl. ṭebe ܛܶܒܶܐ news | latyo ṭebo mafaṣḥono ܠܰܬܝܐ ܛܶܒܐ ܡܰܦܰܨܚܳܢܐ this is not happy news (L.14)
ṭelolo ܛܶܠܳܠܐ (m.), pl. ṭelole ܛܶܠܳܠܶܐ (Q.7,3) shadow, shade
ṭëbbax ܛܷܒܒܰܟ݂ (L.9) August = ob
ṭëbbe ܛܷܒܒܶܐ, pl. ṭëbbat ܛܷܒܒܰܬ (L.9) ⑴ ball ⑵ football
ṭëbliṯo ܛܷܒܠܝܬ݂ܐ, pl. ṭebëlyoṯe ܛܶܒܷܠܝܳܬ݂ܶܐ (L.3) table
ṭimo ܛܝܡܐ price, value | ṭime du bërġël ܛܝܡܶܗ ܕܘ ܒܷܪܓ݂ܷܠ price of bulgur (L.24)
b ṭimo ܒܛܝܡܐ expensive
ṭlawḥe ܛܠܰܘܚܶܐ (pl.) (L.10) ⑴ lentils, lentil dish, lentil soup ⑵ contact lenses
ṭlobo ܛܠܳܒܐ [Inf. ṭlb I ܛܠܒ] (L.16) ⑴ engagement ⑵ demand ⑶ request, application → mxiruṯo, ṭolab
ṭocam, ṭëcmo ܛܳܥܰܡ، ܛܷܥܡܐ - ṭcëmle, ṭcëmla ܛܥܷܡܠܶܗ، ܛܥܷܡܠܰܗ [ṭcm I ܛܥܡ] (L.7) to taste (tr.) → ṭacmo, ṭcomo
ṭoce, ṭucyo ܛܳܥܶܐ، ܛܘܥܝܐ - ṭaci, ṭacyo ܛܰܥܝ، ܛܰܥܝܐ [ṭcy I ܛܥܝ] (L.4) to forget | lašan an nacime d lo ṭocën ḥḏoḏe ܠܰܫܰܢ ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܶܐ ܕܠܐ ܛܳܥܷܢ ܚܕ݂ܳܕ݂ܶܐ and the children, also for the sake of keeping in touch… (L.4); ṭacyono aṭ ṭlawḥe ܛܰܥܝܳܢܐ ܐܰܛ ܛܠܰܘܚܶܐ I forgot lentils (L.10); iḏa ucdo ṭacina mede, bëṯër gëd oṯe l bolan ܐܝܕ݂ܰܐ ܐܘܥܕܐ ܛܰܥܝܢܰܐ ܡܶܕܶܐ، ܒܷܬ݂ܷܪ ܓܷܕ ܐܳܬ݂ܶܐ ܠܒܳܠܰܢ in case we’ve forgotten something now, it’ll come to mind later (L.22); lo ṭucyat ܠܐ ܛܘܥܝܰܬ do not forget (f.)! (L.23); ṭacyono ruḥi ܛܰܥܝܳܢܐ ܪܘܚܝ I (f.) forgot (Q.3,67)
ṭolab, ṭëlbo ܛܳܠܰܒ، ܛܷܠܒܐ - ṭlëble, ṭlëbla ܛܠܷܒܠܶܗ، ܛܠܷܒܠܰܗ [ṭlb I ܛܠܒ] (L.6) ⑴ to request, to ask for smth. | gëd ṭëlbina zuze mam morayḏan ܓܷܕ ܛܷܠܒܝܢܰܐ ܙܘܙܶܐ ܡܰܡ ܡܳܪܰܝܕ݂ܰܢ we will ask our relatives for money (L.19) ⑵ to apply for smth.
ṭolab xaṭër (L.16) ܛܳܠܰܒ ܟ݂ܰܛܷܪ to say goodbye
→ ṭlobo
ṭore, ṭëryo ܛܳܪܶܐ، ܛܷܪܝܐ - ṭrele, ṭrela ܛܪܶܠܶܗ، ܛܪܶܠܰܗ [ṭry I ܛܪܝ] to let, to leave, to leave behind | hatu mḥalqënxu w ṭranxu? ܗܰܬܘ ܡܚܰܠܩܷܢܟ݂ܘ ܘܛܪܰܢܟ݂ܘ؟ have you (pl.) thrown them and left them? (G.21); mawxa ṭrela w xaṣiro i šatayo du yulfono ܡܰܘܟ݂ܰܐ ܛܪܶܠܰܗ ܘܟ݂ܰܨܝܪܐ ܐܝ ܫܰܬܰܝܐ ܕܘ ܝܘܠܦܳܢܐ therefore she broke it off and lost that academic year (L.20); ṭoriwaynanne taḥt i šëmšo ܛܳܪܝܘܰܝܢܰܢܢܶܗ ܬܰܚܬ ܐܝ ܫܷܡܫܐ we used to leave them under the sun (Q.4,33); mën kosaymi w mën koṭorën ܡܷܢ ܟܳܣܰܝܡܝ ܘܡܷܢ ܟܳܛܳܪܷܢ what they are up to; how they are doing (lit.: what they do and what they let (happen)) (Q.5,41); aydarbo gëd ṭorat an nacimani w gëd ëzzux? ܐܰܝܕܰܪܒܐ ܓܷܕ ܛܳܪܰܬ ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܰܢܝ ܘܓܷܕ ܐܷܙܙܘܟ݂؟ how are you going to go and leave the children behind? (Q.6,21); lo koṭorën kolat ܠܐ ܟܳܛܳܪܷܢ ܟܳܠܰܬ they do not let you stand still (Q.7,65); ṭrele d ܛܪܶܠܶܗ ܕ he caused (Q.9,68)
ṭowac, ṭawco ܛܳܘܰܥ، ܛܰܘܥܐ - ṭawëc, ṭawico ܛܰܘܷܥ، ܛܰܘܝܥܐ [ṭwc I ܛܘܥ] ⑴ to fall asleep ⑵ to set (sun) → ṭwoco
ṭowo ܛܳܘܐ (adj.), f. ṭawto ܛܰܘܬܐ, pl. ṭowe ܛܳܘܶܐ good = ṭawwo
ṭoyar, ṭayro ܛܳܝܰܪ، ܛܰܝܪܐ - ṭayёr, ṭayiro ܛܰܝܷܪ، ܛܰܝܝܪܐ [ṭyr I ܛܝܪ] ⑴ to fly ⑵ to jump
ṭro ܛܪܐ (G.23d) (modal particle) should | adlalyo ṭro domax gabayna ܐܰܕܠܰܠܝܐ ܛܪܐ ܕܳܡܰܟ݂ ܓܰܒܰܝܢܰܐ he should sleep at our place today; ṭrëzze (ṭro ëzze) oxal bu bayto ܛܪܷܐܙܙܶܗ (ܛܪܐ ܐܷܙܙܶܗ) ܐܳܟ݂ܰܠ ܒܘ ܒܰܝܬܐ he should go eat at home
ṭrowe ܛܪܳܘܶܐ (interj.) (< ṭro howe, L.10) ok, good, fine → ṭro
ṭukoso ܛܘܟܳܣܐ (m.), pl. ṭukose ܛܘܟܳܣܶܐ (L.11) ⑴ order ⑵ organisation → mṭakas
Ṭurcabdin ܛܘܪܥܰܒܕܝܢ Turabdin
Ṭurcabdinoyo ܛܘܪܥܰܒܕܝܢܳܝܐ, f. Ṭurcabdinayto ܛܘܪܥܰܒܕܝܢܰܝܬܐ, pl. Ṭurcabdinoye ܛܘܪܥܰܒܕܝܢܳܝܶܐ (L.23) ⑴ Turabdiner, person from Turabdin ⑵ Turabdin-
ṭuro ܛܘܪܐ, pl. ṭure ܛܘܪܶܐ, ṭurone ܛܘܪܳܢܶܐ (L.17) ⑴ mountain | b ṣadre du ṭuro ܒܨܰܕܪܶܗ ܕܘ ܛܘܪܐ on the mountain slope (Q.8,56) ⑵ forest
Ṭuro d Izlo (Q.8,53) ܛܘܪܐ ܕܐܝܙܠܐ Izlo mountains, southern part of Turabdin
ṭuro šṭiḥo (L.19) ܛܘܪܐ ܫܛܝܚܐ mountain plateau
ṭwoco ܛܘܳܥܐ [Inf. ṭwc I ܛܘܥ] ⑴ falling asleep ⑵ setting (sun)
ṭwoce du yawmo (Q.7,85) ܛܘܳܥܶܗ ܕܘ ܝܰܘܡܐ ⑴ sunset ⑵ west
ṯabuto ܬ݂ܰܒܘܬܐ, f. ṯabëtto ܬ݂ܰܒܷܬܬܐ, pl. ṯabute ܬ݂ܰܒܘܬܶܐ fixed, stable
taḥrazto ṯabëtto (L.15) ܬܰܚܪܰܙܬܐ ܬ݂ܰܒܷܬܬܐ fixed programme
ucdo ܐܘܥܕܐ (L.4) now
m ucdo w azolo (L.21) ܡܐܘܥܕܐ ܘܐܰܙܳܠܐ from now on
ulṣoyo ܐܘܠܨܳܝܐ, f. ulṣayto ܐܘܠܨܰܝܬܐ, pl. ulṣoye ܐܘܠܨܳܝܶܐ important | ulṣoyo yo ܐܘܠܨܳܝܐ ܝܐ it is important (Q.10,72)
umṯo ܐܘܡܬ݂ܐ (f.), pl. ëmwoṯe ܐܷܡܘܳܬ݂ܶܐ nation
umṯonoyo ܐܘܡܬ݂ܳܢܳܝܐ, f. umṯonayto ܐܘܡܬ݂ܳܢܰܝܬܐ, pl. umṯonoye ܐܘܡܬ݂ܳܢܳܝܶܐ (G.23) ⑴ patriot ⑵ patriotic → umṯo
umṯonoyuṯo ܐܘܡܬ݂ܳܢܳܝܘܬ݂ܐ (f.) patriotism, national consciousness | i umṯonoyuṯaṯṯe ܐܝ ܐܘܡܬ݂ܳܢܳܝܘܬ݂ܰܬ݂ܬ݂ܶܗ their patriotism (Q.9,119) → umṯo, umṯonoyo
Urëšlem ܐܘܪܷܫܠܶܡ (Q.9,50) Jerusalem
Urifi ܐܘܪܝܦܝ (G.19) Europe = Awrupa
Urifoyo ܐܘܪܝܦܳܝܐ, f. Urifayto ܐܘܪܝܦܰܝܬܐ, pl. Urifoye ܐܘܪܝܦܳܝܶܐ (L.20) European → Urifi
vidyo ܒ݂ܝܕܝܐ (m.), pl. vidyowat ܒ݂ܝܕܝܳܘܰܬ (G.23) video
villa ܒ݂ܝܠܠܰܐ (f.), pl. villat ܒ݂ܝܠܠܰܬ (L.2) villa, house
viza ܒ݂ܝܙܰܐ (f.), pl. vizat ܒ݂ܝܙܰܬ (L.2) visa → mvayaz
w ܘ (conj.) and
wacdo ܘܰܥܕܐ, pl. wacde ܘܰܥܕܶܐ (L.8) ⑴ appointment ⑵ promise
wardo ܘܰܪܕܐ (f.), pl. warde ܘܰܪܕܶܐ (L.19) ⑴ rose ⑵ flower
wardonoyo ܘܰܪܕܳܢܳܝܐ (adj.), f. wardonayto ܘܰܪܕܳܢܰܝܬܐ, pl. wardonoye ܘܰܪܕܳܢܳܝܶܐ (L.11) pink, rose → wardo
wariḏo ܘܰܪܝܕ݂ܐ (m.), pl. wariḏe ܘܰܪܝܕ݂ܶܐ (L.7) ⑴ muscle ⑵ vein
warqo ܘܰܪܩܐ (f.), pl. warqe ܘܰܪܩܶܐ paper, document
warqe di raḏayto (L.21) ܘܰܪܩܶܐ ܕܝ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ vehicle documents
warqe du tëkṯiwo (L.20) ܘܰܪܩܶܐ ܕܘ ܬܷܟܬ݂ܝܘܐ registration forms
warqe du zwono (L.21) ܘܰܪܩܶܐ ܕܘ ܙܘܳܢܐ purchasing documents
waxam ܘܰܟ݂ܰܡ (m.) (L.10) ⑴ goods, products ⑵ groceries
wazo ܘܰܙܐ (f.), pl. waze ܘܰܙܶܐ (L.3) goose
WhatsApp ܘܰܬܣܐܰܦ݁ (L.24) WhatsApp
woliṯo ܘܳܠܝܬ݂ܐ (f.), pl. wolyoṯe ܘܳܠܝܳܬ݂ܶܐ (L.7) task, assignment | woliṯo ḥaṯto ܘܳܠܝܬ݂ܐ ܚܰܬ݂ܬܐ new task (L.24)
xabro ܟ݂ܰܒܪܐ (m.), pl. xabre ܟ݂ܰܒܪܶܐ (L.6) ⑴ word, concept ⑵ message
obe xabro ܐܳܒܶܐ ܟ݂ܰܒܪܐ to inform, to let know | haw xabro ܗܰܘ ܟ݂ܰܒܪܐ let (me) know! (L.24)
xabre yo ܟ݂ܰܒܪܶܗ ܝܐ to be right | xabrux yo ܟ݂ܰܒܪܘܟ݂ ܝܐ you (m.) are right (lit. it is your (m.) word) (L.21)
xalyo ܟ݂ܰܠܝܐ (adj.), f. xliṯo ܟ݂ܠܝܬ݂ܐ, pl. xalye ܟ݂ܰܠܝܶܐ (L.8) ⑴ empty, free | xliṯo no ܟ݂ܠܝܬ݂ܐ ܢܐ I (f.) am free (L.22) ⑵ vacant (place) → xole
Xärabale ܟ݂ܱܪܰܒܰܠܶܐ = Arkaḥ
xariṭa ܟ݂ܰܪܝܛܰܐ, pl. xariṭat ܟ݂ܰܪܝܛܰܬ (L.19) map
xayifo1 ܟ݂ܰܝܝܦܐ (adv.) (L.21) ⑴ quick, fast ⑵ early → ḥeloyo
xayifo2 ܟ݂ܰܝܝܦܐ (adj.), f. xayëfto ܟ݂ܰܝܷܦܬܐ, pl. xayife ܟ݂ܰܝܝܦܶܐ (L.6) ⑴ quick, fast ⑵ light, mild | mede xayifo ܡܶܕܶܐ ܟ݂ܰܝܝܦܐ something mild, minor (L.14) ⑶ early | oṯewa lu cwodayḏe xayëftër ܐܳܬ݂ܶܘܰܐ ܠܘ ܥܘܳܕܰܝܕ݂ܶܗ ܟ݂ܰܝܷܦܬܷܪ he used to come quicker/earlier to work ⑷ easy, simple
xayoro ܟ݂ܰܝܳܪܐ, f. xayarto ܟ݂ܰܝܰܪܬܐ, pl. xayore ܟ݂ܰܝܳܪܶܐ running (liquid)
xer ܟ݂ܶܝܪ ⑴ good thing ⑵ donation ⑶ alms, charity
xer yo? (L.24) ܟ݂ܶܝܪ ܝܐ؟ is everything alright? | inšallah xer yo ܐܝܢܫܰܠܠܰܗ ܟ݂ܶܝܪ ܝܐ hopefully it is alright (Q.3,28)
xloṭo ܟ݂ܠܳܛܐ [Inf. xlṭ I ܟ݂ܠܛ] (Q.4,9) ⑴ mixing ⑵ mixture → xolaṭ
xodam, xëdmo ܟ݂ܳܕܰܡ، ܟ݂ܷܕܡܐ - xdëmle, xdëmla ܟ݂ܕܷܡܠܶܗ، ܟ݂ܕܷܡܠܰܗ [xdm I ܟ݂ܕܡ] (Q.8,55) ⑴ to serve ⑵ to work
xolaṣ, xulṣo ܟ݂ܳܠܰܨ، ܟ݂ܘܠܨܐ - xalëṣ, xaliṣo ܟ݂ܰܠܷܨ، ܟ݂ܰܠܝܨܐ [xlṣ I ܟ݂ܠܨ] ⑴ to end, to be finished ⑵ to be done, to be ready ⑶ to be saved
xolaṣ me to get rid of smb./smth. | xaliṣi mene ܟ݂ܰܠܝܨܝ ܡܶܢܶܗ they got rid of him (Q.2,52)
xolaṭ, xulṭo ܟ݂ܳܠܰܛ، ܟܘܠܛܐ - xlëṭle, xlëṭla ܟ݂ܠܷܛܠܶܗ، ܟ݂ܠܷܛܠܰܗ [xlṭ I ܟ݂ܠܛ] to mix, to blend → xloṭo
xole, xulyo ܟ݂ܳܠܶܐ، ܟ݂ܘܠܝܐ - xali, xalyo ܟ݂ܰܠܝ، ܟ݂ܰܠܝܐ [xly I ܟ݂ܠܝ] to become empty, to empty (intr.) | ḥeḏore hedi hedi koxole mam more ܚܶܕ݂ܳܪܶܗ ܗܶܕܝ ܗܶܕܝ ܟܳܟ݂ܳܠܶܐ ܡܰܡ ܡܳܪܶܐ his surroundings were gradually emptying from relatives and friends (L.19) → maxle
xori ܟ݂ܳܪܝ, pl. xoriye ܟ݂ܳܪܝܝܶܐ (Q.8,41) archpriest
xoṣar, xuṣro ܟ݂ܳܨܰܪ، ܟ݂ܘܨܪܐ - xaṣër, xaṣiro ܟ݂ܰܨܷܪ، ܟ݂ܰܨܝܪܐ [xṣr I ܟ݂ܨܪ] ⑴ to lose, to suffer a loss | lašan d lo xuṣro i šato d ëṯyo ste ܠܰܫܰܢ ܕܠܐ ܟ݂ܘܨܪܐ ܐܝ ܫܰܬܐ ܕܐܷܬ݂ܝܐ ܣܬܶܐ in order not to lose the next year as well (L.20) ⑵ to gamble away
xoṯ- ܟ݂ܳܬ݂ like, as → xud
xoyar, xayro ܟ݂ܳܝܰܪ، ܟ݂ܰܝܪܐ - xayër, xayiro ܟ݂ܰܝܷܪ، ܟ݂ܰܝܝܪܐ [xyr I ܟ݂ܝܪ] to flow, to run | xoyarwa admo ܟ݂ܳܝܰܪܘܰܐ ܐܰܕܡܐ blood was running (Q.7,69)
xroṭo ܟ݂ܪܳܛܐ [Inf. xrṭ I ܟ݂ܪܛ] scratching, grinding, scraping | xroṭo daj jamat dar raḏoyoṯe ܟ݂ܪܳܛܐ ܕܰܔ ܔܰܡܰܬ ܕܰܪ ܪܰܕ݂ܳܝܳܬ݂ܶܐ scraping off of car windows (L.18)
xṭuṭo ܟ݂ܛܘܛܐ (m.), pl. xṭuṭe ܟ݂ܛܘܛܶܐ line, stripe
xṭuṭe daš šafoce (L.21) ܟ݂ܛܘܛܶܐ ܕܰܫ ܫܰܦܳܥܶܐ pedestrian crossing, crosswalk, zebra crossing
xud ܟ݂ܘܕ like, as
xud (+Suf.) ܟ݂ܘܕ | xoṯi ܟ݂ܳܬ݂ܝ like me; xoṯayye ܟ݂ܳܬ݂ܰܝܝܶܗ like them
→ xoṯ-
ya ܝܰܐ (interj.) O | ya taclo ܝܰܐ ܬܰܥܠܐ oh fox! (Q.1,4)
ya … ya (Q.10,40) ܝܰܐ ... ܝܰܐ either … or
yacni ܝܰܥܢܝ (Q.1,49) that is, so = yani, awkiṯ
yaḏucṯono ܝܰܕ݂ܘܥܬ݂ܳܢܐ (m.), pl. yaḏucṯone ܝܰܕ݂ܘܥܬ݂ܳܢܶܐ (L.19) scholar, scientist
Yafa ܝܰܦܰܐ (Q.9,49) Jaffa
yalifo ܝܰܠܝܦܐ (adj.), f. yalëfto ܝܰܠܷܦܬܐ, pl. yalife ܝܰܠܝܦܶܐ ⑴ educated ⑵ used to smth., accustomed to smth. | heš yalife d Ṭurcabdin ne ܗܶܫ ܝܰܠܝܦܶܐ ܢܶܐ ܕܛܘܪܥܰܒܕܝܢ they are still used to (the cuisine of) Turabdin (L.23)
yamo ܝܰܡܐ (m.), pl. yame ܝܰܡܶܐ (L.18) sea | bu darbo du yamo ܒܘ ܕܰܪܒܐ ܕܘ ܝܰܡܐ by sea (Q.9,48)
yani ܝܰܢܝ (Q.4,36) that is, so = awkiṯ, yacni
yaquro ܝܰܩܘܪܐ (adj.), f. yaqurto ܝܰܩܘܪܬܐ, pl. yaqure ܝܰܩܘܪܶܐ ⑴ heavy, difficult | latyo mede yaquro ܠܰܬܝܐ ܡܶܕܶܐ ܝܰܩܘܪܐ it is not difficult (L.14) ⑵ expensive
yarḥo ܝܰܪܚܐ (m.), pl. yarḥe ܝܰܪܚܶܐ (L.6) month
yarixo ܝܰܪܝܟ݂ܐ, f. yarëxto ܝܰܪܷܟ݂ܬܐ, pl. yarixe ܝܰܪܝܟ݂ܶܐ long
yaroqo ܝܰܪܳܩܐ (adj.), f. yaraqto ܝܰܪܰܩܬܐ, pl. yaroqe ܝܰܪܳܩܶܐ (L.11) green
yarqe ܝܰܪܩܶܐ (pl.) (L.10) vegetables
yaṣifuṯo ܝܰܨܝܦܘܬ݂ܐ (f.) (Q.8,48) effort, dedication
yatiwo ܝܰܬܝܘܐ (adj.), f. yatuto ܝܰܬܘܬܐ, pl. yatiwe ܝܰܬܝܘܶܐ sitting, living | yatiwe wayna ܝܰܬܝܘܶܐ ܘܰܝܢܰܐ we were sitting (Q.7,2) → yotaw
yatumo ܝܰܬܘܡܐ, f. yatëmto ܝܰܬܷܡܬܐ, pl. yatume ܝܰܬܘܡܶܐ (Q.6,51) orphan, orphan child
yawmo ܝܰܘܡܐ, pl. yawme ܝܰܘܡܶܐ (L.3) ⑴ day ⑵ sun
b ḥa may yawme (Q.7.1) ܒܚܰܐ ܡܰܝ ܝܰܘܡܶܐ one day
deri yawmo (L.21) ܕܶܪܝ ܝܰܘܡܐ the next day
ḥa yawmo (L.21) ܚܰܐ ܝܰܘܡܐ one day
mu yawmawo (L.21) ܡܘ ܝܰܘܡܰܘܐ from that day, from that time on
ṭwoce du yawmo (Q.7,85) ܛܘܳܥܶܗ ܕܘ ܝܰܘܡܐ sunset, west
yawme d arbco (L.9) ܝܰܘܡܶܗ ܕܐܰܪܒܥܐ Wednesday
yawme dat tarce ftiḥe (L.20) ܝܰܘܡܶܐ ܕܰܬ ܬܰܪܥܶܐ ܦܬܝܚܶܐ open days
yawme dë cruto (L.9) ܝܰܘܡܶܗ ܕܷܥܪܘܬܐ Friday
yawme dë tloṯo (L.9) ܝܰܘܡܶܗ ܕܷܬܠܳܬ݂ܐ Tuesday
yawme dë tre (L.9) ܝܰܘܡܶܗ ܕܷܬܪܶܐ Monday
yawme d ḥamšo (L.9) ܝܰܘܡܶܗ ܕܚܰܡܫܐ Thursday
yawme d ḥušabo (L.9) ܝܰܘܡܶܗ ܕܚܘܫܰܒܐ Sunday
yawme mbayne (L.11) ܝܰܘܡܶܐ ܡܒܰܝܢܶܐ special occasions, holidays
yawme šarye (L.11) ܝܰܘܡܶܐ ܫܰܪܝܶܐ workdays
yawmo basimo (L.10) ܝܰܘܡܐ ܒܰܣܝܡܐ (have) a nice day!
yawmo d mawloḏo (L.24) ܝܰܘܡܐ ܕܡܰܘܠܳܕ݂ܐ birthday
Yawnan ܝܰܘܢܰܐܢ (m.) (G.19) Greece → Yawnoyo
Yawnoyo ܝܰܘܢܳܝܐ, f. Yawnayto ܝܰܘܢܰܝܬܐ, pl. Yawnoye ܝܰܘܢܳܝܶܐ (L.15) ⑴ Greek ⑵ (sg. m.) Greek (language) → Yawnan
yo ܝܐ (G.4) he/she/it is (copula 3. sg.)
yolaf, yëlfo ܝܳܠܰܦ، ܝܷܠܦܐ - yalëf, yalifo ܝܰܠܷܦ، ܝܰܠܝܦܐ [ylf I ܝܠܦ] (L.3) ⑴ to learn, to study | d howalxu šwole, tamo kiban mšaylina w yëlfina ܕܗܳܘܰܠܟ݂ܘ ܫܘܳܠܶܐ، ܬܰܡܐ ܟܝܒܰܢ ܡܫܰܝܠܝܢܰܐ ܘܝܷܠܦܝܢܰܐ if you have questions, there we can ask and learn (L.22) ⑵ to get used to smth., to get accustomed to smth. | hawxa ëšmo ëšmo yalifi kulle cal aq qonune du trafik d Almanya ܗܰܘܟ݂ܰܐ ܐܷܫܡܐ ܐܷܫܡܐ ܝܰܠܝܦܝ ܟܘܠܠܶܗ ܥܰܠ ܐܰܩ ܩܳܢܘܢܶܐ ܕܘ ܬܪܰܦܝܟ ܕܐܰܠܡܰܐܢܝܰܐ overtime they all got used to the traffic regulations in Germany (L.21) → ilofo, mawlaf, mitawlaf, molaf, yolufo, yulfono
yolufo ܝܳܠܘܦܐ, f. yolufto ܝܳܠܘܦܬܐ, pl. yolufe ܝܳܠܘܦܶܐ ⑴ pupil ⑵ student → yolaf, ṣawboyo
yonaq, yënqo ܝܳܢܰܩ، ܝܷܢܩܐ - inëqle, inëqla ܐܝܢܷܩܠܶܗ، ܐܝܢܷܩܠܰܗ [ynq I ܝܢܩ] (G.18) to suck (milk)
yoraṯ, yërṯo ܝܳܪܰܬ݂، ܝܷܪܬ݂ܐ - irëṯle, irëṯla ܐܝܪܷܬ݂ܠܶܗ، ܐܝܪܷܬ݂ܠܰܗ [yrṯ I ܝܪܬ݂] (G.18) to inherit
yoraw, yërwo ܝܳܪܰܘ، ܝܷܪܘܐ - yaru, yariwo ܝܰܪܘ، ܝܰܪܝܘܐ [yrw I ܝܪܘ] (L.7) → rabo, rabuṯo to become big, to grow (intr.) | an nacime yariwi b Holanda ܐܰܢ ܢܰܥܝܡܶܐ ܝܰܪܝܘܝ ܒܗܳܠܰܢܕܰܐ the children grew up in the Netherlands (L.17)
yorax, yërxo ܝܳܪܰܟ݂، ܝܷܪܟ݂ܐ - yarëx, yarixo ܝܰܪܷܟ݂، ܝܰܪܝܟ݂ܐ [yrx I ܝܪܟ݂] (Q.4,50) ⑴ to become long ⑵ to grow longer
yotaw, yëtwo ܝܳܬܰܘ، ܝܷܬܘܐ - yatu, yatiwo ܝܰܬܘ، ܝܰܬܝܘܐ [ytw I ܝܬܘ] (L.5) ⑴ to sit ⑵ to live | koyëtwi b bayto b Amsterdam ܟܳܝܷܬܘܝ ܒܒܰܝܬܐ ܒܐܰܡܣܬܶܪܕܰܡ they live in a house in Amsterdam (L.6) ⑶ leben
yudo ܝܘܕܐ (L.15) judo
yulfono ܝܘܠܦܳܢܐ (m.) (L.3) ⑴ knowledge, science ⑵ studies, teaching, education | u yulfonayḏi ܐܘ ܝܘܠܦܳܢܰܝܕ݂ܝ my studies (Q.10,12)
yulfono mšiḥoyo (Q.10,83) ܝܘܠܦܳܢܐ ܡܫܝܚܳܝܐ Christian teachings, catechism
→ yolaf
yulfonoyo ܝܘܠܦܳܢܳܝܶܐ, f. yulfonayto ܝܘܠܦܳܢܰܝܬܐ, pl. yulfonoye ܝܘܠܦܳܢܳܝܶܐ ⑴ educational, pedagogical ⑵ scientific
taḥrazto yulfonayto ܬܰܚܪܰܙܬܐ ܝܘܠܦܳܢܰܝܬܐ educational programme
→ yulfono
yuqro ܝܘܩܪܐ (m.) ⑴ importance, severity ⑵ meaning
obe yuqro ܐܳܒܶܐ ܝܘܩܪܐ to consider important, to give weight, to pay attention | obewa yuqro lac clayme d cëbri laḥ ḥuḏre ܐܳܒܶܘܰܐ ܝܘܩܪܐ ܠܰܥ ܥܠܰܝܡܶܐ ܕܥܷܒܪܝ ܠܰܚ ܚܘܕ݂ܪܶܐ he paid much attention to young people so that they get involved in the associations (Q.9,115)
→ yaquro
yuro ܝܘܪܐ (m.) (L.10) Euro
zabno ܙܰܒܢܐ (m.), pl. zabne ܙܰܒܢܶܐ (L.4) time | lazze zabno ġäläbe ܠܰܐܙܙܶܗ ܙܰܒܢܐ ܓ݂ܱܠܱܒܶܐ shortly afterwards (lit.: not much time passed) (Q.2,41); maz zabne qamoye di mšiḥoyuṯo ܡܰܙ ܙܰܒܢܶܐ ܩܰܡܳܝܶܐ ܕܝ ܡܫܝܚܳܝܘܬ݂ܐ from the early Christian times (Q.5,1)
b cayni zabno (L.3) ܒܥܰܝܢܝ ܙܰܒܢܐ at the same time, simultaneously
bu zabnawo (L.4) ܒܘ ܙܰܒܢܰܘܐ then, at that time
me zabno l zabno (L.8) ܡܶܐ ܙܰܒܢܐ ܠܙܰܒܢܐ from time to time
zabno xalyo (L.22) ܙܰܒܢܐ ܟ݂ܰܠܝܐ spare time
→ zawno
zabolo ܙܰܒܳܠܐ, f. zabalto ܙܰܒܰܠܬܐ, pl. zabole ܙܰܒܳܠܶܐ (L.19) garbage collector
zacfäran ܙܰܥܦܱܪܰܐܢ (Q.9,67) saffron
dayro du Zacfäran (Q.9,67) ܕܰܝܪܐ ܕܘ ܙܰܥܦܱܪܰܢ Dayr az-Zaafaran monastery (the Syriac Orthodox Patriarchate until 1932)
→ dayro
zad ܙܰܐܕ (m.), pl. zadone ܙܰܕܳܢܶܐ (Q.3,8) grain, crops
zago ܙܰܓܐ (m.), pl. zage ܙܰܓܶܐ (Q.1,75) bell, doorbell
doyaq (cal) u zago ܕܳܝܰܩ ܥܰܠ ܐܘ ܙܰܓܐ to ring (tr.), to chime
komidaq u zago ܟܳܡܝܕܰܩ ܐܘ ܙܰܓܐ it is ringing
zälaṭa ܙܱܠܰܛܰܐ (L.23) salad
zälaṭa daf fire cam ayës (L.23) ܙܱܠܰܛܰܐ ܕܰܦ ܦܝܪܶܐ ܥܰܡ ܐܰܝܷܣ fruit salad with ice cream
zalaṭa dar rucye (L.10) ܙܰܠܰܛܰܐ ܕܰܪ ܪܘܥܝܶܐ greek salad
zälaṭa day yarqe (L.23) ܙܱܠܰܛܰܐ ܕܰܝ ܝܰܪܩܶܐ green salad
zälaṭa d qesar (L.23) ܙܱܠܰܛܰܐ ܕܩܶܣܰܪ Caesar salad
zälaṭa du qaṭiro (L.23) ܙܱܠܰܛܰܐ ܕܘ ܩܰܛܝܪܐ yoghurt salad
zamoro ܙܰܡܳܪܐ, f. zamarto ܙܰܡܰܪܬܐ, pl. zamore ܙܰܡܳܪܶܐ (L.16) singer → zmarto, zmoro, zomar
zarocuṯo ܙܰܪܳܥܘܬ݂ܐ (f.) (L.12) agriculture, farming → mazracto
zarqo ܙܰܪܩܐ (adj.), f. zarëqṯo ܙܰܪܷܩܬ݂ܐ, pl. zarqe ܙܰܪܩܶܐ (L.11) blue
zawgo ܙܰܘܓܐ, pl. zawge ܙܰܘܓܶܐ pair | zawge dalqubloye ܙܰܘܓܶܐ ܕܰܠܩܘܒܠܳܝܶܐ contrasting pairs
zawno ܙܰܘܢܐ (m.) time
me zawno (L.11) ܡܶܐ ܙܰܘܢܐ for a long time
→ zabno
zawono ܙܰܘܳܢܐ, f. zawanto ܙܰܘܰܢܬܐ, pl. zawone ܙܰܘܳܢܶܐ (L.11) buyer, customer → zowan, zwono
zayno ܙܰܝܢܐ (m.), pl. zayne ܙܰܝܢܶܐ (Q.2,28) weapon
zcuro ܙܥܘܪܐ (adj.), f. zcurto ܙܥܘܪܬܐ, pl. zcure ܙܥܘܪܶܐ (L.7) ⑴ small ⑵ child
Ceḏo Zcuro ܥܶܕ݂ܐ ܙܥܘܪܐ Christmas
→ nacimo
zёdqo ܙܷܕܩܐ (m.), pl. zëdqe ܙܷܕܩܶܐ (L.16) ⑴ right | kulle an noše këtte cayni zëdqe ܟܘܠܠܶܗ ܐܰܢ ܢܳܫܶܐ ܟܷܬܬܶܗ ܥܰܝܢܝ ܙܷܕܩܶܐ all people have equal rights ⑵ (pl.) legal studies, law
zebono ܙܶܒܳܢܐ [Inf. zbn II ܙܒܢ] ⑴ selling ⑵ sale → mzaban
zëbdo ܙܷܒܕܐ (m.) (L.10) butter
zërnaye ܙܷܪܢܰܝܶܐ (f.), pl. zërnayat ܙܷܪܢܰܝܰܬ oboe, zurna
dahole w zërnaye (L.16) ܕܰܗܳܠܶܐ ܘܙܷܪܢܰܝܶܐ Trommel und Zurna
zlam ܙܠܰܐܡ (m.), pl. zlamat ܙܠܰܡܰܬ (L.6) man, husband → gawro
zmarto ܙܡܰܪܬܐ (f.), pl. zmaryoṯe ܙܡܰܪܝܳܬ݂ܶܐ (L.23) song → zomar
zmino ܙܡܝܢܐ, f. zmënto ܙܡܷܢܬ, pl. zmine ܙܡܝܢܶܐ (L.16) ⑴ invited ⑵ guest → socuro, ḏayfo
zminuṯo ܙܡܝܢܘܬ݂ܐ, pl. zmënwoṯe ܙܡܷܢܘܳܬ݂ܶܐ (L.12) invitation → zmino
zmoro ܙܡܳܪܐ [Inf. zmr I ܙܡܪ] ⑴ singing ⑵ song, chant
zobaṭ, zëbṭo ܙܳܒܰܛ، ܙܷܒܛܐ - zbëṭle, zbëṭla ܙܒܷܛܠܶܗ، ܙܒܷܛܠܰܗ [zbṭ I ܙܒܛ] to hold, to catch, to grab | ayna mëštacyono kozëbṭat? ܐܰܝܢܰܐ ܡܷܫܬܰܥܝܳܢܐ ܟܳܙܷܒܛܰܬ؟ which player is your favourite? (L.15)
zomar, zëmro ܙܳܡܰܪ، ܙܷܡܪܐ - zmërle, zmërla ܙܡܷܪܠܶܗ، ܙܡܷܪܠܰܗ [zmr I ܙܡܪ] to sing | kozëmrolan az zmaryoṯe ܟܳܙܷܡܪܳܠܰܢ ܐܰܙ ܙܡܰܪܝܳܬ݂ܶܐ she sings songs for us (L.23)
zoqar, zuqro ܙܳܩܰܪ، ܙܘܩܪܐ - zqërle, zqërla ܙܩܷܪܠܶܗ، ܙܩܷܪܠܰܗ [zqr I ܙܩܪ] to weave | zuqriwa šuqo ܙܘܩܪܝܘܐ ܫܘܩܐ they weaved fabric (Q.6,3)
zorifo ܙܳܪܝܦܐ (m.), pl. zorife ܙܳܪܝܦܶܐ (L.22) giraffe
zowan, zawno ܙܳܘܰܢ، ܙܰܘܢܐ - zwënle, zwënla ܙܘܷܢܠܶܗ، ܙܘܷܢܠܰܗ [zwn I ܙܘܢ] to buy | huwe ad dayne w zwënne raḏayto ܗܘܘܶܗ ܐܰܕ ܕܰܝܢܶܐ ܘܙܘܷܢܢܶܗ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ they paid off their debts and bought a car (L.19); layban zawnina raḏayto ḥaṯto ܠܰܝܒܰܢ ܙܰܘܢܝܢܰܐ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܚܰܬ݂ܬܐ we cannot buy a new car (L.21); bëṯër zwënlele moṭor nacimo ܒܷܬ݂ܷܪ ܙܘܷܢܠܶܠܶܗ ܡܳܛܳܪ ܢܰܥܝܡܐ he bought himself a small motorcycle (L.21); rḥëmme raḏayto mëstacmalto w zwinalle ܪܚܷܡܡܶܗ ܪܰܕ݂ܰܝܬܐ ܡܷܣܬܰܥܡܰܠܬܐ ܘܙܘܝܢܰܠܠܶܗ they liked a used car and bought it (L.21); zwënlili mobile ḥaṯo ܙܘܷܢܠܝܠܝ ܡܳܒܰܐܝܠ ܚܰܬ݂ܐ I bought a new mobile phone (L.24) → mzaban, šoqal, zwono
zoyac, zayco ܙܳܝܰܥ، ܙܰܝܥܐ - zayëc, zayico ܙܰܝܷܥ، ܙܰܝܝܥܐ [zyc I ܙܝܥ] ⑴ to be afraid, to be scared ⑵ to worry | lo zaycat ܠܐ ܙܰܝܥܰܬ do not worry (Q.1,13) → mazëc, mazicono, zucṯo
zoyar, zayro ܙܳܝܰܪ، ܙܰܝܪܐ - zërle, zërla ܙܷܪܠܶܗ، ܙܷܪܠܰܗ [zyr I ܙܝܪ] (L.4) to visit | zayriwayna ad dayre ܙܰܝܪܝܘܰܝܢܰܐ ܐܰܕ ܕܰܝܪܶܐ we visited monasteries (L.17) → zyara
zoyudo ܙܳܝܘܕܐ, f. zoyudto ܙܳܝܘܕܬܐ, pl. zoyude ܙܳܝܘܕܶܐ (L.12) ⑴ too much, excess ⑵ mostly
bu zoyudo (Q.2,2) ܒܘ ܙܳܝܘܕܐ mostly, for the most part
zqoro ܙܩܳܪܐ [Inf. zqr I ܙܩܪ] weaving
zqoro dag gumoṯe (Q.6,2) ܙܩܳܪܐ ܕܰܓ ܓܘܡܳܬ݂ܶܐ loom weaving
→ gumṯo, zoqar
zucṯo ܙܘܥܬ݂ܐ (f.), pl. zucṯe ܙܘܥܬ݂ܶܐ fear | mi zucṯo ܡܝ ܙܘܥܬ݂ܐ for fear (Q.7,50) → zoyac
zuyoḥo ܙܘܝܳܚܐ, pl. zuyoḥe ܙܘܝܳܚܶܐ (Q.9,73) ceremony, procession
zuze ܙܘܙܶܐ (pl.) (L.19) money
dlo zuze (Q.5,38) ܕܠܐ ܙܘܙܶܐ free, gratis → magon, bälaš
→ kalla
zwono ܙܘܳܢܐ [Inf. zwn I ܙܘܢ] ⑴ buying, shopping ⑵ purchase
zwono w zebono (L.11) ܙܘܳܢܐ ܘܙܶܒܳܢܐ trading, buying and selling
→ zowan
zyara ܙܝܰܪܰܐ (f.), pl. zyarat ܙܝܰܪܰܬ (L.12) visit → zoyar
žäbaše ܙ̰ܱܒܰܫܶܐ, pl. žäbašat ܙ̰ܱܒܰܫܰܬ (L.1) watermelon → fujo
Žapon ܙ̰ܰܦ݁ܳܢ (m.) (G.19) Japan
žižo ܙ̰ܝܙ̰ܐ (m.), pl. žiže ܙ̰ܝܙ̰ܶܐ (L.2) hedgehog